Matthew
Matthew front
मत्तीको सुसमाचारको परिचय
भाग १: सामान्य परिचय
मत्तीको पुस्तकको रूपरेखा
- येशू ख्रीष्टको जन्म र उहाँको सेवाकार्यको सुरुवात (१:१-४:२५)
- येशूको डाँडाको उपदेश (५:१-७:२८) १ निको पार्ने कार्यहरूद्वारा येशूले परमेश्वरको राज्यको उदाहरण दिनुहुन्छ (८:१-९:३४)
- कार्यलक्ष्य र राज्यको बारेमा येशूको शिक्षा (९:३५-१०:४२)
- परमेश्वरको राज्यको सुसमाचारको बारेमा येशूको शिक्षा । येशूको विरोधको सुरुवात (११:१-१२:५०)
- परमेश्वरको राज्यको बारेमा येशूका दृष्टान्तहरू (१३:१-५२)
- येशूको अझै विरोध गरेको र परमेश्वरको राज्यको बारेमा भएको गलत बुझाइ (१३:५३-१७:५७)
- परमेश्वरको राज्यमा भएको जीवनका बारेमा येशूको शिक्षा (१८:१-३५)
- येशूले यहूदियामा सेवकाइ गर्नुहुन्छ (१९:१-२२:४६)
- अन्तिम न्याय र उद्धारको सम्बन्धमा येशूको शिक्षा (२३:१-२५:४६)
- येशूको क्रुसीकरण, उहाँको मृत्यु र पुनरुत्थान (२६:१-२८:१९)
मत्तीको सुसमाचार केको बारेमा हो ?
मत्तीको सुसमाचार नयाँ करारमा भएका चार पुस्तकहरूमध्ये एउटा हो जसले येशू ख्रीष्टको जीवनका केही अंशलाई वर्णन गर्छन् । येशू को हुनुहुन्थ्यो र उहाँले के गर्नुभयो भन्ने बारेमा सुसमाचारका लेखकहरूले भिन्नभिन्न पक्ष समेटेर लेखे । येशू नै मसिह हुनुहुन्थ्यो, र परमेश्वरले उहाँद्वारा इस्राएललाई बचाउनुहुने थियो भनेर मत्तीले देखाए । पुरानो करारका ख्रीष्टसम्बन्धी भएका भविष्यवाणीहरूलाई येशूले पूरा गर्नुभयो भनी मत्तीले धैरैपटक व्याख्या गरे । उनका पाठकहरू धेरैजसो यहूदीहरू हुन्छन् भन्ने उनको अपेक्षालाई यसले सङ्केत गर्न सक्छ । (हेर्नुहोस्ः ख्रीष्ट, मसीह)
यस पुस्तकको शीर्षकको कसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ ?
अनुवादकहरूले यस पुस्तकलाई यसको पारम्परिक नाम, “मत्तीको सुसमाचार,” वा “मत्तीको अनुसार रहेको सुसमाचार” भनेर अनुवाद गर्न छान्न सक्छन् । अथवा तिनीहरूले अझ बढी प्रस्ट हुने शीर्षक छान्न सक्छन्, जस्तै कि, “येशूको बारेमा भएको सुसमाचार जुन मत्तीले लेखे ।” (हेर्नुहोस्ः नाउँहरूको अनुवाद कसरी गर्ने)
मत्तीको पुस्तक कसले लेखे ?
यस पुस्तकले लेखकको नाम दिएको छैन । तापनि, ख्रीष्टिएनहरूको सुरुको समयदेखि नै धेरैजसो ख्रीष्टिएनहरूले प्रेरित मत्ती नै यसका लेखक थए भनेर विचार गरेका छन् ।
भाग २: महत्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक धारणाहरू
“स्वर्गको राज्य” भनेको के हो ?
अन्य सुसमाचारका पुस्तकका लेखकहरूले परमेश्वरको राज्यको बारेमा जसरी लेखेका छन्, मत्तीले स्वर्गको राज्यको बारेमा ठीक त्यसरी नै बताएका छन् । स्वर्गको राज्यले परमेश्वरले सारा मानिसहरू र सारा सृष्टिलाई सबै ठाउँमा शासन गर्नुहुने कुराको प्रतिनिधित्व गर्दछ । परमेश्वरले आफ्नो राज्यमा स्वीकार गर्नुहुने मानिसहरू आशिषित् हुनेछन् । तिनीहरू सदासर्वदा परमेश्वरसँग वास गर्ने छन् ।
येशूका शिक्षा दिने शैलीहरू के थिए ?
मानिसहरूले येशूलाई एक रब्बीको रूपमा मान्थे । रब्बी भनेको परमेश्वरको व्यवस्थाको शिक्षक हो । इस्राएलका अरू धर्मगुरुहरूले सिकाउने तरिकाले नै येशूले पनि सिकाउनुहुन्थ्यो । उहाँसँग विद्यार्थीहरू थिए जसले उहाँलाई उहाँ जता जानुभयो त्यता पछ्याउँथे । ती विद्यार्थीहरूलाई चेलाहरू भनियो । उहाँले धेरैपटक दृष्टान्तहरू भन्नुभयो । दृष्टान्तहरू नैतिक पाठहरू सिकाउने कथाहरू हुन् । (हेर्नुहोस्ः व्यवस्था, मोशाको व्यवस्था, परमेश्वरको व्यवस्था, यहोवाको व्यवस्था अनि चेला अनि दृष्टान्त)
भाग ३: अनुवादका महत्त्वपूर्ण विषयहरू
सिनोप्टिक अर्थात् समरूप सुसमाचार कुन-कुन हुन् ?
मत्ती, मर्कूस र लूकाको सुसमाचारलाई सिनोप्टिक अर्थात् समरूप सुसमाचारहरू भनिन्छ, किनभने तिनमा धेरैवटा मिल्दाजुल्दा खण्डहरू छन् । “सिनप्टिक” शब्दको अर्थ “एकसाथ हेर्नु” हो ।
जब दुई वा तीन सुसमाचारहरूमा भएका पाठ्य खण्डहरू दुरुस्तै एउटै वा लगभग उस्तै हुन्छ, तिनीहरूलाई “समानान्तर” प्रतिलिपि भएको मानिन्छ । समानान्तर खण्डहरूको अनुवाद गर्दा अनुवादकहरूले उही शब्दहरूका प्रयोग गर्नुपर्छ र तिनलाई सकेसम्म मिल्दोजुल्दो बनाउनुपर्छ ।
येशूले किन आफैँलाई “मानिसको पुत्र” भनेर जनाउनुहुन्छ ?
सुसमाचारहरूमा, येशूले आफैँलाई “मानिसको पुत्र” भन्नुहुन्छ । यो दानिएल ७:१३-१४ लाई गरिएको उल्लेख हो । यस खण्डमा “मानिसको पुत्र” भनेर वर्णन गरिएका त्यहाँ एकजना व्यक्ति हुनुहुन्छ । त्यसको अर्थ ती व्यक्ति कुनै मानिस झैँ देखिनुहुने कोही हुनुहुन्थ्यो । जातिजातिमाथि सदासर्वदा शासन गर्ने अधिकार परमेश्वरले ती मानिसको पुत्रलाई दिनुभयो । अनि सबै मानिसहरूले सदासर्वदा उहाँकै आराधना गर्नेछन् ।
येशूको समयका यहूदीहरूले कसैको नामको रूपमा “मानिसको पुत्र” भन्ने प्रयोग गर्दैनथे । यसकारण, येशू साँचो रूपमा को हुनुहुन्थ्यो भनी तिनीहरूले बुझ्न सकून् भनेर उहाँले यो नाम आफ्नो लागि प्रयोग गर्नुभयो । (हेर्नुहोस्ः मानिसको पुत्र, मानिसको पुत्र)
“मानिसको पुत्र” भन्ने नामको अनुवाद गर्ने काम धेरैवटा भाषामा कठिन हुन सक्छ । शाब्दिक रूपमा गरिएको अनुवादलाई पाठकहरूले गलत बुझ्न सक्छन् । अनुवादकहरूले “मानव व्यक्ति” जस्ता विकल्पहरूलाई विचार गर्न सक्छन् । यस नामलाई व्याख्या गर्न एउटा पादटिप्पणी समावेश गर्दा पनि सहयोगी हुन सक्छ ।
मत्तीको पुस्तकको पाठ्यखण्डमा भएका प्रमुख विषयहरू के-के हुन् ?
बाइबलका पुराना संस्करणहरूमा निम्न दिइएका पदहरू पाइन्छन् तर अधिकांश नयाँ संस्करणहरूमा समावेश गरिएका छैनन्ः
- “तिमीहरूलाई सराप्नेहरूलाई आशिष् देओ, र तिमीहरूलाई घृणा गर्नेहरूका निम्ति असल काम गर ।” (५:४४)
- “किनकि राज्य र पराक्रम र महिमा सदासर्वदा तपाईंकै हुन् । आमेन ।” (६:१३)
- “तर यस्तो किसिमको भूतात्माचाहिँ प्रार्थना र उपवास बिना बाहिर निस्कँदैन ।” (१७:२१)
- “किनकि मानिसको पुत्र हराएकाहरूलाई बचाउन आएको हो ।” (१८:११)
- “किनकि धैरैलाई बोलाइएको छ, तर थोरैलाई चुनिएको छ” (२०:१६)
- “धिक्कार तिमी शास्त्रीहरू र फरिसीहरू, ए पाखण्डीहरू! किनकि तिमीहरू विधवाहरूका घरहरू नष्ट गर्दछौ, जबकि लामोलामो प्रार्थना गरी देखाउँछौ । यसकारण, तिमीहरूले अझ बढी दण्ड पाउने छौ ।” (२३:१४)
यी खण्डहरूलाई समावेश नगर्न अनुवादकहरूलाई सुझाव दिइन्छ । तापनि, यदि अनुवादकहरूको क्षेत्रमा, यी खण्डहरूमध्ये कुनै एउटा वा बढीलाई समावेश गर्ने बाइबलका पुराना संस्करणहरू पाइन्छन् भने, अनुवादकहरूले तिनलाई समावेश गर्न सक्छन् । यदि तिनीहरूलाई समावेश गरियो भने, तिनीहरू सम्भवतः मत्तीको सुसमाचारबाट लिइएका मौलिक कुरा होइनन् भनेर सङ्केत दिनको लागि तिनीहरूलाई ठूला कोष्ठकहरूभित्र([]) राखिनुपर्छ । (हेर्नुहोस्ः खण्डमा भएका भिन्नताहरू)
Matthew 1
मत्ती ०१ सामान्य टिपोटहरू
संरचना र ढाँचा
केही अनुवादहरूले पुरानो करारबाटको कुनै उद्धरणलाई पृष्ठमा बाँकीको खण्डभन्दा दायाँतिर पर सार्छन् । यूएलटीले १:२३ मा उद्धृत गरेर ल्याइएका सामग्रीको लागि यसै गर्छ ।
यस अध्यायमा भएका विशेष अवधारणाहरू
वंशावली
कुनै व्यक्तिको पूर्खा वा सन्तानका अभिलेख राख्ने सूची नै वंशावली हो । ठीक व्यक्तिलाई राजा बनाउन छनोट गर्नका लागि यहूदीहरूले वंशावलीहरूको प्रयोग गर्थे । राजाको छोरा मात्र राजा बन्न सक्ने नियम भएको हुनाले तिनीहरूले त्यसो गर्थे । अधिकांश महत्त्वपूर्ण मानिसहरूसँग तिनीहरूका वंशावलीको अभिलेख हुन्थ्यो ।
यस अध्यायमा भएका महत्त्वपूर्ण भाषाका अलङ्कारहरू
कर्म वाच्यको प्रयोग
मरियमको अरू पुरुषसँग यौन सम्पर्क भएको थिएन भनेर जनाउनका लागि मत्तीले यस अध्यायमा निकै उद्देश्यका साथै कर्म वाच्यको प्रयोग गर्दछन् । पवित्र आत्माले आश्चर्यपूर्ण कार्य गर्नुभएको हुनाले तिनले येशूलाई गर्भधारण गरिन् । धेरैवटा भाषामा कर्म वाच्य हुँदैन, त्यसैले ती भाषामा अनुवाद गर्नेहरूले सोही सत्यतालाई प्रस्तुत गर्नका लागि अन्य उपायहरू खोज्नुपर्दछ । (हेर्नुहोस्ः कर्तृवाच्य र कर्मवाच्य)
Matthew 1:1
येशू राजा दाऊद र अब्राहामका सन्तान हुनुहुन्छ भनेर दर्शाउनका लागि लेखकले उहाँको वंशावलीसँग सुरु गर्दछन् । वंशावली मत्ती १:१७ भर अगाडि बढिरहन्छ ।
βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ
यसलाई तपाईंले एउटा पूर्ण वाक्यमा अनुवाद गर्न सक्नुहुन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “यो येशू ख्रीष्टको पूर्खाहरूका सूची हो”
Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυεὶδ, υἱοῦ Ἀβραάμ
येशू, दाऊद, र अब्राहामका बीचमा त्यहाँ थुप्रै पुस्ताहरू थिए । यहाँ “पुत्र”को अर्थ “सन्तान” हुन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “येशू ख्रीष्ट, दाऊदका सन्तान, जो अब्राहामका सन्तान थिए”
υἱοῦ Δαυεὶδ
कहिलेकाहीँ “दाउदका पुत्र” भन्ने वाक्यांशलाई नामको रूपमा प्रयोग गरिएको छ, तर यहाँ भने येशूको पुर्ख्यौली चिनाउनका लागि मात्र प्रयोग भएको जस्तो छ ।
Matthew 1:2
Ἀβραὰμ ἐγέννησεν τὸν Ἰσαάκ
“अब्राहाम इसहाकका पिता भए” वा “अब्राहामसँग इसहाक छोरा थियो” वा “अब्राहामसँग इसहाक नाम गरेका एक छोरा थिए ।” तपाईंले यसलाई अनुवाद गर्नलाई विभिन्न तरिकाहरू छन् । तपाईंले यहाँ जुन तरिकाले अनुवाद गर्नुभए पनि, येशूका पूर्खाहरूका सुचीभर त्यही तरिकाले नै अनुवाद गरेको खण्डमा सर्वोत्तम हुनेछ ।
यहाँ “थिए” भन्ने बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “इसहाक ... का पिता थिए, याकूब ... का पिता थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
Matthew 1:3
Φαρὲς…Ζάρα…Ἑσρώμ…Ἀράμ
यिनीहरू पुरुषहरूका नाउँहरू हुन् । (हेर्नुहोस्ः नाउँहरूको अनुवाद कसरी गर्ने)
यहाँ “थिए” भन्ने बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “फारेस ... का पिता थिए, हेस्रोन ... का पिता थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
Matthew 1:4
यहाँ “थिए” भन्ने बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “अम्मीनादाब ... का पिता थिए, नहशोन ... का पिता थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
Matthew 1:5
“सल्मोन बोअजका पिता थिए, र बोअजकी आमा राहाब थिइन्” वा “सल्मोन र राहाब बोअजका बाबुआमा थिए”
यहाँ “थिए” भन्ने बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “बोअज ... का पिता थिए, ओबेद ... का पिता थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
Βόες…ἐγέννησεν τὸν Ἰωβὴδ ἐκ τῆς Ῥούθ
“बोअज ओबेदका पिता थिए, र ओबेदकी आमा रूथ थिइन्” वा “बोअज र रूथ ओबेदका बाबुआमा थिए”
Matthew 1:6
यहाँ “थिए” भन्ने बुझिएको छ । “दाऊद सोलोमनका पिता थिए, र सोलोमनकी आमा उरियाहकी पत्नी थिइन्” वा “दाऊद र उरियाहकी पत्नी सोलोमनका बाबुआमा थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
τῆς τοῦ Οὐρίου
“उरियाहकी विधवा ।” सोलोमन उरियाहको मृत्यु भएपछि जन्मेका थिए ।
Matthew 1:7
यी दुवै वाक्यांशहरूमा “थिए” शब्दलाई बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “रहबाम अबियाका पिता थिए, र अबिया आसाका पिता थिए” (हेर्नुहोस्ः शब्दलोप)
Matthew 1:10
τὸν Ἀμώς
कहिलेकाहीँ यसलाई “आमोस” भनेर अनुवाद गरिन्छ ।
Matthew 1:11
Ἰωσίας…ἐγέννησεν τὸν Ἰεχονίαν
“पूर्खा”को लागि अझ बढी खास शब्दलाई प्रयोग गर्न सकिन्छ, खासगरी तब जब “पूर्खा” शब्द कोही व्यक्तिको हजुरबुबा वा हजुरआमाभन्दा अगाडिका कोही व्यक्तिको लागि मात्र प्रयोग गरिन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “योशियाह यकोनियासका हजुरबुबा थिए”
ἐπὶ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος
“जब तिनीहरूलाई बेबिलोनमा सर्नलाई कर लगाइएको थियो” वा “जब बेबिलोनीहरूले तिनीहरूलाई पराजित गरे र तिनीहरूलाई बेबिलोनमा गएर बस्न लगाए ।” यदि तपाईंको भाषामा को बेबिलोनमा गयो भनेर खुलाउनुपर्छ भने, तपाईंले “इस्राएलीहरू” वा “इस्राएलीहरू जो यहूदामा बस्थे” भनेर भन्न सक्नुहुन्छ ।
Βαβυλῶνος
यहाँ यसको अर्थ बेबिलोनको मुलुक भन्ने हुन्छ, बेबिलोनको सहर मात्रै होइन ।