Luke
Luke front
लूकाको सुसमाचारको परिचय
भाग १: सामान्य परिचय
लूकाको पुस्तकको रूपरेखा
- परिचय र लेख्नुको उद्देश्य (१:१-४)
- येशूको जन्म र उहाँको सेवकाइको लागि उहाँको तयारी (१:५-४:१३)
- येशूको गालीलमा भएको सेवकाइ (४:१४–९:५०)
- येशूको यरूशलेमतर्फको यात्रा
- चेलापन (९:५१–११:१३)
- विवाद र येशूको शोक (११:१४–१४:३५)
- हराएको र पाइएको बारेमा दृष्टान्तहरू । इमान्दारी र बेइमानीको बारेमा दृष्टान्तहरू (१५:१–१६:३१)
- परमेश्वरको राज्य (१७:१–१९:२७)
- यशूको यरूशलेममा प्रवेश (१९:२८–४४)
- यरूशलेममा येशू (१९:४५–२१:४)
- उहाँको पुनरागमनको बारेमा येशूको शिक्षा (२१:५–३६)
- येशूको मृत्यु, दफन, र पुनरुत्थान (२२:१–२४:५३)
लूकाको सुसमाचार केको बारेमा हो ?
लूकाको सुसमाचार नयाँ करारमा भएका चार पुस्तकहरूमध्ये एक हो जसले येशू ख्रीष्टको जीवनको केही कुरालाई वर्णन गर्छ । सुसमाचारका लेखकहरूले येशू को हुनुहुन्थ्यो र उहाँले के गर्नुभयो भन्ने कुराको विभिन्न पक्षहरूको बारेमा लेखे । लूकाले उनको सुसमाचार थियोफिलस नाम गरेका एक व्यक्तिको लागि लेखे । लूकाले येशूको जीवनको बारेमा एउटा एकदमै ठीक विवरण लेखे ताकि के सत्य हो भनेर थियोफिलस निश्चित होऊन् । तापनि, सुसमाचारले सारा विश्वासीहरूलाई उत्साहित गरेको कुरालाई लूकाले अपेक्षा गरे, थियोफिलसलाई मात्र होइन ।
लूकाको सुसमाचार लूकाद्वारा लेखिएको दुई पुस्तकहरूमध्येको पहिलो हो, जसमा प्रेरितहरूको पुस्तक चाहिँ उनको दोस्रो पुस्तक हो । लूकाले अन्यजाति पाठकहरूको लागि लेखेका जस्तो देखिन्छ ।
यस पुस्तकको शीर्षकको अनुवाद कसरी हुनुपर्छ ?
अनुवादकहरूले यस पुस्तकलाई यसको पारम्परिक शीर्षक “लूकाको सुसमाचार” वा “लूकाको अनुसार रहेको सुसमाचार” भनेर बोलाउनलाई छान्न सक्छन् । अथवा तिनीहरूले अझ बढी स्पष्ट शीर्षक छान्न सक्छन्, उदाहरणको लागि, “येशूको बारेमा भएको सुसमाचार जुन लूकाले लेखे ।” (हेर्नुहोस्ः नाउँहरूको अनुवाद कसरी गर्ने)
लूकाको पुस्तक कसले लेखे ?
यस पुस्तकले लेखकको नाम दिँदैन । उही व्यक्ति जसले यो पुस्तक लेखे, उनैले प्रेरितहरूको पुस्तक पनि लेखे । प्रेरितहरूको पुस्तकको खण्डहरूमा, लेखकले “हामी” शब्दको प्रयोग गर्छन् । यसले सङ्केत गर्छ कि लेखकले पावलसँगै यात्रा गरेका थिए । अधिकांश विद्वानहरूले विचार गर्छन् कि लूका नै ती व्यक्ति थिए जसले पावलसँग यात्रा गरेका थिए । त्यसैले सुरुका ख्रीष्टिएन समयहरूदेखि, अधिकांश ख्रीष्टिएनहरूले विचार गरेका छन् कि लूका नै लूकाको पुस्तक र प्रेरितहरूको पुस्तकको लेखक थिए ।
लूका एक औषधोपचार गर्ने चिकित्सक थिए । उनको लेखन शैलीले देखाउँछ कि उनी एक शिक्षित मानिस थिए । उनी सम्भवतः एक अन्यजाति थिए । सम्भवतः लूका आफैँले येशूले भन्नुभएको र गर्नुभएको कुराहरू देखेनन् । तर उनले बताए कि उनले त्यस्ता धेरै मानिसहरूसँग कुरा गरे जसले देखेका थिए ।
भाग २: महत्त्वपूर्ण धार्मिक र सांस्कृतिक अवधारणाहरू
लूकाको सुसमाचारमा भएका स्त्रीहरूको भूमिकाहरू के हुन् ?
लूकाले उनको सुसमाचारमा स्त्रीहरूलाई धेरै सकारात्मक रूपमा वर्णन गरे । उदाहरणको लागि, लूकाले धेरैपटक स्त्रीहरू अधिकांश पुरुषहरूभन्दा परमेश्वरप्रति बढी विश्वासयोग्य रहेका देखाए । (हेर्नुहोस्ः विश्वासयोग्य, विश्वासयोग्यता)
लूकाले येशूको जीवनको अन्तिम हप्ताको बारेमा किन त्यति धेरै लेखे ?
लूकाले येशूको अन्तिम हप्ताको बारेमा निकै लेखे । येशूको अन्तिम हप्ता र क्रूसमा भएको उहाँको मृत्युको बारेमा उनका पाठकहरूले गहिरो रूपले सोचेका उनले चाहे । मानिसहरूले यो बुझेको उनले चाहे कि येशू स्वइच्छाले क्रूसमा मर्नुभयो ताकि परमेश्वरले तिनीहरूलाई उहाँको विरुद्धमा पाप गरेको कुरालाई माफ गर्न सक्नुभएको होस् । (हेर्नुहोस्ः पाप, पापूर्ण, पापी, पाप गर्दै)
भाग ३: अनुवादका महत्त्वपूर्ण विषयहरू
सिनोप्टिक(उस्तै विचारधारा राख्ने) सुसमाचारहरू के-के हुन् ?
मत्ती, मर्कूस, र लूकाको सुसमाचारहरूलाई सिनोप्टिक सुसमाचारहरू भनिन्छ किनभने तिनीहरूमा समान किसिमका पाठ्यखण्डहरू छन् । “सिनोप्टिक” शब्दको अर्थ एकसाथ देख्नु हो ।
जब दुई वा तीन सुसमाचारहरूमा भएका पाठ्य खण्डहरू दुरुस्तै एउटै वा लगभग उस्तै हुन्छ, तिनीहरूलाई “समान” भएको भनिन्छ । जब यी खण्डहरूको अनुवाद हुन्छ, अनुवादकहरूले सम्भव भएसम्म एउटै शब्दहरको प्रयोग गर्नुपर्छ र तिनीहरूलाई समान बनाउनुपर्छ ।
किन येशूले आफैँलाई “मानिसको पुत्र”को रूपमा जनाउनुहुन्छ ?
सुसमाचारहरूमा, येशूले आफैँलाई “मानिसको पुत्र” भनी बोलाउनुभयो । यो दानिएल ७:१३-१४ लाई जनाएर उल्लेख गरिएको हो । यो खण्डमा त्यहाँ “मानिसको पुत्र” भनी वर्णन गरिएको एकजना व्यक्ति छ । यसको अर्थ हो कि त्यो व्यक्ति मानिस झैँ देखिने कोही थियो । जातिहरूमाथि सदाको लागि शासन गर्न परमेश्वरले मानिसको पुत्रलाई अधिकार दिनुभयो । र सारा मानिसहरूले सदासर्वदा उहाँलाई आराधना गर्नेछन् ।
येशूका समयका यहूदीहरूले “मानिसको पुत्र”लाई कसैको लागि पनि नामको रूपमा प्रयोग गर्दैनथे । त्यसैकारण, तिनीहरूलाई उहाँ वास्तवमा को हुनुहुन्छ भनी बुझ्नलाई तिनीहरूलाई सहायता गर्न येशूले त्यसलाई आफ्नो लागि प्रयोग गर्नुभयो । (हेर्नुहोस्ः मानिसको पुत्र, मानिसको पुत्र)
“मानिसको पुत्र” शीर्षकको अनुवाद गर्न धेरै भाषाहरूमा कठिन हुन सक्छ । पाठकहरूले शाब्दिक रूपमा उस्तै प्रकारले गरिएको अनुवादलाई गलत तरिकाले बुझ्न सक्छन् । अनुवादकहरूले विकल्पहरूको बारेमा विचार गर्न सक्छन्, जस्तै, “मानव” । शीर्षकको व्याख्या गर्न एउटा पादटिप्पणी राख्न पनि सहयोगी हुन सक्छ ।
लूकाको पुस्तकको पाठ्यसामग्रीमा भएका प्रमुख विषयहरू के-के हुन् ?
निम्न दिइएका पदहरू अति प्राचीन पाण्डुलिपिहरूमा छैनन् । यूएलटी र यूएसटीले यी पदहरूलाई समावेश गर्छन्, तर केही अरू संस्करणहरूले गर्दैनन् ।
- “तब स्वर्गबाट एकजना स्वर्गदूत उहाँकहाँ देखा परे, र उहाँलाई सामर्थ्य दिए । व्याकुल हुनुभएर, उहाँले अझ दृढताका साथ प्रार्थना गर्नुभयो, र उहाँका पसिना रगतका ठूल्ठूला थोपाहरू झैँ बनेर भुइँमा खसिरहेका थिए ।” (२२:४३–४४)
- “येशूले भन्नुभयो, ‘पिता, यिनीहरूलाई क्षमा दिनुहोस्, किनकि तिनीहरूले के गरिरहेका छन् भनेर तिनीहरूले जान्दैनन् ।’” (२३:३४)
निम्न दिइएको पद धेरै नयाँ संस्करणहरूमा समावेश गरिएको छैन । केही संस्करणहरूले यसलाई ठूला कोष्ठकहरूभित्र राख्छन् । अनुवादकहरूलाई यो पदको अनुवाद नगर्न सुझाव दिइन्छ । तापनि, यदि अनुवादकको क्षेत्रमा यो पद भएको बाइबलका पुराना संस्करणहरू छन् भने, अनुवादकले त्यसलाई समावेश गर्न सक्छन् । यदि तिनीहरूको अनुवाद हुन्छ भने, त्यो लूकाको सुसमाचारबाट लिइएको मौलिक कुरा होइन भनेर सङ्केत गर्नको लागि त्यसलाई ठूला कोष्ठकहरूभित्र ([]) राख्नुपर्छ ।
- “किनकि उनले चाडको समयमा एकजना कैदीलाई स्वतन्त्र गर्नुपर्थ्यो” (२३:१७)
(हेर्नुहोस्ः खण्डमा भएका भिन्नताहरू)
Luke 1
लूका ०१ सामान्य टिपोटहरू
संरचना र ढाँचा
केही अनुवादहरूले पढ्नलाई सजिलो बनाउनको लागि कविताको हरेक पङ्क्तिलाई दायाँतिर टाढामा राख्छन् । यूएलटीले १:४६-५५, ६८-७९ मा भएको कवितालाई यसो गर्दछ ।
यस अध्यायमा भएका विशेष अवधारणाहरू
“उसलाई यूहन्ना भनिनेछ”
प्राचीन मध्यपूर्व क्षेत्रमा भएका अधिकांश मानिसहरूले कुनै बालकलाई तिनीहरूकै घरानाहरूमा भएको उही नाम राख्थे । एलीशिबा र जकरियाले तिनीहरूको छोराको नाम यूहन्ना राखेकोमा मानिसहरू चकित भएका थिए किनभने त्यो नाम गरेको कोही व्यक्ति तिनीहरूको परिवारमा थिएन ।
यस अध्यायमा भएका महत्त्वपूर्ण भाषाका अलङ्कारहरू
लूकाको भाषा सरल र सिधा खालको छ । उनले थुप्रै भाषाका अलङ्कारहरूको प्रयोग गर्दैनन् ।
Luke 1:1
उनले थियोफिलसलाई किन लेख्छन् भनेर लूकाले व्याख्या गर्छन् ।
περὶ τῶν πεπληροφορημένων ἐν ἡμῖν πραγμάτων
“ती कुराहरूको विषयमा जुन हाम्रा माझमा घटेका छन्” वा “ती घटनाहरूको बारेमा जुन हाम्रा माझमा घटेका छन्”
ἐν ἡμῖν
थियोफिलस को थिए भनी पक्का गरी कसैले पनि जान्दैन । यदि तिनी ख्रीष्टिएन थिए भने, “हामी” शब्दले यहाँ तिनलाई समावेश गर्छ र त्यसैले समावेशी हुन्छ, तर यदि थिएनन् भने, त्यो असमावेशी हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः समावेशी “हामी” अनि "हामी" को समावेशी र असमावेशी रूप)
Luke 1:2
οἱ…αὐτόπται…γενόμενοι
एउटा “प्रत्यक्षदर्शी” भनेको त्यो व्यक्ति हो जसले केही कुरा भएको देख्यो, र वचको सेवक त्यो व्यक्ति हो जसले मानिसहरूलाई परमेश्वरको सन्देश बताएर परमेश्वरको सेवा गर्छ । तिनीहरू कसरी वचनका सेवकहरू थिए भनी तपाईंले प्रस्ट पार्नुपर्ने हुन सक्छ । वैकल्पिक अनुवादः “जे भएको थियो सो देखे र मानिसहरूलाई उहाँको सन्देश बताएर परमेश्वरको सेवा गरे” (हेर्नुहोस्ः ग्रहण गरिएको ज्ञान र अन्तर्निहित जानकारी)
ὑπηρέται…τοῦ λόγου
“वचन” शब्द धेरै शब्दहरूले बनेको सन्देशको लागि एउटा प्रतिस्थापकीय शब्द हो । वैकल्पिक अनुवादः “सन्देशका सेवकहरू” वा “परमेश्वरको सन्देशका सेवकहरू” (हेर्नुहोस्ः उपलक्षण)
Luke 1:3
παρηκολουθηκότι ἄνωθεν πᾶσιν ἀκριβῶς
“होशियारीपूर्वक अनुसन्धान गरे ।” यसको मतलब जे भएको थियो, त्यसबारे ठीकसँग पत्ता लगाउन लूका सावधान थिए । सम्भवतः के भएको थियो भनी निश्चय गर्नलाई उनले विभिन्न मानिसहरूसँग कुराकानी गरे होलान् ताकि उनले यी घटनाहरूबारे लेखेका कुराहरू ठीक होऊन् ।
κράτιστε Θεόφιλε
थियोफिलसलाई आदर र सम्मान देखाउनलाई लूकाले यसो भने । यसको अर्थ थियोफिलस एक प्रतिष्ठित सरकारी अधिकृत भएको हुन सक्छ । यो खण्डले तपाईंले संस्कारमा उच्च ओहदाका मानिसहरूलाई सम्बोधन गर्न प्रयोग गरिने शैलीको प्रयोग गर्नुपर्छ । केहीले यो सम्बोधनलाई यसरी सुरुमा पनि राख्न चाहन्छन्, “ ... थियोफिलसलाई” वा “प्रिय ... थियोफिलस ।”
κράτιστε
“आदरणीय” वा “माननीय”
Θεόφιλε
यसको अर्थ हुन्छ, “परमेश्वरका मित्र ।” यसले यी मानिसको चरित्रलाई पनि बताउन सक्छ वा यो उनको वास्तविक नाम पनि हुन सक्छ । अधिकांश अनुवादहरूले यसलाई नामको रूपमा लिएका छन् । (हेर्नुहोस्ः नाउँहरूको अनुवाद कसरी गर्ने)
Luke 1:5
जकरिया र एलीशिबाको परिचय दिइन्छ । यी पदहरूले तिनीहरूको बारेमा पृष्ठभूमि जानकारी दिन्छन् । (हेर्नुहोस्ः पृष्ठभूमिको जानकारी)
स्वर्गदूतले यूहन्नाको जन्मको भविष्यवाणी गर्छन् ।
ἐν ταῖς ἡμέραις Ἡρῴδου βασιλέως τῆς Ἰουδαίας
पदावली “समयमा”लाई एउटा नयाँ घटनालाई सङ्केत गर्न प्रयोग गरिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “यहूदामा हेरोद राजाले शासन गरेको समय अवधिमा” (हेर्नुहोस्ः नयाँ घटनाको परिचय)
ἐγένετο…ἱερεύς τις
“त्यहाँ एकजना खास ... थिए” वा “त्यहाँ एकजना ... थिए ।” यो कथामा एउटा महत्त्वपूर्ण पात्रलाई परिचय गराउने शैली हो । तपाईंको भाषामा यसलाई कसरी व्यक्त गरिन्छ त्यसबारे विचार गर्ननुहोस् । (हेर्नुहोस्ः नयाँ र पुराना सहभागीहरूको परिचय)
ἐξ ἐφημερίας Ἀβιά
यसले पूजाहारीहरूलाई जनाउँछ भनेर बुझिएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “पूजाहारीहरूको दल” वा “पूजाहारीहरूको समूह” (हेर्नुहोस्ः ग्रहण गरिएको ज्ञान र अन्तर्निहित जानकारी)
Ἀβιά
“जो अबियाबाट जन्मेका वा अबियाका सन्तान थिए ।” अबिया पूजाहारीहरूको यो समूहको एक पूर्खा थिए र तिनीहरू सबै हारूनका सन्तानहरू थिए, जो इस्राएलीहरूका प्रथम पूजाहारी थिए ।
ἐκ τῶν θυγατέρων Ἀαρών
“उनकी पत्नी हारूनको सन्तान थिएन ।” यसको अर्थ हो कि तिनी जकरिया जस्तै पूजाहारीहरूको उही वंशबाटकी थिइन् । वैकल्पिक अनुवादः “उनकी पत्नी पनि हारूनको वंशबाट आएकी थिइन्” वा “जकरिया र उनकी पत्नी एलीशिबा दुवै हारूनको वंशबाट आएका थिए ।” (हेर्नुहोस्ः ग्रहण गरिएको ज्ञान र अन्तर्निहित जानकारी)
γυνὴ αὐτῷ ἐκ τῶν θυγατέρων Ἀαρών
“हारूनको वंशबाट”
Luke 1:6
ἐναντίον τοῦ Θεοῦ
“परमेश्वरको दृष्टिमा” वा “परमेश्वरको रायमा”
πάσαις ταῖς ἐντολαῖς καὶ δικαιώμασιν τοῦ Κυρίου
“परमप्रभुले आज्ञा गर्नुभएका र खोज्नुभएका सबै कुरा”