၁။ အရာက္တဵုဗဒှ်
အရာဏံဝွံ ဗီုလဵုကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ်ဂှ် မဒှ်ကၠာအိုတ်ရ။ တိဇၞော်ကဵု အရာသီုဖအိုတ်တံဂှ် ညးက္တဵုဗဒှ်လဝ်ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲရ။ ကျာ်ဝွံ က္တဵုပဒှ်တိဇၞော်တုဲ တိဇၞော်ဂှ်လေဝ် ဂၠုတုဲသၠးဒၟံၚ်ရ။ မူဟိုတ်ရောမ္ဂး အရာသီုဖအိုတ်ဂှ် မုညးဟွံဂွံပၠုပ်ဗီုဏီရ။ ဆမ္ဂး ဝိညာန်ကျာ်ဝွံ နွံမံၚ်တေံလ္တူဍာ်ဂှ်ရ။
တုဲဂှ် ကျာ်ဟီုဂး “ဒှ်လျးစမ်” တုဲဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လျး ရ။ ကျာ်ဝွံ ညာတ်လျးဂှ် ခိုဟ်တုဲ ကော်ခဴ “တ္ၚဲ” ရ။ တ္ၚဲဂှ် ညးပိုၚ်ခြာလဝ်နူကဵုဒမၠုရ။ တေံဒမၠုဂှ် ညးကော်ခဴ “ဗ္တံ” ရ။ ကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ်လျးဂှ် မဒှ်တ္ၚဲပထမရ။
ကျာ်က္တဵုဗဒှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဒုတိယျဂှ် ကျာ်ဝွံ “လ္တူဍာ်ဂှ် ဒှ်ဂၠးစမ်” ဟီုတုဲ ဒှ်ကၠုၚ် ဂၠး ရ။ ကျာ်ကော်ခဴ ဂၠး ဂှ် “အကး” ရ။
ပ္ဍဲတ္ၚဲတတိယျဂှ် ကျာ်ဟီုဂး “ဍာ်ဂှ် ပကောံမွဲဒၞာဲ တုဲ တိကဟ်ဂှ် မံက်ကၠုၚ်စမ်။” တိကဟ်ဂှ် ညးကော်ခဴ “ဂၠးတိ” တုဲ ဍာ်ဂှ် ညးကော်ခဴ “ၜဳ” ရ။ အရာက္တဵုဗဒှ်လဝ်တုဲဂှ် ကျာ်ညာတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။
တုဲဂှ် ကျာ်ဟီု “ဇၟာပ်ဂကူတၞံဆုသီုဖအိုတ်တံနူဂၠးတိဂှ် ကၠုတ်တိုန်စမ်” တုဲဂှ် ဂကူတၞံတံ ကၠုတ်တိုန်ရ။အရာက္တဵုဗဒှ်လဝ်တုဲဂှ်ကျာ်ညာတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။
ကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ်ပ္ဍဲတ္ၚဲစတုတ္ထဂှ် ကျာ်ဝွံ “လ္တူအကးဂှ် ဒှ်သ္ၚိလျးစမ်။” ဟီုတုဲ တ္ၚဲ၊ ဂိတုကဵု သၞံၚ်တံ မံက်တိုန်ကၠုၚ်ရ။ သ္ၚိလျးဝွံ ဂွံကဵုလျးပ္ဍဲဂၠးတိတုဲ ဂွံသမ္တီ၊ တ္ၚဲကဵုဗ္တံ၊သၞာံကဵု ဥတုရာသဳတံရ။ အရာက္တဵုဗဒှ်လဝ်တုဲဂှ် ကျာ်ညာတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲတ္ၚဲပဉ္စမဂှ် ကျာ်ဝွံ “အရာဂျိုၚ်လမျီု ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်ကဵုပေၚ်တုဲ ဂစေံတံလေဝ် ကဵုပဝ်လ္တူအကးစမ်” ဟီုဂးရ။ အရာသတ်ၜိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲဍာ်သီုဖအိုတ်တံကဵု ဂစေံသီုဖအိုတ်တံဝွံ က္တဵုဗဒှ်လဝ် သာ်ဏံရ။ အရာက္တဵုဗဒှ်လဝ်တုဲဂှ် ကျာ်ညာတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်တုဲ ညးကဵုမ္ၚဵုမၚ်္ဂလကဵု သတ်တံရ။
ကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ်ပ္ဍဲတ္ၚဲဆဌမဂှ် ကျာ်ဝွံ “လ္တူတိဂှ် ဂကူသတ္တိရစ္ဆာန်သီုဖအိုတ်တံ ဒှ်စမ်” ဟီုတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ရ။ လ္ၚဵုတံဂှ် ဒှ်သတ္တိရစ္ဆာန် လွဳစ၊ လ္ၚဵုတံဂှ် ဒှ်သတ္တိရစ္ဆာန် လောဝ်အာ လ္တူတိ တုဲ လ္ၚဵုတံဂှ် ဒှ်သတ္တိရစ္ဆာန် အရိုၚ်အိုတ်ရ။ အရာက္တဵုဗဒှ်လဝ်တုဲဂှ် ကျာ်ညာတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။
တုဲဂှ် ကျာ်ဟီု “မၞိဟ်ဗီုပြၚ်တုပ်ကဵုပိုဲဂှ် ကၠောန်အိုတ်စိုအ်။ တေံမၞိဟ်ဂှ် အုပ်လဒံဂၠးတိဇၞော်ကဵု သတ္တိရစ္ဆာန်ဂမၠိုၚ်တံရောၚ်။”
သာ်ဂှ်ရ ကျာ်ကေတ်နၚ် တိတုဲ ပၠုပ်ဗီု မၞိဟ်တြုံမွဲတုဲ ဗ္ဂိုဟ်ပၠုပ်လမျီုပ္ဍဲမၞိဟ်ဂှ်ရ။ ယၟုမၞိဟ်တြုံဂှ် အာဍာံရ။ ဒၞာဲအာဍာံဂွံမံၚ်ဂှ် ကျာ်တဵုကဵုကၠအ်ဥဒျာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ကဵုအာဍာံမံၚ်ရ။ တုဲဂှ် ကဵုမၚ်မွဲကၠအ်ဥဒျာန်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲအဒေါဝ်ကၠအ်ဥဒျာန်ဂှ်ကျာ်တဵုလဝ် တၞံဆုတၟေၚ်ၜါတၞံ၊ တၞံဆု(လမျီု)ကဵု တၞံဆု(တီခိုဟ်ဟွံခိုဟ်)ရ။ ကျာ်ဗ္ကန်လဝ်ကဵုအာဍာံ ပဲါနူတၞံဆု(တီခိုဟ်ဟွံခိုဟ်)ဂှ်တုဲ ဇၟာပ်တၞံဆု ပ္ဍဲကၠအ်ဥဒျာန်သီုဖအိုတ်ဂှ် စဂွံရ။ ယဝ်ရစဒးနူတၞံဆု(တီခိုဟ်ဟွံခိုဟ်)မ္ဂး ဒးချိုတ်ရောၚ်။
တုဲဂှ် ကျာ်ဝွံ “မၞိဟ်တြုံ နွံဒၟံၚ်မွဲဓဝ်ဂှ် ဟွံခိုဟ်ရ”ဟီုရ။ သွက်အာဍာံဂှ် သတ္တိရစ္ဆာန်မွဲလေဝ် ဟွံဒှ်အထံက်ပၚ်ရ။
သာ်ဂှ်ရ ကျာ်ကဵုအာဍာံသ္တိက်လှိၚ်ဇၞော်ဇၞော်ရ။ တုဲဂှ် ကေတ်ဇုတ်ဒကဲအာဍာံမွဲတၞုၚ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမွဲရ။ တေံမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ကေတ်နၚ်ကဵုအာဍာံရ။
အာဍာံဝွံ ညာတ်ဗြဴဂှ်တုဲ ဟီုဂး “ဣဏံမွဲဂှ် တုပ်ကဵုအဲကွေံ ။ နူမၞိဟ်တြုံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဗြဴတုဲ ကော်စ မၞိဟ်ဗြဴရ။”ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞိဟ်တြုံဝွံ တိတ်ကၠုၚ် နူမိကဵုအပါညးတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်မွဲကဵုတၠဒယိုၚ်ဗြဴဇကုရ။
ကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ်မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴဂှ် အတိုၚ်ရုပ်သာ်ညးရ။ ညးကဵုမ္ၚဵုမၚ်္ဂလကဵု မၞိဟ်တံတုဲ ကျာ်ဟီုကဵုညးတံ “ၜံၚ်ကောန်၊ ကောန်စဴ၊စေက်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် တုဲ ဗပေၚ်လ္တူတိဇၞော်ညိ။” ကျာ်ဝွံ ညာတ်အရာညးက္တဵုဗဒှ်လဝ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ခိုဟ်လောန်ကွေံတုဲ ဒှ်တဴမိပ်စိုတ်ရ ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဆဌမဂှ် အရာမဆေၚ်ကဵုဂၠးတိသီုဖအိုတ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ။
စိုပ်ကၠုၚ် တ္ၚဲသတ္တမဂှ်၊ ကျာ်ဝွံ အရာညးကၠောန်ဗဒှ်လဝ်သီုဖအိုတ်တံဂှ် ဒတုဲကမၠောန်အိုတ်ရ။ ညးကဵုမ္ၚဵုမၚ်္ဂလတ္ၚဲသတ္တမဂှ်တုဲ ကဵုသ္အးဇ္ၚးရ။ မူဟိုတ်ရောမ္ဂး အရာ က္တဵုဗဒှ်လဝ်ဂှ် ညးပတုဲထောံတ္ၚဲဂှ်ရ။ အရာဏံဂှ် ဗီုလဵုကျာ်က္တဵုဗဒှ်လဝ် တိသုန္ဓရဳကဵုအရာသီုဖအိုတ်တံဂှ်ရ။
ပုံသၠပတ်သမ္မာ: သၠပတ်ပထမကဝ် ၁-၂