Judges

Judges 1

Judges 1:1-3

Mainayon a Palawag ken Pakaammo

Itultuloy ti libro ti Uk-ukom ti istoria maipapan kenni Josue ken pagrugian met iti baro a paset ti istoria.

Yahweh

Daytoy ti nagan ti Dios nga impakaammona kadagiti tattaona iti Daan a Tulag.

mangidaulo kadakami inton sumang-atkami a makiranget kadagiti Cananeo

Ti “kadakami” ditoy ket dagiti Israelita. (Kitaen: Exclusive “We”)

Ti Juda ti mangidaulo kadakayo

Ti Juda ditoy ket dagiti lallaki kadagiti tribu ti Juda ti ibagbagina. Mabalin a maipatarus daytoy kas: “Dagiti lallaki ti Juda ti mangidaulo kadakayo” (Kitaen: Metonymy)

Kitaenyo

“Adtoy” wenno “Pudno” Mangnayon daytoy iti panangiyunay-unay iti sumaruno.

daytoy a daga

Sarsaritaen daytoy ti daga a nagnaedan dagiti Cananeo. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kakabsatda

“dagiti padada nga Israelita” wenno “dagiti kabagianda”

Kaduaandakami a sumang-at

Dagiti tattao kadagiti tribu ti Juda ken Simeon ket nakakampo a kaduada dagiti nabatbati kadagiti Israelita idiay tanap ti Karayan Jordan. Ti daga a naited iti Juda ket adda kadagiti turturod a ngatoen ti tanap. Masansan a saan nga ibagbaga dagiti dadduma a pagsasao no agpasang-at dagiti tattao wenno sumalog. Mabalin a maipatarus a kas: “Kumuyogkayo kadakami” wenno “Kaduaandakami a mapan.”

a naited kadakami...a naited kadakayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nga inted ni Yahweh kadakami...nga inted ni Yahweh kadakayo” (Kitaen: Active or Passive)

Ket kaduaandakayonto met a mapan

“Sumurotkaminto met kadakayo” wenno “Iti isu met laeng a wagas, sumurotkami kadakayo”

Judges 1:4-5

Pinatayda ti sangapulo a ribu

“Pinatayda ti agarup 10,000” wenno “Adu ti pinatayda” (Kitaen: Numbers)

kadakuada

“dagiti suldado dagiti Cananeo ken Perezeo” wenno “dagiti kabusor”

Besec

Maysa daytoy a disso iti kabanbantayan ti Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

Adonibesek

Maysa a mangidadaulo daytoy a tao iti armada dagiti Cananeo ken dagiti Perezeo. (Kitaen: How to Translate Names)

nakirangetda kenkuana

Ti “kenkuana” ditoy ket ni Adonibezek ken ti armadana ti sarsaritaenna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nakirangetda kenkuana ken iti armadana” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 1:6-7

Pito-pulo nga ari

“70 nga ari” (Kitaen: Numbers)

a naputed dagiti tangan ti ima ken dagiti dadakkel a ramay ti sakana

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti impaputedko kadagiti tattaok dagiti tangan ti imana ken dagiti dadakkel a ramay ti sakana” wenno “dagiti impaputedko dagiti tangan ti imana ken dagiti dadakkel a ramay ti sakana” (Kitaen: Active or Passive)

nagurnong iti taraonda manipud iti sirok ti lamisaanko

Ipakpakita ti panangpilit kadagitoy nga ari a mangan kadagiti maregmeg a taraon ti amin a wagas a panangpabain ni Adonibesek kadagitoy nga ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Mangan iti maregmeg iti sirok ti lamisaanko."(Kitaen: Synecdoche)

Judges 1:8-10

ti siudad ti Jerusalem ket nasakupda daytoy

Ditoy, ibagbagi ti “siudad” dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti tattao nga agnanaed idiay Jerusalem ket pinarmekda ida” (Kitaen: Metonymy)

Rinautda daytoy

Ti “daytoy” ditoy ket ti siudad a mangibagbagi kadagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Rinautda dagiti tattao ti siudad” (Kitaen: Metonymy)

babaen iti tadem ti kampilan

“babaen iti tirad ti kampilan.” Ditoy, ibagbagi ti “kampilan” dagiti kampilan ken dagiti dadduma nga igam nga inusar dagiti suldado a makigubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “babaen kadagiti kampilanda” wenno “babaen kadagiti igamda” (Kitaen: Synecdoche)

simmalog dagiti lallaki ti Judah tapno makiranget

Kadawyan nga usaren ti sao ti “simmalog” no maipapan iti panagdaliasat manipud Jerusalem. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “napan nakiranget dagiti lallaki ti Judah”

idiay Negeb

“idiay abagatan a let-ang ti Judea” (UDB)

sakaanan dagiti turod

turturod nga adda iti puon ti bantay wenno sakaanan ti bantay

ti nagan idi ti Hebron ket Kiriat-Arba

Mainayon nga impormasyon daytoy. Mabalin a nangngegan ti sumagmamano kadagiti tattao nga immuna a nakabasa iti daytoy a libro ti Kiriat Arba ngem saanda nga ammo a daytoy ket ti siudad met laeng nga aw-awaganda ti Hebron. (Kitaen: Background Information)

Sesai, Ahiman, ken Talmai

Nagan dagitoy dagiti tallo a Cananeo a mangidadaulo iti Hebron. Ibagbagi ti tunggal mangidadaulo ti armadana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Sesai, Ahiman, Talmai ken dagiti armadada.” (Kitaen: How to Translate Names and Synecdoche)

Judges 1:11-13

ti nagan idi ti Debir ket Kiriat Sefer

Mabalin nga inkabil daytoy iti nangisurat gapu ta ammo dagiti mangbasbasa a ti siudad ket "Debir". Ngem iti tiempo a rinaut ti Israel daytoy, ti naganna daytoy ket Kiriat Sefer. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “a ti naganna idi ket Kiriat Sefer” (Kitaen: Background Information and How to Translate Names)

idi

“iti napalabas a tiempo” wenno “iti immun-una a tiempo”

Ti siasinoman a mangraut iti Kiriat Sepher ken masakupna daytoy

Ditoy, ibagbagi ti “Kiriat Sefer” dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ti siasinoman a mangraut ken makaparmek kadagiti tattao ti Kiriat Sefer ken makasakup iti siudadda” (Kitaen: Metonymy)

Acsa

Nagan daytoy ti putot a babai ni Caleb. (Kitaen How to Translate Names)

Otniel nga anak ni Kenaz

Nagan ti lalaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 1:14-15

ginuyugoyna isuna

“ginuyugoy ni Acsa ni Otniel"

ikkanna isuna iti talon ... Gapu ta pinagnaednak iti daga

Ipakpakaawat daytoy nga inikkan isuna ni Caleb iti talon idi dimmawat isuna kenkuana idiay bersikulo 14. Iti bersikulo 15, dumawdawat isunan iti ubbog a kas nayon dayta a talon. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Ikkannak iti maysa a bendision

“Mangaramidka iti pabor para kaniak” wenno “Aramidem daytoy para kaniak”

Agsipud ta pinagnaednak iti daga ti Negeb

Impaasawa ni Caleb ni Acsa kenni Otniel. Isu a nakidenna ni Acsa kenni Otniel iti siudad a nasakupna idiay Negeb. Mabalin nga aramiden daytoy a nalawlawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Agsipud ta impaasawanak tapno agnaed idiay Negeb” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 1:16-17

ti katugangan ni Moises

“ti ama iti asawa ni Moises”

Simmang-at ... manipud iti siudad dagiti Palma ... idiay let-ang

“pimmanaw diay Siudad dagiti Palma ... ket napan idiay let-ang”

Siudad dagiti Palma

Sabali a nagan daytoy iti siudad ti Jerico. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Arad

Nagan daytoy iti maysa a siudad idiay Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

dagiti lallaki ti Simeon a kakabsatda

Ditoy, ti “kakabsatda” ket dagiti kabagian nga adda iti sabali a tribu ti Israel.

Zefat

Nagan daytoy iti maysa a siudad idiay Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

Ti nagan idi ti siudad ket maaw-awagan a Hormah

Kalpasan a dinadael dagiti Israelita ti Zefat, binaliwanda ti naganna iti “Horma.” Ti kayat a sawen ti “Horma” ket “naan-anay a pannakadadael.” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information ken How to Translate Names)

Judges 1:18-19

Adda idi ni Yahweh kadagiti tattao ti Juda

“tinulungan ni Yahweh dagiti tattao ti Juda.” (Kitaen: Idiom)

kapatadan

nalawa a patad a disso nga awan kaykayona

Judges 1:20-21

Naited ti Hebron kenni Caleb (kas iti imbaga ni Moises)

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inted ni Moises ti Hebron kenni Caleb” (Kitaen: Active or Passive)

tallo a putot a lallaki ni Anak

Masansan a dakdakamaten dagiti mangidadaulo dagiti bunggoy ti tattao ti entero a bunggoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “tallo a putot a lallaki ni Anak ken dagiti tattaoda.”

Anak

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. Agdindinamag isuna ken dagiti kaputotanna gapu iti kinatayagda. (Kitaen: How to Translate Names)

agingga iti daytoy nga aldaw

“agingga ita.” Sarsaritaen daytoy ti tiempo a naisurat ti Libro ti Uk-ukom.

Judges 1:22-24

Ti balay ni Jose

Ibagbagi ti “balay” dagiti kaputotan. Ni Manases ken ni Efraim ket annak ni Jose, ket ti “balay ni Jose” ket mabalin a dakamatenna dagiti kaputotan ni Manases ken ni Efraim. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti kaputotan da Manases ken Efraim” wenno “dagiti lallaki iti tribu ti Manases ken ti Efraim” (Kitaen: Metonymy)

a mangraut iti Betel

Ditoy, ibagbagi ti “Bethel” dagiti tattao nga agnanaed idiay Bethel. (Kitaen: Metonymy)

espia

sililimed a mangala iti impormasyon wenno “agsiim”

ti siudad a sigud a maawagan iti Luz

Mainayon nga impormasyon daytoy. Mabalin a dagiti tattao nga immuna a nakabasa iti daytoy a libro ket nagngegdan ti Luz ngem saanda nga ammo nga isu met laeng daytoy ti siudad nga aw-awaganda iti Betel. (Kitaen: Background Information ang How to Translate Names)

dagiti espia

tattao a sililimed a mangala iti impormasyon wenno “tattao a mangsiim”

Judges 1:25-26

rinautda ti siudad

Ibagbagi ti “siudad” ditoy dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “rinautda dagiti tattao ti siudad” (Kitaen: Metonymy)

babaen iti tadem ti kampilan

“babaen iti tirad ti kampilan.” Ditoy, ibagbagi ti “kampilan” dagiti kampilan ken dagiti dadduma nga armas nga us-usaren dagiti suldado a makigubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “babaen kadagiti kampilanda” wenno “babaen kadagiti armasda” (Kitaen: Synecdoche)

Luz

Daytoy a baro nga ili a nagrugi iti daga dagiti Heteo ket naipanagan iti ili ti Luz nga asideg iti Betel a pinanawan ti lalaki.

nga isu ti naganna agingga ita

“nga isu pay laeng ti naganna.” Dakdakamaten ti “iti daytoy nga aldaw” ti tiempo a naisurat ti Libro ti Uk-ukom.

Judges 1:27-28

Bet San ... Tanaac ... Dor ... Ibleam ... Megiddo

Nagan ti siudad dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

gapu ta naregget dagiti Cananeo nga agnaed iti dayta a daga

Ti kayat a sawen ti “naregget” ket “sipipinget nga inkeddeng ti maysa a banag.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “gapu ta sipipinget nga inkeddeng dagiti Cananeo ti agnaed iti dayta a daga.”

Idi bimmileg ti Israel

Ditoy, ibagbagi ti “Israel” dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idi ad-adda a bimmileg dagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Metonymy)

pinilitda dagiti Cananeo nga agserbi kadakuada iti nakaro a panagtrabaho

“pinilitda dagiti Cananeo nga agaramid kadagiti narigat a trabaho para kadakuada”

Judges 1:29

Efraim

Ditoy, ibagbagi ti “Efraim” dagiti tattao wenno dagiti suldado iti tribu ti Efraim. (Kitaen: Metonymy)

Gezer

Nagan daytoy iti maysa kadagiti siudad nga adda iti masaksakupan iti Efraim. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 1:30

Saan a pinapanaw ti Zabulun

Ditoy, ibagbagi ti “Zabulun” dagiti tattao wenno suldado iti tribu ti Zabulun. (Kitaen: Metonymy)

Kitron ... Nahalol

Nagan dagitoy iti siudad iti daga ti Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

ngem pinilit ti Zabulun

Ditoy, ibagbagi ti “Zabulun” dagiti tattao wenno suldado iti tribu ti Zabulun. (Kitaen: Metonymy)

Judges 1:31-32

Saan a pinapanaw ti Aser

Ditoy, ibagbagi ti “Aser” dagiti tattao wenno suldado iti tribu ti Aser. (Kitaen: Metonymy)

Acco ... Ahlab ... Aczib ... Helba ... Afik ... Rehob

Nagan dagitoy iti siudad iti daga ti Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 1:33

Bet Semes...Bet Anat

Nagan dagitoy iti siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

napilit dagiti agnanaed iti Bet Semes ken Bet Anat iti narigat a panagtrabaho

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinilit dagiti tattao ti Neftali dagiti tattao ti Bet Semes ken Bet Arat nga agtrabaho para kaduada a kas tagabu” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 1:34-36

saanda nga intulok a sumalogda

“linappedanda ida a sumalog”

patad

nalawa a patad a disso nga awan kaykayona.

Bantay Heres

Nagan daytoy iti maysa a dakkel a turod a nakaibangonan iti siudad ti Aijalon. (Kitaen: How to Translate Names)

Aijalon...Saalbim...Akrabim

Nagan dagitoy iti siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

pinarmek ida iti bileg ti suldado iti balay ni Jose

“naparmek ida dagiti tribu dagiti tattao a nagtaud kenni Jose gapu iti nabileg nga armadada”

balay ni Jose

Ditoy, ibagbagi ti “balay” dagiti kaputotan. Ni Manases ken Efraim ket annak a lallaki ni Jose, ken mabalin a dakdakamaten iti “balay ni Jose” dagiti kaputotan ni Manases ken Efraim. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti kaputotan ti Manases ken Efraim” wenno “dagiti lallaki kadagiti tribu ti Manases ken Efraim” (Kitaen: Metonymy)

iti turod ti Akrabim

Maysa daytoy a bessang iti abagatan a laud iti Natay a Baybay. Maaw-awagan met laeng daytoy a “Bessang ti Manggagama.” (Kitaen: How to Translate Names)

Sela

Nagan daytoy iti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 2

Judges 2:1-2

anghel ni Yahweh

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1)”anghel a mangibagbagi kenni Yahweh” wenno 2) “mensahero nga agserserbi kenni Yahweh” wenno 3) mabalin a ni Yahweh a mismo, a naglanga a kasla anghel idi kinasaritana ti maysa a tao. Ti anghel ti agsasao ditoy, ngem agsasao isuna a kasla isuna ni Yahweh.

Napan ti anghel ni Yahweh manipud Gilgal nga agturong idiay Bokim

“pimmanaw idiay Gilgal ket napan idiay Bokim”

Bokim

Daytoy ti impanagan dagiti Israelita iti daytoy a lugar idiay 2:5 kalpasan a binabalaw ti anghel dagiti tattao. Ti kayat a sawen iti “Bokim” ket “panagsasangit.” (Kitaen: How to Translate Names)

Inruarkayo manipud Egipto

“indauloankayo manipud Egipto”

kadagiti ammayo

“dagiti kapuonanyo” wenno “dagiti amaenyo”

dadaelen ti katulagak kadakayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saanyo a naaramid ti imbagak nga aramidek para kadakayo” (Kitaen: Idiom)

saankayo a dimngeg iti timekko

Ditoy, ibagbagi ti “timekko” ti imbaga ni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saankayo a nagtulnog kadagiti bilinko” (Kitaen: Metonymy)

Ania daytoy nga inaramidyo?

Nasaludsod daytoy tapno maipaamiris kadagiti tattao ti Israel a nagsukirda kenni Yahweh ket agsagabada gapu iti daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakaaramidkayo iti nakaam-amak a banag.” (Kitaen: Rhetorical Questions)

Judges 2:3-5

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ti anghel ni Yahweh ti agsasao kadagiti tattao ti Israel.

agbalindanto a sisiit kadagiti sikiganyo

Dagiti Cananeo a mangrirriribuk kadagiti Israelita ket naisao a kasla dagiti Cananeo ket sisiit kadagiti sikigan dagiti Israelita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “riribukendakayo” (Kitaen: Metaphor)

agbalinto a palab-og para kadakayo dagiti diosda

Dagiti Israelita nga agdaydayaw kadagiti dios dagiti Cananeo ket naisao a kasla dagiti diosda ket silo ti maysa nga agan-anup a mangtiliw iti ayup ket dangranna daytoy. (Kitaen: Metaphor)

nagpukkaw ken nagsangit

“nagsangit nga addaan iti adu a lulua”

Judges 2:6-8

iti lugar a naited kadakuada

Mabalin daytoy nga aramiden a nalawlawag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iti lugar nga inted ni Yahweh kadakuada” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

bayat iti panagbiag

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kabayatan iti biag”

dagiti panglakayen

Dagiti lallaki a timmulong a mangidaulo iti Israel, a makiramraman kadagiti banbanag maipapan iti hustisia ken kadagiti banbanag maipapan iti relihion kas panangtaginayon iti linteg ni Moises.

Nun

Nagan daytoy iti lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 2:9-10

naited kenkuana

“nga inted ti Dios kenkuana” (Kitaen: Active or Passive)

Timnat-heres

Nagan daytoy iti maysa a lugar.

Amin dayta a henerasion ket naitipon met kadagiti ammada

Ti kayat a sawen ti “naitipon met kadagiti ammada” ket idi natay dagiti tattao iti dayta a henerasion, napan dagiti kararuada iti lugar a kas met laeng kadagiti kapuonanda. Maysa daytoy a naraem a panangibaga a natayda. (Kitaen: Euphemism)

ammada

dagiti kapuonan iti maysa a tao wenno bunggoy dagiti tattao.

dimmakel

"timmaeng" wenno "limmakay wenno bimmaket"

a saan a nakaam-ammo kenni Yahweh

Ti kayat a sawen ditoy ti "saan a nakaam-ammo" ket saanda a napadasan wenno nakita ti pannakabalin ni Yahweh a kas iti napadasan ti immun-una a henerasyon.

Judges 2:11-13

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Ditoy, ibagbagi ti “imatang ni Yahweh” ti panagkita wenno panpanunoten ni Yahweh maipanggep iti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti ibilbilang ni Yahweh a dakes nga aramiden” (Kitaen: Metonymy)

kadagiti Baal

Ti “Baal” ket kadawyan a nagan iti maysa a palso a dios, naaramat pay daytoy a sao para kadagiti naduma-duma a dios a dinaydayaw dagiti tattao, a kadua ni Baal. (Kitaen: How to Translate Names)

simminada kenni Yahweh

Dagiti Israelita a saanen nga agtultulnog kenni Yahweh ket naisao a kasla simminada iti napisikalan a wagas kenkuana ket pinanawanda isuna. (Kitaen: Metaphor)

dagiti ammada

“kapuonanda” wenno “amaenda”

Simmurotda kadagiti sabali a dios

Dagiti Israelita nga agdayaw kadagiti palso a dios ket naisao a kasla nagna ken simmurot dagiti Israelita kadagiti palso a dios. (Kitaen: Metaphor)

nagrukbabda kadagitoy

Maysa daytoy nga aramid iti panagdayaw ken panagraem iti maysa a tao. (Kitaen: Symbolic Action)

Rinurodda ni Yahweh

“Pinaungetda ni Yahweh”

dagiti Astarot

Daytoy ti babai a dios a dinaydayawda iti adu a naduma-duma a wagas. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 2:14-15

Simged ti unget ni Yahweh iti Israel

Nailadawan ti unget ni Yahweh a kasla sumsumged nga apuy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakapungtot ni Yahweh kadagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Metaphor)

intedna ida kadagiti agsamsamsam a nangtakaw kadagiti sanikuada

“binaybay-anna dagiti mangsamsamsam a takawenda dagiti sanikuada”

Inlakona ida a kas tagabu a natengngel babaen iti pigsa dagiti kabusorda nga adda iti aglawlawda, isu a saandan a maikanawa dagiti bagbagida kadagiti kabusorda

Ti panangipalpalubos ni Yahweh kadagiti kabusor a mangtagabu kadagiti Israelita ket naisao a kasla inlakona ida iti pannakatagabu. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinalubosanna a parmeken ida dagiti kabusorda ken tagabuenda ida, ket saandan a pulos a mabaelan a labanan dagiti nabileg a kabusorda” (Kitaen: Metaphor and Active or Passive)

ti ima ni Yahweh ket maibusor kadakuada tapno maparmekda

Ditoy, ibagbagi ti “ima” ti pannakabalin ni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Tinulungan ni Yahweh dagiti kabusorda a parmekenda ida” (Kitaen: Metonymy)

nakaro ti pannakariribukda

“nakaro ti panagsagabada”

Judges 2:16-17

Kalpasanna, nangisaad ni Yahweh kadagiti ukom

Ti panangdutok ni Yahweh kadagiti tattao nga agbalin nga ukom ket naisao a kasla ipangpangatona ti maysa a tao. (Kitaen: Metaphor)

saanda latta a dumngeg kadagiti ukomda

“saanda nga agtulnog kadagiti ukomda”

intedda dagiti bagbagida a kasla balangkantis kadagiti sabali a dios ket nagdayawda kadagitoy

Ti panangliput dagiti tattao kenni Yahweh ket naisao a kasla dagiti tattao ket balangkantis. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “liniputanda isuna babaen iti panagdayawda kadagiti palso a dios” Kitaen: Simile)

Iti saan a nagbayag, timmalikodda manipud iti wagas ti panagbiag dagiti ammada

Ti saan a panagtignay dagiti tattao a kasla kadagiti kapuonanda a nagdayaw kenni Yahweh ket naisao a kasla timmallikud dagiti tattao ket napan iti naduma-duma a pagturongan a saan a kasla iti inaramid dagiti kapuonanda. (Kitaen: Metaphor)

dagiti ammada

“dagiti kapuonanda” wenno “dagiti amaenda”

Judges 2:18-19

No nangisaad ni Yahweh kadagiti ukom

Ti panangdutok ni Yahweh kadagiti tattao nga agbalin nga ukom ket naisao a kasla ipangpangatona ti maysa a tao. (Kitaen: Metaphor)

ukom para kadakuada...inispalna ida

Dagiti sasao a “kadakuada“ ken “ida” ket dagiti Israelita.

iti amin nga aldaw a nagbibiag ti ukom

“agingga a nagbibiag ti ukom”

idi immasugda

Iladladawan ti uni ti panagasug iti maysa a tao ti sakit a sagsagabaen dagiti Israelita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idi nagsagabada” (Kitaen: Metaphor)

tumallikudda

Ti saanen a pulos a panagtulnog dagiti tattao kenni Yahweh ket naisao a kasla timmalikud iti napisikalan dagiti tattao kenni Yahweh. (Kitaen: Metaphor)

dagiti ammada

“dagiti kapuonanda” wenno “dagiti amaenda”

Simmurotda kadagiti sabali a dios ket nagserbi ken nagdayawda kadagitoy

Ti panagdayaw dagiti tattao kadagiti sabali a dios ket naisao a kasla magmagnada a sumursurot kadagiti sabali a dios. Mabalin a maipatarus a kas: “Nagserbi ken nagdayawda kadagiti sabali a dios” (Kitaen: Metaphor)

Nagkedkedda a mangisardeng kadagiti dakes nga aramidda wenno kadagiti nasukir a wagasda.

“Nagkedkedda nga agsardeng iti panangar-aramid kadagiti dakes a banbanag ken iti panagbalinda a nasukir.” Mabalin a maipatarus a daytoy kas: “Intultuloyda ti panagaramidda kadagiti dakes a banbanag ken panagbalinda a nasukir” (Kitaen: Litotes)

Judges 2:20-23

Simged ti unget ni Yahweh iti Israel

Nailadawan ti unget ni Yahweh a kasla sumsumged nga apuy. Mabalin a maipatarus a daytoy kas: “Nakapungtot ni Yahweh kadagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Metaphor)

dinadael daytoy a nasion

Ibagbagi ti “nasion” dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dinadael dagitoy a tattao ti” wenno “dinadael dagiti Israelita ti” (Kitaen: Metonymy)

kadagiti ammada

Ditoy, dagiti “ammada” ket dagiti kapuonan iti maysa a tao wenno bunggoy ti tattao.

saanda a dimngeg iti timekko

Ditoy, ibagbagi ti “timekko” ti imbaga ni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saankayo a nagtulnog kadagiti bilinko” wenno “nagsukirkayo kaniak” (Kitaen: Metonymy)

dagiti nasion

dagiti bunggoy dagiti tattao a nagnaed idiay Canaan sakbay dagiti Israelita. (Kitaen: Metonymy)

salimetmetanda dagiti wagas ni Yahweh ken magnada iti daytoy

Ti kayat ni Yahweh a panagbiag wenno panagtignay dagiti tattao ket naisao a kasla maysa daytoy a dalan wenno kalsada. Ti panagtulnog ti maysa a tao kenni Yahweh ket naisao a kasla magmagnada iti dalanna. (Kitaen: Metaphor)

saanna nga impalubos a parmeken ida ni Josue

Ibagbagi ti “Josue” ti armadana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "saanna nga impalubos a parmeken ida ni Josue ken ti armadana” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 3

Judges 3:1-3

Ita

Rug-rugian ti sao nga “Ita” ti baro a paset ti istoria.

dagitoy a nasion

Maipapan daytoy kadagiti bunggoy dagiti tattao nga ilistanto ti agis-istoria idiay 3:3.

inaramidna daytoy tapno isuro ti pannakigubat kadagiti baro a henerasion dagiti Israelita a saan pay a makaammo idi iti daytoy

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saan pay a nakirangranget iti aniaman a gubgubat idiay Canaan” (Kitaen: Active or Passive)

inaramidna daytoy tapno isuro ti pannakigubat kadagiti baro a henerasion dagiti Israelita a saana nga ammo idi daytoy

Sumina daytoy manipud iti kangrunaan nga istorya. Mangmangted ti mangis-istoria iti mainayon nga impormasyon maipanggep iti panangibati ni Yahweh kadagiti sumagmamano a bunggoy dagiti tattao idiay Canaan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nangibati ni Yahweh kadagiti nasion kadagiti Israelita tapno surwan a makigubat dagiti baro a lallaki a saan pay idi a nakigubgubat” (Kitaen: Background Information)

dagiti lima nga ari

Ibagbagi dagitoy a lima nga ari dagiti bagbagida ken tattaoda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti lima nga ari ken dagiti tattaoda.” (Kitaen: Synecdoche)

Bantay Baal Hermon

Daytoy ti kangatoan a bantay idiay Israel. (Kitaen: How to Translate Names)

Bessang Hamat

Nagan daytoy iti maysa a disso iti akin-amianan a beddeng ti Canaan. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 3:4-6

a kas

“kas wagas”

kadagiti bilin nga intedna

“dagiti bilin nga inted ni Yahweh”

Judges 3:7-8

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Ditoy, ibagbagi ti “imatang ni Yahweh” ti panagkita wenno panpanunoten ni Yahweh maipanggep iti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti imbaga ni Yahweh a dakes nga aramiden” (Kitaen: Metonymy)

linipatda ni Yahweh a Diosda

Ditoy, ti kayat a sawen ti sao a “linipatda” ket “nagsardengda nga agtulnog” (Kitaen: Idiom)

simged ti pungtot ni Yahweh

Ni Yahweh a makapungpungtot ket naisao a kasla ti pungtotna ket maysa a banag a sumged. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakapungtot ni Yahweh” (Kitaen: Metaphor)

inlakona ida iti ima ni Cusa Risataim

Ti pannakapalubos dagiti tattao ti Israel a maparmek ket naisao a kasla inlako ni Yahweh ida kenni Cusa Risataim. Mabalin a maipatarus a daytoy kas: “pinalubosanna ni Cusa Risataim ken ti armadana a mangparmek kadakuada” (Kitaen: Metaphor)

Cusa Risataim

Nagan daytoy iti lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Aram Naharaim

Nagan daytoy iti maysa a pagilian. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 3:9-11

nangisaad ni Yahweh iti maysa a tao

Ti panangdutok ni Yahweh iti agbalin nga ukom ket naisao a kasla ipangpangatona ti maysa a tao. (Kitaen: Metaphor)

Pinapigsa isuna

Ti kayat a sawen daytoy ket tinulungan ni Yahweh ni Otniel a maaddaan ken mangpasayaat kadagiti kababalin a kasapulanna tapno agbalin isuna a nalaing a mangidadaulo.

nagbalin isuna nga ukom

Indauloanna dagiti tattao ti Israel.

napan isuna a nakigubat

Ti “isuna” ditoy ket ni Otniel a mangibagbagi iti bukodna a bagi ken iti armada ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Napan ginubat ni Otniel ken ti armadana ti armada ni Cusa Risataim” (Kitaen: Synecdoche)

Inted ni Yahweh kenkuana ti panagballigi kenni Cusan Risataim nga ari ti Aram

Ditoy, ibagbagi ti “Cusa Risataim” ti armadana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Tinulungan ni Yahweh ti armada ti Israel a mangparmek iti armada ni Cusa Risataim nga ari ti Aram” (Kitaen: Synecdoche)

Naaddaan ti daga iti kappia

Nausar ti sao a “ti daga” a mangdakamat kadagiti tattao nga agnanaed iti daga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nagnaed dagiti tattao nga addaan kappia” (Kitaen: Metonymy)

uppat a pulo a tawen

40 a tawen (Kitaen: Numbers)

Judges 3:12-14

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Ditoy, ibagbagi ti “imatang ni Yahweh” ti panagkita wenno panpanunoten ni Yahweh maipanggep iti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti imbaga ni Yahweh a dakes nga aramiden” (Kitaen: Metonymy)

inted ni Yahweh ti bileg kenni Eglon nga ari ti Moab

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinapigsa ni Yahweh ni Eglon nga ari ti Moab” (Kitaen: Abstract Nouns)

Eglon

Nagan daytoy iti maysa nga ari. (Kitaen: How to Translate Names)

Siudad dagiti Palma

Sabali a nagan daytoy iti siudad ti Jerico.

sangapulo ket walo a tawen

18 a tawen (Kitaen: Numbers)

Judges 3:15

immawag dagiti tattao ti Israel kenni Yahweh

Ditoy, ti kayatna a sawen ket pukkawan wenno agsao iti napigsa iti maysa a tao nga adda iti adayo. Mabalin pay a ti kayatna a sawen ket dumawat iti tulong, nangnangruna iti Dios.

nangisaad ni Yahweh iti maysa a tao

Ti panangdutok ni Yahweh kadagiti tattao nga agbalin nga ukom ket naisao a kasla ipangpangatona ti maysa a tao. (Kitaen: Metaphor)

Ehud ... Gera

Nagan ti lallaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

kattigid

Nasaysayaat ti panangiggem ni Ehud iti kampilan babaen iti kattigid nga imana.

Judges 3:16-18

maysa a kubiko

No kasapulan ti agusar iti moderno a rukod ti kinaatiddog, adtoy ti dua a wagas. Mabalin a maipatarus a kas: “46 a sentimetro” wenno “kagudua a metro” (UDB) (Kitaen: Biblical Distance)

Judges 3:19-20

idi nadanon ni Ehud ti lugar a pagaramidan kadagiti nakitikitan nga imahe iti asideg ti Gilgal

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idi dimmanon isuna iti lugar nga asideg iti Gilgal a pagar-aramidan dagiti tattao kadagiti nakitikitan a ladawan” (Kitaen: Active or Passive)

iti kinalamiis iti akin-ngato a siled

Maysa a siled daytoy a paginanaan ken pagpalamiisan bayat iti napudot a tiempo ti aldaw.

Timmakder ti ari manipud iti tugawna

Ti panagtakder ket pagilasinan iti panagraem iti Dios no denggen ti mensahena. (Kitaen: Symbolic Action)

Judges 3:21-23

bangsal

akin-ruar a siled nga addaan iti nababa a pader ken atep.

Judges 3:24-25

agin-inana isuna

Wagas daytoy a panangibaga nga agib-ibleng wenno umis-isbu ti maysa a tao. (Kitaen: Euphemism)

agingga a nariknada a nabaybay-anda ti pagrebbenganda

Nagurayda agingga a nadanaganda ta amangan no adda ti napasamak a saan a nasayaat ket pagrebbenganda a luktan dagiti ridaw ti siled ti arida.

Isu nga innalada ti tulbek ket linuktanda dagitoy

“innalada ti tulbek ket linukatanda dagiti ridaw”

Judges 3:26-27

Kabayatan nga agur-uray dagiti adipen...naglibas ni Ehud

Ibagbaga daytoy ti napasamak sakbay a linukatan dagiti adipen dagiti ridaw ti akin-ngato a siled ket nasarakanda a natay ti ari. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kabayatanna, idi agur-uray dagiti adipen iti ruar ti akin-ngato a siled...naglibas ni Ehud” (Kitaen: Order of Events)

Seira

Nagan daytoy iti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Idi simmangpet isuna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idi simmangpet isuna idiay Seira” (Kitaen: Ellipsis)

Judges 3:28-31

Sapasap a Pakaammo

Agsasao ni Ehud kadagiti tattao ti Israel idiay Efraim.

ta dandanin parmeken ni Yahweh dagiti kabusoryo

Ti panangtulong ni Yahweh kadagiti Israelita a mangparmek kadagiti kabusorda ket naisao a kasla ni Yahweh ket maysa a mannakibugat a manggubat ken mangparmek kadagiti kabusorda. (Kitaen: Metaphor)

saanda nga impalubos ti siasinoman a makaballasiw

“saanda a pinaballasiw ti siasinoman”

sangapulo ribu a lallaki

10,000 a lallaki (Kitaen: Numbers)

makabael a lallaki

“lallaki a nalaing a makigubat”

naparmek ti Moab babaen iti bileg ti Israel

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinarmek dagiti Israelita dagiti Moabita a kabusorda” (Kitaen: Active or Passive)

bileg ti Israel

Ditoy, ibagbagi ti “bileg” ti armada ti Israel. (Kitaen: Metonymy)

naginana ti daga

Ditoy, ibagbagi ti “daga” dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagbiag a sitatalna dagiti Israelita” (Kitaen: Metonymy)

Judges 4

Judges 4:1-3

Ehud

Ipatarus daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 3:15.

inyawat…ida

Ditoy, dakdakamaten daytoy ti panangpaituray ti maysa a tao iti sabali a tao.

Jabin…Sisera

Nagnagan iti lallaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Hazor…Haroset

Nagnagan dagiti siudad wenno luglugar dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

siam a gasut a karuahe a landok

“900 a karuahe a landok.” (Kitaen: Numbers)

duapulo a tawen

“20 a tawen”

Judges 4:4-5

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaan ti panagsardeng ti kangrunaan a paset ti istoria. Ibagbaga ti agsasao ti pakaammo maipapan kenni Debora. (Kitaen: Background Information)

Debora

Nagan iti babai daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Lapidot

Nagan iti lalaki daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

ukom

Nangdutok ti Dios kadagiti ukom tapno mangidalan kadagiti Israelita kadagiti tiempo ti riribuk. Masansan nga ispalen dagiti ukom ida manipud kadagiti kabusorda.

palma ni Debora

Napanaganan daytoy a kayo manipud iti nagan ni Debora.

Judges 4:6-7

Sapasap a Pakaammo

Dakdakamaten ti nangisurat ti Uk-ukom dagiti tattao, ti siudad, ti bantay, ken ti karayan babaen kadagiti naganda. (Kitaen: How to Translate Names)

Barak Abinoam

Nagnagan iti lallaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names

Bantay Tabor

Nagan iti bantay daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

sangapulo a ribu a lallaki

“10,000 a lallaki” (Kitaen: Numbers

paruarekto

Panangparuar kadagiti tattao manipud iti natalged a lugar.

Sisera … Jabin

Ipatarusmo dagitoy a nagnagan a kas iti inaramidmo idiay 4:2.

Kison

Nagan iti karayan daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 4:8-9

Sapasap a Pakaammo

Nakisarita ni Barak kenni Debora.

Barak

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:6

ti dalan a papanam ket saannaka nga iturong iti pakaidayawam

Ti panagpili ni Barak ket naisao a kasla agpilpili ni Barak iti dalan a pagdaliasatan. Ket naisao ti “dayaw” a kasla lugar a papanan a daliasaten ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti uray maysa a mangdayaw kenka iti aramidem” (Kitaen: Metaphor)

ta aramidento ni Yahweh a babai ti mangparmek kenni Sisera babaen ti pigsana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ta ipaparmekto ni Yahweh ni Sisera iti maysa a babai” (Kitaen: Metonymy)

Sisera

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramid idiay 4:2.

Debora

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:4.

Judges 4:10

Sangapulo a ribu a lallaki

“10,000 a lallaki” (Kitaen: Numbers)

Judges 4:11

Ita

Nausar daytoy a sao tapno markaan ti panagsardeng ti kangrunaan a paset ti istoria. Ibagbaga ti agsasao ditoy ti pakaammo maipapan kenni Heber a Kineo. (Kitaen: Background Information)

HeberHobab

Nagnagan iti lallaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

katugangan ni Moises

“ti ama ti asawa ni Moises”

Zaananim

Nagan iti siudad daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Kineo

Ipatarus daytoy a kas iti inaramaidmo idiay 1:16

Judges 4:12-13

Idi imbagada kenni Sisera

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Idi adda nangibaga kenni Sisera"

Sisera

Ipatarus daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:2

Barak…Abinoam…Bantay Tabor

Ipatarus dagitoy a sasao a kas iti inaramidmo idiay 4:6.

inayaban ni Sisera dagiti amin a karuahena

Ditoy, ibagbagi ti “karuahe” dagiti soldado a mangimanmaneho kadagiti karuahe. (Kitaem: Metonymy)

siam a gasut a karuahe a landok

“900 a karuahe a landok” (Kitaen: Numbers

Haroset

Ipatarus daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:2.

Karayan Kison

Ipatarus daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:7.

Judges 4:14

Inted ni Yahweh ti panagballigi

Gapu ta sigurado ni Debora iti balligi, agsasao isuna a kasla nangabaken ni Barak iti gubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pagballigiennaka ni Yahweh” (Kitaen: Predictive Past)

Saan kadi a ni Yahweh ti mangidaldalan kenka?

Dinamag ni Debora daytoy tapno ipalagipna kenni Barak a makirangetda iti biang ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Laglagipem, idaldalannaka ni Yahweh.” (Kitaen: Rhetorical Question)

addaan iti sangapulo a ribu

“addaan iti 10,000” (Kitaen: Numbers)

Judges 4:15-16

Tinikaw ni Yahweh ti armada ni Sisera

“riniribuk ni Yahweh ni Sisera” wenno “pinagkakaribuso ni Yahweh ti armada ni Sisera"

Dagiti amin a karuahena

Ditoy, ibagbagi ti “karuahe” dagiti soldado a mangimanmaneho kadagiti karuahe. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "dagiti amin a lallaki a nakalugan iti karuahe" (Kitaen: Metonymy)

kinamat ni Barak

Ditoy, ibagbagi ni Barak ti bagina ken ti armadana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kinamat ni Barak ken dagiti soldadona” (Kitaen: Synecdoche)

Haroset

Ipatarus daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:2.

Napapatay ti entero nga armada ni Sisera babaen iti tadem ti kampilan

Ditoy, ibagbagi ti “kampilan” dagiti kampilan ken dagiti sabali pay nga igam nga us-usaren dagiti soldado iti gubatan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinapatay ni Barak ken dagiti soldadona ti entero nga armada ni Sisera babaen kadagiti kampilanda” (Kitaen: Synecdoche and Active or Passive)

Judges 4:17-18

Sisera…Jabin…Hazor

Ipatarus dagitoy a nagnagan a kas iti inaramidmo idiay 4:2.

nagtaray

Maysa nga idiom daytoy a kayatna a sawen a magmagna isuna ket saan a nagsakay iti kabalio wenno iti karuahe. (Kitaen: Idiom)

Jael

Nagan iti babai daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Heber

Ipatarus daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:11

ti balay ni Heber a Kineo

Ditoy, ibagbagi ti “balay” ti pamilia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti pamilia ni Heber a Kineo” (Kitaen: Metonymy)

Dumagaska

Kayatna a sawen daytoy nga agsardeng iti panagdaliasat tapno makainana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Umayka ditoy” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ules

Nalawa a pangabbong iti bagi tapno mapapudot iti pannaturog, naaramid manipud iti buok wenno lalat/kudil ti ayup.

Judges 4:19-20

Kinunana kenkuana

“Kinuna ni Sisera kenni Jael”

Judges 4:21-22

pasok ti tolda

Natirad a pidaso ti kayo wenno landok, kasla dakkel a lansa, a maipalpal iti daga tapno tenglenna ti suli ti tolda.

martilio

Nadagsen a banag a naaramid iti kayo a mausar a pagpang-or iti pasok ti tolda tapno maipalpal iti daga

narnekan iti turogna

Kasla maysa a tao nga adda iti nauneg nga abot a marigatan a sumang-at, ti tao a narnekan iti turogna ket saan a nalaka a makariing. (Kitaen: Metaphor)

kamkamaten ni Barak

“sursuroten ni Barak”

Judges 4:23-24

Pinarmek ti Dios ni Jabin nga ari ti Canaan iti sangoanan dagiti tattao ti Israel

Ti inaramid ti Dios a panangparmek dagiti Israelita kenni Jabin ken ti armadana ket naisao a kasla ti Dios mismo ti nangparmek kenni Jabin a buybuyaen dagiti tattao ti Israel. (Kitaen: Metaphor)

dinadaelda isuna

Ditoy, dakdakamaten ti isuna ni Jabin a mangibagbagi iti armadana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dinadaelda ni Jabin ken ti armadana” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 5

Judges 5:1-2

Iti dayta nga aldaw

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Iti aldaw a pinarmek dagiti Israelita ti armada ni Ari Jabin” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Debora

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:4.

Barak…Abinoam

Ipatarusmo dagitoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:6.

Idi situtulok a nakigubat dagiti tattao

“idi immanamong dagiti lallaki a makigubat”

Judges 5:3-4

Sapasap a Pakaammo

Agtultuloy nga agkankanta iti daniw da Debora ken Barak. (Kitaen: Poetry)

Dumngegkayo, dakayo nga ar-ari! Agdengngegkayo, dakayo a mangidadaulo

Agsasao da Debora ken Barak kadagiti ari ken mangidadaulo a kasla addada sadiay a dumdumngegda iti kanta. (Kitaen: Apostrophe)

dakayo nga ar-ari…dakayo a mangidadaulo

Dakdakamatenna daytoy dagiti amin nga ar-ari ken mangidadaulo, saan nga iti masnop nga ar-ari wenno mangidadaulo.

idi rimuarka manipud Seir, idi nagnaka manipud Edom

Dakdakamatenna daytoy ti tiempo a pimmanaw dagiti Israelita idiay Edom tapno rugianda a parmeken dagiti tattao idiay Canaan. Ti panangpabpabileg ni Yahweh kadagiti tattaona tapno parmekenda dagiti tattao ti Canaan ket naisao a kasla mannakigubat isuna a mangidadaulo iti armada dagiti Israelita. (Kitaen: Metaphor)

Seir

Maysa a bantay daytoy iti nagbeddengan ti daga ti Israel ken Edom. (Kitaen: How to Translate Names)

naggun-gon ti daga, ken nagpigerger dagiti tangatang, nagibuyat met iti danum dagiti ulep

Dagiti Mabalin a kaipapananna ket 1) Maysa a padaniw a pagsasao daytoy a mangiyunay-unay iti pannakabalin ni Yahweh babaen iti panangiladawan iti daytoy a kas mangar-aramid kadagiti gin-gined ken bagyo wenno 2) Ti panangbuteng dagiti tattao ti Canaan iti dandanin panangraut dagiti Israelita kadakuada ket naisao a kasla aggun-gun-gon ti daga ken tangatang.

Judges 5:5-6

Naggin-gined dagiti bantay

Mabalin a dakdakamaten daytoy dagiti gin-gined ken ipakpakitana a nagin-gined dagiti bantay gapu ta mabutengda kenni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nagpigerger dagiti bantay gapu iti buteng” (Kitaen: Personification and Assumed Knowledge and implicit Information)

sangoanan ti rupa ni Yahweh

Ditoy, dakdakamaten ti “rupa” ti kaadda ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iti imatang ni Yahweh” (Kitaen: Metonymy)

naggin-gined uray ti Bantay Sinai

Idi adda ni Moises ken iti Israel idiay Bantay Sinai, naggin-gined daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “idi un-unana a panawen, naggin-gined uray ti Bantay Sinai” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Kadagiti al-aldaw ni

Ditoy, ibagbagi dagiti “al-aldaw” ti at-atiddog a tiempo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Bayat iti panagbiag ni” (Kitaen: Metonymy)

Samgar… Anat… Jael

Nagnagan iti tattao dagitoy. Kitaen no kasanom nga impatarus ti Samgar ken Anat idiay 3:31 ken Jael idiay 4:18. (Kitaen: How to Translate Names)

putot a lalaki ni Anat

Nadakamat ti nagan ti ama ni Samgar tapno makatulong a mangiladawan kenni Samgar idi sibibiag pay. (Kitaen: Background Information)

napanawan dagiti kangrunaan a daldalan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagsardeng dagiti tattao a magna kadagiti kangrunaan a daldalan; gapu ta mabutengda kadagiti kabusor dagiti Israelita” (Kitaen: Active or Passive and Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti nawatiwat a pagnaan

Dakdakamaten daytoy dagiti nail-ilet wenno ak-akikid a daldalan a basbassit ti bilang dagiti tattao nga agdaldaliasat.

Judges 5:7-8

maysa nga ina ti nangidaulo iti Israel!

Dakdakamatenna daytoy ti panangidaulo ni Debora a kasla isuna ti ina dagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inaywanak dagiti Israelita a kas iti panangaywan ti maysa nga ina kadagiti annakna” (Kitaen: Metaphor)

pinilida dagiti baro a dios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagdaydayaw dagiti tattao ti Israel kadagiti baro a dios” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

adda agraranget kadagiti ruangan ti siudad

Ibagbagi ti “dagiti ruangan” ti entero a siudad. Mabalin nga ipatarus a kas: “rinaut dagiti kabusor dagiti tattao iti mismo a siudad dagiti Israelita” (Kitaen: Synecdoche and Assumed Knowledge and Implicit Information)

awan iti kalasag wenno gayang a nakita kadagiti uppat a pulo a ribu idiay Israel

Mabalin na nalabes a panangibaga daytoy a manmano ti armas nga adda kadagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “manmano ti armas a pakigubat a nabati idiay Israel” (Kitaen: Hyperbole)

uppat a pulo a ribu idiay Israel

“40,000 idiay Israel” (Kitaen: Numbers)

Judges 5:9-10

Adda iti pusok kadagiti mangidadaulo ti Israel

Ibagbagi ti sao a “puso” ti karirikna ti maysa a tao. Ti ragup ti sasao nga “adda iti pusok” ket maysa a wagas ti panangibaga a makarikna iti panagyaman ni Debora. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Dayawek dagiti pangulo ti Israel” (Kitaen: Metonymy and Idiom)

dakayo nga agsaksakay kadagiti puraw nga asno…dakayo a magmagna iti dalan

Mabalin a dakdakamaten daytoy ti nagdumaan dagiti nabaknang ken nakurapay a tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dakayo a nababaknang a tattao nga agsaksakay kadagiti puraw nga asno…dakayo a nakurapay a tattao a magmagna iti dalan” Kitaen: Merism)

nga agtugtugaw kadagiti napuskol a lupot iti silyeta

Mabalin a dagitoy a napuskol a lupot ket nausar a silyeta iti bukot ti asno tapno magin-awaan ti agsaksakay.

Judges 5:11

Sapasap a Pakaammo

Agtultuloy ti kanta da Debora ken Barak.

Denggenyo dagiti timek dagiti

Ibagbagi ti “timek” dagiti tattao nga agkankanta. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Dumngeg kadagiti” (Kitaen: Synecdoche)

simmalog kadagiti ruangan iti siudad

Ibagbagi ti “dagiti ruangan” ti sibubukel a siudad. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagsublida kadagiti siudadda” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 5:12-13

Sapasap a Pakaammo

Agtultuloy nga agkankanta iti daniw da Debora ken Barak. (Kitaen: Poetry)

Agriingka, agriingka

Dagiti mabalin nga agsasao ket 1) dagiti tattao ti Israel wenno 2) ni Debora nga agsasao iti bagina wenno 3) ti mannaniw a nangisurat iti kanta.

Debora

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:4.

Barak…Abinoam

Ipatarusmo dagitoy a nagnagan a kas iti inaramidmo idiay 4:6.

kaniak manipud kadagiti mannakigubat

Dakdakamaten ti sao a “kaniak” ni Debora.

Judges 5:14

manipud Efraim, isuda dagiti adda ti ramutna iti Amalek

Dagiti tattao ti Efraim nga agnanaed iti daga a nagnanaedan idi dagiti kaputotan ni Amalek ket naisao a kasla dagiti tattao ti Efraim ket naimula ken dimmakkel ti ramutda iti daga. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “manipud Efraim, dayta a daga nga iti naminsan ket nagnaedan dagiti kaputotan ni Amalek” (Kitaen: Metaphor)

simmurot kenka

Dakdakamaten ti “kenka” ditoy dagiti tattao ti Efraim. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “simmurot kadakuada” (Kitaen: Forms of You and First, Second or Third Person)

Makir

Daytoy ti lugar a pagnanaedan dagiti kaputotan ni Makir. Ni Makir ket putot a lalaki ni Manases ken apoko ni Jose. (Kitaen: How to Translate Names)

manipud Zabulon dagiti mangaw-awit iti sarukod ti ofisial

Inladawan ti sarukod dagiti mangidadaulo a suldado, a simbolo ti turayda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti mangidadaulo a suldado manipud Zabulon” (Kitaen: Metonymy)

Judges 5:15

Kadua ni Debora dagiti prinsipek manipud Issacar

Dakdakamaten ti “…k” (prinsipek) ni Debora. Mabalin nga ipatarus a kas: “Kaduak dagiti prinsipek manipud Issacar” (Kitaen: First, Second or Third Person)

Debora

Ipatarusmo daytoy a nagan a kas iti inaramidmo idiay 4:4.

kimmuyog ti Issacar kenni Barak

Dakdakamaten ti “Issacar” ditoy ti tribu ti Issacar. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kimmuyog ti tribu ti Issacar kenni Barak” (Kitaen: Metonymy)

agdardarasda a simmurot kenkuana iti tanap

“agtulnog iti bilinna ken agdardaras a simmurot kenkuana iti tanap”

adda dakkel a panangsukimat ti puso

Ibagbagi ti “puso” ditoy ti panpanunot. Ti panagsasarita dagiti tattao ngem saanda a makapangngeddeng no ania ti rumbeng nga aramidenda ket naisao a kasla suksukimatenda ti pusoda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda adu a panagsasarita no ania ti rumbeng nga aramidenda. (Kitaen: Metonymy and Metaphor)

Judges 5:16

Apay nga agtugtugawka iti nagbaetan dagiti paginudoan, a dumdumngeg iti panangtokar dagiti agpaspastor kadagiti plautada para kadagiti arbanda?

Nadamag daytoy a saludsod a kas pananglais kadagiti tattao ti Ruben gapu ta saanda nga inkeddeng a mapan makigubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas salaysay. Mabalin nga ipatarus a kas: “Tinulongandakami koma a nakiranget, saan ketdi nga agtaltalinaedkayo iti pagtaengan a dumdumngeg iti panangtokar dagiti agpaspastor kadagiti plautada para kadagiti arbanda” (Kitaen: Rhetorical Question and Assumed Knowledge and Implicit Information)

adda dakkel a panangsukimat ti puso

Ibagbagi ti “puso” ditoy ti panpanunot. Ti panagsasarita dagiti tattao ngem saanda a makapangngeddeng no ania ti rumbeng nga aramidenda ket naisao a kasla suksukimatenda ti pusoda. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay 5:15. (Kitaen: Metonymy and Metaphor)

Judges 5:17-18

Nagtalinaed iti Galaad

Ditoy ibagbagi ti “Galaad” dagiti lallaki manipud Galaad a napan koma nakigubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nagtalinaed dagiti lallaki iti Galaad” (Kitaen: Metonymy)

ti bangir a paset ti Jordan

Dakdakamaten daytoy ti akindaya a paset ti Jordan. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ket ni Dan, apay nga agalla-alla babaen kadagiti barko

Nadamag daytoy a saludsod tapno iyebkas ti pungtot gapu ta saan a nakiranget dagiti tattao iti tribu ti Dan para iti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket saan koma a nagtalinaed dagiti lallaki ti Dan kadagiti barkoda” wenno “saannatayo a tinulongan iti pannakigubat dagiti tattao iti tribu ti Dan. Nagalla-allada ketdi iti baybay babaen kadagiti barko.” (Kitaen: Rhetorical Questions)

ni Dan, apay a

Ibagbagi ti “Dan” ditoy dagiti lallaki manipud iti Dan a napan koma nakigubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti lallaki ti Dan, apay a” (Kitaen: Metonymy)

agalla-alla babaen kadagiti barko

Masarakan ti tribu ti Dan iti asideg ti baybay Mediterranean. Aglayagda iti baybay tapno maaddaan iti kuarta babaen iti pannakisinnukat ken panagkalap. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Nagtalinaed ti Aser iti igid ti baybay ket nagnaed iti asideg dagiti sangladanna

Mabalin a maipalawag ti kaipapanan daytoy a salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saandakami met a tinulongan dagiti tattao ti Aser, nagtalinaedda laeng iti igid ti baybay iti asideg dagiti sangladanda” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

nagtalinaed ti Aser

Ibagbagi ti “Aser" ditoy dagiti lallaki a napan koma nakigubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nagtalinaed dagiti lallaki ti Aser” (Kitaen: Metonymy)

sangladan

luglugar iti igid ti baybay a naad-adalem a pangisangladanda kadagiti barko

kasta met ti Neftali

Ti Neftali ket tribu a nakasagana a mangipusta met iti biagda agingga iti patay” (Kitaen: Ellipsis)

Judges 5:19-20

Immay ken nakiranget … nakiranget dagiti ari ti Canaan

Nausar ti ari ti bunggoy dagiti tattao a mangdakamat iti armada nga idadauloanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Immay nakiranget dagiti ari ken dagiti armadada … nakiranget dagiti ari ti Canaan ken ti armadada” (Kitaen: Synecdoche)

Taanac…Megiddo

Ipatarusmo ti nagan dagitoy a luglugar a kas iti inaramidmo idiay 1:27.

awan sinamsamda a pirak

Ibagbagi ti "pirak" ti aniaman a gameng. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti nasamsam a pirak wenno sabali a gamgameng” (Kitaen: Synecdoche)

sinamsam

banbanag a pinilit nga innala, masansan nga iti gubat wenno babaen kadagiti agtatakaw

nakiranget dagiti bituen manipud sadi langit, manipud iti dalanda kadagiti langit, nakirangetda maibusor kenni Sisera

Ti panangtulong ni Yahweh kadagiti Israelita a mangparmek kenni Sisera ken ti armadana ket naisao a kasla mismo a dagiti bituen ti nakiranget kenni Sisera ken ti armadana. Mabalin a dakamaten daytoy ni Yahweh nga agus-usar kadagiti didigra, kangrunaanna ti bagyo, tapno maparmek ni Sisera. (Kitaen: Personification)

maibusor kenni Sisera

Ibagbagi ti “Sisera" ditoy ti entero nga armadana. (Kitaen: Synecdoche)

Judges 5:21-22

Inyanud ida ti Karayan Kison

Gapu iti napigsa a tudo, dagus a naglayus ti karayan ket nailubo dagiti karuahe ken nalmes dagiti adu a soldado. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Naglayus ti Karayan Kison ket inyanudna dagiti soldado ni Sisera” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Kison

Ipatarusmo daytoy a kas iti inaramid idiay 4:6.

Magnaka O kararuak, bumilegka

Dakdakamaten ti “kararua” ditoy ti sibubukel a tao. Dakdakamaten ti sao a “…k” (kararuak) ni Debora. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ibagak iti bagik nga agtuloy a magna ken bumileg” (Kitaen: Synecdoche)

Ket dumalagudog ti uni ti sakad dagiti kabalio, dumalagudog, ti dalagudog dagiti mamaingelna

Iladladawan daytoy ti dalagudog ti adu a kabalio nga agtartaray nga umadayo manipud iti paggubatan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ket nangngegko ti dalagudog dagiti kabalio nga agtartaray nga umadayo. Agtartaray nga umadayo dagiti nabileg a kabalio ni Sisera” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 5:23

Ilunodyo ti Meroz

Ibagbagi ti Meroz ditoy dagiti tattao nga agnanaed sadiay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Mailunod dagiti tattao ti Meroz” (Kitaen: Metonymy)

Meroz

Nagan iti siudad daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

agnanaed

dagiti tattao nga agnanaed iti maysa a lugar

Judges 5:24-25

Jael

Ipatarusmo daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:18.

Heber

Ipatarusmo daytoy a kas iti inaramidmo idiay 4:11.

Kineo

Ipatarusmo ti nagan dagitoy a bunggoy iti tattao a kas iti inaramidmo idiay 1:16.

inikkanna isuna iti mantikilia

Dakdakamaten ti mantikilia ditoy, ti napalet a gatas. Daytoy ti kasasayaatan a gatas ken kaykayat nga inumen dagiti tattao ni Jael. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nangiyeg iti napalet a gatas”

ti mallukong a maikari kadagiti prinsipe

Kayat a sawen daytoy a ragup ti sasao a ti mallukong a kasasayaatan iti kalidad gapu ta maited kadagiti prinsipe dagiti kasasayaatan a banbanag. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 5:26-27

Inkabilna ti imana iti pasok ti tolda

“innala ni Jael ti pasok ti tolda babaen ti kannigid nga imana”

pasok ti tolda

Natirad a pidaso ti kayo daytoy wenno landok, kasla dakkel a lansa, a maipalpal iti daga tapno mangtengngel iti suli ti tolda. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay 4:21.

ken iti makannawan nga imana ket ti martilio iti agtrabtarbaho

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ken innalana ti martilio babaen ti makannawan nga imana” (Kitaen: Ellipsis)

martilio

Nadagsen a banag daytoy a naaramid iti kayo a mausar a pagpang-or iti pasok ti tolda tapno maipalpal iti daga. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay 4:21.

nagkapsut

awan iti pigsa wenno panaggaraw

Judges 5:28

ti rehas

Daytoy ket rehas a naaramid iti kayo.

Apay a nagbayag a sumangpet ti karuahena? Apay nga awan pay iti dalagudog dagiti kabalio a mangguyguyod kadagiti karuahena?

Agpada ti kaipapanan dagitoy a saludsod. Mabalin a pagtiponen dagitoy a salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Apay a nagbayag a makasangpet ni Sisera” (Kitaen: Parallelism)

Judges 5:29-30

dagiti kasisiriban a prinsesa

Ti “prinsesa" ket anak a babai ti ari ngem mabalin met a ti “prinsesa” ket babbai a mammagbaga iti pamilia ti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kasisiriban a babbai”

isu met laeng ti insungbatna iti bagina

"imbagana iti bagina ti isu met laeng a banag”

Saanda pay kadi a nabirokan wenno nabingbingay dagiti nasamsam?

Nagusar dagiti babbai iti saludsod tapno iyunay-unay a mamatida a daytoy ti pudno a napasamak. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adu la ketdi ti nasamsamda ta nagbayagda a mangbingbingay iti daytoy.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Maysa nga aanakan, dua nga aanakan iti tunggal lalaki … kadagiti nagsamsam?

Nagusar dagiti babbai iti saludsod tapno iyunay-unay a mamatida a daytoy ti pudno a napasamak. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Mabalin nga adda maysa nga aanakan, dua nga aanakan para iti tunggal lalaki … kadagiti nagsamsam.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Maysa nga aanakan, dua nga aanakan iti tunggal lalaki

Ibagbagi ti aanakan ditoy ti babai. Mamati ti ina ni Sisera nga adu a babbai ti natiliw dagiti tattao ni Sisera. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Makaawat ti tunggal soldado iti maysa wenno dua a babbai” (Kitaen: Synecdoche)

natinaan a lupot

“adda marisna a lupot”

naburdaan

“nasayaat ti pannakaburdana”

para iti tengnged dagiti nagsamsam

Ibagbagi ti “tengnged” ditoy dagiti soldado ni Sisera. Mabalin nga ipatarus a kas: “isuot dagiti soldado a nagsamsam”

Judges 5:31

agbalin koma dagiti mangayat kenkuana

“Agbalin koma dagiti mangayat kenni Yahweh”

kasla iti init no agsingising daytoy

Tarigagayan dagiti tattao ti Israel nga agbalin a kasla iti init a sumingising gapu ta awan iti nabileg nga armada ti nasion a makabael a mangpasardeng iti panagsingising ti init. (Kitaen: Simile)

naaddaan iti kappia ti daga

Ibagbagi ti daga dagiti tattao ti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket nagbiag a sikakappia dagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Metonymy)

iti uppat a pulo a tawen

“iti 40 a tawen” (Kitaen: Numbers)

Judges 6

Judges 6:1-2

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Ditoy, iparparang ti “iti imatang ni Yahweh” ti panpanunoten ni Yahweh maipapan iti maysa a banag. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay 2:11. (Kitaen: Metonymy)

ti ima ti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” dagiti tattao ti Midian. Kasta met, ibagbagi ti “ima” iti panangituray. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti turay dagiti tattao ti Midian” wenno “ti turay dagiti Midianita” (Kitaen: Metonymy)

pinarigat iti pannakabalin ti Midian ti Israel

Ditoy, dakdakamaten ti “ti pannakabalin ti Midian” dagiti tattao ti Midian. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ad-adda a nabilbileg dagiti tattao ti Midian ngem dagiti tattao ti Israel ket pinarigatda ida” (Kitaen: Metonymy)

dagiti gukayab

luglugar kadagiti kabatbatoan a teppang a mabalin a paglinongan

Judges 6:3-4

Agkampo dagiti armadada

“Ipatakder ti armada dagiti toldada”

Judges 6:5-6

Tunggal sumang-atda ken dagiti tarakenda ken dagiti toldada

Ti daga ti Midian ket adda iti abagatan ti daga ti Israel, nga asideg ti Nalabaga a Baybay. Gagangay a mausar ti sao a “sumang-at” no sarsaritaen ti panagdaliasat manipud Midian agingga iti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Tunggal itugot dagiti Midianita dagiti taraken ken toldada iti daga ti Israel”

umayda a kasla pangen dagiti dudon

Naidilig dagiti Midianita iti pangen dagiti dudon gapu ta mapanda nga addaan iti adu a tattao ken kanen dagiti tarakenda dagiti amin a banbanag a nagtubo. (Kitaen: Simile)

saan a mabilang

Nalabes unay daytoy a panangibaga a nakaad-aduda.

panangpapanglaw iti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” dagiti tattao ti Midian. (Kitaen: Metonymy)

immawag kenni Yahweh

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagkararag kenni Yahweh para iti tulong” (Kitaen: Idiom)

Judges 6:7-8

gapu ti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” dagiti tattao ti Midian. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “gapu kadagiti Midianita” (Kitaen: Metonymy)

Inruarkayo manipud Egipto

“Indauloankayo a rimmuar manipud Egipto”

ti balay ti pannakatagabu

Sarsaritaen ni Moises ti Egipto a kasla maysa a balay a nakatagabuan dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti lugar a nakatagabuanyo” (Kitaen: Metaphor)

Judges 6:9-10

nagtulnog iti timekko

Ditoy, ibagbagi ti “timekko” ti imbilin ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagtulnog iti bilinko” wenno “nagtulnog kaniak” (Kitaen: Metonymy)

Judges 6:11-12

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaan ti pagpatinggaan ti istoria. Rugrugian nga ibagbaga ti agsasao ditoy ti baro a paset ti estoria.

ti anghel ni Yahweh

Idiay 6:11-24, nagparang ni Yahweh kenni Gideon iti porma ti maysa nga anghel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ni Yahweh a nagparang a kas maysa nga anghel” wenno “Yahweh”

Ofra

Nagan ti maysa nga ili daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Abiezerita

Maysa a bunggoy dagiti tattao daytoy a naipanagan iti nagan iti kapuonanda a ni Abiezer. (Kitaen: How to Translate Names)

agir-irik iti trigo…babaen iti panangibaot iti daga

Ibabaot ni Gideon ti trigo iti pagirikan tapno maisina ti bukel ti trigo manipud iti dadduma a paset ti mula a trigo.

nagparang kenkuana

“napan kenkuana”

Judges 6:13

apok

Us-usaren ni Gideon ti sao nga “apok” a kas nadayaw a wagas iti panangkablaaw iti maysa a gan-gannaet. Saanna a maamiris a makisarsarita isuna kenni Yahweh iti langa ti maysa nga anghel wenno maysa a tao.

Sadino ti ayan dagiti amin a nakaskasdaaw nga aramidna nga imbaga kadakami dagiti kapuonanmi, idi kinunada, ‘Saan kadi nga inruarnatayo ni Yahweh manipud Egipto?’

Agus- usar ni Gideon iti maysa a saludsod tapno karitenna ti imbaga ti gan-gannaet nga adda ni Yahweh kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan iti aniaman a nakitami a nakakaskasdaaw nga ar-aramid a kas iti imbaga dagiti kapuonanmi kadakami idi inruar ni Yahweh ida manipud Egipto.” (Kitaen: Rhetorical Question and Direct and Indirect Quotations)

inyawatnakami iti pannakabalin ti Midian

Ti kayat a sawen ti ragup ti sasao nga “inyawatnakami” ket impalubos ni Yahweh a maparmek dagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Impalubosna a parmekendakami dagiti Midianita” (Kitaen: Idiom)

ti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” dagiti tattao ti Midian. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti Midianita” (kitaen: Metonymy)

Judges 6:14-15

kimmita ni Yahweh kenkuana

“kimmita ni Yahweh kenni Gideon”

Saanka kadi nga imbaon?

Agus-usar ni Yahweh iti saludsod tapno ipasigurado kenni Gideon nga ibabaonna isuna. Ditoy, ti kayat a sawen ti “imbaon” ket dinutokan ni Yahweh ni Gideon iti masnop a trabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Siak ni Yahweh, ibabaonka!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Pangaasim, Apo

Ita, aw-awaganen ni Gideon ti tao a kasasaona ti “Apo” imbes nga “apok” a kas idiay 6:13. Ditoy, kasla ammon ni Gideon ditoy wenno at-atapennan a makisarsarita isuna kenni Yahweh.

Kasano a maispalko ti Israel?

Nagusar ni Gideon iti saludsod tapno iyunay-unay a saanna a kabaelan nga ispalen dagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saanko a kabaelan nga ispalen dagiti Israelita!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Kitaem

“Pangaasim ta maawatam” wenno “Dumngegka”

iti balay ti amak

Ditoy, ibagbagi ti “balay” ti pamilia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti pamilia ti amak” wenno “ti pamiliak” (Kitaen: Metonymy)

iti Manases

“iti tribu ti Manases”

Judges 6:16-18

Addaakto kenka

Ditoy, ti “adda…kenka” ket maysa a pagsasao a ti kayatna a sawen ket tulongan ken bendisionanto ni Yahweh ni Gideon. (Kitaem: Idiom)

Judges 6:19-20

manipud iti efa ti arina

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “addaan iti duapulo ket dua a litro ti arina” (Kitaen: Biblical Volume)

digo

danum a naglutoan iti taraon, kas iti karne a nailuto iti daytoy

dagitoy kenkuana

“dagitoy iti anghel ti Dios”

anghel ti Dios

Isu met laeng daytoy ti anghel ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti Dios a nagpammarang a kas maysa nga anghel” wenno “Dios”

Judges 6:21

anghel ni Yahweh

Idiay 6:11-24, nagparang ni Yahweh kenni Gideon a nagpammarang a kas maysa nga anghel. Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay 6:11.

pimmanaw

“nagpukaw”

Judges 6:22-24

anghel ni Yahweh

Idiay 6:11-24, nagparang ni Yahweh kenni Gideon iti porma ti maysa nga anghel. Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay 6:11.

O, Apo nga Yahweh!

Ipakpakita ti sao nga “O” ditoy, a nagbuteng unay ni Gideon. (Kitaen: Exclamations)

nakitak ti anghel ni Yahweh iti rupanrupa

Dakdakamaten daytoy a ragup ti sasao iti dua a tao a naginnasideg. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pudno a nakitak ti anghel ni Yahweh” (Kitaen: Idiom)

kinuna ni Yahweh kenkuana

Nalawag a nakisarita ni Yahweh kenni Gideon manipud idiay langit.

Ofra

Ipatarusmo ti nagan daytoy nga ili a kas iti inaramid idiay 6:11.

ti puli ti Abiezer

Ipatarusmo ti nagan daytoy a bunggoy ti tattao a kas iti inaramid idiay 6:11.

Judges 6:25-26

ti maikadua a bulog a baka

Ti sao a “maikadua” ket bilang para iti “dua.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maysa pay a bulog a baka” (Kitaen: Ordinal Numbers)

nga adda iti abayna daytoy

“nga adda iti abay ti altar ni Baal”

iti tuktok daytoy a pagkamangan

Ti siudad ti Ofra ket adda iti tuktok ti turod. Nagkamang sadiay dagiti Israelita tapno natalgedda manipud kadagiti Midianita.

aramidem daytoy iti umno a wagas

“ikabilmo dagiti bato iti naurnos a wagas” wenno “ket ipatakdermo daytoy a nasayaat”

Judges 6:27

inaramidna a kas imbaga ni Yahweh kenkuana

Maipapan daytoy ti imbilin ni Yahweh idiay 6:25-26.

Judges 6:28-29

bimmangon

“bimmangon manipud iti pagiddaan” wenno “nakariing”

narebban ti altar ni Baal, ken naputeden ti Asera nga adda iti abayna daytoy, ken naidatonen ti maikadua a bulog a baka iti altar a naipatakder

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nadlawda nga adda nangrebba iti altar ni Baal, nangputed ti Asera iti abayna daytoy, ken nangipatakder ti altar ket nangidaton ti bulog a baka iti rabaw daytoy” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 6:30

mapapatay isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “patayenmi isuna a kas pannakadusana” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 6:31-32

Ipakaasiyo kadi ti napasamak kenni Baal?

Nagusar iti saludsod ni Joas tapno iyunay-unay a saan a rumbeng nga salakniban ti tao ti maysa a dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saan a rumbeng nga ikanawayo ni Baal.” (Kitaen: Rhetorical Question)

ipakaasi ti napasamak

“ikanawa”

Isalakanyo kadi isuna?

Nangusar iti saludsod ni Joas tapno iyunay-unay a saan a rumbeng nga ispalen ti tao ti dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saan a rumbeng nga ikanawayo ni Baal.” (Kitaem: Rhetorical Question)

Jerub Baal

Sabali a nagan daytoy ni Gideon. Ti kayatna a sawen daytoy ket “salakniban koma ni Baal ti bagina.” (Kitaen: How to Translate Names)

gapu ta kinunana

“gapu ta kinuna ni Joas”

Judges 6:33

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaan ti pagpatinggaan ti istoria. Rugrugian nga ibagbaga ti agsasao ditoy ti baro a paset ti estoria.

nagmaymaysa a naguummong

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagmaymaysa a naguummong a kas armada” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 6:34-35

kinaluban…ni Gideon

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tinengngelna ni Gideon” (Kitaem: Idiom)

tribu ti Abi Ezer

Ipatarusmo ti nagan daytoy a bunggoy ti tattao a kas iti inaramid idiay 6:11.

tapno mabalin a sumurotda kenkuana

Mabalin nga ipatarus a kas: “tapno mabalin a sumurotda kenkuana a makigubat” (Kitaen: Ellipsis)

ket naawaganda met a sumurot kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “aw-awaganna ida a sumurot kenkuana” (Kitaen: Active or Passive)

ti Aser, Zabulon ken Neftali

Ibagbagi amin dagitoy dagiti tattao iti tunggal tribu. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kadagiti tribu ti Aser, Zabulon ken Neftali” (Kitaen: Metonymy)

Judges 6:36-37

dutdot

dutdot iti karnero

linnaaw

danum nga agparang kadagiti bulong dagiti mula bayat iti rabii

maammoakto nga

Mabalin a maipalawag ti kayat a sawen daytoy a salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agbalin a pagilasinan daytoy manipud kenka, ket maammoak ngarud nga” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 6:38-40

bimmangon ni Gideon

“bimmangon ni Gideon manipud iti pagiddaan”

pinespes

tiritiren ken pespesen ti maysa a banag tapno maikkat ti danum

Judges 7

Judges 7:1

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti naganna idiay 6:32.

Nagkampoda

“impatakderda ti kampoda”

ubbog ti Harod...turod ti More

Nagan dagitoy dagiti lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Adda ti kampo ti Midian iti amiananda

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” ti armada dagiti Midianita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Impatakder ti armada dagiti Midianita ti kampoda iti amianan ti armada dagiti Israelita” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:2-3

tapno pagballigienkayo kadagiti Midianita

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “tapno palubosankayo a mangparmek kadagiti Midianita” (Kitaen: Abstract Nouns)

Insalakannakami ti bukodmi a pigsa

Ditoy, ibagbagi ti sao a “pigsa” dagiti mismo a tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Insalakanmi ti bagbagimi nga awan iti tulong ti Dios” (Kitaen: Metonymy)

Ita

Saanna kayat a sawen daytoy nga “iti daytoy a kanito,” ngem nausar daytoy tapno mangiyasideg iti imatang kadagiti napateg a puntos a sumaganad.

Iwaragawagmo kadagiti lapayag dagiti tattao

Ditoy, dakdakamaten dagiti sao a “dagiti lapayag” ti maysa a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iwaragawagmo kadagiti tattao” (Kitaen: Synecdoche)

Siasinoman a mabuteng, siasinoman nga agpigpigerger

Agpada ti kayat a sawen dagitoy a ragup ti sasao. (Kitaen: Parallelism)

Agpigpigerger

Iladladawan daytoy a sao ti panagbuteng a pakaigapuan iti saan a malapdan a panagpigerger ti maysa a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “agpigpigerger iti buteng”

mapalubosan isuna nga agsubli

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "palubosanyo isuna nga agsubli iti pagtaenganna" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

Bantay Galaad

Nagan daytoy ti maysa a bantay iti rehion ti Galaad. (Kitaen: How to Translate Names)

10,000 ti nabati

Maawatan ti sao a “tattao” wenno “lallaki”. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nagbati dagiti 10,000 a tattao” wenno “nagbati dagiti 10,000 a lallaki” (Kitaen: Ellipsis)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:4

ket pagbalinek a basbassit ti bilangda para kenka sadiay

Ditoy, ibagbagi ti sao a “bilang” ti armada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ket sadiay, ipakitakto kenka no siasino ti mapaawid tapno bumassit ti bilang dagiti lallaki ti armada” (See: Metonymy and Assumed Knowledge and Implicit Information)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:5-6

Insalog ngarud ni Gideon

Mabalin a maipatarus ti sao nga “insalog” a kas “inkuyog” wenno “indauloan.” (Kitaen: Go and Come)

mangab-ab

Uminum babaen iti panagdilpat

tallo gasut a lallaki

"300 a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:7-8

ngarud dagiti napili

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ngarud dagiti pinili ni Yahweh” (Kitaen: Active or Passive)

Innala…dagiti abastoda ken dagiti trumpetada

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “da” (abastoda) dagiti soldado nga Israelita a pumanaw manipud iti armada.

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy a mangmarka iti pagsardengan ti paset ti istoria. Ditoy, inrugi ti agsarsarita nga ibaga ti baro a paset ti istoria.

tallo gasut a lallaki

"300 a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:9-11

Rautem ti kampo, ta pagballigienka iti daytoy

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “kampo” ti sibubukel nga armada dagiti Midianita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rautem dagiti Midianita iti kampoda, gapu ta tulonganka a mangparmek kadakuada” (Kitaen: Metonymy ken Abstract Nouns)

Mabuteng a sumalog

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mabuteng a sumalog tapno rumaut” (Kitaen: Ellipsis)

Pura

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Ket mapaturedkanto

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ket paregtaennakanto ti mangngegmo” (Kitaen: Active or Passive)

Lugar a pagbanbantayan

Dagiti lugar iti aglawlaw iti pungto ti disso a pagtakderan dagiti soldado a mangwanawan iti armada ti kabusor.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:12

a kas kapuskol iti pangen dagiti dudon

Dakdakamaten ti nagsurat ti armada a kaslada la pangen dagiti dudon tapno iyunay-unay ti kinaadu dagiti soldado sadiay. (Kitaen: Simile)

Saan a mabilang dagiti kamelioda; ad-adu ti bilang dagitoy ngem iti darat iti igid ti baybay

Inusar daytoy ti nagsurat tapno iyunay-unay a nakaad-adu unay dagiti kamelio. (Kitaen: Hyperbole)

Saan a mabilang dagiti kamelioda

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ad-adu dagiti kamelioda ngem iti mabilang ti siasinoman” (Kitaen: Active wenno Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:13-14

Awanen sabali no saan a ti kampilan ni Gideon daytoy

Ditoy, dakdakamaten dagiti sao a “kampilan ni Gideon” ti panangraut ti armada ni Gideon. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ti sebada a tinapay iti tagtagainepmo ket ti armada ni Gideon” (Kitaen: Metonymy)

Pinagballigi ti Dios isuna iti Midian

Daytoy a mapasamakto ket naisao a kasla nalpasen a pasamak. Iyunay-unay daytoy a sigurado a mapasamak daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Siguradonto a tulongan ti Dios dagiti Israelita a mangparmek kadagiti Midianita” (Kitaen: Predictive Past)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:15-16

tallo gasut a lallaki

"300 a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:17-18

Para kenni Yahweh ken para kenni Gideon

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Makirangetkami para kenni Yahweh ken Gideon!” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:19

sakbay iti pangrugian ti pangtengnga nga agbantay

Ti pangrugian sakbay nga agtengnga iti rabii ket alas 10 iti rabii.

sangagasut a lallaki

"100 a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:20-21

Ti kampilan ni Yahweh ken ni Gideon

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “kampilan” ti pannakirangetda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Makirangetkami para kenni Yahweh ken Gideon” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:22-23

ingkabil ni Yahweh ti tunggal kampilan ti Midianita a lalaki a maibusor iti kaduana

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “kampilan” ti panangrautda babaen iti panangusar iti kampilan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinagraranget ni Yahweh ti tunggal Midianita a maibusor kadagiti padana a soldado” (Kitaen: Metonymy)

Bet-sitta…Serera…Abel-mehola…Tabat

Nagan dagitoy dagiti ili ken siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Naguummong dagiti tattao ti Israel a nagtaud iti Neftali, Aser, ken dagiti amin a Manasses

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinaayaban ni Gideon dagiti Israelita manipud kadagiti tribu ti Neftali, Aser ken Manasses” (Kitaen: Active wenno Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 7:24-25

Bet-bara

Nagan daytoy ti maysa nga ili. (Kitaen: How to Translate Names)

ket binantayanda dagiti danum, agingga iti Bet-bara ken ti Karayan Jordan

“ket bantayanyo ti disso ti Karayan Jordan agingga iti abagatan ti Bet-bara”

iti ayan ti bato ni Oreb…iti ayan ti pagpespesan ti ubas ni Zeeb

Napanaganan dagitoy a lugar kalpasan ti panangpatay dagiti Israelita kada Oreb ken Zeeb sadiay. (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

Oreb...Zeeb

Nagan dagitoy dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:07]]

Judges 8

Judges 8:1

Ania daytoy nga inaramidmo kadakami?

Tubtubngaren dagiti tattao iti tribu ti Efraim ni Gideon babaen iti daytoy a saludsod gapu iti saanna a panangiraman kadakuada iti armadana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Saannakami a trinato iti padapada." (Kitaen: Rhetorical Question)

nakigubat iti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” ti armada dagiti Midianita. (Kitaen: Metonymy)

nakisinnuppiatda kenkuana iti kasta unay

“siuungetda a nakisinnupiat kenkuana” wenno “tinubngarda isuna iti nakaro”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:2-3

Sapasap a Pakaammo:

Simmungbat ni Gideon kadagiti lallaki manipud iti Efraim.

Ania ita ti inaramidko a maiyasping kadakayo?

Us-usaren ni Gideon daytoy a saludsod tapno padayawanna dagiti tattao ti Efraim. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Bassit unay ti naaramidak no maiyasping iti naaramidanyo!” (UDB) (Kitaen: Rhetorical Question)

Saan aya a nasaysayaat dagiti matudtod nga ubas ti Efraim ngem iti sibubukel nga apit ti Abie-zer?

Pakpakalmaen ni Gideon dagiti tattao ti Efraim babaen iti daytoy a saludsod. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Sigurado a nasaysayaat ti natudtodyo a tattao ti Efraim ngem iti naurnongmi a kaputotan ni Abi Ezer manipud iti sibubukel nga apit!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Saan aya a nasaysayaat dagiti matudtod kadagiti ubas ti Efraim ngem iti sibubukel nga apit ti Abie-zer?

Ti panangparmek ni Gideon ken ti armadana kadagiti Midianita ket naisao a kasla maysa daytoy a panagapit iti ubas. Ti panangpatay dagiti tattao ti Efraim kada Oreb ken Zeeb iti panagleppas ti gubat ket naisao a kasla da la agtudtudtod kadagiti ubas iti pagleppasan ti panagapit. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Napatpateg ti naaramidanyo a tattao ti Efraim iti panagleppas ti gubat ngem iti naaramidanmi a kaputotan ni Abie-zer idi rugi ti gubat.” (Rhetorical Question ken Metaphor)

Abie-zer

Nagan daytoy ti maysa kadagiti kapuonan ni Gideon. Inusar ni Gideon ti naganna a mangdakamat kadagiti kaputotan ni Abie-zer ken dagiti dagada. (Kitaen: Metonymy ken How to Translate Names)

Oreb ken Zeeb

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 7:25.

Ania ti inaramidko a maiyasping kadakayo?

Inusar ni Gideon daytoy a saludsod tapno padayawanna dagiti tattao ti Efraim. Mabalin a maipatarus a kas: "Napatpateg ti naaramidanyo ngem iti naaramidak.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Bimmaaw

“napukaw”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:4-5

Tallo gasut a lallaki

“dagiti 300 a lallaki” (Kitaen: Numbers)

intultuloyda latta ti panagkamatda

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Itultuloyda a kamaten dagiti kabusorda” (Kitaen: Abstract Nouns)

Zeba ken Salmunna

Nagan dagitoy dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:6-7

Naparmekmo kadin da Zeba ken Salmunna?

Nangusar dagiti mangidadaulo iti maysa a saludsod tapno iyunay-unayda a saan pay a natiliw dagiti Israelita da Zeba ken Salmunna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanyo pay a natiliw da Zeba ken Salmunna.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Saanmi nga ammo no apay a rumbeng nga ikkanmi iti tinapay ti armadam

Nangusar dagiti mangidadaulo iti maysa a saludsod tapno iyunay-unayda nga awan ti makagapu a mangtedda iti tinapay kadagiti Israelita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Awan ti makitami a rason tapno ikkanmi iti tinapay iti armadam.” (Kitaen: Rhetorical Question ken Assumed Knowledge ken Implicit Information)

pirsapirsayekto ti lasagyo babaen kadagiti sisiit ti let-ang ken kadagiti siitan a mula

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Mangaramidakto kadagiti pagsaplit manipud kadagiti sisiit iti let-ang ken kadagiti siitan a mula ket usarek dagitoy a pangbaut ken pangsugat kadakayo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

sisiit iti let-ang ken dagiti siitan a mula

natadem ken natirad a paset dagiti lanut wenno sangsanga ti kayo a dumket a mangsugat kadagiti tattao ken ay-ayup.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:8-9

Simmang-at isuna idiay Penuel manipud sadiay

Ditoy, dakdakamaten ti sao nga “isuna” ni Gideon. Ibagbagi ni Gideon dagiti soldado a sumursurot kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pimmanawda sadiay” wenno “Pimmanaw ni Gideon ken dagiti 300 a tattaona sadiay” (Kitaen: Synecdoche)

Penuel

Nagan ti maysa a lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

ket nakisarita kadagiti tattao sadiay iti isu met laeng a wagas

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ket nagdawat isuna iti taraon sadiay iti isu met laeng a wagas” wenno “ket nagdawat met isuna iti taraon kadakuada” (Kitaen: Ellipsis)

Inton agsubliak manen a sikakappia

Nadayaw daytoy a panangdakamat iti pannakaparmek dagiti kabusorna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kalpasan a naparmekkon a naan-anay ti armada ti Midian” (Kitaen: Euphemism)

rebbaekto daytoy a torre

Ditoy, ibagbagi ti sao a “rebbaekto” da Gideon ken dagiti tattaona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rebbaenminto daytoy a torre, siak ken dagiti tattaok” (Kitaen: Synecdoche)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:10

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy a mangmarka iti pagsardengan ti paset ti istoria. Ditoy, inrugi ti agsarsarita nga ibaga ti baro a paset ti istoria.

Zeba ken Salmunna

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 8:5.

Carcor

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Napasag

Nadayaw daytoy a panangdakamat kadagiti tattao a natay iti gubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “napapatay” wenno “natay iti gubat” (Kitaen: Euphemism)

Lallaki a nasanay a makigubat babaen iti kampilan

Maysa daytoy a wagas a panangdakamat kadagiti soldado. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti soldado” (Kitaen: Idiom)

babaen iti kampilan

Ditoy, ibagbagi ti sao a “kampilan” dagiti kampilan ken dagiti dadduma nga armas nga us-usaren dagiti soldado iti gubat. (Kitaen: Synecdoche)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:11-12

Simmang-at ni Gideon

Ditoy, ibagbagi ni “Gideon” dagiti amin a soldadona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Simmang-at ni Gideon ken dagiti soldadona” (Kitaen: Synecdoche)

Pinarmekna

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “…na” (pinarmekna) ni Gideon a mangibagbagi kadagiti amin a soldadona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinarmek ni Gideon ken dagiti soldadona” (Kitaen: Synecdoche)

Nomad

Tattao nga agdaldaliasat manipud iti maysa a lugar ken agakar iti sabali a lugar tapno agsapulda kadagiti disso a mabalin a pagaraban ken paginuman dagiti arban ken pangenda.

Noba ken Jogbea

Nagan dagitoy dagiti ili. (Kitaen: How to Translate Names)

Zeba ken Salmunna

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 8:5.

riniribukna

Nakaro a panagbuteng wenno panagdanag a mamagbalin iti maysa a tao a saan a makapanunot wenno makatignay iti limpio.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:13-14

Iti bessang ti Heres

Nagan daytoy ti dalan a lumabas iti nagbaetan ti dua a bantay. (Kitaen: How to Translate Names)

Nakasabat isuna iti maysa nga agtutubo a lalaki

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nasabatna ti maysa nga agtutubo a lalaki” (Kitaen: Idiom)

Nagdamag isuna kenkuana

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kiniddawna kenkuana nga ibagana dagiti amin a nagan dagiti mangidadaulo iti siudad” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

pito pulo ket pito a lallaki

"77 a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers|Numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:15-17

Zeba ken Salmunna

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 8:5.

Naparmekmo kadin da Zeba ken Salmuna?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Saanmo pay a natiliw da Zeba ken Salmunna! Kalpasan a matiliwmo ida, mangtedkaminto iti sumagmamano a taraon kadagiti nabannog a tattaom.'~" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Innala ni Gideon…dinusana…rinebbana

Ditoy, ibagbagi ni “Gideon” dagiti soldadona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Innala ni Gideon ken dagiti soldadona…dinusada…rinebbada” (Kitaen: Synecdoche)

sisiit ken dagiti nasiit a mula

Natadem ken natirad dagitoy a paset dagiti lanut wenno sangsanga a dumket a mangsugat kadagiti tattao ken ayup. Kitaenyo no Kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 8:7.

Penuel

Ipatarusyo daytoy a nagan ti siudad a kas iti inaramidyo idiay 8:8.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:18-19

Zeba ken Salmunna

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 8:5.

Tabor

Ipatarusyo daytoy a nagan ti siudad a kas iti inaramidyo idiay 4:6.

No kasano ti langam, kasta met kadakuada

"Aglanglangada a kasla kenka"

Iti nagan ni Yahweh nga adda iti agnanayon

Maysa daytoy a relihioso a sapata a maus-usar a mangiyunay-unay a ti ibagana ket pudno. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ikarik kenka dayta” (Kitaen: Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:20-21

Jeter

Nagan daytoy ti putot a lalaki ni Gideon. (Kitaen: How to Translate Names)

Ta kas iti kinalalaki, kasta met ti pigsana

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Trabaho daytoy iti maysa a lalaki nga aramidenna” (Kitaen: Idiom)

sinan-bulan

Nagballikog ti sukog daytoy nga addaan iti dua a tirad. Rumsua daytoy a sukog no nalengdan ti bulan iti aniniwan.

Dagiti ar-arkos

“dagiti dekorasion”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:22-23

sika, ti anakmo ken ti appokom

Ipakpakawat daytoy a kayatda nga iturayan ida dagiti kaputotan ni Gideon kalpasan a matay isuna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "kalpasan a matayka, sika ken dagiti kaputotam” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

ti Midian

Ditoy, ibagbagi ti “Midian” dagiti tattao ti Midian. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti Midianita” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:24-25

Kinuna ni Gideon kadakuada

“Kinuna ni Gideon kadagiti lallaki ti Israel”

dagiti aritos

alahas nga isuot iti lapayag.

sinamsam

Dagiti banbanag a tinakaw babaen iti panangpilit wenno innala manipud kadagiti tattao a natay iti gubat.

Addaan dagiti Midianita kadagiti balitok nga aritos gapu ta Ismaelitada

Ditoy, ibagbaga ti agsarsarita ti pakaammo maipanggep kadagiti Midianita. (Kitaen: Background Information)

Kagay

Pagan-anay a naaramid manipud iti dakkel a pidaso ti lupot ken iparparabaw daytoy kadagiti abaga.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:26

1,700 a siklo iti balitok

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "18.7 a kilo ti balitok" wenno "agarup 20 a kilo ti balitok" (Kitaen: Biblical Weight ken Numbers)

sinan-bulan nga ar-arkos

Ipatarusyo daytoy a kas iti inaramidyo idiay 8:21.

Bitin-bitin nga alahas

Dagiti pidaso iti alahas a nakabitin iti murdong ti kawar wenno tali dagiti kuentas.

nga ingkawes dagiti ari ti Midian

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nga insuot dagiti ari ti Midian” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:27-28

Nangaramid ni Gideon iti efod manipud kadagiti aritos

“Inusar ni Gideon ti balitok manipud kadagiti aritos tapno mangaramid iti efod”

Ofra

Ipatarusyo daytoy a kas iti inaramidyo idiay 6:11.

nagbalangkantis dagiti amin nga Israel babaen iti panagdaydayawda iti daytoy sadiay

Dakdakamaten daytoy ti panagdaydayaw iti didiosen a kasla maysa daytoy a panagbalangkantis. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nagbasol dagiti Israelita kenni Yahweh babaen iti panagdaydayawda iti efod sadiay” (Kitaen: Metaphor)

Dagiti amin nga Israel

Ditoy, iyunay-unay ti sao nga “amin” a nakaad-adu ti nangdayaw iti lupot. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakaad-adu a tattao iti Israel ti nangdaydayaw iti lupot” (Kitaen: Hyperbole)

Nagbalin daytoy a palab-og para kenni Gideon ken kadagiti adda iti balayna

Maipapan daytoy kenni Gideon ken ti pamiliana a nasulisog nga agdayaw iti efod a kasla maysa a palab-og iti mangnganup ti efod a mangsilo kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagbalin daytoy a pakasulisogan para kenni Gideon ken iti pamiliana” wenno “nagbasol ni Gideon ken ti pamiliana babaen iti panagdaydayawda iti daytoy” (Kitaen: Metaphor)

kadagiti adda iti balayna

Ditoy, ibagbagi ti “iti balayna” ti pamilia ni Gideon. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “para iti pamiliana” (Kitaen: Metonymy)

Naparmek ngarud ti Midian iti sangoanan dagiti tattao ti Israel

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinarmek ngarud ni Yahweh dagiti Midianita iti sangoanan dagiti tattao ti Irael” wenno “Tinulongan ngarud ni Yahweh dagiti Israelita a mangparmek kadagiti Midianita” (Kitaen: Active wenno Passive)

saandan nga inngato manen dagiti uloda

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saandan a rinaut manen ti Israel” (Kitaen: Idiom)

Ket adda kappia iti daga

Ditoy, ibagbagi ti “daga” dagiti tattao ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Sikakappia a nagnaed dagiti Israelita” (Kitaen: Metonymy)

kadagiti al-aldaw ni Gideon

Ditoy, dakdakamaten dagiti sao a “kadagiti al-aldaw” ti las-ud ti panagbiagna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kabayatan ti panagbiag ni Gideon” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:29-31

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no Kasanoyo nga impatarus ti naganna idiay 6:32.

Pitopulo a lallaki ti putot

"70 nga annak a lallaki" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:32-33

Naitabon

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "intabonda isuna” (Kitaen: Active wenno Passive)

Ofra

Ipatarusyo ti nagan daytoy a siudad a kas iti inaramidyo idiay 6:11.

ti puli ti Abie-zer

Ipatarusyo ti nagan daytoy a bunggoy dagiti tattao a kas iti inaramidyo idiay 6:11.

Ket napasamak

Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy a mangmarka iti pangrugian iti baro a paset ti istoria.

timmallikud manen

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Timmallikud iti Dios" (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

nagbalangkantisda babaen iti panagdaydayawda kadagiti Baal

Dakdakamaten daytoy ti panagdaydayaw kadagiti palso a dios a kasla daytoy ket maysa a panagbalangkantis. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nagbasolda kenni Yahweh babaen iti panangdaydayawda kadagiti Baal” (Kitaen: Metaphor)

Baal-berit

Nagan daytoy ti maysa a palso a dios. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 8:34-35

iti aglawlawda

"a nanglawlaw kadakuada"

iti balay ni Jerubbaal

Ditoy, ibagbagi dagiti sao nga “iti balay ni” ti pamilia ti maysa a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti pamilia ni Jerubbaal” (Kitaen: Metonymy)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no Kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:08]]

Judges 9

Judges 9:1-2

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

kadagiti kabagian ti inana

"dagiti kabagian ti inana"

Pangngaasiyo ta ibagayo daytoy, tapno mangngegan dagiti amin a mangidadaulo iti Sikem: 'Ania ti nasaysayaat para kadakayo? Iturayannakayo dagiti amin a pitopulo nga annak a lallaki ni Jerubbaal, wenno maysa laeng ti agturay kadakayo?'

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pangngaasiyo ta saludsodenyo dagiti mangidadaulo iti Sikem no kaykayatda nga iturayan ida dagiti amin a pitopulo nga annak a lallaki ni Jerubbaal, wenno kaykayatda a maysa laeng kadagiti annakna a lallaki ti mangituray kadakuada.” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)

tulang ken lasagdak

“Maysaak a kameng ti pamiliayo” (Kitaen: INVALID translate/figs-metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:3-4

Nakisarita dagiti kabagian ti inana kadagiti mangidadaulo iti Sikem para kenkuana

Kayat a sawen daytoy a nakisarita dagiti kabagian ti ina ni Abimelec kadagiti mangidadaulo, insingasingda a pagbalinenda ni Abimelec nga arida.

immanamongda a sumurot kenni Abimelec

“immanamongda nga agbalin ni Abimelec a mangidadauloda”

iti balay

Ditoy, ibagbagi ti sao a “balay” ti maysa a templo. (Kitaen: Metonymy)

pitopulo a pidaso a pirak

Kayat a sawen daytoy ket pitopulo a siklo a pirak. 11 a gramo ti kadagsen ti maysa a siklo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dandani maysa kilo a pirak” (Kitaen: Biblical Money)

Baal-berit

Nagan daytoy ti maysa a palso a dios. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 8:33.

nasukir ken darasudos

“naranggas ken maag”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:5-6

Ofra

Ipatarusyo ti nagan daytoy a siudad a kas iti inaramidyo idiay 6:11.

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

Betmillo

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:7-8

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Rinugian ni Jotam nga ibaga ti maysa a pangngarig nga ibagbagi dagiti kayo dagiti nadumaduma a bunggoy dagiti tattao.

Idi naibaga kenni Jotam ti maipanggep iti daytoy

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idi nadamag ni Jotam a pinapatay ni Abimelec dagiti kakabsatna” (Kitaen: Active or Passive)

Bantay Gerizim

Maysa daytoy a bantay. (Kitaen: How to Translate Names)

Iti naminsan, napan dagiti kayo tapno mangpulot iti arida. Ket kinunada iti kayo nga olibo, 'Iturayannakami.'

Iti daytoy a pangngarig, iladladawan ni Jotam dagiti kayo nga agar-aramid kadagiti banbanag nga ar-aramiden dagiti tattao. (Kitaen: Parables ken Personification)

mangpulot iti arida

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “tapno mangdutok iti maysa nga ari a mangituray kadakuada amin” (Kitaen: Symbolic Action)

Iturayannakami

“agbalinka nga arimi”

Judges 9:9-11

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga ibagbaga ni Jotam ti pangngarigna, nga ibagbagi dagiti kayo ti nadumaduma a bunggoy dagiti tattao.

kinuna ti kayo nga olibo kadakuada…kinuna ti kayo nga igos kadakuada

Iti daytoy a pangngarig, iladladawan ni Jotam dagiti kayo a kas agar-aramid kadagiti banbanag nga ar-aramiden dagiti tattao. (Kitaen: Parables ken Personification)

Rumbeng kadi nga isardengko ti lanak…iti rabaw dagiti sabali a kayo?

Salsaludsoden ti kayo nga olibo daytoy tapno agkedked nga agbalin nga ari. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saankonto nga isardeng ti mangparnuay iti lanak…iti rabaw dagiti sabali a kayo. (Kitaen: Rhetorical Question)

Agampaampayag

Ditoy, us-usaren dagiti kayo daytoy a ragup ti sasao a kayatna a sawen ket “agturay.”

Rumbeng kadi nga isardengko ti kinasam-itko...iti rabaw dagiti sabali a kayo?

Salsaludsoden ti kayo nga igos daytoy tapno agkedked nga agbalin nga ari. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saankonto nga isardeng ti kinasam-itko…iti rabaw dagiti sabali a kayo. (Kitaen: Rhetorical Question)

ti kinasam-itko ken ti nasayaat a bungak

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti nasayaat a nasam-it a bungak” (UDB) (Kitaen: Abstract Nouns)

Judges 9:12-14

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga ibagbaga ni Jotam ti pangngarigna, nga ibagbagi dagiti kayo ti nadumaduma a bunggoy dagiti tattao.

Kinuna dagiti kayo iti ubas

Iti daytoy a pangngarig, iladladawan ni Jotam dagiti kayo ken ubas a kasla agar-aramid kadagiti banbanag nga ar-aramiden dagiti tattao. (Kitaen: Parables ken Personification)

Rumbeng kadi nga isardengko ti baro nga arakko…iti rabaw dagiti sabali a kayo?

Salsaludsoden ti ubas daytoy tapno agkedked nga agbalin nga ari. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saankonto nga isardeng ti baro nga arakko…iti rabaw dagiti sabali a kayo. (Kitaen: Rhetorical Question)

nasiit a mula

Addaan daytoy a mula iti adu a natatadem a siit kadagiti sangana.

Judges 9:15-16

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga ibagbaga ni Jotam ti pangngarigna, nga ibagbagi dagiti kayo ti nadumaduma a bunggoy dagiti tattao, ken ibagbagana ti kayatna a sawen.

Kinuna ti nasiit a mula kadagiti kayo

Iti daytoy a pangngarig, iladladawan ni Jotam ti nasiit a mula ken dagiti kayo a kasla agar-aramid kadagiti banbanag nga ar-aramiden dagiti tattao. (Kitaen: Parables ken Personification)

Kayatdak a pulotan a kas ariyo

Ti panangpulot iti maysa a tao babaen iti lana ket maysa a tignay a mangipakita iti panangdutok iti maysa a tao nga agbalin nga ari. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dutokandak a kas ariyo” (Kitaen: Symbolic Action)

Makasarakkayo iti talged

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “agbalin a natalged” (Kitaen: Abstract Nouns)

rummuar koma ti apuy manipud iti nasiit a mula ket puoranna koma dagiti sedro ti Libano

Ti kayat a sawen daytoy ket mapuoran koma ti nasiit a mula tapno puoranna dagiti sedro.

rummuar koma ti apuy manipud iti nasiit a mula

Dakdakamaten ti nasiit a mula ti bagina a kas “ti nasiit a mula.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “rummuar koma ti apuy manipud kaniak, ti nasiit a mula” (Kitaen: First, Second wenno Third Person)

Ita

Saanna kayat a sawen nga “iti daytoy a kanito,” ngem nausar daytoy tapno mangiyasideg iti imatang kadagiti napateg a puntos a sumaganad.

ket no nasayaat ti inaramidyo kenni Jerubbaal ken iti balayna, ket no dinusayo isuna a kas maikari kenkuana

Imbaga ni Jotam a mabalin a nasayaat ti inaramidda, ngem saan a pudno a mamati ni Jotam a nasayaat ti inaramidda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “No nalinteg ti inaramidyo ket maikari para kenni Jerubbaal a papatayenyo dagiti amin nga annakna a lallaki” (Kitaen: Hypothetical Situations)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

Iti balayna

Ditoy, ibagbagi ti “balay” ti pamilia ni Gideon. (Kitaen: Metonymy)

Judges 9:17-18

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Ibagbaga ni Jotam ti kayat a sawen ti pasamak iti dayta a tiempo ken lugar.

ken panunotenyo a nakigubat ti amak gapu kadakayo...ket inispalnakayo manipud iti ima ti Midian

Ditoy, iyeb-ebkas ni Jotam a saan isuna a mamati iti kinadakes ti panangtrato dagiti tattao ti Sikem kenni Gideon ken iti pamiliana uray no nakiranget ni Gideon tapno isalakanna dagiti tattao ti Sikem.

manipud iti ima ti Midian

Ditoy, ibagbagi ti sao nga “ima” ti bileg ken turay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “manipud iti bileg dagiti Midianita” wenno “manipud kadagiti Midianita” (Kitaen: Metonymy)

bimmusorkayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “sinuppiatyo” wenno “sinukiryo” (Kitaen: Idiom)

iti balay ti amak

Ditoy, ibagbagi ti sao a “balay” ti pamilia. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti pamilia ti amak” (Kitaen: Metonymy)

Adipenna a babai

Ditoy, ibagbagi ti ti sao a “…na” (adipenna) ni Gideon.

Judges 9:19-21

no napudno ken nalinteg kenni Jerubbaal ken iti balayna

Imbaga ni Jotam ti kasasaad a nasayaat ti inaramidda, ngem pudno a saan a mamati ni Jotam a nasayaat ti inaramidda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “No trinatoyo ni Jerubbaal ken ti pamiliana a kas iti maikari kadakuada a panangtrato” (Kitaen: Hypothetical Situations)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Ti kayat daytoy a sawen ket “Bay-anyo a salakniban ni Baal ti bagina." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

iti balayna

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “balay” ti pamilia. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iti pamiliana” (Kitaen: Metonymy)

Ngem no saan

Imbaga ni Jotam ti mabalin a kasupadi ti dakes nga inaramidda ken nangipakat iti lunod. Mamati ni Jotam a dakes ti inaramidda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngem no trinatoyo ni Jerubbaal ken ti pamiliana a kas iti saan a maikari kadakuada a panangtrato” (Kitaen: Hypothetical Situations)

rummuar koma ti apuy kenni Abimelec ket puoranna dagiti lallaki ti Sikem

Ibagbaga ni Jotam ti maysa a lunod. Dakdakamatenna ni Abimelec a mangdaddadael kadagiti tattao ti Sikem a kasla puoranna ida. (Kitaen: Metaphor)

Rummuar koma ti apuy kadagiti lallaki ti Sikem ken Betmillo a mangpuor kenni Abimelec

Ibagbaga ni Jotam ti maysa a lunod. Dakdakamatenna dagiti tattao ti Sikem ken Betmillo a mangdaddadael kenni Abimelec a kasla puoranda isuna. (Kitaen: Metaphor)

Betmillo

Nagan daytoy ti maysa a lugar. Ipatarusyo daytoy iti isu met laeng a wagas a kas inaramidyo idiay 9:6.

Beer

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:22-24

Nangibaon ti Dios iti dakes nga espiritu iti nagbaetan ni Abimelec ken dagiti mangidadaulo iti Sikem

Ti kayat a sawen daytoy ket impakat ti Dios ti inaramid ni Jotam a lunod babaen iti panangibaonna iti dakes nga espiritu a mangparnuay iti riribuk ken panagsisinnupiat iti nagbaetan da Abimelec ken dagiti mangidadaulo iti Sikem.

Inaramid ti Dios daytoy tapno maibales ti kinaranggas a naaramid...panangtulongda kenkuana a nangpatay kadagiti kabsatna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inaramid ti Dios daytoy tapno ibalesna ti panangpatay ni Abimelec iti pitopulo a lallaki a kabsatna ken dagiti lallaki ti Sikem a timmulong a nangpatay. (Kitaen: Active wenno Passive)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:25

agpadaan

"aglemmeng ken aguray tapno rumaut"

saneben

"saan a mapakpakadaan a panangraut"

nangipuesto dagiti mangidadaulo iti Sikem iti lallaki tapno agpadaan iti tapaw dagiti turod tapno mabalinda a saneben isuna

“nangibaon kadagiti lallaki nga aglemmeng kadagiti tapaw dagiti turod ket aguray a mangraut kenni Abimelec”

Naipadamag daytoy kenni Abimelec.

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda ti nangibaga kenni Abimelec iti maipanggep kadagiti lallaki nga agur-uray a mangraut kenkuana” (Kitaen: Active wenno Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:26-27

Gaal...Ebed

Nagan dagitoy dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Nagtalek dagiti mangidadaulo iti Sikem kenkuana

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagtalekda kenkuana” (Kitaen: Abstract Nouns)

Napanda iti talon

Ditoy, dakdakamten ti sao a “…da” (napanda) ni Gaal ken dagiti kabagianna ken dagiti lallaki ti Sikem.

binaddebaddekanda dagitoy

Inaramidda daytoy tapno pespesen ti ubas tapno mangaramidda iti arak babaen iti tubbogna daytoy. (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

Binaddebaddekan

“rinumek” wenno “pinayatpayatan”

Iti balay

Ditoy, ibagbagi ti sao a “balay” ti maysa a templo. (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:28-29

Gaal...Ebed

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:26.

Siasino ni Abimelec, ken siasino ni Sikem, a rumbeng a pagserbiantayo isuna?

Nangusar ni Gaal iti maysa a saludsod tapno iyunay-unayna a rumbeng a saan nga agserbi dagiti tattao ti Sikem kenni Abimelec. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rumbeng a saantayo nga agserbi kenni Abimelec!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Siasino ni Abimelec, ken siasino ni Sikem, a rumbeng a pagserbiantayo isuna?

Agpada ti kayat a sawen dagitoy a saludsod. Dakdakamaten ni Gaal ni Abimelec a kas “Sikem” gapu ta manipud iti Sikem ti ina ni Abimelec. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rumbeng a saantayo nga agserbi kenni Abimelec, dayta ket, ni Sikem!” (Kitaen: Parallelism ken Rhetorical Question)

Saan kadi nga isuna ti anak ni Jerubbaal? Ken saan kadi a ni Zebul ti opisialna?

Nangusar ni Gaal iti maysa a saludsod tapno iyunay-unayna a rumbeng a saan nga agserbi dagiti tattao ti Sikem kenni Abimelec. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Anak laeng isuna ni Jerubbaal, ken opisialna laeng ni Zebul.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

Zebul

Nagan daytoy iti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Agserbitayo kadagiti lallaki ni Hamor, nga ama ni Sikem

Ti kayat a sawen ni Gaal ket rumbeng nga agserbi dagiti tattao ti Sikem kadagiti nagtaud kenni Hamor, dayta ket, dagiti pudpudno a Cananeo, ket saanda nga agserbi iti maysa a tao nga Israelita ti amana.

Apay a rumbeng nga agserbitayo kenkuana?

Nangusar ni Gaal iti maysa a saludsod tapno iyunay-unayna a rumbeng a saan nga agserbi dagiti tattao ti Sikem kenni Abimelec. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rumbeng a saantayo nga agserbi kenni Abimelec!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Adda la koma iti turayko kadagitoy a tattao

“Iturturayak la koma dagiti tattao ti Sikem”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:30-31

Zebul

Ipatarusyo daytoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:28.

nangngeg ni Zebul nga opisial iti siudad dagiti imbaga ni Gaal nga anak ni Ebed

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nangngegna ti imbaga ni Gaal nga anak ni Ebed” ” (Kitaen: Metonymy)

Gaal…Ebed

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:26.

simged ti ungetna

Ti panagunget ket naisao a kasla maysa nga apuy a sumsumged. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakaunget isuna iti kasta unay” (Kitaen: Metaphor)Metaphor)

tapno mangallilaw

Al-allilawen ni Zebul ni Gaal ken dagiti tattao ti Sikem. Mabalin a maipatarus a kas: “sililimed”

rirriribukenda ti siudad a maibusor kenka

Dakdakamatenna daytoy dagiti tattao iti siudad nga agung-unget a kasla da la likido nga aglikawlikaw iti uneg ti banga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “al-allukoyenda dagiti tattao iti siudad nga agrebelde kenka” (Kitaen: Metaphor)

ti siudad

Ditoy, ibagbagi ti “siudad” dagiti tattao iti siudad. (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:32-33

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy dagiti mensahero ni Zebul a makisarsarita kenni Abimelec.

Ita

Saanna a kayat a sawen nga “iti daytoy a kanito,” ngem nausar daytoy tapno mangiyasideg iti imatang kadagiti napateg a puntos a sumaganad.

Panangsaneb

“aglemmeng ket kellaat a rauten ida”

aramidem ti aniaman a kabaelam nga aramiden kadakuada

Kayat a sawen daytoy a mabalinda nga aramiden ti kayatda a mangdadael kadagiti pasurot ni Gaal.

Judges 9:34-35

ken dagiti amin a lallaki a kaduana

“ken dagiti amin a lallaki a kumuykuyog kenni Abimelec” wenno “ken dagiti amin a lallaki a makirangranget para kenni Abimelec”

nagsanebda a maibusor iti Sikem

Ditoy, ibagbagi ti “Sikem” dagiti tattao ti Sikem. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “naglemmengda tapno kellaatda a rauten dagiti tattao ti Sikem” (Kitaen: Metonymy)

Gaal...Ebed

Ipatarusyo dagitoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:26.

nagtakder iti pagserkan iti ruangan ti siudad

"nagpuesto iti ridaw iti ruangan ti siudad"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:36-37

Gaal

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 9:26.

Zebul

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 9:28.

Makitkitam laeng dagiti anniniwan kadagiti turod a kaslada la tattao

Rirriribuken ni Zebul ni Gaal ken laplappedanna isuna a makasagana para iti gubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saan a tattao dayta, anniniwan laeng dagitoy kadagiti turod”

maysa a bunggoy

“maysa a buyot” (Kitaen: Numbers)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:38-40

Zebul

Ipatarusyo daytoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:28.

Ayanna ita dagiti napnoan kitangsit a sasaom

Tubtubngaren ni Zebul ni Gaal babaen iti daytoy a saludsod. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saankan nga agsasao a sipapalangguad ita, sika!” wenno “Saankan a napalangguad ita, sika!” (Kitaen: Rhetorical Question ken Metonymy)

a kinunam, "Siasino kadi ni Abimelec a rumbeng nga agserbitayo kenkuana?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “a kinunam a saantayo a rumbeng nga agserbi kenni Abimelec.” (Kitaen: Rhetorical Question ken Direct ken Indirect Quotations)

Saan kadi a dagitoy dagiti tattao a linaismo?

Karkariten ni Zebul ni Gaal babaen iti daytoy a saludsod. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adtoyen dagiti lallaki a linaismo.” (Kitaen: Rhetorical Question)

linaismo

“ginura” wenno “saan a kinayat”

Gaal

Ipatarusyo daytoy a nagan a kas iti inaramidyo idiay 9:26.

Ket adu ti napasag babaen iti makapatay a sugsugat iti sangoanan ti pagserkan iti ruangan ti siudad

Ti kayatna a sawen daytoy ket adu a tattao ti natay gapu kadagiti sugat iti sangoanan ti ruangan ti siudad.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:41-43

Aruma

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Zebul

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 9:28.

Gaal

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 9:26.

naipadamag daytoy kenni Abimelec

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “adda ti nangipadamag kenni Abimelec iti daytoy” (Kitaen: Active wenno Passive)

Biningayna ida iti tallo a bunggoy

“pinagsinana ida iti tallo a bunggoy” (Kitaen: Numbers)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Nagsanebda kadagiti talon

“naglemmengda kadagiti talon tapno kellaat a rautenda dagiti tattao”

Rinaut

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “…na” (rinautna) ni Abimelec a mangibagbagi kadagiti amin a soldadona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “rinautda” (Kitaen: Metonymy)

Judges 9:44-45

dagiti bunggoy

“dagiti buyot dagiti soldado”

nakiranget ni Abimelec

Ditoy, ibagbagi ni “Abimelec” dagiti soldadona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakiranget ni Abimelec ken dagiti soldadona…Rinebbada” (Kitaen: Metonymy)

iti siudad

Ditoy, ibagbagi ti “siudad” dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “maibusor kadagiti tattao ti Sikem” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

rinebbana

“dinadael”

winarasanna iti asin ti rabaw daytoy

“winarasanna iti asin ti daga.” Ti panangiwaras iti asin iti daga ket lappedanna ti panagtubo iti aniaman a banag ditoy. (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

Judges 9:46-47

Iti balay

Ditoy, ibagbagi daytoy ti maysa a templo. (Kitaen: Metonymy)

El-berit

Ti kayat a sawen ti sao nga “El” ket “dios.” Maysa met laeng daytoy a palso a dios a kas kenni “Baal-berit” idiay 8:33. (Kitaen: How to Translate Names)

Naibaga kenni Abimelec

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda nangibaga kenni Abimelec” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:48-49

Bantay Zalmon

Nagan daytoy ti maysa a bantay. (Kitaen: How to Translate Names)

Inggabsuonda ...

Ti kayat a sawen daytoy ket ipenpen dagiti sanga iti dakkel a gabsuon.

siled iti uneg ti daga

Daytoy ket maysa a siled a nababbaba iti daga.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:50-51

Tebes

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

nagkampo isuna iti ruar ti Tebes

“nagkampoda iti ruar ti siudad ti Tebes”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:52-54

Akin-ngato a gilingan a bato

Dua a dakkel, daplak ken nagbukel a bato nga us-usaren a panggiling iti bukel idiay gilingan. Ti akin-ngato a gilingan a bato ket isu ti agtulidtulid iti akin-baba a gilingan a bato a mangrumek iti bukel iti nagbaetan dagitoy.

para-iggem iti armasna

Daytoy ti lalaki a mangaw-awit kadagiti armas ni Abimelec.

Dinuyok ngarud isuna

Ti kayat a sawen daytoy ket intudok ti agtutubo a lalaki ti kampilan iti bagi ni Abimelec.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 9:55-57

Pinagsubli ti Dios dagiti amin a kinadakes dagiti lallaki ti Sikem kadagiti bukodda nga ulo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dinusana dagiti lallaki iti Sikem gapu kadagiti amin a dakes nga inaramidda” (Kitaen: Idiom)

immay kadakuada ti lunod ni Jotam nga anak ni Jerubbaal

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti panangilunod ni Jotam nga anak ni Jerubbaal ket napasamak kadakuada” (Kitaen: Idiom)

Jerubbaal

Sabali pay daytoy a nagan ni Gideon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:32.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:jdg:09]]

Judges 10

Judges 10:1-2

Tola…Pua…Dodo

Dagitoy ket nagan dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Samir

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

Timmakder… tapno wayawayaan ti Israel

“immay a mangwayawaya iti Israel ”wenno “nagbalin a mangidaulo a mangwayawaya iti Israel”

wayawayaanna ti Israel

Ditoy, ti “Israel” ket ibagbagina dagiti tattao ti Israel (Kitaen: Synecdoche)

ket naitanem

Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “ket intabonda isuna” ” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 10:3-5

Simmublat kenkuana ni Jair a taga-Galaad

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ni Jair a taga-Galaad ti nangidaulo kalpasan ni Tola” (Kitaen: Active or Passive)

Jair

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

taga-Galaad

Nagtaud ni Jair iti tribu ti Galaad.

Nagserbi isuna a kas ukom iti Israel

Ditoy, ti kayat a sawen ti sao nga “ukom” ket indauloanna dagiti tattao ti Israel

Israel

Ditoy, ti “Israel” ket ibagbagina dagiti tattao ti Israel. (Kitaen: Synecdoche)

Havot-Jair

Nagan daytoy ti maysa a region a naipanagan iti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

agingga kadagitoy nga aldaw

Ti kayat a sawen daytoy ket manipud iti tiempo a pannakaisurat ti libro ti Uk-ukom.

ket naitanem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “intabonda isuna” (Kitaen: Active or Passive)

Kamon

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 10:6-7

Ninayunan…ti kinadakes nga inaramidda iti imatang ni Yahweh

Sarsaritaenna daytoy a ti dakes ket kasla maysa a banag a mabalin nga inayun ti maysa a tao ken mabalin a padakkelen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “intultuloyda ti panangaramid iti dakes iti imatang ni Yahweh” (Kitaen: Metaphor)

iti imatang ni Yahweh

Ditoy, ti “imatang ni Yahweh” ket ibagbagina no ania ti ibilbilang wenno panpanunoten ni Yahweh maipapan iti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “segun kenni Yahweh” (See: Metonymy)

kadagiti Astarot

Daytoy ket dios a dinaydayawda iti agduduma a wagas. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 2:13.

Tinallikudanda ni Yahweh ket saandan a nagdaydayaw kenkuana

Namindua nga imbaga ti nagsurat ti agpada a banag para iti panangiyunay-unay. Mabalin a pagtiponen dagitoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Insardengdan a naan-anay ti agdaydayaw kenni Yahweh” (Kitaen: Parallelism)

Tinallikudanda ni Yahweh

Ti saanen a panagtulnog ken panagdayaw kenni Yahweh ket naisao a kasla pinanawan dagiti tattao ni Yahweh ket napanda iti sabali a lugar. (Kitaen: Metaphor)

Nakapungtot ni Yahweh

Ti panagunget ni Yahweh ket naisao a ti unget ket kasla gumilgil-ayab nga apuy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kasta unay ti unget ni Yahweh iti Israel” (Kitaen: Metaphor)

inyawatna ida kadagiti Filisteo ken kadagiti Ammonita

Ti panangipalubos ni Yahweh a parmeken dagiti Filisteo ken dagiti Ammonita dagiti Israelita ket naisao a kasla inlakona kadakuada dagiti Israelita. (Kitaen: Metaphor)

Judges 10:8-9

Pinarmek ken pinarigat

Agpada ti kaipapanan dagitoy a dua a sao ken iyunay-unayna ti nalaus a panagsagaba dagiti Israelita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakaro a pannakaparparigat” (Kitaen: Doublet)

nga adda iti ballasiw ti Jordan

Kayat a sawen daytoy ket iti dayaen a paset ti Karayan Jordan.

idiay Galaad

“daytoy a rehion ket maaw-awagan met laeng iti Galaad”

Juda, Benjamin

Ti “Juda” ken “Benjamin” ket dakdakamatenna dagiti tattao a maibilang kadagidiay a tribu. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti tattao iti tribu ti Juda…dagiti tattao iti tribu ti Benjamin” (Kitaen: Synecdoche)

balay ni Efraim

Ti “balay” ket dakdakamatenna dagiti tattao iti tribu ti Efraim. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti tattao iti tribu ti Efraim” (Kitaen: Metonymy)

isu a nakaro iti panagsagaba ti Israel

Ti “Israel” ket dakdakamatenna dagiti tattao ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas :”tapno agsagaba iti kasta unay dagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 10:10-12

immawag dagiti tattao ti Israel kenni Yahweh

Kayat a sawen daytoy a nalaus ti panagkiddaw dagiti tattao ti Israel iti tulong ni Yahweh.

gapu ta tinallikudanmi ti Diosmi

Ti saanen a panagtulnog ken panagdayaw dagiti tattao kenni Yahweh ket naisao a kasla pinanawanda ni Yahweh ket napanda iti sabali a lugar. (Kitaen: Metaphor)

tinallikudanmi ti Diosmi

Makisarsarita dagiti tattao kenni Yahweh ket dinakamatda isuna a kas “Diosmi.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “tinallikudandaka a Diosmi” (Kitaen: First, Second or Third Person)

Saan kadi a winayawayaankayo… kadagiti Sidonio?

Tubtubngaren ti Dios ti panagdaydayaw dagiti tattao ti Israel kadagiti didiosen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Siak ti nangwayawaya kadakayo…kadagiti Sidonio.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Maonita

Dagitoy dagiti tattao a nagtaud iti puli wenno pamilia ni Maon. (Kitaen: How to Translate Names)

manipud iti pannakabalinda

Ditoy, ti “pannakabalin” ket ibagbagina dagiti Amalekita ken dagiti Maonita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “manipud kadakuada” (Kitaen: Metonymy)

Judges 10:13-14

tinallikudandak manen

Ti saanen a panagtultulnog ken panagdaydayaw kenni Yahweh ket naisao a kasla pinanawan dagiti tattao ni Yahweh ket napanda iti sabali a lugar. (Kitaen: Metaphor)

Saankonto a nayunan dagiti tiempo a winayawayaankayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saankon nga ulit-uliten ti mangwayawaya kadakayo” wenno “Masiguradoyo nga isardengkon ti mangwayawaya kadakayo” (Kitaen: Idiom and Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 10:15-16

kadagiti ganggannaet a dios a tinagikuada

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti ladawan dagiti ganggannaet a dios a tinagikuada” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

saanna a naibturan ti panagrigrigat ti Israel

Ditoy, ti “Israel” ket dakdakamatenna dagiti tattao ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: ”Ket saan a kayat ni Yahweh nga agsagaba iti nabayag dagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Metonymy)

Judges 10:17-18

Siasino ti tao a mangirugin a makiranget kadagiti Ammonita?

“Siasino ti mangidaulo iti armadatayo tapno makiranget kadagiti Ammonita?”

Judges 11

Judges 11:1-3

taga-Galaad

Daytoy ket maysa a tao manipud iti rehion ti Galaad. Daytoy ket nairana a Galaad met ti nagan ti amana. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 10:3. (Kitaen: How to Translate Names)

Idi dimmakkel dagiti annak ti asawana

“Idi nataenganen dagiti annak ti asawa ni Galaad”

idiay daga ti Tob

Ti Tob ket nagan ti maysa a rehion. (Kitaen: How to Translate Names)

kimmuyogda kenkuana

“simmurotda kenkuana” wenno “nagkukuyogda a napan iti uray sadinoman”

Judges 11:4-6

Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw

“Saan a nagbayag” (UDB)

Ginubat… (dagiti tattao ti Ammon) ti Israel

Ditoy, dakdakamaten ti sao nga “Israel” dagiti tattao ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rinautda dagiti tattao ti Israel” (Kitaen: Idiom and Metonymy)

tapno makirangettayo kadagiti tattao ti Ammon

“tapno makirangettayo”

Judges 11:7-8

iti balay ti amak

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “balay” dagiti tattao nga agnanaed iti balay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti pamiliak” (Kitaen: Metonymy)

Dayta ti makagapu nga immasidegkami kenka ita

Dakdakamaten ti sao a “dayta” ti imbaga ni Jefte maipapan kadakuada nga addaan iti pakariribukan. Mabalin nga aramiden a nalawag ti kabuklan a kaipapanan daytoy a salaysay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ Agsubsublikami kenka ita gapu ta addaan kami iti pakarigatan” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

makirangetka kadagiti tattao ti Ammon

“makiranget kadagiti tattao ti Ammon”

Judges 11:9-11

mangidaulo ken mangituray

Agpada ti kaipapanan dagitoy a dua a sao a naulit tapno maiyunay-unay ti kinapateg ti nagbalinan ni Jefte. Mabalinyo a pagtipunen dagiti dua a sao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pangulo” (Kitaen: Doublet)

Idi adda isuna iti sangoanan ni Yahweh idiay Mizpa, inulit ni Jefte dagiti amin nga inkarina

Ditoy, ti kayat a sawen ti ragup ti sasao nga “iti sangoanan ni Yahweh” ket inulitna dagiti karina a kas maysa a sapata iti sangoanan ni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idi adda ni Jefte idiay Mizpa inulitna amin dagitoy a kari a kas maysa a sapatana iti sangoanan ni Yahweh” (Kitaen: Idiom)

dagiti amin nga inkarina

Dakdakamaten daytoy dagiti inkarina kadagiti mangidadaulo iti Galaad maipapan iti panagbalinna a panguloda.

Judges 11:12-13

Ania daytoy a saan a pagkikinnaawatan iti nagbabaetantayo

“Apay nga adda riri iti nagbabaetantayo?” Salsaludsoden ni Jefte iti ari no apay a kaungetda ti Israel.

Apay nga umayyo piliten nga alaen ti dagami

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Apay nga umay dagiti soldadom a mangsakup iti dagami” (Kitaen: Metonymy)

umayyo piliten nga alaen

“umay tapno piliten nga alaen”

Arnon…Jabbok

Nagan dagitoy dagiti dua a karayan. (Kitaen: How to Translate Names)

agingga iti ballasiw ti Jordan

“iti bangir a paset ti Karayan Jordan”

sikakapia

“sikakapia” wenno “ken saanyo a padasen nga ikanawa ida”

Judges 11:14-16

kinunana

Ditoy, ti sao a “…na (kinunana)” ket dakdakamatenna ti mensahero a makisarsarita iti ari. Mabalin a maisurat daytoy iti sao a “…da(kinunada)” a kas iti UDB, a dakdakamatenna ti bunggoy dagiti mensahero. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Imbaga ni Jefte kadagiti mensahero nga ibagada” wenno “kinunada” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

rimmuarda manipud Egipto

Tunggal agdaliasat dagiti tattao nga agturong iti naikari a daga ket nadakamat daytoy a “sumangsang-at” iti naikari a daga. Idi pimmanaw dagiti Israelita iti Egipto nga agturong iti naikari a daga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pimmanawda iti Egipto” (Kitaen: Idiom)

Judges 11:17-18

Sapasap a Pakaammo:

Intuloy dagiti mensahero ni Jefte ti agsao.

Nangibaon ti Israel kadagiti mensahero

Imbaon dagiti mangidadaulo ti Israel dagiti mensahero. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idi imbaon dagiti mangidadaulo ti Israel dagiti mensahero.” (Kitaen: Synecdoche)

lumabas

“lumasat” wenno “bumallasiw”

saan a dimngeg

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagkedked” wenno “saanna a pinatgan ti kiddawda” (Kitaen: Idiom)

Nangibaonda met kadagiti mensahero a mangibaga iti Ari ti Moab

Ti makagapu a nangibaon ti Israel kadagiti mensahero iti Ari ti Moab ket mabalin nga aramiden a nalawag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nangibaonda pay kadagiti mensahero iti ari ti Moab a mangibaga iti isu met laeng a kiddaw” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ngem nagkedked isuna

Nagkedked ti ari ti Moab iti kiddaw ti Israel a lumasat iti Moab. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ngem nagkedked met isuna ken saanna a pinalubosan ida a lumasat iti daga ti Moab” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Arnon

Nagan daytoy ti maysa a karayan. Ipatarusyo daytoy a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 11:13.

Judges 11:19-20

Sapasap a Pakaammo:

Intuloy dagiti mensahero ni Jefte ti agsao.

Nangibaon ti Israel iti mensahero kenni Sihon

Imbaon dagiti mangidadaulo ti Israel dagiti mensahero. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idi imbaon dagiti mangidadaulo ti Israel dagiti mensahero.” (Kitaen: Synecdoche)

Sihon

Nagan daytoy ti maysa a tao. (Kitaen: How to Translate Names)

Hesbon…Jaaz

Nagan dagitoy dagiti siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Ngem saan a nagtalek ni Sihon iti Israel a lumabasda iti masakupanna

Saan a nagtalek ni Sihon a sikakapia a lumabas dagiti tattao ti Israel iti dagana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngem saan a nagtalek ni Sihon kadagiti tattao ti Israel a lumabasda a sikakapia iti masakupanna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

sadiay a nakiranget isuna

Dakdakamaten ti sao nga “isuna” ni Sihon. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakirangetda sadiay” wenno “sadiay a nakiranget dagiti armadana” (Kitaen: Metonymy)

Judges 11:21-22

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy dagiti mensahero ni Jefte ti agsasao

Sihon

Ipatarusyo ti nagan daytoy a tao a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 11:19.

pinaiturayanna kadakuada dagiti amin a tattaona

Ditoy, ti “turay" ket dakdakamatenna ti pannakabalin a mangparmek iti gubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Naikkan iti pannakabalin ti Israel a mangparmek kenni Sihon ken dagiti amin a tattaona” (See: Metonymy)

Arnon … Jabbok

Ipatarusyo dagitoy a nagan dagiti karayan a kas iti inaramidyo idiay 11:13.

Judges 11:23-25

Sapasap a Pakaammo:

Intuloy dagiti mensahero ni Jefte ti agsao.

rumbeng aya a tagikuaem ita ti dagada?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngarud, saan a rumbeng a tagikuaenyo ti dagada.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Saanmo kadi a tagikuaen ti daga nga inted kenka ni Kemos, a diosmo?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rumbeng laeng a tagikuaenyo ti daga nga ited kadakayo ni Kemos, a diosyo.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Kemos

Nagan daytoy ti maysa a palso a dios. (Kitaen: How to Translate Names)

Pudno kadi a nalalaingka ita ngem ni Balak nga anak ni Sefor nga ari ti Moab?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanka a nalalaing ngem ni Balak nga anak ni Sefor, nga ari ti Moab.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Balak…Sefor

Nagan dagitoy dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Naituredna kadi ti nakisinnupiat iti Israel?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ket saanna a pinadas ti nakisinnupiat iti Israel” (Kitaen: Rhetorical Question)

Nakigubat kadi isuna kadakuada?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Wenno saanna a pinadas ti nakigubat kadakuada.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Judges 11:26-28

Sapasap a Pakaammo:

Intuloy dagiti mensahero ni Jefte ti agsao.

Hesbon

Ipatarusyo daytoy a nagan ti siudad a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 11:19.

Aroer

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Arnon

Ipatarusyo daytoy a nagan ti siudad a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 11:19.

apay ngarud a saanmo a binabawi dagitoy kabayatan dayta a tiempo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “sinublim koma dagitoy bayat dayta a tiempo” wenno “ita, naladawen; binabawim koma dagitoy idi pay laeng.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Saanka a pinagaramidan iti saan a nasayaat, ngem pagar-aramidannak iti saan a nasayaat babaen iti panangrarautmo kaniak

Kasarsarita ni Jefte ni Sihon. Sarsaritaen ni Jefte ditoy ti maipapan kadagiti Israelita a kasla bukodna ida a bagi ken kadagiti Ammonita ket kasla isuda ni Sihon nga arida. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Awan dakes nga inaramid dagiti Israelita kadagiti tattaom, ngem pagar-aramidandakami iti saan a nasayaat dagiti tattaom babaen iti panangrarautda kadakami” (Kitaen: Synecdoche)

pinagaramidan iti saan a nasayaat…ngem pagar-aramidannak iti saan a nasayaat

Ti panagaramid iti saan a nasayaat iti maysa a tao ket panagaramid ti maysa a banag a saan a nasayaat kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saan a nasayaat ti panangtratoyo…trinatodak iti saan a nasayaat” wenno “saan a patas iti panangtratoyo…saan a patas ti panangtratoyo kaniak” (Kitaen: Idiom)

Judges 11:29-31

immay ti Espiritu ni Yahweh kenni Jefte

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inturong ti Espiritu ni Yahweh ni Jefte” (UDB) (Kitaen: Idiom)

limmasat isuna iti Galaad ken Manases…manipud iti Mizpa iti Galaad

Limmasat ni Jefte kadagitoy a luglugar nga agay-ayab kadagiti lallaki para iti armadana tapno makigubat kadagiti tattao ti Ammon. Mabalin nga aramiden a nalawag ti kabuklan a kaipapanan daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nangummong kadagiti lallaki para iti armadana idi linasatna ti Galaad ken Manases…manipud Mizpa ti Galaad” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

idatonkonto daytoy

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idatonkonto daytoy kenka” wenno “isagutkonto kenka daytoy” (Kitaen: Idiom)

Judges 11:32-33

Linasat ngarud ni Jefte…pinagballigi ni Yahweh isuna…Rinautna

Agsipud ta ni Jefte ti mangidadaulo ti armadana, masansan a nadakamat a kasla isuna a mismo dagitoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Linasat ngarud ni Jefte ken ti armadana...pinagballigi ni Yahweh ida…rinautda” (Kitaen: Synecdoche)

Aroer

Ipatarusyo ti nagan daytoy a siudad a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 11:26.

Minnit…Abel Kerarim

Nagan dagitoy dagiti siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

duapulo a siudad

“karaman ti 20 a siudad” (Kitaen: Numbers)

Judges 11:34-35

pandereta

Nagbukel daytoy nga instrumento nga addaan kadagiti babassit a nagbubukel a lata iti igid ti aglawlawna a no patitem wenno gun-gonem ket aguni.

rinay-abna ti pagan-anayna

Maysa a tignay daytoy a mangipakpakita iti panagleddaang wenno nakaro a liday. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “rinay-abna ti pagan-anayna gapu iti ladingit” (Kitaen: Symbolic Action)

Rinumeknak babaen iti ladingit, ket sika ti pakaigappuan ti pannakapasakitko

Namindua nga imbaga ni Jefte ti agpada a banag a mangiyunay-unay iti nalaus a lidayna” (Kitaen: Parallelism)

Rinumeknak babaen iti ladingit

Ditoy, sarsaritaen ni Jefte ti nakaro a leddaangna ket kasla maysa a banag a mangrumrumek kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinagleddaangnak iti kasta unay” (Kitaen: Metaphor)

sika ti pakaigappuan ti pannakapasakitko

Ditoy, ibagbaga ni Jefte ti maipanggep iti nakaro a panagsagaba ken pannakariribukna a daytoy ket kasla ut-ot. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagbalinka a maysa a tao a mangrirriribuk kaniak” wenno “pagsagabaennak iti kasta unay” (Kitaen: Metaphor)

saankon a maibabawi ti inkarik

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Masapul nga aramidek ti inkarik” wenno “Saanko a dadaelen ti karik” (Kitaen: Idiom)

Judges 11:36-37

ti nangibales para kenka kadagiti kabusormo nga Ammonita

Nagibales ni Yahweh para kenkuana babaen iti pannakaparmek dagiti kabusorna. Mabalin nga aramiden a nalawag ti kaipapanan daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagibales kadagiti kabusormo, nga Ammonita, babaen iti panangparmekna kadakuada” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Matungpal koma daytoy a kari kaniak

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Tungpalem daytoy a kari para kaniak” wenno “Tungpalem daytoy a kari maipapan kaniak” (Kitaen: Active or Passive)

pagladingitak ti kinabirhenko

“agsangitak gapu ta maysaak a birhen” wenno “agsangitak gapu ta saanakon a pulos a makiasawa”

Judges 11:38-40

a taga-Galaad

Dakdakamaten daytoy ti maysa a tao a nagtaud iti Galaad. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 10:3.

Judges 12

Judges 12:1-2

Napaayaban dagiti lallaki ti Efraim

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Naguummong dagiti lallaki iti Efraim” wenno “Dagiti lallaki…ti Efraim inummongda dagiti soladoda” (UDB) (Kitaen: Abstract Nouns)

Safon

Nagan daytoy ti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

limmasat

wenno “daliasaten…daliasat”

Idi immawagak kadakayo, saandak

Ti sao a “…kayo (kadakayo, saandak)” ket dakdakamatenna dagiti tattao ti Efraim. (Kitaen: Forms of You)

saandak nga inispal

Ditoy, dagiti tattao iti Galaad ket ibagbagi ni Jefte. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saandakami nga inispal” (Synecdoche)

Judges 12:3-4

Saandak nga ispalen

Ti sao a “…dak (saandak)” ket dakdakamatenna dagiti lallaki ti Efraim. Dakdakamaten ni Jefte dagiti tattao ti Galaad, karaman ti bagina, no ibagbagana a “siak.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saandakami nga inispal” (Kitaen: Forms of You and Synecdoche)

Impustak ti biagko

Itultuloy ni Jefte a dakamaten dagiti tattao ti Galaad a kas isuna a mismo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Impustami dagiti biagmi, nagtaltalekkami iti bukodmi a pigsa” (Kitaen: Idiom ken Synecdoche)

pinagballiginak ni Yahweh

Dakdakamaten ni Jefte ni Yahweh a mangmangted kadagiti tattao ti Galaad iti balligi kadagiti Ammonita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinagballiginakami ni Yahweh maibusor kadakuada” wenno “Pinalubosannakami ni Yahweh nga abaken ida iti gubat” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kinarangetna ti Efraim

Ti sao a “…na iti (kinarangetna)” ket dakdakamatenna ni Jefte ken dagiti amin a mannakigubat ti Galaad. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakirangetda iti Efraim” (Kitaen: Synecdoche)

Apay nga immaykayo tapno makiranget kaniak ita nga aldaw

Ti sao a “kayo” ket dakdakamatenna dagiti lallaki iti Efraim. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Apay nga umaykayo a makiranget kadakami” (Kitaen: Forms of You ken Synecdoche)

Dakayo a taga-Galaad dagiti naglibas

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Dakayo a Galaadita ket pudno a saan a maibilang ditoy. Dayokayo laeng ditoy” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information

rinautko dagiti tattao ti Ammon

Kayat a sawen daytoy a nakirangetda kadagiti Ammonita idi linasatda ti Ammon. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakirangetkami kadagiti tattao ti Ammon idi linasatmi ti rehionda” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

taga-Gaalad

“dagiti tattao manipud iti Galaad”

iti Efraim-iti Efraim ken Manases

“kadagiti rehion wenno daga ti Efraim ken Manases” Ditoy, ti “Efraim” ken “Manases” ket dakdakamatenna dagiti rehion a naipanagan kadagiti nagan ti tribu nga agnanaed kadagitoy.

Judges 12:5-6

ti Efraim

“iti daga ti Efraim”

Sinakup dagiti taga-Galaad

“Inturayan dagiti Galaadita” wenno “Naggianan dagiti Galaadita”

pagballasiwan

Dagitoy ket dagiti paset iti karayan a mabalinyo a pagnaen a bumallasiw gapu ta narabaw ti danum.

taga-Efraim

“tao a nagtaud iti tribu ti Efraim”

Shibbolet…Sibboleth

Awan ti kaipapanan dagitoy a sasao. Tuladenyo dagitoy a sasao iti pagsasaoyo, ket siguradoenyo a dagiti pangrugian dagiti sao, dagiti letra nga “Sh” ken “S” ket nagduma ti pannakaipatarusna. (Kitaen: Copy or Borrow Words)

Uppat a pulo ket dua a ribu

“42,000” (Kitaen: Numbers)

Uppat a pulo ket dua a ribu a taga Efraim ti napapatay iti dayta a tiempo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinatayda ti uppat a pulo ket dua a ribu nga Efraemita” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 12:7

natay ni Jefte a taga-Galaad ket naitanem

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Natay ni Jefte a Galaadita ket intabonda isuna” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 12:8-9

Ibzan a taga Betlehem

Nagan daytoy ti maysa a lalaki manipud iti Betlehem. (Kitaen: How to Translate Names)

Impaasawana dagiti tallopulo nga annakna a babbai

Ditoy, ti kayat a sawen ti “Impaasawana” ket impalubosna a makiasawa dagiti annakna a babbai. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda iti tallopulo nga annakna a babbai ket impaasawana ti tunggal maysa kadakuada” (See: Idiom)

nangala isuna manipud iti ruar iti tallopulo a putot a babbai dagiti dadduma a lallaki nga agpaay kadagiti putotna a lallaki.

Ditoy, ti kayat a sawen ti “nangala isuna manipud iti ruar” ket nangala isuna kadagiti babbai a nagtaud iti dadduma a puli a mangasawa kadagiti putotna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nangala isuna iti tallopulo nga annak a babbai dagiti dadduma a lallaki a saanna a kapuli a mangasawa kadagiti annakna” (Kitaen: Idiom)

Judges 12:10-12

naitanem idiay Betlehem

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Intabonda isuna idiay Bethlehem” (Kitaen: Active or Passive)

Elon

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

taga-Zabulon

tao a nagtaud iti tribu ti Zabulon

Aijalon

Ipatarusyo ti nagan daytoy a siudad a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 1:35.

naitanem idiay Aijalon

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Intabonda isuna iday Aijalon” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 12:13-15

Abdon…Hillel

Nagan dagitoy dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

taga-Piraton…Piraton

Nagan ti maysa a lugar ti Piraton, maawagan a Piratonita ti siasinoman nga aggapu iti dayta a lugar. (See: How to Translate names)

Nakasakayda iti pitopulo nga asno

Dagitoy a lallaki ket adda pitopulo nga asno a nagsakayanda. Ti sao a “nakasakay” ket nausar imbes a “tagikua.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda pitopulo nga asnoda” (Kitaen: Metonymy)

uppat a pulo nga annak…tallopulo nga appoko… pitopulo nga asno

“40 nga annak…30 nga appoko…70 nga asno (Kitaen: Numbers)

Judges 13

Judges 13:1-2

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Ditoy, “iti imatang ni Yahweh” ket ipakpakitana dagiti ibilbilang wenno panpanunoten ni Yahweh maipanggep iti maysa a banag. Kitaenyo no Kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 2:11. Mabalin a maipatarus a kas iti: “ti imbaga ni Yahweh a dakes nga aramiden” (See: Metonymy)

Zora

Nagan daytoy ti maysa nga ili idiay Israel. Adda daytoy iti rehion ti Juda nga asideg iti beddeng ti Dan. (Kitaen: How to Translate Names)

Danita

Dagiti tattao manipud iti tribu ti Dan.

Manoa

Nagan daytoy ti maysa a lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 13:3-5

mangipasngaykanto iti maysa a lalaki

Dakdakamaten daytoy ti panagipasngay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mangisikog iti maysa a lalaki” wenno “maaddaan iti maladaga a lalaki” ” (Kitaen: Idiom)

narugit

Ti maysa a banag nga imbaga ni Yahweh a saan a maikari a kanen ket naisao a daytoy ket kasla pisikal a narugit. (Kitaen: Metaphor)

Makitamto

“Ipangag” wenno “Denggen”

Awanto ti labaha a maisagid iti ulona

Ditoy, ti sao nga “ulo” ket dakdakamatenna ti buokna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Masapul nga awan ti mangpukis iti buokna” (Kitaen: Metonymy ken Active or Passive)

labaha

Maysa a natadem a kampit a pangkiskis iti buok.

Nazireo iti Dios

Kayat a sawen daytoy a maidatonto isuna a kas maysa a Nazireo iti Dios. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “maysa a Nazireo a naidaton iti Dios” wenno “naidaton iti Dios a kas maysa a Nazireo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

manipud…iti aanakam

Ditoy, ti sao nga “aanakan” ket dakdakamatenna ti tiempo sakbay ti pannakaipasngay ti ubing. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “sakbay ti pannakaipasngayna” (Kitaen: Metonymy)

iti pannakabalin dagiti Filisteo

Ditoy, kayat a sawen ti sao a “pannakabalin” ket panangituray. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iti panangituray dagiti Filisteo” wenno “iturturayan dagiti Filisteo” (Kitaen: Metonymy)

Judges 13:6-7

maysa a tao ti Dios

Kayat a sawen daytoy nga imbaon ti Dios dayta a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Maysa a lalaki nga imbaon ti Dios” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kasla maysa nga anghel ti Dios ti langana, ket pinagbutengnak iti kasta unay.

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kasta unay ti butengko kenkuana gapu ta kasla anghel ti Dios ti langana” (Kitaen: Simile)

Makitamto

“Ipangag” wenno “Denggen”

mangipasngaykanto iti maysa a lalaki

Dakdakamatenna daytoy ti panangipasngay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mangisikog iti maysa a lalaki” wenno “maaddaan iti maladaga a lalaki” ” (Kitaen: Idiom)

aniaman a taraon nga ibagbaga ti linteg a narugit

Ti maysa a banag nga imbaga ni Yahweh a saan a maikari a kanen ket naisao a daytoy ket kasla pisikal a narugit. (Kitaen: Metaphor)

Nazireo ti Dios

Kayat a sawen daytoy a maidatonto isuna a kas maysa a Nazireo iti Dios. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus idiay 3:5. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “maysa a Nazireo a naidaton iti Dios” wenno naidaton iti Dios a kas maysa a Nazireo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

manipud iti tiempo nga adda isuna iti aanakam agingga iti aldaw nga ipapatayna

Iyunay-unay daytoy ti entero a panagbiagna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iti unos ti panagbiagna” (Kitaen: Merism)

Judges 13:8-9

Manoa

Ipatarusyo daytoy a nagan ti tao a kas iti wagas nga inaramidyo idiay 13:2.

immay…iti babai

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “immay iti asawa ni Manoa” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 13:10-11

Kitaem

“Denggem” wenno “Ipangagmo ti ibagak kenka”

Ti tao

Dakdakamatenna daytoy ti anghel ti Dios idiay 13:3. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti tao ti Dios” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 13:12-14

dagiti saom

Dakdakamatenna daytoy ti imbaga ti lalaki. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti imbagam” (Kitaen: Metonymy)

aniaman nga agtaud iti ubas

Ditoy, dakdakamaten ti anghel ti aniaman a taraon a nagtaud iti ubas a kas “naggapu” iti ubas. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “aniaman a banag a naggapu iti ubas” (See: Metonymy)

nga ibagbaga ti linteg a narugit

Ti maysa a banag nga imbaga ni Yahweh a saan a maikari a kanen ket naisao a daytoy ket kasla pisikal a narugit. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a ragup ti sao idiay 13:7. (Kitaen: Metaphor)

Judges 13:15-16

mangisagana iti urbon a kalding para kenka

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mangiluto iti maysa a urbon a kalding para kenka tapno kanem” (Kitaem: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 13:17-18

pumudno dagiti saom

Ti ragup ti sasao a “dagiti sasaom” ket dakdakamatenna ti imbaga ti anghel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pumudno ti imbagam” (Kitaen: Metonymy)

Apay a salsaludsodem ti naganko?

Sinaludsod ti anghel daytoy a saludsod a kas panangtubngar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saan a rumbeng a saludsodem kaniak no ania ti naganko.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Nakakaskasdaaw daytoy

Mabalin a makatulong daytoy a mangipalawag pay a nasayaat no apay a saanda a rumbeng saludsoden ti naganna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakakaskasdaaw unay para kenka tapno maawatam” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 13:19-20

bukbukel a maidaton

Iti daytoy a linteg, no mangidaton iti daton a maipuor amin ket masapul a pakuyogan iti daton a bukbukel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “karaman ti maidaton a bukbukel a kasapulan iti daytoy” wenno “karaman ti maidaton a bukbukel a kakuyog daytoy” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information

iti rabaw ti dakkel a bato

“iti rabaw ti altar.” Ti altar a nangidatonan ni Manoa iti daton ket iti rabaw ti maysa a dakkel a bato.

Nangaramid isuna iti maysa a banag

“Nangaramid ti anghel iti maysa a banag”

nagpangato ti anghel ni Yahweh iti apuy ti altar

“nagsubli ti anghel ni Yahweh idiay langit babaen kadagiti agpangpangato nga apuy manipud iti rabaw ti altar

nagpaklebda iti daga

“nagpaklebda iti daga.” Maysa daytoy a pagilasinan iti panagraem ken panagdayaw, ngem ipakpakitana pay daytoy ti panagbutengda kenni Yahweh. (Kitaen: Symbolic Action)

Judges 13:21-22

nga isuna ti anghel ni Yahweh

Dakdakamaten ti sao nga “isuna” ti lalaki a nakita ni Manoa ken ti asawana.

Sigurado a matayta, gapu ta nakitata ti Dios

Naipakita iti daytoy a pagarupenda a papatayen ida ti Dios. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Papatayennata ti Dios gapu ta nakitatan isuna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 13:23

Saanna koma nga imparang kadata amin dagitoy a banbanag, uray iti daytoy a tiempo saanna koma nga impalubos a mangngegta ti kasta a banbanag.

Namindua nga imbaga ti asawa ni Manoa ti agpada a banag tapno maiyunay-unay. Mabalin a pagtiponen dagiti dua a salaysay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanna koma nga imbaga kadata ti kayatna nga aramidenta” (Kitaen: Parallelism)

Judges 13:24-25

ti babai

“asawa ni Manoa”

nangipasngay…iti maysa a lalaki

Dakdakamatenna daytoy ti panangipasngay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mangisikog iti maysa a lalaki” wenno “maaddaan iti maladaga a lalaki” (Kitaen: Idiom)

Dimmakkel

“nataengan”

Rinugian ti Espiritu ni Yahweh a tignayen isuna

Ditoy, ti wagas a panangtignay ti Espiritu ni Yahweh kenni Samson ket naidilig iti wagas a panangkiwar ti kutsara iti taraon nga adda iti banga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rinugian ti Espiritu ni Yahweh a tignayen ni Samson ” (Kitaen: Metaphor)

Mahane Dan…Estaol

Ti Mahane Dan ket nagan ti kampo a nagnaedan ti tribu ti Dan bayat nga agbirbirokda iti permanente a pagtaengan. Ti Estaol ket nagan ti maysa nga ili. (Kitaen: How to Translate Names)

Zora

Ipatarusyo ti nagan daytoy nga ili a kas iti inaramidyo idiay 13:2.

Judges 14

Judges 14:1-2

Simmalog ni Samsom idiay Timna

Ti ragup ti sasao a “simmalog” ket nausar ditoy gapu ta nababbaba ti Timna ngem iti nagsaadan ti balay ni tatangna. Timna ti nagan ti maysa a siudad iti Tanap a Sorek. (Kitaen: How to Translate Names)

maysa kadagiti annak dagiti Filisteo

Ti sao nga “anak a babai” ket maysa a nadayaw a wagas a panangdakamat iti maysa nga ubing, balasang. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “maysa kadagiti babbalasang kadagiti tattao iti Filistia” wenno “maysa a babai a Filisteo” (Kitaen: Euphemism)

Ita, alaenyo isuna para kaniak tapno agbalin nga asawak

Ibabaon ni Samson dagiti nagannakna a makisao kadagiti nagannak ti babai a taga-Filistia maipapan iti panagkasar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ita, makitulagkayo para kenkuana tapno agbalin nga asawak!” wenno “Makitulagkayo para kaniak a mangasawa kenkuana!” (Kitaen: Idiom)

Judges 14:3-4

Awan kadi iti babai kadagiti annak dagiti kabagiam, wenno kadagiti amin a tattaotayo?

Sinaludsodda daytoy tapno isingasingda a mabalinda ti mangbirok iti asawaen ni Samson kadagiti bukodda a tattao. Mabalin a maisurat daytoy a saludsod a kas salaysay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Sigurado nga adda dagiti babbai kadagiti tattaotayo ti mabalinmo nga asawaen.” (Kitaen: Rhetorical Question)

kadagiti annak dagiti kabagiam

Ti sao nga “anak a babai” ket maysa a nadayaw a wagas a panangdakamat iti maysa nga ubing, balasang. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “maysa kadagiti babbalasang kadagiti tattao iti Filistia” wenno “maysa a babai a Filisteo” (Kitaen: Euphemism)

Mangalaka kadi iti asawaem manipud kadagiti saan a nakugit a Filisteo?

Nadamag daytoy a saludsod a mangtubngar kenni Samson. Mabalin a maisurat daytoy a saludsod a kas salaysay. Mabalinyo nga ipalawag ti makagapu no apay a saan a kayat dagiti nagannakna a mangasawa isuna iti maysa a taga Filistia. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saan a rumbeng a mangasawaka iti maysa a babai a Filisteo gapu ta saan nga agdaydayaw kenni Yahweh dagiti tattao iti Filistia.” (Kitaen: Rhetorical Question ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

Alaem isuna para kaniak

Ibabaon ni Samson dagiti nagannakna a makisao kadagiti nagannak ti babai a Filisteo maipapan iti panagkasar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ita, makitulagkayo kenkuana tapno agbalin nga asawak!”

maay-ayoak kenkuana

Kayat a sawen daytoy a panpanunoten ni Samson a napintas isuna. “Naay-ayoak iti kinapintasna” wenno “napintas isuna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

daytoy a banag

Dakdakamaten daytoy ti kiddaw ni Samson a manngasawa iti babai a Filisteo.

ta kayatna a mangparnuay iti riri

Dakdakamaten ti sao nga “na (kayatna)” ni Yahweh.

Judges 14:5-6

Samson…simmalog idiay Timna

Ti ragup ti sao a “simmalog” ket nausar ditoy gapu ta nababbaba ti Timna ngem ti nagsaadan ti balay ni tatangna. Ti Timna ket maysa a siudad iti Tanap ti Sorek. (Kitaen: How to Translate Names)

Ket rimmuar sadiay ti maysa a bumaro a leon

Ditoy, nausar ti sao a “kitaem” tapno ibaw-ingna ti imatang ti agbasbasa iti nakakaskasdaaw a pasamak iti istorya. Kayat a sawen ti ragup ti sao nga “immay” ket immasideg ti leon kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kellaat nga adda urbon a leon nga immasideg kenkuana” (Kitaen: Idiom)

nga agngerngernger kenkuana

“nangbutbuteng kenkuana.” Uni daytoy iti maysa a leon no mangipangta daytoy a mangdarup iti maysa a banag.

Immay a dagus kenkuana ti Espiritu ni Yahweh

Ti kayat a sawen ti ragup ti sao nga “immay” ket pinabileg ti Espiritu ni Yahweh ni Samson. Iti daytoy a pasamak, pinapigsana iti kasta unay ni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinapigsa unay isuna iti Espiritu ni Yahweh” (Kitaen: Idiom)

rinangrangkayna

Pinisangna iti dua a pidaso

awan iti iggemna

Ibagbagana ditoy nga awan ti iggemna tapno iyunay-unayna nga awan ti ig-iggamanna nga armas. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “awan iti armasna” (Kitaen: Litotes)

Judges 14:7-9

naay-ayo ni Samson kenkuana

Kayat a sawen daytoy a panpanunotenna a napintas unay ti babai. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “naay-ayo isuna iti kinapintas ti babai” wenno “pagarupenna a napintas unay ti babai” ” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Simmiasi isuna

Kayat a sawen daytoy a simmina iti nagnaan tapno aramidenna ti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagligko” (Kitaen: Idiom)

bangkay

“natay a bagi”

Ket adda maysa a pangen dagiti ayukan

Ditoy, nausar ti sao a “kitaem” tapno ibaw-ingna ti imatang ti agbasbasa iti nakakaskasdaaw a pasamak iti istoria. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nakasarak iti pangen dagiti ayukan” (Kitaen: Idiom)

pangen

Dakkel a bunggoy dagiti insekto

inakuyna

“inurnong”

Judges 14:10-11

Simmalog ti ama ni Samson iti ayan ti babai

Ti ragup ti sao a “simmalog” ket nausar a mangiladawan iti Timna a nababbaba ngem iti nagsaadan ti pagnanaedan ni tatangna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Napan ti ama ni Samson iti pagnanaedan ti babai” (Kitaen: Idiom)

ti kaugalian dagiti agtutubo a lallaki

Mabalin a makatulong nga ibaga a daytoy ket maysa a kaugalian iti panangasawa. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti kaugalian dagiti agtutubo a mangasawa” (Kitaen: Assumed Knowledge an Implicit Information)

Judges 14:12-13

Burburtia

Maysa nga ay-ayam a masapul nga ammoen dagiti agay-ayam ti sungbat ti narigat a saludsod

makaibaga

Kayat a sawen daytoy nga ammoen ti kayat a sawen ti burburtia. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mabalin a maammoan ti kaipapananna” (Kitaen: Idiom)

Ngem no saanyo a maibaga kaniak

Ditoy, ti sao a “…yo (saanyo)” ket dakdakamatenna dagiti sangaili iti fiesta. (Kitaen: Forms of You)

lino

Maysa a kita ti lupot

Judges 14:14

Sapasap a Pakaammo:

Imbaga ni Samson ti burburtiana. Agsipud ta daytoy ket nalabit a narigat a maawatan, saanyo nga ipatarus daytoy iti wagas a maawatan a dagus dagiti tattao ti kaipapananna.

Manipud iti mangmangan, adda banag a makan

“Manipud iti mangmangan, adda maysa a banag a makan” wenno “Maysa a banag a makan ti nagtaud iti maysa a banag a mangmangan”

ti mangmangan

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti banag a mangmangan” (Kitaen: Abstract Nouns)

manipud iti napigsa, adda banag a nasam-it

“manipud iti napigsa, adda maysa a banag a nasam-it" wenno “Rimmuar ti maysa a banag a nasam-it iti maysa a banag a napigsa”

ti napigsa

Dakdakamatenna daytoy ti maysa a banag a napigsa. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti napigsa a banag” (Kitaen: Nominal Adjectives)

dagiti sangailina

“dagiti lallaki iti parambakna”

saan a napugtoan…ti sungbat

Ti panangammo iti sungbat iti burburtia ket naisao a kasla maysa a banag a nakalemmeng a biruken iti sangaili. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saan a masungbatan” (See: Metaphor)

Judges 14:15

Sikapan

Iyaw-awan wenno allilawen ti maysa a tao tapno agaramid iti maysa a banag a saanna a kayat nga aramiden

ti balay ti amam

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) dakdakamaten daytoy ti pudno a balay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti balay a pagnanaedan ti amam ken ti pamiliana” wenno 2) ti “balay” ket dakdakamatenna dagiti tattao nga agnanaed iti daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti pamiliam” (Kitaen: Metonymy)

puoran

Kayat a sawen ti ragup ti sao a “puoran” ket naan-anay a puoran ti maysa a banag. No “napuoran” ti maysa a tao, kayat a sawen daytoy a napuoran isuna agingga a natay. (Kitaen: Idiom)

Inawisdakami kadi ditoy tapno pagpanglawendakami?

Dinamagda kenkuana daytoy a saludsod tapno mapabasol isuna iti panangawisna kadakuada sadiay tapno agbalinda a napanglaw. Mabalin nga isurat daytoy a saludsod a kas salaysay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inyegnakami ditoy tapno pumanglawkami!” (Kitaen: Rhetorical Question)

pagpanglawendakami

Mabalin a pumanglawda no igatanganda isuna kadagiti baro a pagan-anay no saanda a masungbatan ti burburtia. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “papanglawendakami babaen iti panangpilit kadakami nga igatangan isuna kadagiti baro a pagan-anay” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 14:16-17

kagurguranak! Saannak nga ay-ayaten

Namindua nga imbaga ti asawa ni Samson ti agpada a banag para iti panangiyunay-unay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saan a pudno nga ay-ayatennak” (Kitaen: Parallelism)

burburtia

Maysa nga ay-ayam a masapul a duktalen dagiti agay-ayam ti sungbat ti narigat a saludsod

Kitaem

Nausar daytoy tapno ibaw-ingna ti imatang ti maysa a tao. Ditoy, ti kayat a sawen ti “kitaem” ket “dumngeg.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Dengngennak” wenno “Ipangagmo ti ibagbagak” (Kitaen: Idiom)

no saanko nga imbaga iti ama wenno iti inak, rumbeng kadi nga ibagak kenka?"

Tubtubngaren ni Samson isuna gapu iti panangipapilitna nga ibagana kenkuana ti sungbat. Mabalin nga isurat daytoy a saludsod a kas salaysay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanko nga imbaga uray iti ama wenno iti inak. Saanko nga ibaga kenka.” Wenno “Saan a rumbeng a kiddawem nga ibagak kenka, gapu ta saanko pay nga imbaga uray kadagiti nagannakko, ket naas-asidegda kaniak ngem sika.” (Kitaen: Rhetorical Question ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

kabayatan ti pito nga aldaw a kabayag ti panagrambakda

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “kabayatan iti pito nga aldaw a panagrambakda” wenno 2) “kabayatan iti nabatbati pay nga aldaw iti pito nga aldaw a panagrambakda.”

Judges 14:18

dagiti lallaki iti siudad

Dakdakamaten daytoy dagiti kabagian ti asawa ni Samson. Mabalin nga ilawlawag ti panangibaga iti daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti agtutubo a lallaki” wenno “dagiti kabagianna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Ania ti nasamsam-it ngem iti diro? Ania ti napigpigsa ngem ti leon?

Daytoy ti sungbat iti burburtia. Mabalin nga isurat a kas salaysay imbes a saludsod. No kasapulan, mabalin nga aramiden a nalawag no kasano ti pakainaigan daytoy iti burburtia babaen iti panangnayon iti pakaammo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nasam-it ti diro ken napigsa ti leon.” Wenno “Nasam-it ti diro ket nagtaud daytoy iti maysa a leon.” (Kitaen: Rhetorical Question ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 14:19-20

immay kenni Samson ti pannakabalin

Ti kayat a sawen ti ragup ti sao nga “immay” ket ti Espiritu ni Yahweh ti nangpabileg kenni Samson. Iti daytoy a pasamak, pinapigsana unay isuna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinapigsana unay ni Samson” wenno “pinagbalinna a nabileg unay ni Samson” (Kitaen: Idiom)

nasamsam

Dagiti naala a banbanag babaen iti panangpilit, kadaywan a kalpasan iti ranget wenno gubat.

Simged ti ungetna

“kasta unay ti pungtotna”

simmang-at iti balay ti amana

Ti ragup ti sao a “simmang-at” ket nausar ditoy gapu ta adda ni Samson idiay Timna a nababbaba ngem iti pakasarakan iti balay ti amana.

naited ti asawana iti nasinged a gayyemna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “inted ti katuganganna ti asawana iti nasinged a gayyemna” (Kitaen: Active or Passive)

nasinged a gayyem

“kasisingedan a gayyem”

Judges 15

Judges 15:1-2

Kinunana iti bagina

Dakdakamatenna daytoy ti panagpanunot. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinanunotna iti bagina” (Kitaen: Idiom)

"Sumrekakto iti siled ti asawak"

Pinanggep ni Samson a kaiddaen ti asawana. Mabalin daytoy nga ibaga a nalawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Sumrekak iti siled ti asawak, tapno agkaiddakami a dua” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

isu nga intedkon iti gayyemmo

Kayatna a sawen nga intedna ti babai nga agbalin nga asawa ti gayyemna. Mabalin daytoy nga ibaga iti nalawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “isunga impaasawakon isuna iti gayyemmo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Saan kadi?

Salsaludsudenna daytoy tapno ipasimudaagna nga umanamong ni Samson kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Namnamaek nga umanamongka.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Alaem a kasukatna

Isingsingasingna nga alaen ni Samson ti kabsat ti asawana tapno agbalin nga asawana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Alaem ketdin isuna nga agbalin a sukat ti asawam” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 15:3-4

Awan basolko maipapan kadagiti Filisteo no dangrak ida

Panpanunoten ni Samson nga awanto ti basolna no rautenna dagiti Filisteo gapu ta nagaramidda iti saan a nasayaat kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awanto ti basolko no dangrak dagiti Filisteo gapu ta nagaramidda iti saan a nasayaat kaniak” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

tallo gasut nga atap nga aso

“300 nga atap nga aso” (Kitaen: Numbers)

dagiti atap nga aso

Ayup dagitoy a kasla aso nga addaan iti atiddog nga ipus ken mangmangan kadagiti billit nga agit-itlog ken kadagiti dadduma a babassit nga ayup.

tunggal pares

ti maysa a pares ket dua a banag, kas iti dua nga atap nga aso wenno dua nga ipus

pagsilawan

Ti pagsilawan ket maysa a sangkaputed a kayo nga adda naikabil a mabalin a siggedan iti maysa a murdongna; ti maysa a pagsilawan ket masansan a mausar a pagsilaw wenno mabalin nga awiten a pagsilaw.

Judges 15:5-6

nakapenpen a trigo

dagiti dawa ti trigo a napenpen kalpasan a naani dagitoy.

ti manugang ti Timniteo,

Ti asawa ti anak a babae ket maawagan iti manugang.”

Timniteo

Maysa a tao daytoy a taga-Timna. (Kitaen: How to Translate Names)

innalana ti asawa ni Samson ket intedna iti gayyemna

Inted ti katugangan ni Samson ti asawana nga asawaen ti gayyem ni Samson. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “innalana ti asawa ni Samson ket impalubosna a makiasawa iti gayyem ni Samson” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 15:7-8

Kinuna ni Samson kadakuada

“kinunana kadagiti Filisteo”

no daytoy iti aramidenyo

“Gapu ta inaramidyo daytoy.”

Pinutedputedna ida a pinidaso iti patong ken luppo

Ditoy, ti “patong ken luppo” ket dakdakamatenna ti sibubukel a bagi. Daytoy ket nalawag a panangiladawan no kasano a pinapatay ni Samson dagiti Filisteo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinutedputedna dagiti bagbagida. (Kitaen: Synecdoche)

simmalog isuna

Ditoy, ti ragup iti sasao a “simmalog isuna” ket saanna a kayat a sawen a nagbaliw iti kangato, ngem ketdi, maysa a wagas a panangiladawan ti maysa a tao a mapan iti maysa a lugar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “napan isuna” (Kitaen: Idiom)

rukib

kuweba

Etam

Nagan daytoy ti maysa nabato a katurturodan a pagilian nga asideg iti Jerusalem. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 15:9-10

Simmang-at dagiti Filisteo … iti Juda

Nausar ditoy ti ragup iti sasao a “simmang-at” gapu ta napan dagiti Filisteo iti Juda a nangatngato a disso ngem iti naggapuanda a lugar.

nagsaganada a manggubat

“insaganada dagiti bagbagida para iti gubat”

Lehi

Nagan daytoy ti maysa nga ili iti Juda. (Kitaen: How to Translate Names)

maramidmi met kenkuana ti inaramidna kadakami

Idildilig dagiti Filisteo ti kayatda a panangpatay kenni Samson iti panangpatayna kadagiti adu a Filisteo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “patayenyo isuna a kas iti panangpatayna iti adu a tattaotayo. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information and Simile)

Judges 15:11

tallo ribu a lallaki ti Juda

“”3,000 a lallaki iti Juda” (Kitaen: Numbers)

rukib idiay rangkis iti Etam

Ipatarus daytoy a ragup ti sasao iti isumet laeng a wagas nga inaramidmo idiay 15:8.

Saanmo aya ammo a dagiti Filisteo ti mangiturturay kadatayo? Ania daytoy nga inaramidmo kadakami?

Sinalusod dagiti lallaki ti Juda kenni Samson daytoy tapno babalawenda isuna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Ammom nga iturturayandatayo dagiti Filisteo ngem agtigtignayka a kasla saandatayo nga iturturayan. Mangyeg iti nakaro a pannakadangran kadatayo ti inaramidmo.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Ti inaramidda kaniak, ket isu met ti inaramidko kadakuada

Dakdakamaten ni Samson ti panangpatayda iti asawana ken ti panangibalesna a panangpatay kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinatayda ti asawak, isu a pinatayko ida. (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 15:12-13

iyawatdaka kadakuada

Kayatna a sawen daytoy a ipaturayan ti maysa a tao iti sabali a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iteddaka kadagiti Filisteo” (Kitaen: Idiom)

Judges 15:14

Idi dimteng isuna

Saan a nagdaliasat ni Samson a nagmaymaysa, inturong isuna dagiti lallaki a nangreppet kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Idi dimtengda” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Lehi

Nagan daytoy iti maysa nga ili ti Juda. Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay 15:9.

immay kenkuana nga addaan iti pannakabalin

Ti ragup ti sasao nga “immay” ket kayatna a sawen a nagtignay ti pannakabalin ni Yahweh kenni Samson. Iti daytoy a pasamak, pinapigsana unay isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pinapigsana unay ni Samson” (Kitaen: Idiom)

Dagiti tali kadagit imana ket nagbalin a kasla lino a napuoran

Naglaka laeng a pinugsat ni Samson dagiti tali a naireppet kadagiti im-imana. Iladladawan ti nagsurat no kasanona kalaka a pinugsat dagiti tali babaen iti panangibagana a kaslada iti lino a napuoran. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nalakana a pinugsat dagiti tali kadagiti imana a kasla dagitoy ket ungkay iti napuoran a lino” (UDB) (Kitaen: Simile)

Judges 15:15-16

iti sadiwa a tulang ti panga ti asno

Kayat a sawen daytoy a nabiit pay a natay ti asno ket saan pay a narunot ti tulangna. Ti panga ket ti tulang a nakasaadan dagiti akin-baba a ngipen.

Sangaribu a lallaki

“1,000 a lallaki” (Kitaen: Numbers)

nagabsuon

Iladladawan daytoy a ragup ti sasao ti kaadu dagiti tattao a pinatay ni Samson. Adda iti umdas a bagi tapno makaaramid iti dakkel a gabsuon dagiti bagbagi. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Nakaaramidak iti adu a gabsuon dagiti bangkay” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 15:17-18

Ramat-Lehi

Nagan daytoy ti lugar. “Ti kayatna a sawen ti naganna ket "Turod ti Tulang ti Panga". (Kitaen: How to Translate Names)

Nalaus unay iti pannakawaw

“kasapulan unay ti danum nga inumen”

ngem ita matayak gapu iti pannakawaw ken matnagakto...saan a nakugit

Dagiti mabalin a pannakaipatarusna: 1) Mawaw unay ni Samson ket mabalin a matay isuna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngem ita matayak iti pannakawaw ket matnagakto...saan a nakugit” 2) Nalabes unay ti panangiyebkas ni Samson iti pannakauwawna babaen iti panagdawatna no matayto isuna gapu iti pannakauwaw. Mabalin a maipatarus daytoy a a kas:”Ngem ipalubosmo kadi ita a kumapsutak gapu iti pannakawawko tapno matnagak...saan a nakugit” (See: Hyperbole)

matay iti pannakawaw

Kayatna a sawen daytoy ket matay gapu ta saanka a napnek a nakainum ket awan ngarud iti umdas a danum iti bagim. (Kitaen: Idiom)

matnagakto kadagiti ima dagiti a saan a nakugit

Ti kayat a sawen ti ragup iti sasao a “matnag kadagiti ima” ket matiliw. Dakdakamaten ti “dagidiay a saan a nakugit” dagiti Filisteo ken ti sao a “saan a nakugit” ket iyunay-unayna a saanda nga agdaydayaw kenni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “matiliw dagiti awan diosna a Filisteo” (Kitaen: Idiom)

Judges 15:19-20

inungap ti Dios ti nalungog a daga

"nanglukat iti maysa nga abot iti daga” wenno “linukatanna ti nababa a lugar.” Dakdakamatenna daytoy ti maysa a nababa a lugar iti daga a nangparruaran ni Yahweh iti ubbog ti danum.

Lehi

Ipatarus daytoy a kas iti inaramidyo iti 15:9,

nagsubli ti pigsana ket simmalun-at isuna

Agpada iti kayatna a sawen dagitoy a ragup iti sasao ken iyunay-unayda a pimmigsa manen ni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pimmigsa manen isuna” wenno “simmaranta manen isuna” (Kitaen: Parallelism)

En Hakkore

Nagan daytoy ti maysa nga ubbog iti danum. Ti kayat a sawen ti nagan ti ubbog ket “ubbog ti nagkararag.” (Kitaen: How to aTranslate Names)

adda daytoy idiay Lehi agingga ita nga aldaw

Kayat a sawen daytoy a saan a naatianan ti ubbog ngem nagtalinaed. Ti ragup iti sasao nga “agingga ita nga aldaw” ket dakamatenna ti “agdama” a panawen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “masarakan pay laeng ti ubbog idiay Lehi uray kadagitoy nga aldaw” (UDB) (Kitaen: Idiom)

Kadagiti aldaw dagiti Filisteo

Dakdakamatenna daytoy ti tiempo nga iturturayan dagiti Filisteo ti daga iti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “bayat iti tiempo nga iturturayan dagiti Filisteo ti Israel” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

iti las-ud ti duapulo a tawen

“iti las-ud ti 20 pulo a tawen” (Kitaen: Numbers)

Judges 16

Judges 16:1-2

nakikaidda isuna kenkuana

Ti ragup ti sasao nga “nakinaidda” ket maysa a nasayaat a panangdakamat iti pannakinaig. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakinaig isuna kenkuana” wenno “nakikaidda isuna kenkuana” (Kitaen: Euphemism)

Naibaga kadagiti Gazita

Ti sao a “Gazita” ket dakdakamatenna dagiti tattao iti Gaza. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda nangibaga kadagiti tattao iti Gaza” (Kitaen: How to Translate Names and Active or Passive)

Linakub dagiti Gazita ti lugar

Ipasimudaag daytoy a linakub dagiti dadduma a Gasita ti lugar nga ayan ni Samson ken naguray dagiti dadduma idiay ayan ti ruangan ti siudad tapno saan isuna a makapanaw.

Naulimekda bayat iti nagpatnag

Ti mabalin a kaipapanna ket 1) “Saanda a nagtagtagari iti nagpatnag” wenno 2) “Saanda a pinadas a rauten isuna iti agpatnag”

Judges 16:3

dagiti dua a poste

Dagitoy ti mangtengtengngel iti ruangan ti siudad. Dagitoy a poste ket mabalin a naaramid kadagiti puon ti kayo ken naikali iti nauneg iti daga. Dagiti ruangan ti siudad ket naikamang kadagitoy a poste.

ti balunet ken dagiti amin

Ti balunet ket mabalin a maysa a nadagsen nga immaratiddog a landok a nangikamang iti ruangan iti poste. Dagiti ruangan ti siudad ket mabalin a naaramid iti nadagsen a tabla a kayo wenno landok a balunet.

Hebron

Nagan daytoy iti maysa a siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 16:4-5

Tanap ti Sorek

Nagan daytoy iti maysa a tanap nga asideg iti pagtaengan ni Samson. (Kitaen: How to Translate Names)

Allilaw

panangiyaw-awan wenno panangluko iti maysa a tao a mangaramid iti maysa a banag a saanda a kayat nga aramiden

tapno kitaem

Maysa daytoy nga idiom a ti kayatna a sawen ket tapno maammoanna ti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “tapno maawatan” wenno “tapno maammoam” (Kitaen: Idiom)

no sadino ti paggapgapuan ti pigsana

Maysa daytoy nga idiom a mangdakdakamat iti paggapgappuan ti pigsana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ania ti mangpappapigsa unay kenkuana”

ket no ania a wagas a maabakmi isuna,

“kasanotayo a maparmek isuna”

Judges 16:6-7

mareppetnaka ti maysa a tao tapno matengngelnaka

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “reppetenka tapno matengngeldaka” wenno “reppetenka tapno malappedandaka” (Kitaen: Active or Passive)

sadiwa a lapnit iti bai ti pana

Ti bai ket masansan a naaramid manipud kadagiti paset ti ayup, masansan nga aggapu kadagiti piskel. Dagiti sao a “sadiwa a lapnit iti bai dagiti pana” ket dakdakamatenna dagiti agtaud manipud iti kaparparti nga ayup a saan pay a nagango.

a saan pay a nagango

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saan pay a namagaan” wenno “saan pay a nagango” (UDB) (Kitaen: Active or Passive)

Judges 16:8-9

rineppetna ni Samson babaen kadagitoy

“Rineppet ni Delila ni Samson babaen kadagiti kaar-aramid a lapnit iti bai iti pana”

Umay kenka dagiti Filisteo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda ditoy dagiti Filisteo a mangtiliw kenka” (Kitaen: Idiom)

pinugsatna dagiti lapnit ti bai iti pana a kasla maysa a sinulid no naidekket daytoy iti apoy

Iladlawan ti nagsurat no kasano kalaka a pinugsat ni Samson dagiti lapnit iti bai ti pana babaen iti panangidiligna kadagitoy iti pannakapugsat ti sinulid no mapuoran daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pinugsatna dagitti lapnit iti bai ti pana a kasla dagitoy ket napuoran a sinulid” wenno “naglakana a pinugsat dagiti lapnit iti bai ti pana a kasla dagitoy ket naaramid iti naingpis a sinulid” (Kitaen: Simile)

Judges 16:10-12

Kastoy iti panangallilawmo ken panangulbodmo kaniak

Ti panangallilaw ken panagulbod ket agpada ti kayatna a sawen ken iyunay-unayda no kasano ti marikrikna ni Delila nga unget. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inallilawnak iti nakaru unay!” (See: Parallelism)

nga agur-uray

Kayat a sawen daytoy nga aglemlemmeng ken ur-urayenda ti umisu a kanito tapno dumarup. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “agur-urayda a mangdarup kenkuana” (Kitaen: Idiom)

a kasla iti maysa a sinulid

Iladladawan ti nagsurat no kasano kalaka a pinugsat ni Samson dagiti tali babaen iti panangidiligna iti daytoy iti panangpugsatna iti maysa a sinulid. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "naglaka a kasla dagitoy ket maysa a sinulid” (Kitaen: Simile)

Judges 16:13-14

al-allilawennak ken ul-ulbodannak

Ti panangallilaw ken panagulbod ket agpada a banag iti kayatna a sawen ken iyunay-unayna ti marikrikna ni Delila nga unget. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inallilawnak iti kasta unay!” (Kitaen: Parallelism)

linabag iti buokko

babassit a punggos iti buok

tela

lupot a naaramid manipud iti panagabel

pagabelan

maysa a makina nga usaren tapno lagaen dagiti adu a sinulid tapno agbalin a tela. (Kitaen: Translate Unknowns)

ket ilansam ida iti pagabelan

“ket ilansam ti tela iti pagabelan”

lansa

mangilansa tapno tenglenna ti maysa a banag

agbalinakto a kasla iti sabali a tao

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kumapsutak a kasla iti sabali a tao” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Umay dagiti Filisteo kenka

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda ditoy dagiti Fillisteo a mangtiliw kenka” (Kitaen: Idiom)

pinarutna ti tela ken ti lansa manipud iti pagabelan

Ginuyod ni Samson ti tela manipud iti pagabelan idi ginuyodna ti buokna manipud iti pagabelan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ginuyodna ti buokna, naisurot a naiguyod ti lansa ken ti tela nga adda iti pagabelan” (UDB) (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ti lansa

Daytoy ket lansa a kayo wenno pasok a mausar tapno mapairutan ti tela iti pagabelan.

Judges 16:15-16

Kasano a kunam nga, 'Ay-ayatenka,' no saanmo met nga ibingay kaniak ti palimedmo?

Salsaludsuden ni Delila daytoy tapno ibagana no pudno nga ay-ayaten isuna ni Samson ket ibagana kenkuana dagiti palimedna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “No ibagam, ‘Ay-ayatenka,’ agul-ulbodka gapu ta saanmo nga ibingay kaniak dagiti palimedmo.” (Kitaen: Rhetorical Question)

rengrengenna ni Samson...pilpilitenna iti kasta unay

Sarsaritaen ditoy ti nagsurat ti panangallukoy ni Delila kenni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inkarigatanna nga allukuyen isuna…intultuloyna nga allukuyen isuna” (Kitaen: Idiom)

babaen iti saona

Ditoy, dagiti “sasao” ket ibagbagina ti ibagbaga ni Delila kenni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas:”babaen iti imbagana kenkuana” (Kitaen: Metonymy)

tarigagayan ni Samson ti matay.

Nangusar ti nagsurat kadagiti nalabes (hyperbole), maysa a nalaus a panangiyunay-unay no kasano iti kinakakaasi ti rikna ni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “a nakakaasi unay isuna” wenno “a nakalidliday unay isuna” (See: Hyperbole)

Judges 16:17

Imbaga ngarud ni Samson kenkuana dagiti amin

Dakdakamaten ti “amin” ditoy ti maipapan iti pagtaudan ti pigsana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “imbagana kenkuana ti pagtataudan ti pigsana” wenno imbagana kenkuana ti kinapudno” (UDB) (Kitaen: Hyperbole)

maysaak a Nazireo a maipaay iti Apo

Ti kayatna a sawen daytoy ket napudno iti Dios kas Nazireo. Kitaem no kasanom nga impatarus ti isu met laeng a ragup ti sasao idiay 13:5. Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “maysa a Nazireo a napudno iti Dios” wenno “Napudno iti Dios kas maysa a Nazireo” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

manipud iti aanakan ti inak

Ditoy ti “manipud iti aanakan ti inak” ket dakdakamatenna ti entero a panagbiagna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “iti entero a panagbiagko” (See: Metonymy)

No mapukisan ti ulok

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “No adda mangpukis iti ulok” (Kitaen: Active or Passive)

panawannak ti pigsak

Sarsaritaen ni Samson ti maipapan iti pigsana kas maysa a tao a mangpanaw kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "saanakton a napigsa” (Kitaen: Personification)

Judges 16:18-19

nakita ni Delila

Ditoy ti sao a “nakita” ket maysa nga idiom a ti kayatna a sawen ket maamiris ti maysa a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “naamiris ni Delila” (UDB) wenno “Naammoan ni Delila” (Kitaen: Idiom)

ti kinapudno maipapan iti amin a banag

Ditoy ti sao nga “amin a banbanag” ket dakdakamatenna ti amin a banbanag maipapan iti kinapigsa ni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti kinapudno no apay a napigsa isuna” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Umaykayo manen

Ibagbaga ni Delila kadagiti mangidadaulo nga agsublida manen iti pagnanaedanna. Ti pagtaenganna ket adda iti nangatngato a disso ngem iti pagnanaedan dagiti mangidadaulo a paggapuanda.

intugotda dagiti pirak kadagiti imada

Ti kayatna a sawen daytoy ket inyegda kenkuana ti pirak nga inkarida nga itedda kenkuana no tulunganna ida a mangtiliw kenni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “intugotda ti pirak nga inkarida nga ited kenkuana” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

iti saklotna

Ti kayat a sawen daytoy ket nagpungan isuna a naturog iti luppo ni Delila. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagpungananna ti luppo ni Delila” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti pito a linabag iti buokna

Adda pito a punggos a buok iti ulo ni Samson.`Ti punggos ket bassit a naiyurnos a buok. Nailadawan ditoy ti punggos ti buokna kas kukua ti ulona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti pito a punggos ti buok iti ulona” (See: Possession)

parukmaen isuna

“tenglen isuna”

nagpukawen ti pigsana

Nailladawan ditoy ti pigsa ni Samson a kas maysa a tao a mabalin a pumanaw kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pimmanawen ti pigsana” wenno “saanen isuna a napigsa” (See: Personification)

Judges 16:20-22

Umay kenka dagiti Filisteo

Ti kayat a sawen ti ragup ti sasao nga “umay kenka” ket nakasaganadan a mangtiliw kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Adda ditoy dagiti Filisteo a mangtiliw kenka” (Kitaen: Idiom)

Nagriing

“nariing”

makaruk-at

“aglibas”

Ngem saanna nga ammo a pinanawanen ni Yahweh isuna

Kaawatan a pinanawanen ni Yahweh ni Samson ket saanen isuna a napigsa. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Ngem saanna nga ammo a pinanawanen isuna ni Yahweh ket saanen nga umdas ti pigsana a mangparmek kadagiti Filisteo” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kinautda dagiti matana

Kayat a sawen daytoy nga inikkatda dagiti matana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: ”inikkatda dagiti matana” (Kitaen: Idiom)

Insalogda…idiay Gasa

Ti ragup iti sasao “insalogda” ket nausar ditoy gapu ta impanda ni Samson idiay Gaza a nababbaba a lugar ngem iti pagtaenganna a nangtiliwanda kenkuana.

Ginalutanda isuna babaen iti kawar a bronse

“kinawaranda isuna iti bronse” wenno “nangusarda iti kawar a bronse a pinanggalutda kenkuana”

Pinatayyekna ti paggilingan

“ginuyguyudna a nagrikrikus ti bato a gilingan”

paggilingan a bato

Daytoy ket nakadakdakkel, nadagsen, nagtimbukel a bato. Kadawyan, a guyuden ti dakkel nga ayup ti bato a gilingan nga agrikrikus tapno manggiling iti bukel. Imbabain dagiti Filisteo ni Samson babaen iti panangpagpaguydda iti daytoy.

kalpasan ti pannakapukisna

“kalpasan a pinukisan dagiti Filisteo daytoy” (See: Active or Passive)

Judges 16:23-24

Dagon

maysa a kangrunaan a didiosen dagiti Filisteo (Kitaen: How to Translate Names)

intedna iti imatayo

Sarsaritaen ditoy ti nagsurat ni Samson nga adda iti ima dagiti agturturay a kasla petpetan dagiti imada isuna iti nairut. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inkabilna isuna iti turaytayo” (Kitaen: Metaphor)

ti manangdadael iti pagiliantayo

Dakdakamatenna daytoy ni Samson. "Ti tao a nangdadael iti pagiliantayo” (Kitaen: Abstract Nouns)

a nangpatay iti adu kadatayo

Ditoy ti sao a “datayo” ket dakdakamatenna dagiti Filisteo. Dagiti agsasao ket saanda nga ibilbilang dagiti bagbagida kadagiti tattao a pinatay ni Samson. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “a nangpatay iti adu kadagiti tattaotayo” (Kitaen: Synecdoche)

Judges 16:25-26

iti ubing

“ti agtutubo a lalaki” Saan daytoy nga ubing, ngem ketdi maysa nga agtutubo.

ipalubusmo a maarikapko dagiti adigi a nagsaadan ti pasdek

“Palubusannak a mangsagid iti adigi a mangtengtengngel iti pasdek”

Judges 16:27

Ita

Daytoy a sao ket nausar ditoy tapno markaanna ti pagsardengan ti kangrunaan nga istoria kabayatanna nga ibagbaga ti nagsurat ti maysa a pakaammo. (Kitaen: Background Information)

Tallo ribu a lallaki ken babbai

“3,000 a lallaki ken babbai” (Kitaen: Numbers)

agbuybuya

“kumitkita”

bayat a parparagsaken ida ni Samson

Saan a nalawag no ania iti inaramid ni Samson a panangliwliwa kadakuada. Makita ditoy a pagar-aramiden dagiti Filisteo isuna iti banag a pakaibabainanna tapno pagkakatawaanda isuna.

Judges 16:28-29

Immawag ni Samson kenni Yahweh

“nagkararag kenni Yahweh”

lagipennak

Kayat a sawen daytoy a lagipen isuna ken ti kasasaadna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “laglagipennak” (Kitaen: Idiom)

iti maminsan laeng

“maminsan pay a tiempo”

a nakaisaadan ti pasdek

“a nangtengngel iti pasdek”

Judges 16:30-31

Iti amin a pigsana

Idi inyunnat ni Samson dagiti imana induronna a tinumba dagiti adigi ti pasdek. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inusarna ti pigsana a nangtumba kadagiti adigi” wenno “Inusarna ti pigsana a nangiduron kadagiti adigi” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti natay

Dakdkamatenna daytoy dagiti tattao a natay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti natay a tattao” (Kitaen: Nominal Adjectives)

ket ad-adu

ket dakdakkel a bilang”

amin nga adda iti balay ti amana

Ditoy, ti sao a “balay” ket dakdakamatenna ti pamiliana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “amin a pamilia ni amana” (Kitaen: Metonymy)

simmalogda

Ti ragup ti sasao a “simmalog” ket nausar ditoy gapu ta nangatngato ti lugar a nagdalliasatan ti pamilia ni Samson ngem iti Gaza”

Zora … Eztaol

Ipatarus dagiti nagnagan dagitoy a luglugar a kas iti inaramidmo idiay 13:2 ken 13:25.

Iti lugar nakaitaneman ni Manoah, ti amana

“ti nakaipunponan ni amana, Manoah”

Manoah

Ipatarus daytoy a nagan ti tao a kas iti inaramidyo idiay 13:2 (See: How to Translate Names)

duapulo a tawen

“20 a tawen” (See: Numbers)

Judges 17

Judges 17:1-2

Adda maysa a lalaki

Maysa daytoy a wagas iti panangiyam-ammo iti baro a tao iti kabuklan ti istoria. . (Kitaen: Introduction of New and Old Participants)

Mica

Nagan daytoy ti maysa a tao. Saan a daytoy ti tao a nangisurat iti libro ni Mica. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

A naala manipud kenka

Mabalin a maipatarus daytoy a kas, “a tinakaw ti maysa a tao kenka” (Kitaen: Active wenno Passive)

Tinakawko daytoy

“Siak ti nangala iti daytoy”

Judges 17:3-4

nailasin

Ti kayatna a sawen daytoy ket mangilasin iti maysa a banag para iti maysa a panggep. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idaton” (Kitaen: Idiom)

nasukog

mangrunaw iti landok ken ikabil iti naisangsangngayan a pagkargaan tapno maporma ti ladawan.

Isublik daytoy kenka

"Isublik kenka daytoy"

dua gasut a pidaso iti pirak

“200 a pidaso ti pirak” (Kitaen: Numbers)

naikabil daytoy iti balay ni Mica

Ti sao nga “daytoy” ket dakdakamatenna dagiti ladawan a landok. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inkabil dagitoy ni Mica iti balayna” (Kitaen: Active or Passive)

Judges 17:5-6

iti balay dagiti didiosen

“adda ti adu a didiosen iti balayna”

ti pagarupda nga umno kadagiti bukodna a panagkita.

“ti patienna ket umno”

Judges 17:7-9

agsapul iti lugar a mabalin a pagnaedak.

“agsapul iti sabali a lugar a pagnaedan”

a mabalin a pagnaedak

“a mabalin a pagnaedak ken pagserbiak”

Judges 17:10-11

napan ngarud ti Levita iti balayna

Nalawag nga inawat ti Levita ti indiaya ni Mica, ket simrek ngarud iti balayna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Inawat ngarud ti Levita ti indiayana ket simrek iti balayna” ” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ket nagbalin ti agtutubo a kasla maysa kadagiti putot a lalaki ni Mica.

Ti relasion da Mica ken ti Levita ket nagbalin a kasla iti kinadekket ti ama ken anak. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagbalin a naasideg ti agtutubo kenni Mica ket kasla maysa isuna kadagiti putotna a lallaki” (Kitaen: Simile)

Judges 17:12-13

Inlasin ni Mica ti Levita

"indaton ni Mica ti Levita” (Kitaen: Idiom)

Judges 18

Judges 18:1-2

Kadagidiay nga al-aldaw

Ipakpakaammo daytoy a ragup ti sasao ti pangrugian iti sabali a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)

Kadagidiay nga al-aldaw...manipud iti tribu ti Israel

Pakaammo daytoy maipapan iti Israel ken dagiti tattao iti tribu ti Dan. (See: Background Information)

awan pay naawatda nga aniaman a tawid manipud iti

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “awan naawat a tawid a daga manipud” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

manipud iti amin a pakabuklan ti tribuda

Ti ragup ti sasao a “iti amin a pakabuklan” ket dakdakamatenna ti amin a lallaki iti tribu. Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “manipud kadagiti amin a lallaki iti tribuda” (See: Metonymy)

nalalaing a maakigubat

“addaan iti kapadasan a makigubat”

Zora

Ipatarus ti nagan daytoy nga ili a kas iti inaramidmo idiay 13:2

Estaol

Ipatarus ti nagan daytoy nga ili a kas iti inaramidmo idiay 13:25.

magnada a mangwanawan iti daga

“tapno siimenda ti daga babaen iti panangpagnada iti daytoy.” (See: Idiom)

Mica

Ipatarus daytoy a nagan iti tao kas iti inaramidmo idiay 17:1.

Judges 18:3-6

nalasinda ti panagsao ti agtutubo a Levita

Nalasinda ti tao babaen iti timekna. Ditoy ti “panagsao” ket dakdakamatenna ti “timekna.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nangngegda ti agtutubo a Levita nga agsasao, ket nalasinda ti timekna” (See: Metonymy)

Judges 18:7-8

Lais

Nagan daytoy iti maysa a siudad . (Kitaen: How to Translate Names)

Awan iti siasinoman a nangsakop

“Awan ti kabusor nga agnanaed iti dagada a nangparmek kadakuada”

saanda ti pakainaiganda iti asinoman

“saanda a makipulpulapo iti siasinoman a tagaruar.” Ti kayatna a sawen daytoy ket adayuda kadagiti dadduma a siudad ket agbibiagda nga is-isuda nga adayu manipud kadagiti dadduma a tattao.

Judges 18:9-10

Awan kadi ti aramidenyo?

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Rumbeng nga agtignaykayo itan!” (Kiaten: Rhetorical Question and Double Negatives)

Saankayo nga agbuntobuntog a mangraut

Dagitoy dua a negatibo a sasao a “saan ken “agbuntobuntig” ket iyunay-unayda ti positibo a kapanunotan a dagus a rumaut. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Darasenyo! Rumautkayo” (See: Double Negatives)

saan a nagkurang iti aniaman a banag iti daga

Inusar dagiti lallaki dagitoy a sasao a nalablabes tapno maipaganetget a nakasaysayaat unay daytoy a lugar a pagnaedan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nga addaantayonto idiay kadagiti amin a banag a kasapulantayo” (See: Hyperbole)

saan a nagkurang iti aniaman a banag

Dagiti dua a negatibo a sasao ket nagtipon tapno iyunay-unayda ti maysa a positibo a kapanunotan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “adda amin a banag” (Kitaen: Double Negatives)

Judges 18:11-12

Innem a gasut a lallaki

“600 a lallaki” (See: Numbers)

Kiriat Jearim

Nagan daytoy ti maysa nga ili. (See: How to Translate Names)

Mahaneh Dan

Ipatarus daytoy a nagan ti lugar kas iti inaramidyo idiay 13:25.

agingga iti daytoy nga aldaw

Dakdakamatenna daytoy iti “agdama” a tiempo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ket dayta pay laeng ti naganna” (UDB) (Kitaen: Idiom)

Judges 18:13-14

iti daytoy a babbalay ket adda iti efod...ladawan a kinitikitan?...aramidenyo

Sinaludsod dagiti lima a lallaki dayoy tapno isingasing ken allukoyen dagiti lallaki a masapul a takawenda dagiti didiosen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “dagitoy a babbalay ket adda nagyanna nga Efod, … ladawan a landok. (Isingsingasingda a takawen dagiti lallaki dagitoy a banbanag.) Mangngeddengkayo…iti aramidenyon” (Kitaen: Rhetorical Question and Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 18:15-16

Napanda

“nagligkoda”

kinablaawanda isuna

Dakdakamaten ti sao nga “isuna” ti Levita.

Judges 18:17-18

Innem a gasut a lallaki

“600 a lallaki” (Kitaen: Numbers)

Judges 18:19-20

Nasaysayaat kadi kenka nga agbalin a padi iti balay ti maysa a tao…maysa a puli iti Israel?

Sinaludsudda daytoy tapno maiparipirip a pudno daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nasaysayaat para kenka nga agbalin a padi iti tribu ken iti maysa a puli iti Israel ngem iti balay laeng iti maysa a tao.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Nagrag-o ti puso ti padi

Nadakamat ti padi ditoy babaen iti “puso” na tapno maiyunayunay ti riknana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nagrag-o ti padi” (See: Synecdoche)

Judges 18:21-23

Inkabilda dagiti babassit nga ub-ubbing iti sangoananda

Nagdalliasatda iti kastoy a wagas tapno salaknibanda dagiti ubbing. No dumarup ni Mica ken dagiti tattaona, dagiti mannakigubat ti umuna a madanonda saan ket a dagiti ubbing. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: ”Inkabilda dagiti babassit nga ubbing iti sangoananda tapno masalaknibanda ida” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti lallaki nga adda iti babbalay iti asideg iti balay ni Mica ket naayaban a sangsangkamaysa

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inurnongna amin dagiti lallaki nga adda kadagiti balbalay nga asideg iti balayna” (Kitaen: Active or Passive)

nakamatanda dagiti Danita

Ipaspasimudaagna daytoy a kinamatda ida. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kinamatda dagiti Danitas ket nakamatanda ida.”

timmaliawda

“nagsubli dagiti Danita”

"Apay a naayabankayo a sangsangkamaysa?"

Saludsod daytoy a pangtubngar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanmo koma nga inurnong dagiti lallaki tapno kamatendakami.” (See: Rhetorical Question)

Judges 18:24-26

dagiti didiosen nga inaramidko

Saan nga inaramid ni Mica dagiti didiosenna, ngem ketdi inaramid ti agpanpanday dagitoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti didiosen nga inaramidko a para kaniak” wenno “dagiti didiosen nga inaramid ti agpanpanday a para kaniak” (Kitaen: Metonymy)

Ania pay ti nabati kaniak?

Sinaludsud daytoy ni Mica tapno iyunay-unayna nga awanen dagiti banbanag a napateg kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Awanen iti nabati kaniak” wenno “Innalayo amin a banbanag a napateg kaniak.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Apay a saludsudendak, "Ania iti mangriribuk kenka?

Sinaludsud daytoy ni Mica tapno iyunay-unayna nga ammo dagiti Danita ti mangrirriribuk kenkuana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ammoyo a maladingitanak unay!”’ Wenno “Ammoyo no kasano iti pannakariribukko babaen iti inaramidyo kaniak!”’ (Kitaen: Rhetorical Question)

a mangngegmi iti aniaman a banag nga isaom

Ti ragup iti sasao a “mangngegmi…a banag nga isaom” ket dakdakamatenna dagiti Danita a makangngeg iti ibaga ni Mica maipapan kadagiti napasamak, ngem karaman pay ditoy no adda ibaga dagiti dadduma kadakuada nga imbaga ni Mica ti napasamak. (See: Metonymy)

napanda iti dalanda

Kayatna a sawen daytoy nga intuloyda ti panagdalliasatda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “nagtuloyda ti panagdalliasatd” (Kitaen: Idiom)

napigpigsada kenkuana

Dakdakamatenna daytoy dagiti Danita a napigpigsada ngem ni Mica ken dagiti lallaki a kaduana a makiranget kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “napigsada unay para kenkuana ken dagiti tattaona a makiranget” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 18:27-29

babaen iti kampilan

“babaen kadagiti kampilanda.” Ditoy ibagbagi ti “dagiti kampilan” dagiti kampilan ken dadduma nga armas nga inusar dagiti soldado iti gubat. (Kitaen: Synecdoche)

saanda a makikadkadua iti asinoman

Kayatna a sawen daytoy nga agnanaedda nga adayu unay manipud iti aniaman a siudad, nga agnanaedda nga is-isuda nga adayi kadagiti sabali a tattao. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay 18:7.

Beth Rehob

Nagan daytoy ti maysa nga ili. (Kitaen: How to Translate Names)

Judges 18:30-31

ket ni Jonatan a putot a lalaki ni Gerson, a putot a lalaki ni Moises

Daytoy ti nagan iti agtutubo a Levita a nagserbi a kas padi para kenni Mica. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Jonatan iti nagan ti agtutubo a Levita a putot a lalaki ni Gersom, a putot a lalaki ni Moises" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information and How to Translate Names)

agingga iti aldaw ti pannakasakup ti daga

Dakdakamaten daytoy ti maudi a tiempo idi a dagiti tattao ti Dan ket tiniliw dagiti kabusorda. Ditoy ti daga a nasakup ket naisao a kas maysa a tao a balud a babaen iti kabusor. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “agingga iti aldaw a sinakup ti kabusorda ti daga” wenno “agingga iti aldaw a binalud ida dagiti kabusorda” (Kitaen: Metaphor)

Judges 19

Judges 19:1-2

Kadagidiay nga al-aldaw

Daytoy a ragup ti sasao ket ipakaammona ti sabali a pangruggian ti kangrunaan a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)

kasulsulinekan

adayo manipud iti pagnanaedan dagiti tattao

saan a napudno kenkuana

Ti kayat a sawen daytoy ket saan a napudno ti babai iti relasionda iti asawana ken rinugianna ti nakikakaidda iti sabali a lallaki. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “rinugianna ti nakikakaidda iti sabali a lallaki” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 19:3-4

Kaduana ti adipenna, ken maysa a pares kadagiti asno

“Intugotna ti adipenna ken dua nga asno”

Inallukoy isuna ti katuganganna

“Inallukoy isuna ti katuganganna nga ama ti babai” wenno “Inallukoy ti ama ti babai”

Judges 19:5-6

nagsagana isuna

nagsagana ti Levita

"Papigsaem ti bagim babaen iti bassit a tinapay

Ditoy, ti “tinapay” ket dakdakamatenna ti “taraon.” Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Mangankayo iti taraon tapno napigsakayo nga agdaliasat” (Kitaen: Synecdoche)

Pangngaasim ta umianka pay ket agragsakka

“Pangngaasim ta umianka pay iti maysa a rabii” (UDB)

Judges 19:7-8

Papigsaem ti bagim, ket urayem a mumalem

Isingsingasing ti katuganganna a papigsaenna ti bagina babaen iti pannangan. Dawdawatenna pay kenkuana nga urayenna a mumalem sa pumanaw. Mabalin maipatarus daytoy a kas: “Mangankayo iti taraon tapno napigsakayo nga agdaliasat, ket urayenyo ti malem sa kayo pumanaw” (See: Metonymy and Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 19:9

mumalemen

“malemen” wenno “dandanin rumabiin”

Judges 19:10-13

dayta ket ti Jerusalem

“nga iti saan a nagbayag ket naawagan iti Jerusalem”

Addaan isuna iti maysa a pares dagiti asno a nasilyetaan

Mabalin a maipatarus daytoy kas: “Inkabilna dagiti silyeta kadagiti dua nga asno” (See: Active or Passive)

dumagastayo

Ti kayat a sawen daytoy ket aginanada iti panagdaliasatda ken magnada iti sabali a dalanda. Mabalin a maipatarus daytiy a kas: “agsardeng idiay” (See: Idiom)

Judges 19:14-15

iti plasa ti siudad

lugar a pagtagilakuan a paguummungan dagiti tattao iti aldaw

mangpasangbay kadakuada iti balayna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “ti nangawis kadakuada nga agtalinaed iti balayda iti dayta a rabii” (See: Idiom)

Judges 19:16-17

Benjamenita

Ti Benjamenita ket kaputotan ni Benjamin. Ipatarus ti nagan dagitoy a tattao a kas iti inaramidmo idiay 3:15

Intannawagna dagiti matana

Kimmita ditoy ti lalaki ket naimatanganna no ania ti adda iti aglawlawna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kimmita isuna” (See: Metaphor)

Judges 19:18-19

ti mangpasangbay kaniak iti balayna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "a mangawis kaniak nga agnaed idiay balayna” (See: Idiom)

mangpasangbay kaniak

Ditoy, ibagbaga ti Levita ti “kaniak” ngem dakdakamatenna met laeng ti bagina a kaduana ti adipenna ken ti kabbalayna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “mangpasangbay kadakami” (See: Synecdoche)

ken adda tinapay ken arak

“ken adu iti tinapay ken arakmi” (See: Active or Passive)

kaniak ken ti adipenmo a babai ditoy, ken para daytoy agtutubo a lalaki a kadua ti adipenmo

Dakdakamaten ti Levita ti bagina ken dagiti dadduma a kakaduana a kas ad-adipen a mangipakita iti panagraem. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kaniak, ti kabbalayko, ken ti adipenko” (See: First, Second or Third Person)

Awanen ti kasapulanmi

“Adda amin a kasapulanmi” (Kitaen: Litotes)

Judges 19:20-23

Saankayo laeng

“Saan”. Ti sao a “laeng” ket nausar ditoy tapno maiyunay-unay ti saanna a kayat nga aramiden ti Levita.

Pinastrekna ti Levita iti balayna

Kayat a sawen daytoy nga inawisna ti Levita nga umian iti balayna. Kasta met, a babaen iti panangawisna iti Levita inawisna metten ti kakabkabbalay ti lalaki ken ti adipenna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: “inawisna ti Levita ken ti adipenna nga umian iti balayna” (See: Idiom and Synecdoche)

Judges 19:24-26

Kitaen

Daytoy a sao ket nausar tapno alaen iti imatang dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Denggenyo” (See: Idiom)

Ngem saan a dumngeg dagiti lallaki kenkuana

“saan nga inawat dagiti lallaki ti indiayana” (See: Metaphor)

ginammatan ti lalaki ti kakabkabbalayna

“ginammatan ti Levita ti kakabkabbalayna”

Iti parbangon

“Idi sumingising ti init” wenno “apaglawag” Dakdakamatenna daytoy ti panagsingising ti init.

agingga iti aglawag

Dakdakamatenna daytoy no nalawagen iti ruar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nakasingisingen ti init” (See: Idiom)

Judges 19:27-28

Ngem awan iti simmungbat

Saan a simmungbat ti babai gapu ta natayen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngem saan isuna a simmungbat gapu ta natayen” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 19:29-30

sangapulo ket dua a pidaso

“12 a pidaso” (Kitaen: Numbers)

inwarasna dagiti pidaso iti entero nga Israel

Kayatna a sawen daytoy nga inwarasna dagiti nadumaduma a pidaso kadagiti sangapulo ket dua a luglugar ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “impatulodna ti tunggal pidaso iti intero nga Israel” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 20

Judges 20:1-2

kas maysa a tao

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nagmaymaysa"

manipud Dan agingga iti Beerseba

Dakdakamatenna daytoy ti entero a daga a sakup ti Dan agingga iti Beerseba. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_merism]])

ti Dios—400,000 a lallaki a magmagna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "......Dios, a pakairamanan dagiti 400,000 a lallaki a magmagna"

nakasagana a makigubat

"kabaelanda a mapan makigubat." Saanda a mapan tapno isuda met laeng ti agpipinnatay.

400,000

"uppat a gasut a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Judges 20:3-4

Ita

Nausar daytoy a sao tapno markaan ti pagsardengan ti kangrunaan a paset ti istoria a naituloy met laeng kadagiti sumaruno a bersikulo. Ditoy, ti nangisurat iti libro ket mangibagbaga iti impormasyon iti napalabas maipanggep iti ammo dagiti tattao ti Benjamin.

simmang-at dagiti tattao ti Israel idiay Mizpa

Masarakan ti Mizpa kadagiti bantay.

tapno agpalabas iti rabii

"para iti rabii" wenno "tapno agtalinaed iti rabii"

Judges 20:5-7

kinadangkes ken kinapalalo

Ti sao a "kinapalalo" ket iladladawanna ti "kinadangkes." Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "napalalo a kinadangkes" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_hendiadys]])

Ita,

Nausar daytoy a sao tapno ipakaammo ti konklusyon ti panagsao ti Levita.

pammagbaga ken pangngeddengyo

"pammagbaga ken pangngeddengyo" Maymaysa a banag ti dakdakamaten dagitoy a sasao ken naulit tapno iyunay-unay a dagiti Israelita ti mangngeddeng no ania ti maaramid. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublet]])

Judges 20:8-9

kas maysa

Dagiti Israelita ket nagtignay a kas maymaysa a tao. Nagtignayda amin iti maymaysa a wagas. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "a kasla maymaysada a tao" (Kitaen: Simile)

Awan kadatayo ti mapan iti toldana ken awan kadatayo ti agsubli iti balayna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Agtalinaedtayo ditoy." Maymaysa a banag ti sarsaritaen dagitoy a dua a ragup ti sasao ken nausar dagitoy tapno iyunay-unay ti kinapudnoda. (Kitaen: INVALID translate/figs-parallelism ken INVALID translate/figs-litotes)

Ngem ita

Ipakaammo dagitoy a sasao ti kangrunaan a paset iti ibaga dagiti tattao kalpasan iti umuna nga imbagada.

segun iti iturturong kadatayo ti binnunotan

Ditoy, mairaman ti panangipallangatok wenno panangipatulid kadagiti namarkaan a bato wenno pidaso dagiti naburak a banga. Ti tao a nangipatulid iti kangrunaan a namarkaan a pidaso ket isu ti mapili.

Judges 20:10-11

sangagasut manipud iti sangaribu, ken sangaribu manipud iti sangapulo a ribu

"10 a lallaki iti 100...100 iti 1,000...1,000 iti 10,000" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

taraon

"abasto" wenno "kasapulan"

Naguummong ngarud dagiti amin a soldado ti Israel a maibusor iti siudad

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "agmaymaysada nga immay tapno rautenda ti siudad"

nagsangsangkamaysada nga addaan iti maymaysa a panggep

"nagmaymaysada a kas maymaysa a tao" Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nagmaymaysada a kasla isuda ket maymaysa a tao"

Judges 20:12-14

mapapataymi ida

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "patayen ida" (UDB) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

ti timek dagiti kakabsatda

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "dagiti kakabsatda" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

Judges 20:15-16

26,000

"duapulo ket innem a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

pito gasut

"700" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

kattigid

Ti tao a kattigid ket ti kannigid nga imana ti us-usarenna para kadagiti napapateg a banbanag, a kasla koma iti panangiggem iti armas.

kabaelanna a pallatibongan ti maysa a buok ket saan nga agmintis

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "kabaelanda a palatibongan ti maysa a buok ket mapuntaanda daytoy iti aniaman nga oras" wenno "nalaingda nga agpalatibong" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_hyperbole]])

Judges 20:17-18

saan a naibilang

"saan a nairaman"

400,000

"uppat a gasut a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

dimmawatda iti pammagbaga manipud iti Dios

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "sinaludsodda ti Dios no ania ti aramidenda" wenno "sinaludsodda iti Dios no kasano nga ituloyda"

Judges 20:19-21

22,000

"dua pulo ket dua a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Judges 20:22-23

pinapigsa dagiti soldado ti Israel dagiti bagbagida

Nagpipinnapigsada. (Kitaen: Idiom)

nagpuestoda manen iti isu met laeng a lugar a nagpuestoanda

Nalabit a ti kayatna a sawen daytoy ket nagsagana dagiti Israelita para iti sumaruno nga aldaw ti pannakigubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: ''nagsaganada a makigubat iti sumaruno nga aldaw'' (UDB)

umasidegkami manen

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "agsagana manen" wenno "agmartsa a makigubat manen"

dimmawatda iti panangidalan manipud kenni Yahweh

Mabalin a nagbunot ti padi tapno ammoen ti pagayatan ti Dios.

Judges 20:24-25

18,000

"sangapulo ket walo a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Judges 20:26

iti sangoanan ni Yahweh

"iti presensya ni Yahweh" Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "kenni Yahweh"

Judges 20:27-28

ta adda sadiay ti lakasa ti tulag ti Dios kadagidiay nga aldaw

Maysa a pakaammo daytoy nga innayon ti mannurat tapno tulonganna ti agbasbasa a mangawat no kasano a nagdamag dagiti tattao kenni Yahweh iti sungbat.

adda sadiay...kadagidiay nga aldaw

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "adda idiay Betel kadagidiay nga aldaw"

agserserbi...iti sangoanan ti lakasa ti tulag

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "ket agserserbi a kas padi iti sangoanan ti lakasa"

Rumautkayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Rautenyo ti armada ti Benjamin" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Rumautkayo, ta inton bigat tulongankayo a mangparmek kadakuada

Gubat ni Yahweh daytoy ngem rumbeng nga agpakumbaba nga umuna ti Israel iti sangoananna.

Judges 20:29-30

Nangipuesto ngarud ti Israel kadagiti lallaki

Ditoy, ti "Israel" ket dakdakamatenna dagiti tattao ti Israel. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "dagiti Israelita" (Kitaen: Synecdoche)

kadagiti nalimed a luglugar

"naglemmeng a nakasagana a mangdangran"

Judges 20:31

Rinugianda a papatayen iti sumagmamano kadagiti tattao ti Israel.

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Rinugian a papatayen dagiti tattao ti Benjamin dagiti tattao ti Israel"

naiyadayoda iti siudad

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "inyadayo ida dagiti tattao ti Israel manipud iti siudad" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Judges 20:32-33

kas idi damo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "a kas iti napalabas" wenno "a kas iti umuna a dua a daras"

Baal Tamar

Daytoy ket nagan ti maysa a siudad. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Maare Gabaa

Nagan daytoy ti maysa a lugar. Ti mabasa kadagiti dadduma a patarus ket, "taltalon ti Gabaa" wenno "laud ti Gabaa" wenno "Maare Gabaa" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Judges 20:34-35

10,000 ...25,100

"sangapulo a ribu...dua pulo ket lima a ribu ken sangagasut" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

napili a lallaki

"nalalaing a soldado" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

nga asidegen ti didigra kadakuada

Ditoy, ti pannakadadael dagiti Benjaminita ket nadakamat a kasla agtaktakder daytoy iti asidegda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "dandanidan madadael" (Kitaen: Metaphor)

Judges 20:36-38

Inggagara nga intarayan dagiti lallaki ti Israel ti Benjamin gapu ta mangnamnamada kadagiti lallaki…iti ruar ti Gabaa

Manipud iti daytoy a ragup ti sasao agingga iti pungto ti bersikulo 41 ket pakaammo nga innayon ti mannurat tapno mailawlawag kadagiti agbasbasa no kasano a pinarmek ti panagsaneb dagiti Benjaminita. (Kitaen: Background Information)

Inggagara nga intarayan dagiti lallaki ti Israel ti Benjamin

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "pinalubosanda dagiti Benjaminita nga agpasango" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

gapu ta mangnamnamada kadagiti lallaki

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "adda planoda para kadagiti lallaki"

Judges 20:39

Sapasap a Pakaammo:

Daytoy a bersikulo ket agtultuloy a mangted iti pakaammo nga innayon ti mannurat tapno mailawlawag kadagiti agbasbasa no kasano a pinarmek ti panagsaneb dagiti Benjaminita. (Kitaen: Background Information)

umadayonto dagiti soldado ti Israel iti paggugubatan

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "agsanud iti gubat"

naparmekda iti sangoanantayo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "naparmektayo ida"

Judges 20:40-41

Sapasap a Pakaammo:

Daytoy a bersikulo ket agtultuloy a mangted iti pakaammo nga innayon ti mannurat tapno mailawlawag kadagiti agbasbasa no kasano a pinarmek ti panagsaneb dagiti Benjaminita. (Kitaen: Background Information)

didigra

"peggad" wenno "riribuk" wenno "panagrigat"

dimteng ti didigra kadakuada

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "napasamak kadakuada" (Kitaen: Idiom)

Judges 20:42

Ngem kinamat ida ti panagraranget

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Ngem kinamat ida dagiti tattao ti Israel" wenno "Ngem saanda a nalibasan ti panaggugubat" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

Judges 20:43-44

Noha

Daytoy ket nagan ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

ket binaddebaddekanda ida

Ti naan-anay a pannakadadael dagiti Benjaminita ket nadakamat a kasla binaddebaddekan dagiti Israelita dagiti bagida. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "naan-anay a dinadaelda ida" (Kitaen: Metaphor)

ket pinatayda amin ida

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "ket patpatayenda ida kabayatan a tumartarayda"

18,000

"sangapulo ket walo a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

mabigbigbig a mannakigubat

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "situtured a makiranget iti gubat"

Judges 20:45-46

iti bato ti Rimmon

"iti kueba ti Rimmon"

Naglikkoda ket naglibasda

"Nagkurba dagiti Benjaminita ket naglibasda"

Gidom

Daytoy ket nagan ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

25,000

"dua pulo ket lima a ribu" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Judges 20:47-48

600

"innem a gasut" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Sinublianan dagiti soldado ti Israel dagiti tattao ti Benjamin

Dagitoy a tattao ti Benjamin ket saan a dagiti soldado a naglibas iti bato ti Rimmon, ngem dagiti adda pay laeng iti siudad.

ti entero a siudad

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "amin nga adda iti siudad" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

tunggal ili a malabsanda

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "tunggal ili a masarakanda" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

Judges 21

Judges 21:1-3

Ita, nagkari dagiti lallaki ti Israel idiay Mizpa, "Awan kadatayo ti mangipaasawa iti anakna a babai iti Benjaminita"

Daytoy a pakaammo ket ibagbagana iti agbasa ti maipanggep iti kari nga inaramid dagiti Israelita sakbay ti pannakigubatda kadagiti Benjaminita. (Kitaen: Background Information)

Benjaminita

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:jdg:03:15|Judges 3:15]].

O Yahweh a Dios ti Israel, apay a napasamak daytoy iti Israel, a maysa kadagiti tribumi ti awan tatta nga aldaw

Agus-usarda iti saludsod kabayatan nga umas-asugda iti Dios tapno iyebkasda ti kinalidayda gapu iti dakkel a basol dagiti Benjaminita. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]]) Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "O Dios, anian a lidaymi gapu iti inaramid dagiti Benjaminita."

Judges 21:4-5

Kinuna dagiti tattao ti Israel, "Siasino kadagiti amin a tribu ti Israel ti saan nga immay iti taripnong ni Yahweh

Dakdakamaten dagiti tattao ti napalabas a panaguummong dagiti Israelita idiay Mizpa sakbay a rinautda dagiti Benjaminita.

Ta nangaramidda iti napateg a kari maipanggep iti siasinoman a saan a simmang-at kenni Yahweh idiay Mizpa. Kinunada, "Awan duadua a mapapatay isuna."

Daytoy ket pakaammo tapno mailawlawag iti agbasa ti ingkari dagiti Israelita idiay Mizpa sakbay a rinautda dagiti Benjaminita. (Kitaen: Background Information)

Awan duadua a mapapatay isuna

Ditoy, ti sao nga "isuna" ket dakdakamatenna ti siasinoman a saan a napan idiay Mizpa. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Awan duadua a papatayenmi dayta a tao" (Kitaen: Active or Passive)

Judges 21:6-7

kadagiti kakabsatda a Benjaminita

Iti daytoy a pasamak, ti "kakabsatda" ket dakdakamatenna ti tribu ti Benjamin. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "ti tribu ti Benjamin"

maysa a tribu ti naisina iti Israel

Ti pannakadadael ti tribu ti Benjamin ket nadakamat a kasla naisina daytoy manipud iti Israel babaen iti kampit. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "maysa a tribu ti naikkat." Daytoy ket maysa a kinapalalo gapu ta adda pay laeng ti 600 a lallaki a nabati. Nupay kasta, napapatay dagiti amin a babbai a Benjaminita, isu a saludsod ti masakbayan dayta a tribu ti Benjamin no kasano a saanda a mapukaw.

Siasino ti mangipaay kadagiti asawaen dagidiay a nabati, idinto a nagkaritayo kenni Yahweh a saantayo a palubosan ti siasinoman kadakuada a mangasawa kadagiti annaktayo a babbai?"

Kayat dagiti Israelita nga ipaayan kadagiti asawa ti 600 a nakalasat a Benjaminita, ngem ti karida idiay Mizpa ti manglaplapped kadakuada a mangaraid iti dayta.

Judges 21:8-10

Jabes Galaad

Daytoy ket nagan ti maysa a siudad. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Ta idi nabilang dagiti tattao

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "nabilang dagiti tattao a naummong idiay Mizpa"

awan kadagiti agnanaed idiay Jabes Galaad ti adda sadiay

Dakdakamatenna daytoy ti napalabas a panaguummong idiay Mizpa. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "awan kadagiti agnanaed idiay Jabes Galaad ti napan idiay Mizpa" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 21:11-12

Jabes Galaad

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:jdg:21:08|Judges 21:8]].

nakikaidda iti lalaki

pannakinaig iti lalaki (Kitaen: Euphemism)

400 a babbalasang

"uppat a gasut a babbalasang" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Judges 21:13-15

a makikapkappiada kadakuada

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "kayatmi iti makikappia kadakuada" (Kitaen: Abstract Nouns)

Jabes Galaad

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:jdg:21:08|Judges 21:8]].

awan ti umdas a babbai para kadakuada amin

Adda iti innem a gasut a lallaki a Benjaminita, ngem uppat a gasut laeng a babbai ti adda manipud Jabes Galaad.

gapu ta nangaramid ni Yahweh pannakabingay iti nagbaetan dagiti tribu ti Israel

"makagapu a saan a nagmaymaysa dagiti tribu ti Israel"

Judges 21:16-17

Benjaminita

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:jdg:03:15|Judges 3:15]].

napapatayen dagiti babbai ti Benjamin

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "pinataymi dagiti amin a babbai a Benjaminita"

Judges 21:18-19

asawaen ti Benjamin

Ditoy, ti Benjamin ket dakdakamatenna dagiti lallaki a kaputotan ni Benjamin. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "asawaen dagiti lallaki ti Benjamin" (Kitaen: Synecdoche)

nga adda iti amianan ti Betel, dayaen ti kalsada a sumang-at idiay Sikem manipud idiay Betel, ken abagatan ti Lebona

Daytoy pakaammo tapno mailawlawag iti agbasa no sadino ti pakasarakan iti siudad ti Silo. (Kitaen: Background Information)

Lebona

Daytoy ket nagan ti maysa a siudad. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Judges 21:20-21

ket mangiguyod ti tunggal maysa kadakayo iti asawaenna…agsublikayo iti daga ti Benjamin

Maawatanen nga alaen dagiti Benjaminita dagitoy a babbai inton agsublida iti bukodda a daga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "tunggal maysa kadakayo ket rumbeng a manggammat iti maysa kadagiti babbai ti Silo, kalpasanna ket itugotyo iti daga ti Benjamin tapno agbalin nga asawayo" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Judges 21:22

Pangngaasiyo!

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Agtignaykayo a nasayaat kadakami ken kadagiti lallaki ti Benjamin" (Kitaen: Abstract Nouns)

gapu ta saankami a nakaala kadagiti babbai a maasawa bayat ti gubat

Bilbilinen dagiti mangidadaulo dagiti dadduma no kasanoda a rumbeng nga ilawlawag ti pannakadukot dagiti babbalasang. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "gapu ta saankami a nangala kadagiti assawa a babbai para kadakuada kabayatan ti pannakigubatmi iti Jabes Galaad." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

awan basolyo…saanyo nga inted kadakuada dagiti annakyo

Dakdakamatenna daytoy dagiti lallaki a taga-Silo. Saanda a sipapalubos a nangted kadagiti annakda a babbai kadagiti Benjaminita, ngarud, saanda a dinadael ti karida a saanda nga aramiden dayta.

Judges 21:23-24

kadagiti asawaenda segun iti bilang a kasapulanda

Dakdakamatenna daytoy ti maysa nga asawa a babai para iti tunggal maysa iti dua gasut a lallaki a Benjaminita a saan a nakaawat iti asawa manipud idiay Jabes Galaad. (Kitaen: 21:14)

Judges 21:25

awan ti ari ti Israel

"awan pay ti ari ti Israel"

ti nasayaat kadagiti bukodna a mata

Ditoy, ti dagiti "mata" ket ibagbagina ti panunot wenno dagiti kapanunotan ti maysa a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "no ania ti ibilbilangna a husto" (Kitaen: Metonymy)