Daniel

Daniel 1

Daniel 1:1-2

ni Nebucadnesar nga ari ti Babilonia

Dakdakamatenna daytoy ni Nebucadnesar ken dagiti soldadona, saan laeng a ni Nebucadnesar. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti soldado ni Nebucadnesar…kadakuada” wenno “ni Nebucadnesar nga ari ti Babilonia ken dagiti soldadona…kadakuada” (Kitaen: Synecdoche)

tapno pasardengen dagiti amin nga abasto iti daytoy

“tapno pasardengen a makaawat dagiti tattao kadagiti aniaman nga abasto"

Jehoyakim nga ari ti Juda

Dakdakamatenna daytoy ni Jehoyakim ken dagiti soldadona, saan laeng a ni Jehoyakim. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: ‘ti armada ni Jehoyakim nga ari ti Juda” (Kitaen: Synecdoche)

intedna kenkuana

inted ni Jehoyakim kenni Nebucadnesar

Impanna … inkabilna

Nupay saan nga agmaymaysa ni Nebucadnesar a nangaramid kadagitoy a banbanag, mabalin a nalaklaka iti agbasbasa no pagtalinaeden ti “singular pronoun.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inyegda … inkabilda” (Kitaen: Synecdoche)

Impanna dagitoy

Ditoy, mabalin a dakdakamaten ti “kadakuada” ni Jehoyakim ken dagiti dadduma a balud, kasta met dagiti nasagradoan a banbanag.

iti pagiduldulinan ti gameng ti diosna

Daytoy ket maysa a tignay ti kinapudnona iti diosna.

Daniel 1:3-5

Nakisao ti ari

Dakdakamatenna daytoy ni Nebucadnesar.

Aspenaz

Daytoy ket ti kangatoan nga ofisial. (Kitaen: How to Translate Names)

mararaem

Daytoy ket ti kangangatoan iti kagimongan.

awan pakapilawanna

No pagtiponen dagitoy dua a negatibo a sasao, iyunay-unay daytoy ti maysa a positibo a kapanunotan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nataraki/nataer” (Kitaen: Litotes)

napnoan iti pannakaammo ken pannakaawat

Maysa nga idiom daytoy. Kayat a sawen daytoy nga adu ti ammoda ken kabaelanda nga urnosen ken usaren dagiti pakaammo. (Kitaen: Idiom)

Palasio ti ari

Daytoy ket maysa a dakkel a balay wenno pasdek a pagnanaedan ti ari.

Isurona ida

“Suroan ida ni Aspenaz”

Inraman ti ari ida

Inaramid dagiti ofisial ti ari dagiti trabaho para kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Dagiti ofisial iti ari ti nangiraman kadakuada” (Kitaen: Metonymy)

ti taraon

Ti naidumduma, karkarna, dagiti naiimas a taraon a kankanen ti ari.

Masanay dagitoy nga agtutubo a lallaki

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Sanayen ni Aspenaz dagitoy nga agtutubo a lallaki” (Kitaen: Active or Passive)

nasanay

“nasuroan iti galad”

Daniel 1:6-7

Karaman kadagitoy

“Karaman kadagiti agtutubo a lallaki ti Israel”

Ti kangatoan nga ofisial

Dakdakamatenna daytoy ni Aspenaz a kangatoan nga ofisial ni Ari Nebucadnesar.

Beltesazar … Sedrac … Mesac … Abednego

Nagnagan iti lallaki dagitoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Daniel 1:8-10

Inkeddeng ni Daniel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inkeddeng ni Daniel iti bagina” (Kitaen: Synecdoche)

tulawan ti bagina

Ti “tulawan” ti maysa a banag ket pagbalinen a narugit. Sumagmamano kadagiti taraon ken inumen dagiti taga-Babilonia ket mamagbalin kenni Daniel a narugit sigun iti linteg ti Dios. Mabalin nga aramiden a nalawag daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “aramidenna a narugit ti bagina sigun iti linteg ti Dios” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

taraon

Dakdakamatenna daytoy dagiti naidumduma, manmano, dagiti naiimas a taraon a kankanen ti ari. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 1:3.

Kasano ngay no makitana a saan a nasayaat ti langayo ngem kadagiti dadduma a lallaki a kapatadanyo?

Us-usaren ti ofisial daytoy a saludsod tapno ilawlawag ti panpanunotenna a mapasamak. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saanna a kayat a makita a nakutkuttongkayo/naal-alaskayo ngem dagiti dadduma a lallaki a kapatadanyo.” (kitaen: Rhetorical Question)

Daniel 1:11-13

idiligmo ti langami iti langa

Dinawat ni Daniel iti mangay-aywan a kitaenna no nakutkuttong/naal-alas isuna ken dagiti gagayyemna ngem kadagiti dadduma nga agtutubo a lallaki. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Idiligmo ti langami tapno makitam no nakutkuttong/naal-alas ti langami ngem ti langa”

Daniel 1:14-16

sinubokna ida…langada…nasalsalun-atda…taraonda…arakda

Amin dagitoy a pronoun ket dakdakamatenna ni Daniel, Hananias, Misael, ken Azarias.

nasalsalun-at

Kayatna sawen daytoy a simmalun-atda kadagiti taraon a kinkinnanda.

Daniel 1:17-18

Inikkan ida ti Dios iti pannakaammo ken saririt

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inikkan ti Dios ida iti kabaelan a mangadal ken nalaing a makaawat” (Kitaen: Abstract Nouns)

iti amin a sursuro ken kinasirib

Ditoy, ti “amin” ket ipakpakitana nga addaanda iti nasayaat unay a sursuro ken pannakaawat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kadagiti adu a banbanag nga insurat ken inadal dagiti taga-Babilonia” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

Daniel 1:19-21

Nakisarita ti ari kadakuada

Nakisarita ti ari kadagiti “uppat nga agtutubo a lallaki” (Daniel 1:17).

iti entero a bunggoy, awan iti maidilig kenni Daniel, Hananias, Misael, ken ni Azarias

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ad-adda a nay-ayo isuna kenni Daniel, Hananias, Misael, ken Azarias ngem iti siasinoman nga adda sadiay” (Kitaen: Litotes)

Daniel, Hananias, Misael, ken Azarias

Nagnagan iti lallaki dagitoy. (Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 1:6-7.

maminsangapulo a daras a nalalaing

Ditoy, ti “maminsangapulo a daras” ket maysa a nalabes a panangiladawan iti nasayaat unay a kababalin. Mabalin nga ipatarus a kas: “nasaysayaat” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

ti umuna a tawen ti panagturay ni Ari Cyrus

“ti umuna a tawen ti panagturay ni Ari Cyrus iti Babilonia”

Daniel 2

Daniel 2:1-2

Nariribukan isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nariribukan ti panunotna” (Kitaen: Metonymy)

ket saanen a makaturog

Saan a pinaturog ti mariribukan a panunotna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “isu a saanen a makaturog”

Ket pinaayaban ti ari dagiti salamangkero

“Ket inayaban ti ari dagiti salamangkero”

dagiti natay

“dagiti natay a tattao”

simrekda

“immunegda iti palasio”

Daniel 2:3-4

magagaran

“mariribukan”

Arameo

Daytoy ket pagsasao dagiti tattao iti Babilonia. (Kitaen: How to Translate Names)

O Ari, agbiagka iti agnanayon

Mabalin nga imbaga dagiti lallaki daytoy tapno ipakitada iti ari a napudnoda kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “O Ari, mangnamnamakami nga agbiagka iti agnanayon!”

dakami nga adipenmo

Inawagan dagiti lallaki dagiti bagbagida nga adipen ti ari tapno ipakitada ti panagraem kenkuana.

Daniel 2:5-6

Naikeddengen daytoy a banag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Naikeddengkon no ania iti aramidek maipapan iti daytoy a banag” (Kitaen: Active or Passive)

marangrangkayto dagiti bagiyo ken agbalin a gabsuon dagiti rugit dagiti balayyo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Bilinek dagiti soldadok a rangrangkayenda dagiti bagiyo ken pagbalinenda a gabsuon dagiti rugit dagiti balayyo” (Kitaen: Active or Passive)

makaawatkayo iti sagut manipud kaniak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ikkankayo iti sagut” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 2:7-9

Ibaga koma ti ari kadakami

Inawagan dagiti nasirib a lallaki ti ari iti maikatlo a persona kas pagilasinan iti panagraem. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

makitayo ti natibker a pangngeddengko maipapan iti daytoy

Ti saan a mabaliwan a pangngeddeng ket naisao a kasla maysa a banag a natibker. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “makitayo a saanko a baliwan ti pangngeddengko maipapan iti daytoy” (Kitaen: Metaphor)

maysa laeng ti sentensia para kadakayo

“maysa laeng ti pannusa para kadakayo”

palso ken manangallilaw a sasao

Agpada ti kaipapanan dagitoy dua a sasao ken iyunay-unayda a dagitoy ket “inuulbod a nairanta a mangallilaw.” (Kitaen: Doublet)

Daniel 2:10-11

nabileg ken mannakabalin

Agpada ti kaipapanan dagitoy dua a sasao ket iyunay-unayda ti kinabileg ken kinamannakabalin ti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kabibilegan” (Kitaen: Doublet)

awan iti siasinoman a makaibaga iti daytoy iti ari malaksid kadagiti didios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti laeng didios ti makaibaga iti daytoy iti ari” (Kitaen: Litotes)

Daniel 2:12-13

nangpaunget ken nangpapungtot unay

Agpada ti kaipapanan dagitoy a sasao ket iyunay-unayda ti napalalo nga ungetna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nakaro ti ungetna” (Kitaen: Doublet)

dagiti amin nga adda iti Babilonia

“dagiti amin a lallaki idiay Babilonia”

mapapatay dagiti amin a nalatak gapu iti kinasiribda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “papatayen dagiti soldado dagiti amin a lallaki a nalatak gapu iti kinasiribda” (Kitaen: Active or Passive)

tapno mapapatayda met

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tapno papatayen ida” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 2:14-16

kinaannad ken kinatimbeng

Agpada ti kaipapanan dagitoy dua a sasao ket iyunay-unayda ti kinaannadna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naannad ken nasayaat a pannakisarita” (Kitaen: Doublet)

Arioc

Nagan daytoy ti pangulo dagiti guardia ti ari. (Kitaen: How to Translate Names)

guardia

Daytoy ket bunggoy dagiti lallaki a mangsalsalaknib iti ari.

simrek ni Daniel

Mabalin a napan ni Daniel iti palasio. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “napan ni Daniel iti palasio” wenno “napan nakisarita ni Daniel iti ari” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kiniddawna a mangikeddeng ti ari iti tiempo

“dimmawat iti tiempo tapno makisinnarak iti ari”

nga immay a mangpapatay

“nga imbaon ti ari a mangpapatay”

Daniel 2:17-18

ti napasamak

“maipapan iti bilin ti ari”

Ginuyugoyna ida a dumawat iti asi

“Nagpakaasi isuna kadakuada nga agkararagda para iti asi”

tapno saanda a mapapatay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tapno saan a papatayen ida ti ari” wenno “tapno saan a papatayen ida dagiti guardia ti ari” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 2:19-20

Iti dayta a rabii, naiparang ti palimed

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Iti dayta a rabii, imparang ti Dios ti misterio” (Kitaen: Active or Passive)

ti palimed

Dakdakamatenna daytoy ti tagtagainep ti ari ken ti kaipapanan daytoy.

Madaydayaw ti nagan ti Dios

Ditoy, ti “nagan” ket dakdakamatenna ti Dios a mismo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “madaydayaw ti Dios” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 2:21-22

Sapasap a Pakaammo

Dagitoy a bersikulo ket paset ti kararag ni Daniel.

ik-ikkatenna dagiti ari

“ik-ikkatenna ti karbengan dagiti ari nga agturay”

isasaadna dagiti ari kadagiti tronoda

Ditoy, ti kaadda iti “trono” ket dakdakamatenna ti panagturay iti maysa a pagarian. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mangisasaad kadagiti baro nga ari nga agturay kadagiti pagarianda” (Kitaen: Metonymy)

agnanaed ti lawag kenkuana

“agtaud ti lawag iti ayan to Dios”

Daniel 2:23

Sapasap a Pakaammo

Daytoy a bersikulo ket paset met laeng ti kararag ni Daniel.

impakaammom kaniak ti inkararagmi kenka

“imbagam kaniak ti dinawatmi kadagiti gagayyemko nga ibagam kadakami”

impakaammom kadakami ti banag a maipapan iti ari

“imbagam kadakami ti kayat a maammoan ti ari”

Daniel 2:24

Arioc

Nagan daytoy ti pangulo dagiti guardia ti ari. (Kitaen: How to Translate Names)

amin a nasirib

“dagiti nasirib a lallaki”

Daniel 2:25-26

Beltesazar

Daytoy ket nagan dagiti taga-Babilonia nga impanaganda kenni Daniel. Kitaem no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 1:7. (Kitaen: How to Translate Names)

Daniel 2:27-28

Ti misterio a kalkalikaguman ti ari…saan a maibaga dagiti astrologo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saan a maiparang dagiti masirib, dagiti mangibagbaga a kabaelanda ti makisarita kadagiti natay, dagiti salamangkero, ken dagiti astrologo ti misterio a maipapan iti dawdawaten ti ari” (Kitaen: Active or Passive)

Ti misterio a kalkalikaguman ti ari

Dakdakamatenna daytoy a ragup ti sasao ti tagtagainep ti ari.

Daniel 2:29-30

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

ti mangiparparang iti palimed

Dakdakamatenna daytoy a ragup ti sasao iti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti Dios a mangiparparang kadagiti misterio” wenno “Ti Dios a mangipakpakaammo kadagiti misterio” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

saan a naiparang kaniak daytoy a palimed

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan nga imparang ti Dios kaniak daytoy a palimed” (Kitaen: Active or Passive)

Naiparang kaniak daytoy a palimed tapno

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “imparangna kaniak ti misterio tapno” (Kitaen: Active or Passive)

maammoam koma dagiti panpanunot iti kaunggam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maammoam dagiti kapanpanunotam” (Kitaen: Synecdoche)

Daniel 2:31-33

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

naaramid iti puro a balitok

“puro a balitok”

naaramid iti naglaok a landok ken damili

“naglaok a landok ken damili”

Daniel 2:34-35

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

maysa a bato iti nareggaay, nupay saan a babaen kadagiti ima ti tao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda nangreggaay iti maysa a bato iti bantay, ngem saan a tao iti nangreggaay iti daytoy.” (Kitaen: Active or Passive)

kasla taep ti pagirikan iti kalgaw

Idildilig daytoy a ragup ti sasao dagiti pidaso ti estatua iti bassit ken nalag-an a banbanag a maiyangin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kasla nagango a pidaso ti ruot a maiyangin” (Kitaen: Simile)

awan iti nabati kadagitoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naan-anay nga awandan” (Kitaen: Litotes)

Daniel 2:36-38

Sapasap Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

Ita, ibagami iti ari

Ditoy, ti “…mi” ket dakdakamatenna ni Daniel. Mabalin a nagusar isuna iti plural form kas panagpakumbaba tapno saan isuna a mapadayawan gapu ta ammona ti kaipapanan ti tagtagainep nga imparang ti Dios kenkuana. (Kitaen: Pronouns)

ari dagiti ar-ari

“ti kapapatgan nga ari” wenno “maysa nga ari a mangiturturay kadagiti dadduma nga ari

ti pannakabalin, ti pigsa

Agpada ti kaipapanan dagitoy a sasao. (Kitaen: Doublet)

Inyawatna iti imam ti disso

Ditoy, dakdakamaten ti “ima” ti panangtengngel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinaiturayanna kenka ti disso” (Kitaen: Metonymy)

ti disso a pagnanaedan dagiti tattao

Nausar ti disso tapno ibagi dagiti tattao nga agnanaed sadiay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti tattao iti daga” (Kitaen: Metonymy)

Inyawatna dagiti ayup…iti imam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinaiturayanna kenka dagiti ayup iti kataltalonan ken dagiti billit kadagiti langit” (Kitaen: Metonymy)

dagiti billit iti tangatang

Ditoy, nausar “dagiti langit” a kas “tangatang.”

Sika ti balitok nga ulo ti estatua

Iti tagtagainep ti ari, ti balitok nga ulo ti estatua ket ibagbagina ti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti balitok nga ulo ket isimsimbolonaka” wenno “Ti balitok nga ulo ket isimsimbolonaka ken ti pannakabalinmo” (Kitaen: Symbolic Language)

Daniel 2:39

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

tumaudto ti maysa pay a pagarian

Iti tagtagainep ti ari, ti pagarianna ket balitok, isu a ti nababbaba a pagarian ket pirak. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tumaudto ti maysa pay a pagarian, a pirak” wenno “tumaudto ti maysa pay a pagarian nga ibagi ti pirak a paset ti estatua” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information and Symbolic Language)

ngem maysa a pagarian ti gambang

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket maysa pay a pagarian nga ibagi ti gambang a paset ti estatua” (Kitaen: Symbolic Language and Assumed Knowledge and Implicit Information)

Daniel 2:40

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

kas katibker ti landok

Ti maika-uppat a pagarian ket naisao a kasla katibker ti landok. (Kitaen: Simile)

Warawaraen ken rumekento daytoy dagiti amin a banbanag

Kayat a sawen daytoy a parmekento ti maika-uppat a pagarian ken sukatannanto dagiti dadduma a pagarian. (Kitaen: Symbolic Language)

amin dagitoy banbanag

“dagiti immuna a pagarian”

Daniel 2:41-43

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

Kas iti nakitam

Nakita ni Nebucadnesar a naaramid iti landok ken damili dagiti saka ti estatua. Saanna a nakita ti pannakaaramid dagiti saka.

naaramid iti naglaok a landok ken damili

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naglaok a landok ken damili” (Kitaen: Active or Passive)

saandanto a nadekket iti tunggal maysa

“saanda nga agkaykaysa”

Daniel 2:44-45

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti makisarsarita iti ari.

Kadagiti al-aldaw dagitoy nga ari-ari

Ditoy, “dagitoy nga ar-ari” ket dakdakamatenna dagiti mangiturturay kadagiti pagarian nga isimsimbolo dagiti nadumaduma a paset ti estatua.

a saanto a pulos a madadael wenno saanto a pulos a maiturayan dagiti sabali a tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga awanto a pulos iti makadadael, ken saanto a pulos a maparmek/iturayan ti sabali pay a tattao” (Kitaen: Active or Passive)

nargaay ti maysa a bato iti bantay, ngem saan babaen kadagiti ima ti tao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda nangreggaay iti maysa a bato iti bantay, ngem saan a tao iti nangreggaay iti daytoy” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 2:46-47

nagpakleb

Impakita daytoy a tignay a padpadayawan ti ari ni Daniel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagpakleb iti daga” (Kitaen: Symbolic Action)

agidatonda ken mangpuorda iti insenso tapno padayawan isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagidaton dagiti adipenna ken agpuorda iti insenso para kenni Daniel” (Kitaen: Active or Passive)

Pudno ti Diosmo

“Pudno a ti Diosmo”

ti Dios dagiti dios, ti Apo dagiti ari

“nabilbileg ngem dagiti amin a didiosen, ken Ari dagiti amin nga ari”

tapno iparang daytoy a palimed

“tapno iparang ti misterio ti tagtagainepko”

Daniel 2:48-49

Pinagbalinna isuna a mangituray

“Pinagbalin ti ari ni Daniel a mangituray”

Sedrac…Mesac…Abednego

Dagitoy ti impanagan dagiti taga-Babilonia kadagiti tallo a Judio a lallaki a naipan iti Babilonia a kadua ni Daniel. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 1:7

Daniel 3

Daniel 3:1-2

Nangaramid ni Nebucadnesar iti balitok nga estatua…Impatakderna daytoy

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona mangaramidda iti balitok nga estatua…Impatakderda daytoy” (Kitaen: Metonymy)

innem a pulo a cubico iti katayagna ken innem a cubico iti kaakabana

Ti maysa a cubico ket uppat a pulo ket innem a sentimetro. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Agarup duapulo ket pito a metro iti katayagna ken agarup tallo a metro iti kaakabana” (Kitaen: Biblical Distance)

Tanap ti Dura

Daytoy ket maysa a lugar iti masakupan ti pagarian ti Babilonia. (Kitaen: How to Translate Names)

gobernador ti probinsia…gobernador ti rehion…gobernador ti ili

Dagitoy ket ofisial nga addaan iti turay kadagiti nagduduma a kalawa ti masakupan.

tesorero

Dagitoy ket ofisial a nadutokan a mangaywan iti kuarta.

Daniel 3:3-5

dagiti gobernador ti probinsia, gobernador ti rehion…dagiti ofisial dagiti probinsia

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarusdaytoy a listaan idiay Daniel 3:2.

ti estatua nga impatakder ni Nebucadnesar

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti estatua nga impatakder dagiti tattao ni Nebucadnesar” (Kitaen: Metonymy)

agipakpakdaar

Daytoy a tao ket ofisial a mensahero ti ari.

bilbilinenkayo

“Bilbilinennakayo ti ari” (Kitaen: Active or Passive)

tattao, nasion, ken pagsasao

Ditoy, ibagbagi ti “nasion” ken “pagsasao” dagiti tattao manipud kadagiti agduduma a nasion nga agsasao kadagiti agduduma a pagsasao” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tattao manipud kadagiti agduduma a nasion nga agsasao kadagiti agduduma a pagsasao” Kitaen: Metonymy)

sacabuche

Dagitoy ket instrumento a pangmusiko a kapadpada dagiti arpa. Kasla triangulo ti sukog dagitoy ken addaan iti uppat a kuerdas.

agkurno

Ditoy, ti kayat a sawen ti “agkurno” ket dagus nga agpakleb”

Daniel 3:6-7

Siasinoman a saan nga agkurno ken agdayaw, iti dayta a kanito, maitappuakto isuna iti gumilgil-ayab nga urno

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Masapul nga itappuak dagiti soldado iti gumilgil-ayab nga urno ti siasinoman a saan nga agkurno ken agdayaw iti estatua iti kanito a mangngegda ti musiko” (Kitaen: Active or Passive)

gumilgil-ayab nga urno

Daytoy ket nalawa a siled a napnoan iti apuy.

dagiti amin a tattao, nasion, ken pagsasao

Ditoy, ti kayat a sawen ti “amin” ket dagiti amin a tattao nga adda.

dagiti tangguyob, plauta…sinfonia

Dagitoy ket instrumento a pangmusiko. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus dagitoy a sasao idiay Daniel 3:5.

ti balitok nga estatua nga impatakder ni Nebucadnesar

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti balitok nga estatua nga impatakder dagiti tattao ni Nebucadnesar” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 3:8-10

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaan ti panagbaliw ti kangrunaan a paset ti estoria. Ditoy, ibagbaga ti nangisurat ti maipapan kadagiti baro a tattao iti estoria.

O Ari, agbiagka iti agnanayon

Daytoy ket gagangay a pangkablaaw iti ari.

dagiti tangguyob, plauta…sinfonia

Dagitoy ket instrumento a pangmusiko. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a sasao idiay Daniel 3:5.

agkurno

Ditoy, ti kayat a sawen ti “agkurno” ket dagus nga agpakleb”

Daniel 3:11-12

Siasinoman a saan nga agkurno ken agdayaw, iti dayta a kanito, maitappuakto isuna iti umap-apuy nga urno

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Masapul nga itappuak dagiti soldado iti gumilgil-ayab nga urno ti siasinoman a saan nga agkurno ken agdayaw iti estatua iti kanito a mangngegda ti musiko” (Kitaen: Active or Passive)

agkurno

Ditoy, ti kayat a sawen ti “agkurno” ket dagus nga agpakleb”

gumilgil-ayab nga urno

Daytoy ket nalawa a siled a napnoan iti apuy. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 3:6.

Sedrac … Mesac … Abednego

Dagitoy ket nagan dagiti taga-Babilonia a naipanagan kadagiti tallo a gagayyem ni Daniel. Kitaen no kasano nga impatarusyo dagitoy a nagan idiay Daniel 1:7.

ti balitok nga estatua nga impatakdermo

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti balitok nga estatua nga impatakder dagiti tattaom” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 3:13-14

nakaro ti unget ken pungtot

Kasta unay ti unget ken pungtot ni Nebucadnesar. Ditoy, agpada ti kayat a sawen ti unget ken pungtot ken nausar tapno iyunay-unay no kasano ti pannakaupay ti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “napalalo a pungtot” (Kitaen: Metaphor and Doublet)

Sedrac, Mesac, ken Abednego

Dagitoy ket nagan dagiti taga-Babilonia a naipanagan kadagiti tallo a gagayyem ni Daniel. Kitaen no kasano nga impatarusyo dagitoy a nagan idiay Daniel 1:7.

nakapanunotkayo kadin

Ditoy, dakdakamaten ti “panunot” ti pangeddeng. Ti “nakapanunot” ket maysa nga idiom a ti kayatna a sawen ket natibker a pangngeddeng. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nakapangngeddengkayo kadin” (Kitaen: Metonymy and Idiom)

ti balitok nga estatua nga impatakdermo

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti balitok nga estatua nga impatakder dagiti tattaom” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 3:15

dagiti tangguyob, plauta…sinfonia

Dagitoy ket instrumento a pangmusiko. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarusdaytoy a sasao idiay Daniel 3:5.

agkurno

Ditoy, ti kayat a sawen ti “agkurno” ket dagus nga agpakleb”

nasayaatto ti pagbanaganyo

“awanton ti parikut” wenno “nawayakayon a mapan”

ti estatua nga inaramidko

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti balitok nga estatua nga impatakder dagiti tattaom” (Kitaen: Metonymy)

maitappuakkayonto a dagus iti gumilgil-ayab nga urno

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “itappuakdakayonto a dagus dagiti soldadok iti gumilgil-ayab nga urno” (Kitaen: Active or Passive)

gumilgil-ayab nga urno

Daytoy ket nalawa a siled a napnoan iti apuy. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 3:6.

Siasino ti dios…kadagiti imak?

Saan a mangnamnama ti ari iti sungbat. Butbutngenna dagiti tallo a lallaki. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan ti dios a makabael a mangispal kadakayo manipud iti pannakabalinko!” (Kitaen: Rhetorical Question)

manipud kadagiti imak

Ditoy, ibagbagi ti “ima” ti bileg a mangdusa. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “manipud iti panangdusak” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 3:16-18

gumilgil-ayab nga urno

Daytoy ket nalawa a siled a napnoan iti apuy. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 3:6.

manipud iti imam

Ditoy, ibagbagi ti “ima” ti bileg a mangdusa. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “manipud iti panangdusak” (Kitaen: Metonymy)

Ngem no saannakami nga ispalen, maammoam koma, O ari, a

“Ngem O ari, masapul nga ipakaammomi kenka nga uray saannakami nga ispalen ti Diosmi”

ti balitok nga estatua nga impatakdermo

Binilin ni Nebucadnesar dagiti tattaona nga aramidenda daytoy a trabaho, saan nga isuna a mismo iti nagtrabaho. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti balitok nga estatua nga impatakder dagiti tattaom” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 3:19-20

Imbilinna a mapapudot ti urno agingga a maminpito a napudpudot ngem iti sigud a kapudot daytoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Binilinna dagiti tattaona a papudotenda iti kasta unay ngem iti sigud a kapudot daytoy” (Kitaem: Idiom and Active or Passive)

Daniel 3:21-23

gumilgil-ayab nga urno

Daytoy ket nalawa a siled a napnoan iti apuy. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 3:6.

Gapu ta nainget a naipatungpal ti bilin ti ari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Gapu ta inaramid dagiti lallaki ti mismo a bilin ti ari” (See: Active or Passive)

Daniel 3:24-25

Saan kadi a tallo a lallaki ti nareppet nga intappuaktayo iti apuy

“Tallo a lallaki ti nareppet nga intappuaktayo iti apuy, saan kadi”

ti kinaraniag ti maikapat ket kasla anak dagiti dios

Mamatida nga agranraniag dagiti dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Agranraniag ti maikapat a tao a kasla iti panagraniag ti anak dagiti dios” (Kitaen: Ordinal Numbers and Simile)

Daniel 3:26-27

dagiti gobernador ti probinsia, gobernador ti rehion, dadduma a gobernador

Dagitoy ket ofisial nga addaan iti turay kadagiti nagduduma a kalawa ti masakupan. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarusdaytoy a listaan idiay Daniel 3:2.

saan a nasiraman dagiti buokda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a nasiraman ti apuy dagiti buokda” (Kitaen: Active or Passive)

nasiraman

“saan unay a napuoran”

saan a nadadael dagiti kawesda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a dinadael ti apuy dagiti kawesda” (Kitaen: Active or Passive)

awan ti agat-asuk nga angotda

“saanda nga agat-asuk”

Daniel 3:28

inyawatda dagiti bagida

Dakdakamaten daytoy ragup ti sasao ti tarigagay dagiti tallo a lallaki a matay para iti pammatida. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nakasaganada a matay” (Kitaen: Idiom)

siasinoman a dios malaksid iti Diosda

“Siasinoman a sabali dios malaksid iti Diosda”

Daniel 3:29-30

siasinoman a tattao, nasion, wenno pagsasao … masapul a marangrangkay, ken agbalin a gabsuon dagiti rugit dagiti balayda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “rangrangkayento dagiti adipenko ti siasinoman a tao, nasion, wenno pagsasao … ken pagbalinenda a gabsuon dagiti rugit dagiti balayda” (See: Active or Passive)

siasinoman a tattao, nasion, ken pagsasao nga agsasao

Ditoy, ibagbagi ti “nasion” ken “pagsasao” dagiti tattao manipud kadagiti nagduduma a nasion nga agsasao kadagiti nagduduma a pagsasao” Kitaenyo no kasano nga impatarusyo daytoy a ragup ti sasao idiay Daniel 3:4. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Siasinoman a tattao manipud iti aniaman a nasion, wenno dagiti agsasao iti aniaman a pagsasao nga agkuna” Kitaen: Metonymy)

agsasao iti aniaman a banag a maibusor iti Dios

“agsasao kadagiti sasao a saan a mangraem iti Dios”

masapul a marangrangkay

“masapul a marangrangkay dagiti bagida”

awan ti sabali a dios a makabael a mangisalakan iti kas iti daytoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti laeng Diosda ti makabael a mangisalakan iti kas iti daytoy”

Daniel 4

Daniel 4:1-3

Sapasap a pakaammo

Iti daytoy a kapitulo, ibagbaga ni Nebucadnesar ti inaramid ti Dios kenkuana. Idiay bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. Iti bersikulo 19-33, iladladawanna ti pannakadusa ni Nebucadnesar. Iti bersikulo 34-37, iladladawan ni Nebucadnesar ti sungbatna iti Dios. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

imbaon ni Ari Nebucadnesar

Dakdakamaten daytoy a ragup ti sasao iti mensahero ti ari a kas ti ari a mismo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Imbaon ni Nebucadnesar ti mensaherona a kaduana” (Kitaen: Metonymy)

dagiti tattao, nasion ken pagsasao

Ditoy, Ibagbagi ti “dagiti nasion” ken “dagiti pagsasao” dagiti tattao manipud kadagiti nadumaduma a nasion nga agsasao iti agduduma a pagsasao. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 3:4. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tattao manipud kadagiti nadumaduma a nasion nga agsasao kadagiti agduduma a pagsasao” (Kitaen: Metonymy)

nga agnanaed iti rabaw ti daga

Masansan a nalabes iti panangiladawan dagiti ari iti kalawa ti pagarianda. Pudno nga inturayan ni Nebucadnesar ti kaaduan kadagiti kalalatakan a daga iti tiempo a naisurat daytoy a libro. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga agnanaed iti pagarian ti Babilonia” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

Adda koma kappia kadakayo

Daytoy ket gagangay a pangkablaaw

pagilasinan ken nakaskasdaaw

Agpada ti kaipapanan dagitoy a sasao ken dakdakamatenda dagiti nakaskasdaaw a banbanag nga inaramid ti Dios. (Kitaen: Doublet)

Anian a naindaklan dagiti pagilasinanna, anian a nagbileg dagiti nakaskasdaaw nga inaramidna!

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup ti sasao ken nausar a mangiyunay-unay iti kinaindaklan dagiti pagilasinan ti Dios ken dagiti nakaskasdaaw nga inaramidna. (Kitaen: Parallelism)

Ti pagarianna…maysa a henerasion agingga iti sumarsaruno a henerasion

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup ti sasao ken naulit tapno iyunay-unay ti agnanayon a panagturay ti Dios. (Kitaen: Parallelism)

Daniel 4:4-6

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

agnanaedak a siraragsak…ragragsakek ti kinarang-ay

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup ti sasao. (Kitaen: Parallelism)

balayko…palasiok

Agpada ti kaipapanan dagitoy dua a ragup ti sasao. (See: Doublet)

ti tagtagainep…dagiti ladawan…dagiti sirmata

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup ti sasao. (Kitaen: Doublet)

pinagbutengnak…riniribuknak

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup ti sasao. (Kitaen: Parallelism)

dagiti amin a lallaki ti Babilonia nga addaan iti kinasirib

“dagiti amin a nasirib a lallaki ti Babilonia”

Daniel 4:7-9

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

a napanaganan iti Beltesazar

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a pinanaganak iti Beltesazar” (Kitaen: Active or Passive)

Beltesazar

Daytoy ti impanagan dagiti taga-Babilonia kenni Daniel. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy idiay Daniel 1:7.

ti espiritu dagiti nasantoan a didios

Mamati ni Nebucadnesar a ti pannakabalin ni Daniel ket nagtaud kadagiti palso a dios a daydayawen ni Nebucadnesar.

awan ti misterio a narigat unay para kenka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maawatam ti kaipapanan ti tunggal misterio”

Daniel 4:10-12

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

kasta unay iti kangatona

“nakataytayag unay daytoy”

Dumanon ti tuktokna kadagiti langit…Makita daytoy kadagiti pungto ti entero a daga

Daytoy ket mangisimsimbolo a pagsasao iti nalabes a panangiladawan iti kinatayag ken kinalatak ti kayo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kasla dumanon ti tuktokna iti tangatang ken makita daytoy dagiti amin a tattao iti lubong” (Kitaen: Symbolic Language and Hyperbole and Generalization)

adu ti bungana

“adda adu a bunga iti kayo”

Daniel 4:13-14

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

nakitak iti panunotko

Dakdakamatenna daytoy ti panagkita iti tagtagainep wenno sirmata. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nakitak iti tagtagainepko”

Impukkawna ket kinunana

Mabalin a mailawlawag a saan laeng a maymaysa a tao ti kasasao ti nasantoan a mensahero. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Impukkawna kadagiti sumagmamano a tattao ket kinunana” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Bay-anyo a pumanaw dagiti ayup…manipud kadagiti sangana

“Pumanaw dagiti ayup manipud iti sirokna ken tumayab dagiti billit manipud kadagiti sangana”

Daniel 4:15-16

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

Sapasap a pakaammo

Itultuloy ti nasantoan a mensahero iti sirmata ti mangpukpukaw kadagiti sumagmamano a tattao.

pungdol a nagkapetan dagiti ramutna

Daytoy ti paset ti kayo a mabati iti daga kalpasan a mapukan ti kayo.

linnaaw

Ti mangbasa iti daga a masarakan iti tunggal agsapa

Bay-anyo nga agbaliw ti panunotna…aglabas ti pito a tawen

Agsipud ta ibagbagi ti kayo ni Nebucadnesar, dagiti “isuna” ken “kenkuana” iti bersikulo 16 ket dakamatenna ti isu met laeng a kayo ti “daytoy” idiay bersikulo 15. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agbalin a kasla panunot ti ayup ti panunot ti tao iti las-ud ti pito a tawen” (Kitaen: Pronouns)

Daniel 4:17-18

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 1-18, iladladawan ni Nebucadnesar ti sirmatana manipud iti Dios. (See: First, Second, or Third Person)

Maysa a pangeddeng daytoy nga inaramid dagiti nasantoan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inkeddeng daytoy dagiti nasantoan” (Kitaen: Active or Passive)

dagiti nasantoan

Mabalin a dakdakamaten daytoy a ragup ti sasao dagiti anghel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti nasantoan nga anghel” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti sibibiag

“tunggal sibibiag a tao” wenno “amin”

Beltesazar

Daytoy ti impanagan dagiti taga-Babilonia kenni Daniel idiay Daniel 1:7.

kabaelam nga aramiden dayta

“kabaelam nga ilawlawag ti kaipapanan daytoy”

ti espiritu dagiti nasantoan a didios

Mamati ni Nebucadnesar a nagtaud ti pannakabalin ni Daniel kadagiti palso a dios a daydayawen ni Nebucadnesar. Saan a kapada dagitoy “dagiti nasantoan” idiay bersikulo 17. Kitaen no kasano nga impatarusyo daytoy a ragup ti sasao idiay Daniel 4:8.

Daniel 4:19

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

a napanaganan met iti Beltesazar

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a pinananganak met iti Beltesazar” (Kitaen: Active or Passive)

napaulimek iti apagbiit, nagdanag isuna

Ti pannakaawat ni Daniel iti kaipapanan ti sirmata ti nagdanaganna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a nakasao a dagus gapu ta madanagan unay isuna iti kaipapanan ti tagtagainep” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

para koma kadagiti manggurgura kenka ti tagtagainep; para koma kadagiti kabusormo ti kaipapanan daytoy

Iyeb-ebkas ni Daniel ti tarigagayna a saan koma a maipapan kenni Nebucadnesar ti tagtagainep, uray no ammona a pudno a maipapan daytoy iti ari.

Daniel 4:20-22

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Sapasap a Pakaammo

Adu dagiti balikas kadagitoy a bersikulo nga agpada iti kaipapananda idiay Daniel 4:10-12. Kitaen no kasano nga impatarusyo dagidiay a bersikulo.

adu

“nawadwad unay”

daytoy a kayo ket sika, O ari

“sika ti ibagbagi daytoy a kayo, O ari”

Ad-adda a bimmilegka…dimmanon ti kinaturaymo

Agpada ti kaipapanan dagitoy dua a ragup ti sasao. (Kitaen: Parallelism)

Ad-adda a bimmilegka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kimmarkaro ti kinabilegmo” (Kitaem: Personification)

kadagiti langit…kadagiti pungto ti daga

Dagitoy a ragup ti sasao ket nalabes a pangiyunay-unay nga ammo ti tunggal maysa iti sadinoman ti kinabileg ni Nebucadnesar. (Kitaem: Hyperbole and Generalization)

Daniel 4:23

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

pungdol a nagkapetan dagiti ramutna

Daytoy ti paset ti kayo a mabati iti daga kalpasan a mapukan ti kayo.

iti tengnga ti naganus a ruot iti kataltalonan

“napalawlawan iti naganus a ruot iti kataltalonan”

linnaaw

Ti mangbasa iti daga a masarakan iti tunggal agsapa

Daniel 4:24-25

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Sapasap a Pakaammo

Adu dagiti balikas kadagitoy a bersikulo nga agpada iti kaipapananda idiay Daniel 4:10-12. Kitaen no kasano nga impatarusyo dagidiay a bersikulo.

Mapapanawkanto iti ayan dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Papanawendakanto dagiti tattao” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 4:26-27

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

agturturay iti langit

Ditoy, dakdakamaten ti “langit” ti Dios nga agnanaed iti langit. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti Dios nga adda iti langit iti mangiturturay iti amin” (Kitaen: Metonymy)

makaay-ayo koma kenka ti balakadko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pangaasim ta denggem ti balakadko” (Kitaem: Active or Passive)

mabalin a mapabayag ti kinarang-aymo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Paatiddogen koma ti Dios ti kinarang-aymo” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 4:28-30

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Amin dagitoy a banbanag…idiay Babilonia

Naiyurnos ti pakaammo idiay Daniel 4:28-29 tapno nalaka a maawatan ti kaipapananna. (Kitaen: Verse Bridges)

Saan kadi a daytoy ti nabileg a Babilonia…para iti dayag ti kinatan-ok?

Damdamagen ni Nebucadnesar daytoy a saludsod tapno iyunay-unay ti bukodna a kinadayag. Mabalin nga nga ipatarus daytoy a kas salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Daytoy ti nabileg a Babilonia…para iti dayag ti kinatan-okko!” (Kitaen: Rhetorical Question)

para iti dayag ti kinatan-okko

“tapno ipakita kadagiti tattao ti dayag ken kinabilegko”

Daniel 4:31-32

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Maysa a timek iti nagtaud iti langit

“nakangngeg isuna iti timek manipud langit”

Mapapanawkanto manipud iti ayan dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Papanawendakanto dagiti tattao manipud kadakuada” (Kitaen: Active or Passive)

siasinoman a tarigagayanna

“siasinoman a pilienna”

Daniel 4:33

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 19-33, iladladawan dagitoy a bersikulo ti pannakadusa ni Nebucadnesar. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Daytoy a bilin a maibusor kenni Nebucadnesar ket naipatungpal a dagus

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “napasamak a dagus daytoy a bilin a maibusor kenni Nebucadnesar” (See: Active or Passive)

Napapanaw isuna manipud iti ayan dagiti tattao

“Papanawendakanto dagiti tattao manipud kadakuada” (Kitaen: Active or Passive)

nagbalin a kasla kuko dagiti billit dagiti kukona

“kasla kuko dagiti billit dagiti kukona”

Daniel 4:34

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 34-37, iladladawan dagitoy a bersikulo ti sungbat ni Nebucadnesar iti Dios. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

Iti pagpatinggaan dagiti al-aldaw

Dakdakamatenna daytoy dagiti pito a tawen idiay Daniel 4:32.

nagsubli kaniak ti kinalimbong ti panunotko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagsubli kaniak ti limbong ti panunotko” wenno “nalimbong manen ti panunotko” (Kitaen: Active or Passive)

Nagdayawak … ken nagraemak

Agpada ti dakdakamaten dagitoy dua a ragup ti sasao. (Kitaen: Parallelism)

Ta agnanayon ti panagturayna…agpaut ti pagarianna iti amin a henerasion agingga kadagiti amin a sumarsaruno a henerasion

Agpada ti kayat a sawen dagitoy dua a ragup ti sasao ken nausar tapno mangiyunay-unay iti saan nga agpatingga a panagturay ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Agturay isuna iti agnanayon ken saan nga agpatingga ti pagarianna” (Kitaen: Parallelism)

Daniel 4:35

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 34-37, iladladawan dagitoy a bersikulo ti sungbat ni Nebucadnesar iti Dios. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

dagiti amin nga agnanaed iti daga

“dagiti amin a tattao iti daga”

ti armada ti langit

“dagiti armada ti anghel idiay langit”

aniaman a maikari iti pagayatanna

“aniaman a makapennek iti pangngepna” wenno “aniaman a kayatna nga aramiden”

Awan iti makapasardeng kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inton ikeddengna iti agaramid iti maysa a banag, awan ti siasinoman a makapasardeng kenkuana” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Awan ti siasinoman a mangibaga kenkuana, ‘Apay a kastoy ti inaramidmo?’

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan iti siasinoman a mangsaludsod iti ar-aramidenna.” (Kitaen: Direct and Indirect Quotations)

Daniel 4:36-37

Sapasap a Pakaammo

Iti bersikulo 34-37, iladladawan dagitoy a bersikulo ti sungbat ni Nebucadnesar iti Dios. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

naisubli kaniak ti limbong ti panunotko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nalimbong manen ti panunotko”

naisubli kaniak ti kinatan-ok ken kinadayag

Ditoy, ti kinatan-ok ken kinadayagna ket naisao a kasla kabaelan dagitoy ti agsubli babaen iti bukodda a pannakabalin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “napasublik manen ti kinadayag ken kinatan-okko” (Kitaen: Personification)

kinatan-ok ken kinadayag

Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao ken iyunay-unay ti kinabileg ti dayagna. (Kitaen: Doublet)

binirokdak dagiti mammagbaga ken dagiti ofisialko

“kiniddaw manen dagiti ofisialko ti tulongko”

Naisubliak…ad-adda a bimmilegak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nagsubliak a mangituray manen iti pagariak, ken ad-adda a bimmilegak” (Kitaen: Metonymy and Active or Passive)

dayawek, itan-okko ken raemek

Agpada ti kaipapanan dagitoy tallo a sasao ken iyunay-unay ti kinadakkel ti panagdayawna iti Dios. (Kitaen: Doublet)

dagiti magna iti bukodda a kinatangsit

Nagusar daytoy a ragup ti sasao iti “magna” tapno dakamaten ti tao nga agtigtignay a sipapalangguad. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti napalangguad” (Kitaen: Idiom)

Daniel 5

Daniel 5:1-2

Belsazar

Daytoy ti anak a lalaki ni Nebucadnesar a nagbalin nga ari kalpasan ti amana. (Kitaen: How to Translate Names)

Iti sangaribu

“iti 1,000” (Kitaen: Numbers)

imminom isuna iti arak iti sangoananda

“imminom ti arak iti imatang ti”

dagiti tasa a naaramid iti balitok wenno pirak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti balitok wenno pirak nga alikamen nga inaramid dagiti Israelita” (Kitaen: Active or Passive)

dagiti tasa

Dagitoy ket tasa ken dadduma pay nga alikamen a babassit a mabalin nga iggaman a paginuman.

nga innala ni Nebucadnesar nga amana

Ditoy, dakdakamaten ti “Nebucadnesar” ti armada ni Nebucadnesar. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti armada ni amana a Nebucadnesar” wenno “ti innala ti armada ni Nebucadnesar nga amana”

Daniel 5:3-4

dagiti balitok a tasa nga innala ni Nebucadnesar iti templo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti balitok nga alikamen nga innala ti armada ni Nebucadnesar iti templo” (Kitaen: Active or Passive)

iti templo, a balay ti Dios

“manipud iti templo ti Dios.” Ibagbaga kadatayo ti ragup ti sasao a “ti balay ti Dios” ti ad-adu pay a banag maipanggep iti templo.

Daniel 5:5-6

Iti dayta a tiempo

“Apaman nga inaramidda dayta” wenno “kellaat”

Palitada

Naiwaras a semento wenno pitak kadagiti diding wenno bubida a mangpalamuyot iti daytoy no mamagaan.

nagbaliw ti rupa ti ari

“bimsag ti rupana.” Daytoy ket gapu iti buteng’

agkutkutokot dagiti tumengna

Daytoy ti nagbanagan ti napalalo a butengna.

Daniel 5:7

dagiti nalatak gapu iti kinasiribda idiay Babilonia

Dakdakamatenna daytoy dagidiay mangibagbaga a makatungtongda dagiti natay, dagiti nasirib a lallaki, ken dagiti astrologo.

Ti siasinoman a makaipalawag iti daytoy a surat ken ti kaipapananna ket makawesanto iti lila ken makuentasanto iti balitok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ikkak iti lila a lupot ken balitok a kuentas”

makawesanto iti lila

Ti lila a lupot ket manmano ken naisagana a para kadagiti naarian nga ofisial. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “makawesan iti naarian a lupot” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

tallo a kangangatoan a mangituray

“ti maikatlo a mangituray” (Kitaen: Ordinal Numbers)

Daniel 5:8-9

Belsazar

Daytoy ti anak a lalaki ni Nebucadnesar a nagbalin nga ari kalpasan iti amana. Kitaenyo no kasanoyo nga insurat daytoy a nagan idiay Daniel 5:1. (Kitaen: How to Translate Names)

nagbaliw ti langa ti rupana

“nagbalin nga ad-adda pay a bimsag ti rupana.” Ad-adda a bimsag ti rupa ti ari ngem idiay Daniel 5:6.

Daniel 5:10

"O Ari, agbiagka iti agnanayon!

Gagangay daytoy a panangkablaaw iti ari.

Saanmo koma nga ipalubos nga agbaliw ti langam.

“Saan a kasapulan a bumsag ta rupam”

Daniel 5:11-12

iti espiritu dagiti nasantoan a didios

Mamati ti reina a ti pannakabalin ni Daniel ket naggapu manipud kadagiti palso a didiosen a daydayawen ni Nebucadnesar. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay Daniel 4:8.

Kadagiti aldaw ni amam

“Idi agturturay ti amam”

masarakan kenkuana ti lawag, pannakaawat ken kinasirib a kasla iti sirib dagiti didiosen

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “addaan isuna iti lawag ken pannakaawat ken sirib a kasla iti sirib dagiti didiosen” (Kitaen: Active or Passive)

ni Ari Nebucadnesar, ti amam nga ari

“Ni Ari Nebucadnesar nga amam”

masarakan dagitoy a kababalin kenni Daniel, a pinanaganan ti ari iti Beltesazar

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “daytoy isu met laeng a Daniel, a pinanaganan ti ari ti Beltesazar, adda kenkuana amin dagitoy a kababalin” (Kitaen: Active or Passive)

ti kayat a sawen ti naisurat

“ania ti naisurat iti diding.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ania ti insurat ti ima iti diding” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 5:13-14

Ket naipan ni Daniel iti sangoanan ti ari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ket impanda ni Daniel iti sangoanan ti ari” wenno Ket impan dagiti soldado ni Daniel iti sangoanan ti ari” (Kitaen: Active or Passive)

nga inruar ti amak nga ari manipud iti Juda

Iti daytoy a ragup ti sasao ti “ama” ket nausar tapno ibagina dagiti amin a soldado. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga inruar dagiti soldado ti amak manipud iti Juda” (Kitaen: Metonymy)

ti espiritu dagiti didios,

Mamati ni Belsazar a ti pannakabalin ni Daniel ket naggapu kadagiti palso a didiosen a daydayawen ni Belsazar. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay Daniel 4:8.

masarakan kenka ti lawag, pannakaawat ken naisangsangayan a kinasirib

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Addaanka iti lawag ken pannakaawat ken naisangsangayan a sirib” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 5:15-16

Ket ita naiyeg iti sangoanak dagiti lallaki a nalatak gapu iti kinasiribda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ita naammoan dagiti lallaki … immayda iti sangoanak” (Kitaen: Active or Passive)

tapno maipakaammo kaniak

“ibagam kaniak”

makawesanka iti lila ken makuentasanka iti balitok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ikkankanto iti lila a lupot ken kuentas a balitok” (Kitaen: Active or Passive)

makawesanka iti lila

Manmano ti lila a lupot nakasagana laeng kadagiti ofisial ti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nakakawes iti kawes ti ari” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

kadagiti maikatlo kangangatoan a mangituray

“ti maikatlo a kangangatoan a mangituray” (Kitaen: Ordinal Numbers)

Daniel 5:17-19

kukuam lattan dagiti sagutmo

“Saanko a kayat dagiti sagutmo, isu nga”

dagiti amin a tattao, nasion ken pagsasao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adu a bilang ti tattao, dagiti agduduma a nasion ken pagsasao,” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

nagpigerger ken nagbuteng kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Mabutengda unay kenkuana” (Kitaen: Doublet)

Pinatayna dagiti kayatna a matay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Binilin ni Nebucadnesar a patayen dagiti soldadona dagiti kayatna a matay” (Kitaen: Metonymy)

Intag-ayna dagiti kayatna

“Ipangatona dagiti kayatna nga ipangato”

ken impababana dagiti tinarigagayanna nga ipababa

“ipababana dagiti kayatna nga ipababa”

Daniel 5:20-21

pimmalangguad ti pusona

Ditoy, dakdakamaten ti “puso” ti ari a mismo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nakuspag ti ari” (Kitaen: Synecdoche)

timmangken ti espirituna

Ditoy, dakdakamaten ti “espiritu” ti ari a mismo. Ti kinakuspagna ket naisao a kasla timmangken isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagbalin a nakuspag ti ari” (Kitaen: Synecdoche and Metaphor)

sitatangsit

nauyong ken napannakkel unay

naipababa isuna manipud iti naarian a tronona

Ditoy, dakdakamaten ti “trono” ti karbenganna nga agturay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “innala dagiti tattao ti pagarianna” (Kitaen: Metonymy and Active or Passive)

Napatalaw isuna manipud iti ayan dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kinamat dagiti tattao isuna manipud kadakuada” (Kitaen: Active or Passive)

nagpanunot isuna a kasla maysa nga ayup

Ditoy, ibagbagi ti “panunot” dagiti kapanunotanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agpanpanunot isuna a kasla maysa nga ayup” (Kitaen: Metonymy)

linna-aw

ti nabasa iti daga a makita iti agsapa

siasinoman a kayatna

“siasinoman a pillienna”

Daniel 5:22-24

Belsazar

Daytoy ti anak a lalaki ni Nebucadnesar a nagbalin nga ari kalpasan ti amana. Kitaenyo no kasanoyo nga insurat daytoy a nagan idiay Daniel 5:1. (Kitaen: How to Translate Names)

saanmo nga impakumbaba ti pusom

Ditoy, dakdakamaten ti “puso” ni Belsazar a mismo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanka a nagpakumbaba” (Kitaen: Synecdoche)

Nagpasindayagka a maibusor iti Apo ti langit

Ti panagrebelde iti Dios ket naisao a kasla panangitan-ok iti bagi a maibusor kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagrebeldeka iti Apo” (Kitaen: Metaphor)

Manipud iti balayna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “manipud iti templona idiay Jerusalem” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ti Dios a mangtengtengngel iti angesmo babaen iti imana

Ditoy, dakdakamaten ti “anges” ti biag ken dakdakamaten ti “ima” ti pannakabalina wenno panangtengngel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti Dios a mangmangted kenka ti anges” wenno “Ti Dios a makintengngel iti entero a panagbiagmo” (Kitaen: Metonymy)

amin a wagasmo

“amin a banag nga aramidem”

naisurat daytoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “insuratna daytoy a mensahe” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 5:25-28

Daytoy ti naisurat

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Daytoy ti mensahe nga insurat ti ima” (Kitaen: Active or Passive)

MENE, MENE, TEKEL, UPHARSIN

Dagitoy ket sasao nga Aramica a naisurat iti diding. (Kitaen: Copy or Borrow Words)

MENE, ‘nabilangen’ ti Dios

“Ti kayat a sawen ti “Mene” ket binilang ti Dios”

TEKEL, ‘natimbangkan’

“Ti kayat a sawen ti “Tekel” ket natimbangka”

PERES, ‘nabingayen’ ti pagariam

“Ti kayat a sawen ti “Peres” ket ti pagariam

‘natimbangkan’ ket nasarakan a nagkurangka

Ti panangikeddeng iti pannakaikari ti ari a mangituray ket naisao a kas panangtimbang kenkuana. Ti kayatna a sawen daytoy ket saan a maikari ti ari a mangituray. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Sinukimat ti Dios no maikarika a mangituray, ket nasarakanna a saanka a maikari” (Kitaen: Metaphor and Active or Passive)

'nabingayen’ ti pagariam ket naited kadagiti taga-Medo ken taga-Persia

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “biningay ti Dios ti pagariam ket intedna daytoy kadagiti taga-Mede ken taga-Persia” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 5:29-31

nakuentasan isuna iti balitok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Kuenentasanda isuna iti balitok” (Kitaen: Active or Passive)

maikatlo a kangangatoan a mangituray

“ti maikatlo a mangituray” (Kitaen: Ordinal Numbers)

ket inawat ni Dario a taga-Medes ti pagarian

“nagbalin a mangituray iti pagarian”

idi agtawen isuna iti innem a pulo ket dua

“idi agarup 62 ti tawenna” (Kitaen: Numbers)

Daniel 6

Daniel 6:1-3

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Dagiti pasamak iti daytoy a kapitulo ket napasamak kalpasan a naparmek dagiti taga-Persia dagiti taga-Babilonia ken nangrugi nga agturay ni Dario a Medo idiay Babilonia.

Naay-ayo ni Dario

“Inkeddeng ni Ari Dario”

sangagasut ket duapulo a gobernador

“sangagasut ket duapulo a gobernador ti probinsia” (Kitaen: Numbers)

Iti ngatoenda

Dakdakamaten ti sao nga “isuda” dagiti 120 a gobernador ti probinsia.

tapno saan a mapukawan iti ari.

“tapno awan ti matakaw manipud iti ari” wenno “tapno awan ti agtakaw iti aniaman manipud iti ari”

mabigbigbig ni Daniel ngem kadagiti dadduma

“kalalaingan iti amin” wenno “ad-adda a makabael ngem”

addaan isuna iti naisangsangayan nga espiritu

Ditoy, dakdakamaten ti “espiritu” ni Daniel. Kayatna a sawen daytoy nga addaan isuna ti naisangsangayan a kabaelan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naidumduma isuna a tao” (Kitaen: Synecdoche)

naisangsangayan

“nangayed” wenno “naidumduma”

nga isaad isuna

“tapno ikkanna isuna iti turay iti” wenno “tapno isaadna isuna a mangimaton iti”

Daniel 6:4-5

Ket nangsapul dagiti dadduma a kangatoan nga administrador ken dagiti gobernador iti probinsia...para iti pagarian

Agimon dagiti dadduma nga administrador kenni Daniel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ket nagimon dagiti dadduma a kangatoan nga administrador ken dagiti gobernador ti probinsia. Isu a nagsapulda iti biddut iti trabaho nga inaramid ni Daniel iti pagarian” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Awan iti biddut wenno panangbaybay-an a masarakan kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti masarakanda a biddut wenno panagbaybay-a iti trabahona” (Kitaen: Active or Passive)

panangbaybay-an

saan a nasayaat a panangaramid kadagiti pagrebbengam

tapno idarum daytoy a Daniel

“tapno idarum ni Daniel”

Daniel 6:6-7

nangiyeg dagitoy nga administrador ken dagiti gobernador iti maysa a panggep iti sangoanan ti ari

“nangiparangda iti maysa a panggep iti ari”

agbiagka koma iti agnanayon!

Daytoy ket gagangay a wagas ti panangkablaaw iti ari.

iti tallopulo nga aldaw

“iti 30 nga aldaw” (Kitaen: Numbers)

siasinoman nga agdawat

“siasinoman nga agkiddaw”

masapul a maipuruak dayta a tao iti rukib dagiti leon

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “masapul nga ipuruak dagiti soldadom dayta a tao iti rukib dagiti leon” (Kitaen: Active or Passive)

rukib dagiti leon

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon.

Daniel 6:8-9

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Idiay bersikulo 8, agtultuloy dagiti administrador a makisarsarita iti ari.

kas mayannurot kadagiti paglintegan

“segun kadagiti linteg”

saanen a maibabawi daytoy

“saan a mawaswas”

tapno agbalin a maysa a linteg

“pinagbalinda a linteg ti bilin”

Daniel 6:10-11

Idi naammoan ni Daniel a napirmaan ti kasuratan tapno agbalin a linteg

Napateg a maibaga a nalawag ti istoria nga ammo ni Daniel ti maipapan iti baro a linteg sakbay a nagkararag isuna iti Dios.

ita, dagiti tawana ket nakalukat iti akinngato a siledna a nakaturong iti Jerusalem

Daytoy ket pakaammo a mangipalawag no kasano nga ammo dagiti kabusor ni Daniel nga agkarkararag isuna iti Dios. (Kitaen: Background Information)

nagkararag ken nagyaman iti sangoanan ti Diosna

“nagyaman iti Diosna”

nagpanggep

Maysa a panggep nga addaan iti dakes a gandat

Daniel 6:12

Saan kadi a nangaramidka iti linteg...dagiti leon

Dinamagda daytoy a saludsod tapno pasingkedan iti ari nga inaramidna ti linteg.

nga agdawat

“a nagkiddaw”

rukib dagiti leon

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

kas mayannurot iti paglintegan

“segun kadagiti linteg”

Daniel 6:13-14

Dayta a tao a ni Daniel

Daytoy ket saan a nadayaw a wagas a panangdakamat kenni Daniel. Inggagarada nga inusar daytoy a ragup ti sasao tapno liklikanda nga ikkan ti panagraem ni Daniel a rumbeng kenkuana kas kangatoan nga administrador.

maysa kadagiti tattao a naitalaw a kas balud manipud iti Juda

“maysa ganggannaet a manipud Juda”

saannaka nga ipangpangag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a nagtulnog kenka” (Kitaen: Idiom)

pinanggepna

Ditoy, dakdakamaten ti “panunot” ti kapanunotanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagpanunot iti kasta unay no kasano” (Kitaen: Metonymy)

Nagtrabaho isuna

Dakdakamaten daytoy ti panagpanunot, ngem iti panagtrabaho a napisikalan.

Daniel 6:15

awan ti linteg...ti mabalin a baliwan

Ipakpakaawat dagiti lallaki nga agsipud ta awan ti linteg wenno annuroten ti ari ti mabalin a mawaswas, masapul a maipuruak ni Daniel iti abut dagiti leon. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti linteg…a mabalin a mawaswas. Masapul nga ipuruakda ni Daniel iti abut dagiti leon” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Daniel 6:16

inyunegda ni Daniel

“napan dagiti soldadona ket innalada ni Daniel”

rukib dagiti leon

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

Ispalennaka koma ti Diosmo

Iyeb-ebkas ti ari ti tarigagayna iti Dios tapno isalakanna ni Daniel.

Ispalennaka koma

“isalakanna manipud kadagiti leon”

Daniel 6:17-18

rukib

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

sinelyoan ti ari daytoy iti bukodna a pangselyo a singsing ken iti pangselyo a singsing dagiti ofisialna...maipapan kenni Daniel

Mabalin a maibaga iti nalawag ti usar ti pangselio a singsing. Intalmeg ti ari ken dagiti ofisial dagiti singsingda iti selio a naaramid iti allid. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “intalmeg ti ari ti pangselio a singsingna iti allid a selio, inaramid met dagitoy dagiti ofisial. Awan ti siasinoman a mapalubosan a mangikkat iti selio ken mangtulong kenni Daniel” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

awan ti mabaliwan maipapan kenni Daniel

“awan ti siasinoman a tumulong kenni Daniel”

nagpatpatnag a nagayunar

Iyar-arig daytoy a tignay a madanagan ti ari maipapan kenni Daniel. (Kitaen: Symbolic Action)

Awan iti pangliwliwa a tokar a naipan iti sangoananna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan ti siasinoman a nangliwliwa kenkuana” (Kitaen: Active or Passive)

saan a makaturog isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a pulos a naturog isuna iti dayta nga agpatnag” (Kitaen: Personification)

Daniel 6:19-20

rukib dagiti leon

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

Daniel 6:21-22

Ta nasarakandak nga awan mulitna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ammona nga awan ti inaramidko a dakes” (Kitaen: Active or Passive)

awan ti inaramidko a pakadangram

“saanka a pulos a dinangran”

Daniel 6:23

rukib

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

Saan isuna a nadangran

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan iti nasarakanda a sugat kenni Daniel” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 6:24-25

rukib dagiti leon

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti siled wenno rukib a nakaikabilan dagiti leon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 6:7.

Sakbay nga agdissoda iti lansad

“Sakbay a madanonda ti baba ti rukib dagiti leon”

tinuktukkolda dagiti amin a tultulangda

“narumek dagiti tulangda”

kadagiti amin a tattao, kadagiti nasion, ken kadagiti pagsasao

Ditoy ti “dagiti nasion” ken “dagiti pagsasao” ket ibagbagina dagiti tattao manipud kadagiti sabali a nasion nga agsasao iti sabali a pagsasao. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 3:4. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tattao a naggapu kadagiti naduma-duma a nasion ken agsasao kadagiti naduma-duma a pagsasao” (Kitaen: Metonymy)

iti entero a daga

Insurat ni ari Dario ti mensahena iti entero a pagarianna a nalawa. Kastoy ti kunana “ iti entero a daga” kas sapasap tapno iyunay-unay no kasano kalawa ti pagarianna, nupay saan a karaman ti tunggal maysa iti daga. . Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iti pagarianna” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

Maadda koma ti talna kadakayo

Daytoy ket maysa a kita ti kablaaw a maus-usar tapno tarigagayan a sumayaat koma ti maysa a tao iti amin a paset ti biagna.

Daniel 6:26-27

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy daytoy nga ibaga ti mensahe nga impatulod ni Dario iti amin a tattao iti pagarianna.

agpigerger koma ken agbuteng

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agpigerger iti buteng” (Kitaen: Doublet)

ti Dios ni Daniel

“ti Dios a daydayawen ni Daniel”

ta isuna ket sibibiag a Dios ken agbiag iti agnanayon

Dagiti dua a ragup ti sasao a “ti sibibiag a Dios” ken “Sibibiag iti agnanayon” ket iyunay-unayna ti agpada a kapanunotan, a Sibibiag nga agnanayon ti Dios. (Kitaen: Parallelism)

ti pagarianna ket...ti pagturayanna ket

Dagitoy a dua a ragup ti sasao ket agpada, iyunay-unayda no kasano a saan nga agpatingga ti pagarian ti Dios. (Kitaen: Parallelism)

ti pagarianna ket saan a madadael

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti siasinoman a makadadael iti pagarianna” wenno “agpaut ti agnanayon ti pagarianna” (Kitaen: Active or Passive)

pagturayanna ket agingga iti panungpalan

“agturay isuna ti agnanayon”

pinagbalinna a natalged ni Daniel manipud iti pannakabalin dagiti leon

“saanna a palubosan a dangran dagiti napigsa a leon ni Daniel”

Daniel 6:28

kabayatan ti panagturay ni Ciro a taga-Persia

Ni Ciro a taga-Persia ti ari a nagturay kalpasan ni Dario.

Daniel 7

Daniel 7:1-3

Sapasap a Pakaammo

Dagiti kapitulo 7 ken 8 ket saan a naurnos nga agsasaruno. Napasamak dagitoy kabayatan nga ari pay laeng ni Belsazar, sakbay iti panagturay ni Dario ken Ciro dayta ket nataratar idiay kapitulo 6.

Sapasap a Pakaammo

Iti sirmata ni Daniel, nakitana dagiti ayup a simbolo dagiti dadduma a banbanag. Iti kamaudiananna, inlawlawag ti maysa a tao ti kaipapanan dagiti a simbolo ti sirmata. (Kitaen: Symbolic Language)

Belsazar

Daytoy ti nagan ti putot a lalaki ni Nebucadnesar, a nagbalin nga ari kalpasan kenkuana. Kitaenyo no kasanoyo nga insurat daytoy a nagan idiay Daniel 5:1.

Nagtagtagainep ni Daniel ken nakakita ti maysa a sirmata

Dagiti sasao a “tagtagainep” ken “sirmata” ket agpada nga ibagbagida ti isu met laeng a tagtagainep a nailadawan iti daytoy a kapitulo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti sirmata kabayatan nga agtagtagainep isuna” (Kitaen: Doublet)

dagiti uppat nga angin ti langit

“dagiti angin manipud iti sadinoman” wenno “dagiti napigsa nga angin manipud kadagiti uppat a direksion”

kibkiburenda

“saan nga agtalna” wenno “pinagdalluyonda”

Daniel 7:4-5

Kasla leon ti umuna ngem addaan kadagiti payak ti agila

Daytoy ket mangisimsimbolo a parsua, ken saan nga agbibiag nga ayup. (Kitaen: Symbolic Language)

naparut dagiti payakna ken naipangato iti rabaw ti daga ket nagtakder a kasla tao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda nangikkat kadagiti payak daytoy ket naipangato manipud iti daga ket nagtakder daytoy iti dua a sakana a kasla maysa a tao” (Kitaen: Active or Passive)

Naikkan iti panunot ti tao daytoy

Ditoy, ibagbagi ti “panunot” ti panagpanunot. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda nangted iti kabaelan iti daytoy nga agpanunot a kasla maysa a tao” (Kitaen: Metonymy and Active or Passive)

iti maikadua nga ayup, kasla oso

Daytoy ket saan a pudno a maysa nga oso, ngem maysa mangisimsimbolo nga ayup a kapadpada ti oso. (Kitaen: Symbolic Language)

kadagiti tallo a paragpag

dakkel a nagkillo a tulang iti barukong a nakasilpo iti duri

Naibaga iti daytoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda nangibaga iti daytoy” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 7:6-7

sabali nga ayup, kasla leopardo ti langana

Daytoy ket saan a pudno a leopardo, ngem maysa a mangisimsimbolo nga ayup a kapadpada ti leopardo. (Kitaen: Symbolic Language)

dagiti uppat a payak...iti uppat nga ulo

dagiti uppat a payak ken dagiti uppat nga ulo ket simbolo, ngem saan a nalawag dagiti kayatna a sawen. (Kitaen: Symbolic Language)

addaan iti uppat nga ulo daytoy

“addaan kadagiti uppat nga ulo ti ayup”

Naikkan iti bileg a mangituray

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda ti nangted iti daytoy iti karbengan a mangituray” (Kitaen: Active or Passive)

ti maikapat nga ayup...addaan kadagiti sangapulo a sara

Datytoy ket saan a pudno nga ayup. Mangisimsimbolo daytoy a parsua. (Kitaen: Symbolic Language)

impayat-payatna

“imbaddek ken rinumekna"

Daniel 7:8

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel nga iladladawan ti sirmatana iti maikapat nga ayup a nakitana idiay Daniel 7:7

dagiti sara

“Dagiti sara ket simbolo iti bileg ken ibagbagi daytoy dagiti nabileg a mangidadaulo.” (Kitaen: Metonymy)

Naparut ti tallo nga immun-una a sara

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinarut ti bassit a sara dagiti tallo nga immun-una a sara” (Kitaen: Active or Passive)

ken ngiwat nga agpalpalangguad maipanggep kadagiti naindaklan a banbanag

Ditoy, agpalpalangguad ti sara, nga us-usarenna ti ngiwatna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “addaan iti ngiwat ti sara ket agpalpalangguad maipapan iti panagaramid kadagiti naindaklan a banbanag” (Kitaen: Synecdoche)

Daniel 7:9

Sapasap a Pakaammo

Kaadduan kadagiti teksto dagiti bersikulo 9-14 ket mangisimsimbolo a pagsasao nga iti kabatogna a linia ket addaan iti kapadpadana a kaipapanan. Gapu iti daytoy, ipakpakita ti ULB ken UDB dagitoy iti padaniw a porma. (Kitaen: Symbolic Language and Parallelism)

naisimpa dagiti trono

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda ti nangisimpa kadagiti trono iti dissoda” (Kitaen: Active or Passive)

ti Sibibiag iti Agnanayon

Daytoy ket pang-awag iti Dios a ti kayatna a sawen isuna ket agnanayon. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti Agbibiag nga Agnanayon” wenno “ti Kankanayon nga Agbibiag”

nagtugaw...ti kawesna...ti buokna

Iladladawan daytoy a sasao nga agtugtugaw ti Dios, nga addaan iti pagan-anay ken buok a kasla maysa tao. Saan a kayat a sawen daytoy a ti Dios ket kasla iti daytoy, ngem kastoy ti Dios a nakita ni Daniel iti sirmata.

nagtugaw

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagtugaw iti tronona” (Kitaen: Idiom)

Napudaw a kasla niebe ti kawesna

Naidilig ti kawesna iti niebe tapno ipakita a napudaw iti kasta unay a kinapuraw daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Napudaw unay ti pagan-anayna”

kasla puro a de lana ti buokna

Maysa a banag maipapan iti buok ti Dios ket aglanglanga a puro a de lana. Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) nakapudpudaw wenno 2) napuskol ken kulot daytoy. (Kitaen: Simile)

puro a de lana

“nalinis a de lana” wenno “nalabaan a de lana”

Gumilgil-ayab nga apuy ti tronona...dagiti pilid daytoy ket dumardarang nga apuy

Iladladawan daytoy ti trono ti Dios ken dagiti pilidna a kasla naaramid iti apuy. Ti sao nga “apuy” ken “gumilgil-ayab nga apuy” ket agpada ti kayatda a sawen ken mabalin nga ipatarus iti agpada a wagas.

dagiti pilid

Saan a nalawag no apay a nailadawan ti trono ti Dios nga addaan kadagiti pilid. Gagangay nga awan pilid dagiti trono, ngem nalawag nga ibagbaga ti teksto a daytoy a trono ket addaan kadagiti pilid.

Daniel 7:10

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel nga iladladawan ti sirmatana iti pangukoman idiay langit ken iti sungbat maipapan iti maikapat nga ayup a nakitana idiay Daniel 7:7.

Agay-ayus nga apuy ti agtaud iti sangoananna

Ti napardas a wagas a panaggapu ti apuy manipud iti imatang ti Dios ket naibaga a kasla agay-ayus a danum iti maysa a karayan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Agayus ti apuy iti sangoananna a kasla danum ti maysa a karayan” (Kitaen: Metaphor)

sangoananna

Dakdakamaten ti sao nga “isuna” ti Dios, ti Agbibiag iti agnanayon manipud Daniel 7:9.

milyon

Mabalin a dakdakamaten daytoy ti dakkel a bunggoy ngem iti umno a bilang. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “rinibribu” wenno “adu a bilang dagiti tattao”

sangagasut a milyon

Mabalin a dakdakamaten daytoy ti dakkel a bunggoy ngem iti umno a bilang. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a mabilang a kaadu dagiti tattao”

Nangrugi ti panangukom

Kayat a sawen daytoy a ti Dios nga ukom ket nakasagana nga agsukimat iti pammaneknek ken mangukom. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nakasagana a mangukom iti ukom” wenno “Nakatugaw ti ukom”

nalukatan dagiti libro

Dagitoy dagiti libro a naglaon iti pammaneknek a mausar iti pangukoman. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nalukatan dagiti libro ti pammaneknek”

Daniel 7:11-12

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ni Daniel nga iladladawan ti sirmatana iti pangukoman idiay langit ken iti sungbat maipapan iti maikapat nga ayup a nakitana idiay Daniel 7:7.

napapatay ti ayup...tapno mapuoran

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pinatayda ti maikapat nga ayup, dinadaelda ti bagina, ken intedda daytoy iti maysa a tao tapno puoran daytoy”

napapatay ti ayup

Napapatay ti ayup gapu ta inkeddeng ti ukom a nakabasol daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pinapatayda ti ayup” wenno “imbilin ti ukom a papatayenda ti ayup” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ti ayup

Dakdakamaten daytoy ti maikapat nga ayup nga addaan kadagiti sangapulo a sara nga agpalpalangguad. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti nakabutbuteng unay nga ayup” wenno “ti ayup nga addaan iti napalangguad a sara”

dagiti dadduma kadagiti uppat nga ayup

Mabalin a nalawlawag nga ibaga daytoy a. “dagiti dadduma a tallo nga ayup.”

naikkat ti panagturayda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “inikkat ti ukom ti karbenganda a mangituray” wenno “nagpatingga ti karbenganda a mangituray” (Kitaen: Active or Passive)

napalubosanda nga agbiag iti ababa a tiempo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagtultuloyda a nagbiag iti ababa a tiempo” wenno “pinalubosan ti ukom nga agbiagda pay iti napapaut bassit” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 7:13-14

Sapasap a Pakaammo:

Kaadduan kadagiti teksto dagiti bersikulo 9-14 ket mangisimsimbolo a pagsasao nga iti kabatogna a linia ket addaan iti kapadpadana a kaipapanan. Iti daytoy a rason, ipakpakita ti ULB ken UDB dagitoy iti padaniw a porma. (Kitaen: Symbolic Language and Parallelism)

nakitak ti maysa nga um-umay...a kasla iti anak ti tao

Ti tao a nakita ni Daniel ket saan a gagangay a tao, ngem addaan iti langa a kasla tao. “Iti dayta a rabii nakitak pay ti maysa a tao nga umas-asideg a kaas-asping ti anak ti tao, dayta ket, addaan iti langa a tao” (Kitaen: Simile)

a kaduana dagiti ulep ti langit

“a kakuyog dagiti ulep iti tangatang”

iti Sibibiag iti Agnanayon

Dakdakamatenna daytoy ti Dios nga awan patinggana. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a pang-awag idiay Daniel 7:9

naidatag iti sangoananna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “indatagda daytoy nga anak ti tao iti Agbibiag iti Agnanayon” wenno “nagtakder isuna iti sangoananna” (Kitaen: Active or Passive)

Naited kenkuana ti bileg a mangituray ken dayag ken naarian a pannakabalin

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti maysa nga aglanglanga a kasla iti anak ti tao ket immawat iti karbengan a mangituray, dayag ken naarian a pannakabalin” (Kitaen: Active or Passive)

naarian a pannakabalin

Dakdakamaten daytoy ti “turay.”

dagiti amin a tattao, dagiti nasion, ken pagsasao

Ditoy, ibagbagi ti “dagiti nasion” ken “dagiti pagsasao “ dagiti tattao manipud kadagiti agduduma a nasion nga agsasao iti agduduma a pagsasao. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus adaytoy idiay Daniel 3:4. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tattao a naggapu kadagiti nadumaduma a nasion ken agsasao kadagiti naiduma a pagsasao” (Kitaen: Metonymy)

saan a mapukaw...saanto a madadael

Agpada a banag ti kayat a sawen dagitoy a dua a ragup ti sasao. (Kitaen: parallelism)

saanto a madadael

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga awan a pulos ti makadadael” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 7:15-16

agladingit ti espirituk iti kaunggak...riniribuknak dagiti sirmata a nakitak iti panunotko

Iladladawan dagitoy a dua a ragup ti sasao ti karirikna ni Daniel. Ti maikadua ket mangted iti ad-adu a pannakaammo maipanggep iti umuna, ipalpalawag daytoy ti panagladladingitna. (Kitaen: Parallelism)

agladingit ti espirituk iti kaunggak

Ditoy, dakdakamaten ti “espirituk” ni Daniel a mismo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Naladingit unay ti kaunggak” (Kitaen: Synecdoche)

iti maysa kadakuada a nakatakder sadiay

Maysa daytoy kadagiti nainlangitan a parsua nga agtaktakder iti sango ti trono ti Dios. Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) dagitoy ket dagiti anghel, dagiti espiritu nga agserserbi iti Dios 2) natay a tattao dagitoy nga addan idiay langit.

nga ipakitana

“tapno ibagam kaniak” wenno “tapno ipalawagmo kaniak”

dagitoy a banbanag

“dagiti banbanag a nakitak”

Daniel 7:17-18

Dagitoy a dadakkel nga ayup nga uppat iti bilangda

“Dagiti uppat a dadakkel nga ayup”

ket dagiti uppat nga ari

“ibagbagi daytoy dagiti uppat nga ari”

dagiti uppat nga ari a agturayto manipud iti daga.

Ditoy, ti kayat a sawen ti “manipud iti daga” ket pudnoda a tattao, Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “uppat nga ari a mangiturayto iti daga” wenno “uppat a lallaki ti tumaudto manipud kadagiti tattao ti daga ket agbalinto nga ari” (Kitaen: Idiom)

tagikuaendanto

“iturayandanto daytoy”

iti agnanayon nga awan ti patinggana

Daytoy a pannakaulit-ulit ti kapanunotan ket iyunay-unayna a daytoy a pagarian ket saanto nga agpatingga. (Kitaen: Doublet)

Daniel 7:19-20

nakabutbuteng unay

“nakabutbuteng unay”

impayatna

“baddekan ken rumeken”

kadagiti sangapulo a sara nga adda iti ulo daytoy

“dagiti sangapulo a sara iti ulo ti maikapat nga ayup”

kadagiti sabali a sara a nagtubo sakbay a natinnag dagiti tallo a sara

“nagtubo, ken maipapan kadagiti tallo a sara a natinnag iti sangoanan daytoy” wenno “nagtubo, ken maipapan kadagiti tallo a sara a natinnag gapu iti daytoy”

sakbay a natinnag dagiti tallo a sara

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a nangdadael kadagiti tallo a sara” (Kitaen: Euphemism)

iti ngiwat a nagpalpalangguad

“Agpalpalangguad ti ngiwat daytoy” wenno “Agpalpalangguad ti ngiwat ti baro a sara”

kasla nabilbileg ngem kadagiti kakaduana

ti sara nga addaan kadagiti mata ken ngiwat ket nabilbileg ngem kadagiti dadduma a sara.

Daniel 7:21-22

daytoy a sara

“daytoy a maikapat a sara.” Dakdakamatenna daytoy ti sara a nailadawan idiay Daniel 7:20.

agingga nga immay ti Sibibiag iti Agnanayon, ket naited ti hustisia

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agingga nga immay ti Agbibiag iti Agnanayon ket nangyeg iti hustisia” (Kitaen: Active or Passive)

ti Sibibiag iti Agnanayon

Daytoy ket pang-awag iti Dios a mangiyunay-unay nga isuna ket agnanayon. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a pang-awag idiay Daniel 7:9.

a panangawat dagiti nasantoan a tattao iti pagarian

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inted ti Dios ti pagarianna kadagiti nasantoan a tattao” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 7:23-24

Sapasap a Pakaammo:

Kaadduan kadagiti teksto dagiti bersikulo 23-27 ket simboliko a pagsasao. Iti daytoy a rason, ipakpakita ti ULB ken UDB dagitoy iti padaniw a porma. (Kitaen: Symbolic Language and Parallelism)

Kastoy ti kinuna dayta a tao

Daytoy ti tao nga inasitgan ni Daniel idiay Daniel 7:16.

kinuna dayta a tao

“simmungbat dayta a tao”

Iti maikapat nga ayup...Maipapan kadagiti sangapulo a sara

“Maipapan iti maikapat nga ayup…maipapan kadagiti sangapulo a sara” wenno “Ita, maipanggep iti maikapat nga ayup…Ita, maipanggep kadagiti sangapulo a sara”

Dadalennanto...rumekennanto daytoy

Saanna a kayat a sawen daytoy a dadaelento ti maikapat a pagarian ti planeta, ngem nadawelto a dumarup daytoy, mangparmek, ken mangdadael kadagiti amin a sabali a pagarian iti daga. (Kitaen: Metaphor)

manipud iti daytoy a pagarian ket tumaudto ti sangapulo nga ari

Agsasarunodanto nga agturay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agsasarunonto nga iturayan dagiti sangapulo nga ari daytoy a pagarian” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

iti agturay a sumaruno kadakuada

Daytoy nga ari ket saan a maysa kadagiti sangapulo. Mabalin a makatulong a dakamaten isuna a “ti maikasangpulo ket maysa nga ari.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kalpasan dayta agbalinto a mannakabalin ti maikasangapulo ket maysa nga ari” (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Naidumdumanto isuna manipud iti immun-una

“Naidumduma isuna manipud kadagiti sabali a sangapulo nga ari”

parmekennanto dagiti tallo nga ari

Parmekennanto ti tallo iti sigud a sangapulo nga ari. Mabalin a makatulong nga ibaga a dagidiay a tallo nga ari ket ibagbagi dagiti tallo a sara a naparut. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “parmekennanto dagiti tallo nga ari nga ibagbagi dagiti tallo a sara a naparut” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Daniel 7:25-26

Sapasap a Pakaammo:

Agtultuloy a makisarsarita kenni Daniel ti tao iti sirmatana.

Agsaonto isuna iti maibusor iti Kangangatoan

Kaadduan kadagiti teksto dagiti bersikulo23-27 ket mangisimsimbolo a pagsasao. Iti daytoy a rason, ipakpakita ti ULB ken UDB dagitoy iti padaniw a porma. (Kitaen: Symbolic Language)

Padasennanto...iti imana

Kayatna a sawen daytoy a saan nga umannamong ti kabarbaro nga ari ket agsao kadagiti dakes maipanggep iti Kangangatoan. (Kitaen: Idiom)

dagiti nasantoan a tattao

“nasantoan a tattao ti Dios”

Padasennanto a sukatan dagiti panagrambak ken ti linteg

Dagiti padaya ket napateg a paset ti relihion ti Israel iti Daan a tulag.

Maiyawatto dagitoy a banbanag iti imana

Ditoy, dakdakamaten ti “ti imana” ti panangiturayna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Iturayanto ti kabarbaro nga ari dagiti padaya ken dagiti linteg” (See: Metonymy and Active or Passive)

iti makatawen, dua a tawen ken kagudua a tawen

Ti kayat a sawen daytoy ket “tallo ket kagudua a tawen.” Saan a kastoy ti gagangay a pinagbilang dagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maysa a tawen ken dua a tawen ken innem a bulan”

mapasamakto ti panangukom

Kayat a sawen daytoy a nakasagana ti ukom nga agsukimat iti pammaneknek ken mangukom. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mangukom ti ukom” wenno “agtugawto ti ukom”

ikkatendanto ti naarian a pannakabalinna

“alaento dagiti kameng ti pangukoman ti naarian a pannakabalin manipud iti kabarbaro nga ari”

naarian a pannakabalin

Dakdakamaten daytoy ti “turay.” Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 7:14.

tapno mapukaw ken madadaelto iti kamaudianan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket alun-onenna ken dadaelenna daytoy iti kamaudianan” wenno “ket naan-anay a madadael ti naarian a pannakabalin iti kamaudianan” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 7:27-28

Sapasap a Pakaammo:

Agtultuloy a makisarsarita kenni Daniel ti tao iti sirmatana.

Sapasap a Pakaammo:

Kaadduan kadagiti teksto dagiti bersikulo 23-27 ket mangisimsimbolo a pagsasao. Iti daytoy a rason, ipakpakita ti ULB ken UDB dagitoy iti padaniw a porma. (Kitaen: Symbolic Language and Parallelism)

Ti pagarian ken ti nasakupan...maitedto kadagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Itedto ti Dios ti pagarian ken nasakupan…kadagiti tattao” (Kitaen: Active or Passive)

Ti pagarian ken ti nasakupan

Agpada a banag ti kayatda a sawen dagitoy dua a sasao ken iyunay-unayda a daytoy ket maipapan kadagiti amin a kita ti ofisial a turay. (Kitaen: Doublet)

ti kinabileg dagiti pagarian

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “amin a banag a naindaklan maipapan kadagiti pagarian” (Kitaen: Abstract Nouns)

dagiti pagarian nga adda iti babaen ti entero a langit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti amin a pagarian iti rabaw ti daga” (Kitaen: Idiom)

Ti pagarianna

“Ti pagarian ti Kangangatoan”

agnanayon a pagarian

“maysa a pagarian nga agtultuloyto ti agnanayon” wenno “maysa a pagarian a saan nga agpatingga”

Ditoy ti nagpatinggaan ti banag

Kayat a sawen daytoy a nalpasen ti panangiladladawan ni Daniel iti sirmata. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dayta ti nakitak iti sirmatak” wenno “Daytoy ti nagpatinggaan ti pannakailadawan ti nakitak iti sirmatak”

nagbaliw ti langa ti rupak

“bimsag ti rupak”

Daniel 8

Daniel 8:1-2

Sapasap a Pakaammo:

Ti kapitulo 7 ken 8 ket saan nga agsasaruno ti pannakaiyurnosna. Napasamak daytoy kabayatan nga ari pay laeng ni Belsazar, Sakbay a nagturay ni Dario ken Ciro a nadakamat idiay kapitulo 6.

Sapasap a Pakaammo:

Iti sirmata ni Daniel, nakakita isuna kadagiti uppat nga ayup a simbolo dagiti dadduma nga ari. Iti kamaudianan ti sirmata adda nangipalawag iti kaipapanan dagiti simbolo. (Kitaen: Symbolic Language)

Iti maikatlo a tawen

“Iti maikatlo a tawen” (Kitaen: Ordinal Numbers)

Belsazar

Daytoy ti putot a lalaki ni Nebucadnesar a nagbalin nga ari kalpasan ti amana. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay Daniel 5:1.

adda nagparang kaniak a sirmata (kalpasan iti immuna)

Daytoy ket pakaammo tapno ipalagip iti agbasbasa a daytoy ket maikadua a sirmata ni Daniel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda ti maikadua a sirmata a nagparang kaniak” (Kitaen: Background Information)

nasarikedkedan

maysa a napaderan a siudad a naguardia-an ken nasalakniban

Susa…Elam…Karayan Ulai

Dagitoy ket nagnagan dagiti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

Daniel 8:3-4

kalakian a karnero nga addaan kadagiti dua a sara

Gagangay laeng nga addaan dagiti kalakian a karnero kadagiti dua a sara. Ngem dagitoy a sara ket addaan iti isimsimbolo a kaipapanan. (Kitaen: Symbolic Language)

Nakitak nga agwangwang-it ti kalakian a karnero

“Nakitak nga agdardaras ti kalakian a karnero” wenno “Nakitak sipapardas unay nga agtartaray ti kalakian a karnero”

Daniel 8:5-6

iti ngatoen ti entero a daga

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naggapu iti adayo a ballisiw a paset ti daga”

Addaan iti dakkel a sara ti kalding iti nagbaetan dagiti matana

Addaan kadagiti dua a sara dagiti kalding iti agsumbangir iti ulo dagitoy. Daytoy a ladawan ket masapul a maipalawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Addaan iti maysa a dakkel a sara ti kalding iti sentro ti ulo daytoy” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit information)

nakitak ti karnero nga agtaktakder iti igid ti karayan

Daytoy a ragup ti sasao ket naisingit kas pakaammo tapno ipalawag ti pakasarakan iti kalakian a karnero. (Kitaen: Background Information)

nakarungrungsot

“ket makaung-unget unay”

Daniel 8:7-8

impayatpayatna

tapno rumeken ti maysa a banag babaen iti panangipayat iti daytoy

iti karnero manipud iti pannakabalinna

“ti kalakian a karnero manipud iti bileg ti kalding"

dimmakkel unay ti kalding

“nagbalin a dakkel ken napigsa unay ti kalding”

natukkol ti dakkel a sarana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adda nangtukkol iti dakkel sara” (Kitaen: Active or Passive)

nakaturong kadagiti uppat nga angin dagiti langit

Ditoy “dagiti uppat nga angin” ket maysa nga “idiom” a dakdakamatenna dagiti uppat a kangrunaan a direksion (amianan, daya, abagatan ken laud) a paggapgapuan iti palayupoy ti angin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iti uppat nga agduduma a direksion” (Kitaen: Idiom)

Daniel 8:9-10

ngem dimmakkel unay

“ngem nagbalin a dakkel unay”

iti abagatan, iti daya, ken iti nadayag a daga

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket nakaturong iti abagatan ken kalpasanna iti daya ken iti napintas a daga ti Israel”

nadayag a daga

Dakdakamatenna daytoy ti daga ti Israel. (Kitaen: Idiom)

Dimmakkel unay daytoy

Ditoy ti sara ket naited a kababalin ti maysa a tao ken iti pannakigubatna. (Kitaen: Personification)

Sumagmamano iti dayta nga armada...naitappuak iti daga

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Intappuak ti sara ti sumagmamano iti dayta nga armada ken sumagmamano kadagiti bituen iti daga” (Kitaen: Active or Passive)

ket impayatpayatna dagitoy

Ditoy ti sara ket naited a kababalin ti maysa a tao a mangipayatpayat kadagiti bituin ken ti armada. (Kitaen: Personification)

Daniel 8:11-12

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Daniel nga iladladawan ti sirmatana iti sara. (Kitaen: Daniel 8:9)

Sapasap a Pakaammo:

Ti sara ket naited a kababalin ti maysa a tao. (Kitaen: Personification)

iti armada ti nadiosan a mangidadaulo

Dakdakamatenna daytoy ti mismo a Dios, nga isu ti mangidadaulo iti armada dagiti anghel. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Ti kadawyan a daton a mapuoran ket innalada kenkuana

Ditoy ti kayat a sawen ti “inikkat” ket pinagsardeng ti sara ti panangidaton. Ditoy, dakdakamaten ti “isuna” ti Dios, a mangidadaulo iti armada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pinasardeng daytoy ti kadawyan a panagpuor dagiti tattao iti daton kenkuana”

natulawan ti santuariona

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tinulawan daytoy ti santuariona”

Itinnagto ti sara ti kinapudno iti daga

Ti saan a panangikaskaso ti sara iti kinapudno ken nadiosan a panagbiag ket naisao a kasla ipuruak daytoy ti kinapudno iti daga. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagkedkedan ti sara ti kinapudno” (Kitaen: Metaphor)

Daniel 8:13-14

maysa a nasantoan

“anghel”

pannakaiyawat ti santuario

“ti pannakaparmek ti santuario”

ti panakaipayatpayat ti armada ti langit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “impayat ti sara ti armada ti langit”

2,300 a rabii ken agsapa

“Dua ribu ket tallo gasut a rabii ken agsapa.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “2,300 nga ililinnek iti init ken isisingising ti init wenno “2,300 nga aldaw” (Kitaen: Numbers and Merism)

sumayaatto ti santuario.

“madalusanto ti templo ken maurnos manen”

Daniel 8:15-17

iti timek ti tao nga agpukpukkaw iti nagbaetan dagiti teppang ti Karayan Ulai

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agpukpukkaw ti maysa a tao manipud iti Karayan Ulai” (Kitaen: Synecdoche)

Karayan Ulai

Ti kanal ket akikid a pagayusan ti danum nga inaramid ti tao. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay Daniel 8:2.

nagpaklebak iti daga

Daytoy ket maysa a panagtignay ti panagdayaw a nakapakleb iti daga ti maysa a tao. (Kitaen: Symbolic Action)

iti tiempo ti panungpalan

“ti maudi nga aldaw” wenno “ti pagpatinggaan ti lubong.” Saanna a dakdakamaten daytoy ti maudi a tiempo, ngem ketdi dagiti pagteng a kella-atto a mapasamak sakbay ti panungpalan.

Daniel 8:18-19

nakaturogak iti narnekan

Daytoy ket kita ti pannaturog inton narnekan a matmaturog ti maysa a tao ket saan a nalaka a makariing.

tiempo ti pungtot

Dakdakamaten daytoy ti tiempo a panangukom ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti tiempo inton mangukom ti Dios a sipupungtot” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

iti naikeddeng a tiempo iti panungpalan

“ti tiempo inton agpatingga ti lubong”

Daniel 8:20-21

Sapasap a Pakaammo:

Kadagitoy a bersikulo, ilawlawag ti anghel kenni Daniel ti simboliko a kaipapanan dagiti banbanag a nakitana iti sirmatana. Ti pudpudno nga ibagbagi dagiti ayup ken dagiti sara ket dagiti mangidadaulo a tattao ken dagiti pagarian. (Kitaen: Symbolic Language)

dua a sara-- isuda

“dagiti dua a sara---ibagbagida”

dagiti ari ti Medes ken Persia

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) dakdakamatenna daytoy dagiti ari ti Medes ken Persia wenno 2) daytoy ket “metonym” nga ibagbagi dagiti ari dagiti pagarian ti Medes ken Persia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti pagarian ti Medes ken Persia” (Kitaen: Metonymy)

ti ari ti Grecia

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) dakdakamatenna daytoy ti ari ti Grecia wenno 2) daytoy ket “metonym” a mangibagbagi iti ari ti pagarian ti Grecia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti pagarian ti Grecia” (Kitaen: Metonymy)

Ti dakkel a sara iti nagbaetan dagiti matana ket

“Ti ibagbagi ti dakkel a sara iti nagbaetan dagiti matana”

Daniel 8:22-23

Sapasap a Pakaammo:

Kadagitoy a bersikulo, ilawlawag ti anghel kenni Daniel ti simboliko a kaipapanan dagiti banbanag a nakitana iti sirmatana. Ti pudpudno nga ibagbagi dagiti ayup ken dagiti sara ket dagiti mangidadaulo a tattao ken dagiti pagarian. (Kitaen: Symbolic Language)

Ket maipapan iti sara a natukkol...a nagtuboan ti sabali nga uppat

“Idiay nakatukkolan ti dakkel a sara, nagtubo ti uppat a sabali”

tumaudto dagiti uppat a pagarian manipud iti nasionna

Ibagbagi dagiti uppat a sara dagiti uppat a baro a pagarian. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ibagbagida dagiti uppat a pagarian a nakabingayan ti pagarian ti immuna nga ari” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ngem saan a kabilbileg ti pannakabalinna

“ngem awan ti pannakabalinda kas iti ibagbagi nga ari ti dakkel a sara”

Iti maud-udi a tiempo dagitoy a pagarian

“Bayat nga umas-asideg ti pagpatinggaanda dagidiay a pagarian”

agpatingga

“nagpullodan” wenno “nakadanundan”

nakabutbuteng ti rupana

Ti kayat a sawen daytoy ket maysa a tao a saan nga agtultulnog, wenno kasla agkedked isuna nga agtulnog.

Daniel 8:24-25

Sapasap a Pakaammo:

Kadagitoy a bersikulo, ilawlawag ti anghel kenni Daniel ti simboliko a kaipapanan dagiti banbanag a nakitana iti sirmatana. Ti pudpudno nga ibagbagi dagiti ayup ken dagiti sara ket dagiti mangidadaulo a tattao ken dagiti pagarian. (Kitaen: Symbolic Language)

saan a babaen iti bukodna a pannakabalin

“ngem adda mangted kenkuana ti pannakabalinna”

Babaen iti kinasikapna rumang-ayto iti panangallilaw

Ditoy ti “panangallilaw” ket naisao a kasla maysa a tao a rummang-ayto. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kumarkaro ti panangallilaw” (Kitaen: Personification)

iti imana

Ditoy, dakdakamaten ti “ima” ti panangiturayna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “babaen iti panangiturayna. (Kitaen: Metonymy)

Ari dagiti ari

Dakdakamatenna daytoy ti Dios.

marumekto isuna

Ditoy, dakdakamaten ti “…na” ti pannakabalinna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agpatingganto ti panagturayna” (Kitaen: Metonymy)

saan a babaen iti pannakabalin ti tao

Ditoy, dakdakamaten ti “ima” ti pannakabalin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saan a babaen iti pannakabalin iti tao” wenno “ babaen iti pannakabalin a nasantoan” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 8:26

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel a bilbilinen ni Daniel maipapan kadagiti sirmata a nakita ni Daniel.

selioam ti sirmata

Sarsaritaen ti anghel ti maipapan iti sirmata a kas iti maysa a nakalukot a papel a nakaserra babaen iti allid a pangselio. Lappedanna daytoy ti siasinoman a mangkita iti linaon daytoy aginggana mabittak ti selio. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “serraam ken selioam ti insuratmo maipapan iti sirmata” wenno “saanmo nga ibagbaga ita iti siasinoman iti maipapan iti sirmata. (Kitaen: Metaphor)

Daniel 8:27

ket kimmapsut ken nagsakitak iti sumagmamano nga aldaw

“napakapsutan ken nagsakit iti sumagmamano nga aldaw”

intuloyko ti pakaseknan ti ari

“aramidek ti trabaho nga inted ti ari kaniak”

maikulkulengak iti maipapan iti sirmata

“Naupayak iti sirmata” wenno “ matikawak unay iti sirmata”

Daniel 9

Daniel 9:1-2

Sapasap a Pakaammo

Ti kapitulo 7 ken 8 ket saan a naurnos nga agsasaruno. Napasamak dagitoy kabayatan nga ari pay laeng ni Belsazar. Iti kapitulo 9, nagsubli kadagiti pasamak iti panagturay ni Dario a nagbalin nga ari idiay kapitulo 6.

ti nagbalin nga ari iti entero a masakupan dagiti taga-Babilonia

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a nagbalin nga ari iti entero a masakupan dagiti taga Babilonia” wenno “a nangparmek kadagiti taga Babilonia” (Kitaen: Active or Passive)

iti entero a masakupan

“iti entero a pagilian” wenno “iti entero a pagarian”

adda pito pulo a tawen agingga nga agleppas ti pannakalangalang ti Jerusalem

“manipud iti tiempo a nadadael ti Jerusalem, nagtalinaed daytoy a nadadael iti 70 a tawen” (Kitaen: Numbers)

pannakalangalang

Kayatna a sawen daytoy nga awan ti timmulong wenno mangbangon manen iti Jerusalem kabayatan dayta a tiempo.

Daniel 9:3-4

insangok ti rupak iti Apo a Dios

Ditoy, ibagbagi ti “rupa” ti atension ni Daniel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “impamaysak ti panunotko kenni Apo Dios” wenno “Inturongko ti panunotko kenni Apo Dios” (Kitaen: Metonymy)

tapno sapulek isuna

Dagiti mangayat a mangam-ammo kenni Yahweh ken mangay-ayo kenkuana ket naisao a kas pudpudno a sapsapulenda ni Yahweh. (Kitaen: Metaphor)

panagayunar, nakakawes iti nakersang a lupot ken nakatugaw iti kadapdapuan

Dagitoy ket simbolo a mangipakita iti panagbabawi ken liday. (Kitaen: Symbolic Action)

dimmawatak iti pammakawan kadagiti basbasolmi

“nagpakawanak”

a ti naindaklan ken nakaskasdaaw a Dios a mangsalsalimetmet iti katulagan

“aramidem ti imbagam nga aramidem iti katulagam, ken napudno nga ay-ayatem dagidiay”

Daniel 9:5-6

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel iti arkarkararag iti Apo maipanggep kadagiti tattao ti Israel.

Nagbasolkami ken inaramidmi iti saan a nasayaat

Dagitoy dua a ragup ti sasao ket ipaduyakyakda ti maysa a kapanunotan iti dua nga agduma a wagas tapno iyunay-unay. (Kitaen: Parallelism)

Nagtignaykami a sidadangkes ken nagrebeldekami

Dagitoy dua a ragup ti sasao ket ipaduyakyakda ti maysa a kapanunotan iti dua nga agduma a wagas tapno iyunay-unay. (Kitaen: Parallelism)

kadagiti bilin ken lintegmo

Agpada ti kayat a sawen dagiti sao a “bilbilin” ken “linteg” ken dakdakamatenda ti amin a linteg. (Kitaen: Doublet)

Saanmi nga impangag dagiti adipenmo

Ditoy ti kayat a sawen ti “saan a dimngeg” ket saanda a nagtulnog iti mensahena. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saankami a nagtulnog iti mensahe dagiti profetam” (Kitaen: Metonymy)

nagsao babaen iti naganmo

Ditoy, dakdakamaten ti “nagan” ti kinaturay ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agsao nga addaan kinaturay” wenno “agsao kas mangibagbagim” (Kitaen: Metonymy)

kadagiti amin a tattao iti daga

Ditoy, dakdakamaten ti “daga” ti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti Israelita”

Daniel 9:7-8

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti panagkararagna iti Apo maipanggep kadagiti tattao ti Israel.

Kenka, O Apo, kukuam ti kinalinteg

Ti panagbalin a nalinteg ket naisao a kasla ti “kinalinteg” ket maysa a banag a kukua ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Apo, nalintegka” (Kitaen: Metaphor and Abstract Nouns)

kadakami ita nga aldaw, napnoan ti bain ti rupami--kadagiti tattao

Ti panagbain ket naisao a kasla ti “bain” ket maysa a banag a kukua dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ngem kadakami, mabainkami kadagiti inaramidmi—dagiti tattao”

kadakami ita nga aldaw

Ti sao a “dakami” ket iramanna ni Daniel ken dagiti Israelita, ngem saan a karaman ti Dios. (Kitaen: Exclusive and Inclusive “We”)

napnoan ti bain ti rupami

Ti kayat a sawen daytoy nga “idiom” ket Makita ti amin ti panagbainda. (Kitaen: Idiom)

gapu iti nakaro a panangliputmi kenka

“gapu ta liniputandaka” wenno “ gapu ta saankami a napudno unay kenka”

Daniel 9:9-11

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti panagkararagna iti Apo maipanggep kadagiti tattao ti Israel.

Kukua ti Apo a Diosmi ti kinamanangngaasi ken pammakawan

Ti kaadda dagitoy a kababalin ket naisao a kasla kukua ida iti Apo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Manangngaasi ken mamakawan ti Apo a Diostayo” (Kitaen: Metaphor)

Saankami a nagtulnog iti timek ni Yahweh a Diosmi

Ditoy, dakdakamaten ti “timek” dagiti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saankami a nagtulnog iti imbaga ni Yahweh nga aramidenmi” (Kitaen: Metonymy)

simmiasi

Ti kayat a sawen ti “simmiasi” ket insardeng ti Israel ti nagtulnog kadagiti linteg ni Yahweh. (Kitaen: Idiom)

a naisurat iti linteg ni Moises

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga insurat ni Moises maipapan iti linteg” (Kitaen: Active or Passive)

naibukbok kadakami

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “inyegmo kadakami” (Kitaen: Metaphor and Active or Passive)

Daniel 9:12-14

Sapasap a Pakaammo

Itultuloy ni Daniel ti panagkararagna iti Apo maipanggep kadagiti tattao ti Israel.

Ta iti babaen ti entero a langit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Para iti entero a lubong” (Kitaen: Idiom)

awan ti naaramid nga aniaman a banag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti napasamak” (Kitaen: Active or Passive)

iti naaramid iti Jerusalem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ania ti inaramidmo iti Jerusalem” (Kitaen: Active or Passive)

Kas naisurat iti linteg ni Moises

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Kas insurat ni Moises iti linteg” (Kitaen: Active or Passive)

babaen iti panangtallikudmi kadagiti basol

Ditoy ti panagsardeng nga agaramid iti dakes ket naisao a kasla panangtallikud kadagitoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “panagsardeng nga agaramid ti dakes”

insagana ni Yahweh dagiti didigra

“insagana ni Yahweh daytoy a didigra”

ngem saankami a nagtulnog iti timekna

Ditoy, dakdakamaten ti “timek” dagiti banbanag nga imbilin ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanmi a nalpas ti imbagana nga aramidenmi” (Kitaen: Metonymy)

Daniel 9:15-16

babaen iti nabileg nga ima

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “babaen iti nabileg a pigsa” (Kitaen: Metonymy)

inaramidmo a nalatak ti naganmo, uray kadagitoy nga agdama nga aldaw

“impakaammon kadagiti tattao a naindaklanka, kas ar-aramidem pay laeng ita nga aldaw”

Ngem nagbasolkami latta; nakaaramidkami kadagiti nadangkes a banbanag

Agpada ti kayat a sawen dagitoy dua a ragup ti sasao ken nausarda a dua tapno iyunay-unay no kasano kadakes ti basol. (Kitaen: Parallelism)

ti unget ken ti pungtotmo

Agpada a banag ti kayat a sawen dagiti sao nga “unget” ken “pungtot” ken iyunay-unay dagitoy no kasano a nakaam-amak ti unget ti Dios inton aramidenna daytoy. (Kitaen: Doublet)

ti nasantoan a bantaymo

Mabalin a nasantoan daytoy a bantay gapu ta adda sadiay ti templo ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti bantay nga ayan ti nasantoan a templom”

iti basolmi...dagiti kapuonanmi,

Ditoy, dakdakamaten ti “…tayo” ni Daniel ken ti Israel, ngem saan a ti Dios. (Kitaen: Exclusive and Inclusive “We”)

pagkakatawaan

“saan a pagbainan”

Daniel 9:17-19

Ita

Saanna a kayat a sawen daytoy nga “iti daytoy a gundaway”, ngem wagas daytoy a mangipakita a ti sumaruno a paset ket dandanin mangrugi ti kararag ni Daniel.

ti adipenmo...ti panagpakpakaasina

Ti dakdakamaten dagiti sao a “ti adipenmo” ken “isuna” ket ni Daniel. Sarsaritaenna ti maipanggep iti bagina iti maikatlo a persona kas pagilasinan ti panagraem iti Dios. (Kitaen: First, Second, or Third Person)

ti panagpakpakaasina

“agkiddaw iti asi”

pagraniagem ti rupam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agtignayka a naasi kada” wenno “paboram ida” (Kitaen: Metaphor)

iti santuariom

Dakdakamatenna daytoy ti templo idiay Jerusalem.

lukatam dagiti lapayagmo ket denggem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pangngaasim ta dumngegka” (Kitaen: Idiom and Doublet)

imulagatmo dagiti matam ket kitaem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kitaennakami” wenno “ipangagnakami” (Kitaen: Idiom and Doublet)

umaw-awag iti naganmo

Ditoy ti “nagan” ket ibagbagina ti panagtagikua. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket siudadyo” wenno “kukuayo” (Kitaen: Metonymy)

saanmo nga itantan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agtignayka a dagus”

Daniel 9:20-21

ti tattaok nga Israel

“dagiti tattao ti Israel a pakaibilangak”

nasantoan a bantay ti Dios

Mabalin a nasantoan ti bantay gapu iti templo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti bantay nga ayan ti nasantoan a templo ti Dios” (Kitaen: Metonymy)

ti tao a ni Gabriel

Daytoy met laeng ni anghel Gabriel a nagparang iti langa ti tao idiay Daniel 8:16. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ni Gabriel, a nagparang a kas tao” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

iti sirmatak idi umuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iti napalabas a sirmata” wenno “ti nakitak iti sirmata iti napalabas” wenno “iti sirmata iti napalabas”

timmayab a bimmaba a sipepegges a mapan kaniak

“dagus a timmayab a bimmaba iti ayanko”

iti tiempo ti panagidaton iti rabii

Agidaton dagiti Judio iti Dios iti tunggal rabii sakbay a lumnek ti init.

Daniel 9:22-23

sirib ken pannakaawat

Agpada a banag ti kayat a sawen dagiti sasao a “kapanunotan” ken “pannakaawat” ket iyunay-unayda a tulonganto ni Gabriel a maawatan ni Daniel a naan-anay ti mensahe. (Kitaen: Doublet)

naiteden ti bilin

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “inted ti Dios ti bilin” (Kitaen: Active or Passive)

ibilangmo daytoy a sao

“panunotem ti maipapan iti daytoy a mensahe”

ti palti-ing

Dakdakamatenna daytoy ti padto ni Jeremias idiay Daniel 9:2.

Daniel 9:24-25

Pito pulo ket pito...pito a pito...innem a pulo ket dua a pito

Daytoy ket saan a gagangay a wagas ti pinagbilang dagiti Israelita, mabalinmo nga ipatarus iti wagas nga agtalinaed ti pannakausar ti numero a pito. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “70x 7…7x7…ken 62x 7 a tawen”

Pito pulo ket pito a tawen ti naikeddeng kadagiti tattaom ken iti nasantoan a siudadmo tapno

Inkeddeng ti Dios nga aramidenna dagitoy a banbanag iti daytoy a bersikulo para kadagiti tattao ken ti nasantoan a siudad.

kadagiti tattaom ken iti nasantoan a siudadmo

Dakdakamaten ditoy ti sao a “…Ka” ni Daniel. Dagiti tattao ket dagiti Israelita ken ti nasantoan a siudad ket ti Jerusalem. (Kitaen: Forms of You)

tapno agpatingga ti panagsalungasing ken tapno agpatinggan ti basol

Naulit ti kapanunotan tapno iyunay-unayna no kasano kasigurado a mapasamakto daytoy. (Kitaen: Parallelism)

tapno ipatungpal ti sirmata

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “tapno matungpal ti sirmata” (Kitaen: Idiom)

ti sirmata ken ti padto

Ipanamnamada kenni Daniel a ti sirmata ni Jeremias ket pudno a padto. (Kitaen: Doublet)

Ammoem ken awatem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “masapul a nalawag a maawatam” wenno “siguradoem nga ammoen” (Kitaen: Doublet)

ti napulotan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti tao a pinulotan ti Dios” wenno “ti tao a pinili ti Dios” (Kitaen: Symbolic Action)

pito a pito ... ken innem a pulo ket dua a pito

No pagtiponem dagitoy a dua ket 69 iti 70 a pito a naibaga idiay bersikulo 24.

Matarimaanto ti Jerusalem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Bangonento manen dagiti tattao ti Jerusalem” (Kitaen: Active or Passive)

kanal

maysa a nauneg a kanal iti aglawlaw ti maysa a siudad wenno maysa a pasdek, kadawyan nga adda danumna daytoy

kadagiti tiempo ti pannakariribuk

“tiempo ti nakaro a riribuk”

Daniel 9:26

innem a pulo ket dua a pito

Daytoy ket saan a gagangay a wagas ti pinagbilang dagiti Israelita, padasem nga ipatarus iti wagas nga agtalinaed ti pannakausar ti numero a pito. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a bilang idiay Daniel 9:25. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “62x 7”

madadaelto ti napulotan ket awanto ti mabati kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dadaelento dagiti tattao ti napulotan ket awanto ti mabati kenkuana” (Kitaen: Active or Passive)

ti napulotan

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a pang-awag idiay Daniel 9:25. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti tao a pinulotan ti Dios” wenno “ti tao a pinili ti Dios”

ti umay a mangituray

Daytoy ket maysa gangannaet a mangituray, saan a “ti napulotan.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti gangannaet a mangituray nga umayto” wenno “ti nabileg a mangituray nga umayto”

Umayto ti paggibusanna babaen iti layus

Dadaelento ti armada ti siudad ken ti nasantoan a lugar kas iti panangdadael ti layus kadagiti banbanag. (Kitaen: Metaphor)

Naikeddengen ti pannakalangalang

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Imbaga ti Dios a madadael ti siudad ken santuario” wenno “impakaammo ti Dios a dadaelento ti armada dagiti kabusor ti amin a banag” (Kitaen: Active or Passive)

Daniel 9:27

Mangaramidto isuna...isardengnanto

Dakdakamatenna daytoy ti paumay a mangituray a mangdadaelto iti napulotan.

maysa a pito...Iti katengngaan iti pito

Ditoy, nausar ti “pito” tapno dakamatenna ti paset ti pito a tawen. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pito a tawen … kaguddua ti pito a tawen’

iti payak ti kinarimon

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti pader ti templo a napno kadagiti makarimon” (Kitaen: Metonymy)

ti maysa a mamagbalin a langalang

“ti tao a naan-anay a mangdaddadael”

Naikeddengen ti naan-anay a panungpalan ken pannakadadael a maibukbok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inkeddeng ti Dios nga ibukboknanto ti naan-anay a paggibusan ken pannakadadael” (Kitaen: Active or Passive and Idiom)

ti naan-anay a panungpalan ken pannakadadael

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Naan-anay a pannakadadael” (Kitaen: Doublet)

iti maysa a nangaramid iti pannakalangalang

“ti tao a nakaigapuan ti pannakadadael”

Daniel 10

Daniel 10:1

maikatlo a tawen a panagturay ni Ciro nga ari ti Persia

“maika-3 a tawen iti panagturay ni Ciro nga ari ti Persia” (Kitaen: Ordinal Numbers)

maysa a mensahe ti naipaltiing kenni Daniel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nangipaltiing ti Dios iti mensahe kenni Daniel” (Kitaen: Active or Passive)

a maawagan pay iti Beltesazar

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a Beltesazar pay ti naganna”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:2-3

naiimas a taraon

Nangingina wenno manmano a kita iti taraon.

agingga a maturpos ti tallo a lawas

“iti las-ud ti tallo a lawas”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:4-6

Iti maikaduapulo ket uppat nga aldaw ti umuna a bulan

Maikapat nga aldaw ti umuna a bulan** - Daytoy ket umuna a bulan iti Kalendario dagiti Hebreo. Ti maikaduapulo ket uppat nga aldaw ket dandani iti katengngaan iti Abril iti Kalendariotayo. (Kitaen: [[Hebrew Months]] ken [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_ordinal]])

nakabarikes isuna iti barikes a puro a balitok a nagtaud iti Ufaz

“barikes a naaramid iti puro a balitok manipud Ufaz”

Ufaz

Ti Ufaz ket maysa a lugar. Saan nga ammo no sadino daytoy. (Kitaen: How to Translate Names)

Naraniag ti bagina a kasla iti topaz

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti bagina ket kamaris iti topaz, nga aggilgilap a kasla iti napateg a bato iti alahas”

topaz

maysa a napateg a bato, maawagan pay a berilo, peridot wenno krisolito

naraniag ti rupana a kasla iti kimat

Nagraniag ti rupana a kas iti panagraniag ti gilap ti kimat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “naglawag ti rupana a kas kalawag iti gilap ti kimat” (Kitaen: Simile)

kasla umap-apuy a pagsilawan dagiti matana

Naraniag dagiti matana a kasla dagitoy ket agap-apuy a pagsilawan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nagraniag dagiti matana a kasla adda agsilsilaw a pagsilawan iti uneg dagitoy” (See: Simile)

kasla napasileng a gambang dagiti takkiag ken sakana

Nasileng dagiti takkiag ken sakana a kasla naaramidda iti napasileng a gambang. Mabalin nga ipatarus a kas: “nagraniag dagiti takkiag ken sakana a kasla iti napasileng a bronse nga agranraniag no masilawan.” (Kitaen: Simile)

ket kasla ariwawa ti adu a tattao ti timekna

Nagpigsa ti timekna a kasla daytoy ket napigsa nga ariwawa dagiti adu a tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti timekna ket kas iti kaariwawa dagiti adu a tattao nga aggigiddan nga agpukkaw” (Kitaen: Simile)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:7-9

Isu a siak laeng ti nabati ken nakakita

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “awan ti kadwak, ket nakitak” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

nakabutbuteng ti panagbaliw iti naraniag a langak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Kasta unay ti butengko nga uray la nagbaliw ti sigud a langak ken kasla saanen a siak ti langak.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

iti naraniag a langak

Iladladawan daytoy ti rupa ti maysa a nasalun-at a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti nasalun-at a langa ti rupak” (Kitaen: Idiom)

nangngegko dagiti saona

Iparparangarang daytoy nga adda iti maysa nga agsasao iti sirmata a nakita ni Daniel. Mabalin nga ipatarus a nalawlawag daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nangngegko dagiti ibagbaga ti maysa nga agsasao” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

naawananak iti puot

Kasta unay ti buteng ni Daniel iti nakitana isu a naawanan isuna iti puot ken natuang a papakleb iti daga isuna. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom|]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:10-11

Maysa nga ima ti nangsagid kaniak

Ditoy, ibagbagi ti ima iti tao dayta a tao, mabalin nga isu daytoy ti tao a nakita ni Daniel idiay Daniel 10:5-6. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda nangsagid kaniak babaen iti imana.”

Daniel, sika a tao a dungdungoen unay ti Dios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Daniel, sika nga ipatpateg unay ti Dios” (Kitaen: Active wenno Passive)

dungdungoen unay

maipatpateg ken madungdungngo unay

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:12-13

inkeddengmo a mang-awat

“inkeddengmo nga awaten ti sirmata”

naipangag dagiti saom

“nangngeg ti Dios dagiti saom” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

prinsipe

Ditoy, dakdakamaten daytoy ti maysa nga espiritu nga addaan iti turay iti nasion dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “prinsipe nga espiritu”

kadagiti ar-ari ti Persia

Mabalin a dakdakamaten daytoy dagiti nadumaduma nga ari a nangituray kadagiti nasion iti Emperio ti Persia, ken nasken nga agtulnog iti ari ti Persia.

ni Miguel, maysa kadagiti kangatoan a prinsipe

“ni Miguel a maysa kadagiti kangatoan kadagiti anghel” wenno “ni Miguel a maysa kadagiti arkanghel”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:14-15

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel a makisasao kenni Daniel.

nagdumogak

“Nagdumogak.” Mabalin nga inaramid ni Daniel daytoy a mangipakita iti napakumbaba a panagdayaw, wenno gapu ta mabuteng isuna.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:16-17

Maysa a kaas-asping ti tao

Dakdakamaten daytoy iti maysa a nabiit pay a nakisao kenni Daniel. Nupay kasta, dagiti dadduma a patarus ket ibagbagada daytoy a dakdakamatenna ti sabali a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Daytoy a kaas-asping ti tao”

a kaas-asping ti tao

Ditoy, sapasap ti pannakadakamat ti “tattao.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kasla maysa a tao” (Kitaen: Idiom)

pinagbutengnak ti sirmata

“pinagkapsutnak iti kasta unay ti ladingitko gapu iti sirmata” wenno “gapu ta nakitak daytoy a sirmata, pinakapsutnak ti butengko”

Siak ket adipenmo. Kasanoak a makisao iti apok?

Damdamagen ni Daniel daytoy a saludsod, kayatna a sawen ket saanna a makasao ti anghel gapu ta tao laeng isuna ket anghel ti kasangsangona. Mabalin nga aramiden a maymaysa a patang dagitoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saanko a kabaelan ti sumungbat kenka gapu ta adipennak laeng”

saanak a makaanges

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanak a makaanges” wenno “marigatanak nga aganges” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]]).

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:18-19

Bumilegka ita; bumilegka

Ti sao a “bumilegka” ket naulit tapno mangiyunay-unay

tao nga ay-ayaten unay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “sika nga ipatpateg unay ti Dios” (Kitaen: Active wenno Passive)

pimmigsaak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “pimmigsaak”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 10:20-21

iti prinsipe ti Persia

Dakdakamaten ti “Prinsipe” ditoy iti maysa nga espiritu a mangiturturay ken mangbanbantay iti nasion dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “prinsipe nga espiritu” Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti “ti prinsipe ti pagarian ti Persia” idiay [[:ilo:bible:notes:dan:10:12|10:13]].

Ngem ibagak kenka

Iparparangarang daytoy nga ibaganto a dagus ti anghel kenni Daniel ti maipanggep iti daytoy a Libro ti Kinapudno, sakbay a pumanaw isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ngem ibagak nga umuna kenka” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

ti nakasurat iti Libro ti Kinapudno

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti kuna ti Libro ti Kinapudno” wenno “ti insurat ti maysa a tao iti Libro ti Kinapudno” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

awan ti siasinoman a mangipakpakita a nabilegda malaksid kaniak, malaksid kenni Miguel a prinsipeyo

“Ni Miguel a prinsipeyo laeng ti tumultulong kaniak a maibusor kadakuada”

malaksid kenni Miguel

“Ni Miguel a prinsipeyo ti nangaramid laeng iti daytoy”

Miguel a prinsipeyo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kenni Miguel a prinsipe dagiti tattaoyo” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_you]])

prinsipe

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti “prinsipe” no dakdakamatenna ket ni Miguel idiay [[:ilo:bible:notes:dan:10:12|10:13]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:10]]

Daniel 11

Daniel 11:1-2

Sapasap a Pakaammo

Idiay Daniel 11:1 agingga iti 12:4, ti agsasao kenni Daniel idiay kapitulo 10 ket ibagbagana kenkuana ti nakasurat iti libro ti kinapudno. Daytoy ket kas kunana nga aramidenna idiay Daniel 10:21.

Iti umuna a tawen ti panagturay ni Darius

Ni Darius ket Ari dagiti taga Media. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Iti umuna a tawen ti panagturay ni Darius” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

Addanto ti tallo nga ari a tumaud iti Persia,

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Addanto ti tallo nga ari a mangituray iti Persia”

nabakbaknangto nga amang ti maikapat ngem kadakuada amin

“kalpasan ti panagturayda, agturayto ti maikapat nga ari nga addaanto iti ad-adu a kuarta ngem kadagiti tallo nga immun-una kenkuana” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_ordinal]])

allukoyennanto ti amin

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nangaramid isuna iti pakaallukoyanda amin tapno makirangetda”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:3-4

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Tumaudto ti maysa a nabileg nga ari

Masansan a maus-usar ti kapanunotan a panagtakder iti maysa a tao a bumilbileg. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Addanto ti nabileg nga ari a tumaud” wenno “Addanto ti nabileg nga ari a mangrugi nga agturay”

a mangituray iti dakkel unay a pagarian

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) a nalawanto unay daytoy a pagarian, wenno 2) nga iturayanto ti ari ti pagarianna babaen iti kasta unay a kinabileg

marpuog ken mabingayto ti pagarianna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “magudua-guduanto ti pagarianna” (Kitaen: Active wenno Passive)

kadagiti uppat nga angin ti langit

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:dan:07:01|7:2]]

saanto a maited daytoy kadagiti bukodna a kaputotan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanto nga iturayan dagiti kaputotanna ti pagarianna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

saanna a bukod a kaputotan

Maiparparangarang ditoy ti kapanunotan a saan a pannakaguddua ken pannakaibingay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ngem saanto a magudgudua daytoy a para kadagiti mismo a kaputotanna” wenno “ngem saanto a mabingbingay daytoy kadagiti mismo a kaputotanna” (See: Ellipsis)

maparutto ti pagarianna ket maited kadagiti sabali a saanna a bukod a kaputotan

Naisao ti pagarian a kasla daytoy ket maysa a mula a dinadael ti maysa a tao babaen iti panangparutna iti daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “sabali nga agturturay ti mangparut ken mangdadaelto iti pagarianna, ken iturayanto daytoy dagiti sabali a saanna a kaputotan” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:5-6

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

agbalinto a nabilbileg ti maysa kadagiti pangulo ti armadana ngem isuna ket mangiturayto iti dakdakkel pay a pagarian

Maysa a pangulo ti armada ti ari ti Abagatan ket agbalinto nga ari ti Amianan.

agtulagdanto nga agkaddua

Makitulagto a makikaddua ti ari ti Abagatan iti ari ti Amianan. Daytoy a panagkaddua ket maysanto a pormal a tulag nga agpada a nasken a suroten dagitoy dua a nasion. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ikarinto ti ari ti Abagatan ken ti ari ti Amianan nga agtinnulongda.”

Mapanto ti babai a putot ti ari ti Abagatan...tapno mapasingkedan ti nagtutulaganda

Iyasawanto ti ari ti Abagatan ti babai a putotna iti ari ti Amianan. Pasingkedanto ti panagasawada ti panagtulag dagiti dua nga ari.

mabaybay-anto isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “baybay-anda isuna.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:7-9

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

addanto iti maysa a sanga a...manipud iti ramutna

Naisao ti pamilia a kas maysa a kayo. Ibagbagi dagiti ramutna dagiti kapuonan ken ibagbagi dagiti sangana dagiti kaputotan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maysa a kaputotan dagiti kapuonanna” wenno “maysa kadagiti kakabagianna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_metaphor]])

kadagiti ramutna

Dakdakamaten daytoy a “na” manipud iti sao a “ramutna” ti babai a putot ti ari ti Abagatan idiay [[:ilo:bible:notes:dan:11:05|11:6]].

Rautennanto ti armada

Dakdakamaten daytoy a “na” manipud iti sao a “rautennanto” ti kabagianna, ken ditoy, mairaman ti armadana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Isuna ken ti armadana ket rautendanto ti armada ti ari ti Amianan” " (Kitaen [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

Makirangetto isuna kadakuada

Ditoy, ibagbagi ti “kadakuada” dagiti soldado iti kabusor nga armada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Makirangetto isuna kadagiti kabusor a soldado”

ngem agsanudto isuna

Dakdakamaten ti sao nga “isuna” ti ari ti Amianan.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:10

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

dagiti putotna a lallaki

“Dagiti lallaki a putot ti ari ti Amianan”

Agsagananto a makigubat

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “makiranget kadagiti kabusorda”

mangbuangayda iti dakkel nga armada

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mangummong iti adu a lallaki a makabael a makigubat”

agluppiasto a kasla layus

Ti panagwaras ti dakkel nga armada iti daga ket kasla iti panaglayus. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adunto unay ti bilangda nga urayda la masaknapan ti entero a daga” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:11-12

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Mangbuangayto...iti dakkel nga armada

“mangbuangayto iti maysa a dakkel nga armada”

maiyawatto iti ima ti ari ti Abagatan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iyawatto ti Dios ti armada iti ari ti Abagatan” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Inton makayawan ti armada

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inton tiliwen ti ari ti Abagatan ti armada ti Amianan”

agbalinto a napalangguad unay

“agbalinto a napasindayaw unay”

ket mapapatayto dagiti rinibribo kadagiti kabusorna

“mangpapatayto ti armadana iti rinibribu kadagiti kabusorna” wenno “mangpapatayto iti rinibribu kadagiti kabusorna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:13

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:14

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

adunto ti tumaud a bumusor iti ari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “adunto a tattao iti bumusor iti ari”

ngem maparmek ken mapapataydanto

“saandanto a kabaelan iti sumupiat iti ari, ket mataydanto”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:15-16

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Umayto ti ari ti Amianan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Umayto ti armada ti ari ti Amianan” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

Saanto a kabaelan...a makiranget

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanto a kabaelan… a makiranget a maibusor kadakuada”

isaadnanto ti mismo a bagina

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “isaadto ti ari ti panagturayna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

iti napintas a daga

Mabalin a dakdakamatenna daytoy ti Israel.

nga addaan iti naan-anay a panangdadael iti imana

Ditoy, ibagbagi ti “pannakadadael” ti pannakabalin a mangdadael. Kasta met, ti pannakabalin a mangdadael ket naisao a kasla maysa daytoy a banag a maiggaman ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ket addaanto isuna iti pannakabalin a mangdadael iti uray ania iti wagasna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:17-19

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel nga agsasao kenni Daniel.

mapan a kakuyogna ti puersa

Mabalin a dakdakamaten daytoy ti bileg ti armada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “umay babaen iti puersa ti armada” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

ti manggibusto ti kinatangsitna

“ti mangpasardengto iti ari ti Amianan iti kinapalangguadna kadagiti sabali a tattao”

ket ipalak-amnanto iti ari ti bukodna a kinatangsit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ipalak-amnanto iti ari ti Amianan ti kinapalangguad nga ipakpakitana kadagiti sabali” wenno “ipalak-amnanto iti ari ti Amianan ti nakababain a panangtrato nga impalak-amna kadagiti sabali a tattao”

saanto a masarakan isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mapukawto isuna” wenno “matayto isuna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:20-22

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Ket addanto iti maysa a tumaud a kasukatna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ket addanto ti sabali a tao a sumukat iti ari ti Amianan”

a mangipilitto nga agsingir iti buis

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a mangpilit kadagiti tattao nga agbayad kadagiti buis” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

madadaelto isuna

Ditoy, dakdakamaten ti “isuna” ti simmukat nga ari. Ibagbagi ti pannakadadael ti pannakatay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “matayto ti simmukat nga ari” (Kitaen: Metaphor)

ngem saan a gapu iti unget

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) awan pulos ti nangura iti ari, wenno 2) a nagtalinaed a palimed dagiti makagapu ti pannakatay ti ari. (Kitaen: Metaphor)

maysa a kagurgura ti tao ken saan a mararaem a kas ari

Saan a bigbigen dagiti tattao isuna a kas ari gapu ta saan isuna a kaputotan dagiti ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maysa a tao a kagurguranto dagiti tattao ken saanto a maraem a kas ari.”

Dakkel nga armada ti kasla iyanudto ti layus iti sangoananna

Ibagbagi ti pannakaiyanud ti pannakadadael. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Iyanudnanto ti maysa a dakkel nga armada a kasla layus” wenno “Naan-anayto a dadaelen ti armadana ti dakkel nga armada a kas iti layus a mangdadael iti aniaman a layusenna.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]] ken [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]]).

madadael dayta nga armada ken ti mangidadaulo a napasingkedan babaen iti tulag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dadaelennanto dayta nga armada ken dagiti mangidadaulo a napasingkedan babaen iti tulag” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

ti mangidadaulo a napasingkedan babaen iti tulag

Mabalin a daytoy a tulag ket tulag ti Dios iti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti inaramid ti Dios a mangidaulo iti tulagna iti Israel” wenno “ti mangidadaulo dagiti papadi ti Israel”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:23-24

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Manipud iti tiempo a pannakitulag a makikadua kenkuana

Dakdakamaten ti sao a “kenkuana” ti ari ti Amianan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inton makitulag isuna a makikappia” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

a pagbibingayanda kadagiti pasurotna

“itedna kadagiti pasurotna”

ti samsam, ti tinakaw, ken ti kinabaknang

Dakdakamatenna daytoy dagiti napapateg a banbanag nga al-alaen ti armada no maparmekda ti maysa a siudad wenno barrio. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti napapateg a banbanag a takawenna ken ti armadana manipud kadagiti tattao a maparmekda”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:25-27

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel ti agsasao kenni Daniel.

Tignayennanto ti pannakabalinna ken ti kinaturedna nga addaan iti dakkel nga armada

Ti bileg ken ti puso (nga isu ti kinatured) ket naisao a kasla dagitoy ket tattao a mabalin a riingen iti tao tapno agtignay dagitoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Babaen iti dakkel nga armada, agbalinto isuna a nabileg ken natured a mangraut iti ari ti Abagatan” wenno “Mangummongto isuna iti nabileg nga armada tapno natureddo isuna a mangraut iti ari ti Abagatan”

puso

Ditoy, ibagbagi ti puso ti kinatured. (Kitaen: Metaphor)

nga addaan iti dakkel nga armada

“nga addaan iti armada a buangayennanto”

Makigubatto

“makirangetto kenkuana”

saanto nga agballigi isuna

Ibagbagi ti saan a pannakabael a tumakder ti pannakaparmek. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maabakto ti ari ti Abagatan” wenno “maabakto ti armadana” (Kitaen: Metaphor)

gapu kadagiti amin a dakes a panangsikap a maibusor kenkuana

“gapu ta agpanggep iti dakes dagiti tattao iti maibusor kenkuana” wenno “gapu ta agpanggep dagiti tattao kadagiti adu a wagas a mangdangran kenkuana” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

dagiti makisangsango iti panganan ti ari

Ti dakdakamaten daytoy ket dagiti mammagbaga ti ari. Kadawyan a kasango a mangan ti ari dagiti mammagbagana a pagtatalkanna unay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti mammagbaga a pagtaltalkan unay ti ari” (Kitaen: Metonymy)

Kasla iyanudto iti layus ti armadana

Ditoy, ti nakaro a pannaparmek ti maysa nga armada ket naisao a kasla layus a maminpinsan a mangiyanud iti daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Parmekento ti kabusorna ti armadana.” Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti kapadpada a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:dan:11:20|11:22]].

adunto ti mapapatay kadakuada

“adunto a soldadona ti papatayen dagiti kabusor” wenno “adunto kadagiti soldadona ti matay iti gubatan” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

agsangondanto iti maymaysa a lamisaan

Agkitada a dua ket padasenda nga agtulag nga agkaddua.

nga addaan iti dakes a gandat kadagiti pusoda a maibusor iti tumunggal maysa

Ti kayat a sawen daytoy ket kayatda ti agdinnangran.

ngem saanda a magun-od ti tarigagayda

Ti kayat a sawen daytoy ket saanda nga agballigi iti panagtulagda nga agkaddua.

Ta umay pay laeng ti panungpalan iti naituding a tiempo

Ibagbaga daytoy no apay a saan nga agballigi ti panagtulagda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti panagpatingga ti panagrangrangetda ket dumtengto pay laeng iti tiempo nga intuding ti Dios.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:28

ngem bumusor ti pusona iti nasantoan a tulag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “desididonto isuna a mangpasardeng kadagiti tattao manipud iti panagtultulnogda iti tulag ti Dios” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]] ken [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

iti nasantoan a tulag

Ditoy, iladladawan ti “nasantoan” ti tulag ti Dios iti Israel. Iparparangarang daytoy a masapul a maikkan iti pateg ken matungpal ti tulag gapu ta naggapu daytoy a mismo iti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti tulag ti Dios, a masapul a tungpalen dagiti amin nga Israelita”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:29-30

sumabatto dagiti barko ti Kittim a maibusor kenkuana

Ibagbagi dagiti barko ti uma-umay nga armada a nakalugan kadagitoy a barko. Mabalin nga ipatarus a kas: “addanto ti maysa nga armada nga umay manipud iti Kittim a nakabarko tapno makiranget a maibusor iti armadana” (Kitaen: Metonymy)

Kittim

Mabalin a dakdakamaten daytoy dagiti tattao nga agnanaed iti isla ti Cyprus iti Baybay Mediteranean. (See: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Makaungetto unay isuna a maibusor iti nasantoan a tulag

“Guraennanto ti nasantoan a tulag”

ket maupayto isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “maupayto isuna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Makaungetto unay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Makapungtotto unay isuna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:31-32

Umayto ti armadana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Umayto ti armadana.” Dakdakamaten ti “na” manipud iti sao nga “armadana” ti ari ti Amianan. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

ikkatendanto ti kadawyan a daton a mapuoran

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pagsardengendanto dagiti padi manipud iti panangidatagda iti kadawyan a daton a mapuroan” (Kitaen: Metaphor)

ti makarimon a pakaigapuan iti naan-anay a pannakadadael

Ti dakdakamaten daytoy ket ti didiosen a mamagbalin a langalang iti templo, nga isu ti pakaigappuan a panawan ti Dios ti templona. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti makarimon a banag a mangparugit iti templo” wenno “ti makarimon a banag a pakaigappuan a baybay-an ti Dios ti templo”

a makaam-ammo iti Diosda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “napudno iti Dios”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:33-35

mapasagdanto babaen iti kampilan ken iti apuy

Ditoy, ti “mapasag” ket mangibagbagi ti pannakapadas iti nadumaduma a didigra agraman iti pannakatay. Ditoy, ibagbagi ti “kampilan” dagiti gubgubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas; “mataydanto iti gubatan ken babaen iti pannakaipuor” (Kitaen: Metaphor ken Metonymy)

mapasagdanto babaen iti kampilan

Ti sao a “kampilan” ditoy ket nausar a mangdakamat kadagiti gubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mapapataydanto iti gubatan.” Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

maibaludda ken matakawto dagiti sanikuada

“ibaludto ida dagiti kabusorda ken takawendanto dagitoy dagiti sanikuada” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Maparigatto dagiti dadduma a masirib…agingga iti panungpalan

Agtultuloy daytoy a panagsagaba agingga iti tiempo nga ikeddeng ti Dios nga agpatingga daytoy.

tapno madalusan, maguguran ken mapasin-awda

“tapno dalusan, guguren, ken aramiden ida ti Dios a puro” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:36-37

ti ari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti ari ti Amianan”

nakaskasdaaw a banbanag

“kadagiti nakabutbutng a banag” wenno “makapakigtot a banag”

iti Dios dagiti dios

No pagpanunoten daytoy a ragup ti sasao dagiti tattao a pudno nga adda iti sabali pay a dios malaksid iti Dios, nasken ngarud a baliwan ti pannakaipatarusna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “a Dios a kangatoan” wenno “a kakaisuna a pudno a Dios”

agingga a ti pungtot ket naan-anay

Iladladawan daytoy a ragup ti sasao ti Dios a kasla iduldulinna ti pungtotna agingga a mapunno ti pangiduldulinanna iti daytoy ket nakasagana nga agtignay inton napunnon daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agingga a makapungtot unay ti Dios kenkuana” wenno “agingga a makapungtot unay ti Dios a mangdusa kenkuana”

ti dios a tinarigagayan dagiti babbai

Ti mabalin a dakdakamaten daytoy ket ti pagano a didiosen a maaw-awagan iti Tammuz.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:38-39

Imbes koma a dagitoy

Dakdakamaten daytoy dagiti dios a nadakamat idiay [[:ilo:bible:notes:dan:11:36|11:37]]

ti dios dagiti sarikedked

“ti dios a mangtengtenggel kadagiti sarikedked.” Mabalin a patpatienna a salakniban daytoy a didiosen dagiti sarikedkedna wenno tulonganna isuna a mangraut kadagiti dadduma a sarikedked dagiti tattao.

bingayennanto ti daga a kas pannakagunggonada

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) “itednanto ti daga kadagiti pasurotna a kas gunggona” wenno 2) “ilakona ti daga kadagiti pasurotna”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:40-41

ti ari ti Abagatan…Ti ari ti Amianan

Itaktakder dagitoy a ragup ti sasao dagiti ari ken dagiti armadada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti armada ti ari ti Abagatan” wenno “ti armada ti ari ti Amianan” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

a kasla bagyo

Naiyarig ti kinaranggas ti armada iti pannakadadael a gappuanan iti maysa a napigsa a bagyo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nadawel a kasla bagyo” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]])

Sakupennanto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Rumautto ti ari ti Amianan”

a kasla layus

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay Daniel 11:10. (Kitaen: Metaphor)

lumabasto

Awan ti makalapped ti armada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “lumabasto kadagiti lugar nga awan a pulos ti makalapped kenkuana” (Kitaen: Assumed Knowledge ken Implicit Information)

ti nadayag a daga

Dakdakamaten daytoy ti daga ti Israel. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti kapadpada a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:dan:08:09|8:9]]

mapasagto ken mapapatayto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “matayto” Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti agpada a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:dan:11:14|11:14]]

ti makalibas...manipud iti imana

“makalibasto kenkuana” wenno “makalibasto manipud iti pannakabalinna” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:42-43

Sapasap a Pakaammo:

Maipanggep pay laeng daytoy iti ari ti Amianan.

dagiti taga-Libya ken dagiti taga-Etiopia

“dagiti tattao ti Libya ken Etiopia.” Ti Libya ket pagilian nga amianan ti Egipto, ken ti Etiopia ket abagatan a pagilian ti Egipto. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names|]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 11:44-45

Sapasap a Pakaammo:

Maipanggep pay laeng daytoy iti ari ti Amianan.

ket kastanto unay ti pungtotna a rumaut

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kastanto unay ti pungtotna ket rumautto” wenno “kastanto unay ti pungtotna ket rumautto a kadduana ti armadana”

tapno dadaelen ken mangpapatay iti adu

“tapno mangdadael kadagiti adu a tattao”

dagiti toldana a kas ari

Dakdakamaten daytoy dagiti nagarbo ken napintas a tolda a pagyanan ti ari no kaduana dagiti armadana iti tiempo ti gubat.

iti nagbaetan dagiti baybay, iti napintas a nasantoan a bantay

Mabalin a dakdakamaten daytoy ti rehion a nagbaetan ti Baybay Mediteranean ken ti Nasantoan a Bantay idiay Jerusalem.

iti napintas a nasantoan a bantay

Dakdakamaten daytoy ti turod idiay Jerusalem nga ayan ti templo ti Dios (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]]). Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus dagiti kapadpada a ragup iti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:dan:09:15|9:16]] ken [[:ilo:bible:notes:dan:09:20|9:20]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:11]]

Daniel 12

Daniel 12:1-2

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga agsasao ti anghel a nagpakita kenni Daniel idiay Daniel 10:5.

ni Miguel a naindaklan a prinsipe

Maysa nga arkanghel ni Miguel. Ditoy, naawagan pay isuna a “naindaklan a prinsipe.”

maisalakanto dagiti tattaom

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Isalakanto ti Dios dagiti tattaom” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

a masarakan ti naganna a naisurat iti libro

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti naganna nga insurat ti Dios iti libro” wenno “ti naganna nga adda iti libro” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Adunto iti agungar kadagiti pimmusay a dimmaga

Ti ragup ti sasao a “pimmusay a dimmaga” ket sabali pay a wagas a panangdakamat kadagiti natayen. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agbiagto manen dagiti natay” (Kitaen: Euphemism ken Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:3-4

Agraniagto dagiti masirib a kasla iti raniag ti tangatang

Ti dakdakamaten daytoy ket dagiti tattao ti Dios a mangibingay kadagiti kinasiribda kadagiti adda iti aglawlawda. (Kitaen: Simile)

Agraniagto...a kasla iti raniag ti tangatang

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agraniagto a kasla iti tangatang no sumingising ti init” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]])

dagiti mangisuro iti adu iti kinalinteg

Ti dakdakamaten daytoy ket dagiti tumultulong kadagiti dadduma a mang-awat a naisinada manipud iti Dios, a kasla baliwanda ti direksion a papananda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “dagiti mangisursuro kadagiti dadduma nga agbiagda a sililinteg”

ket kaslanto kadagiti bituen iti agnanayon nga awan patinggana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agraniagto iti agnanayon nga awan patinggana a kasla kadagiti bituen” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]])

serraam dagitoy a sasao; pagtalinaedem a naselio-an ti libro

Ditoy, ibagbagi ti “dagiti sao” ti libro. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “iserram daytoy a libro ken pagtalinaedem a naselio-an daytoy” (Kitaen: Metonymy)

agingga iti panungpalan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “agingga a mangrugi ti panungpalan”

Adunto ti agtaray nga umay ditoy ken mapan sadiay, ket manayonanto ti pannakaammo

Agparparang a mapasamak daytoy sakbay ti “ti panungpalan” bayat ti tiempo a naselio-an ti libro. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Sakbay a mapasamak dayta, adu dagiti tattao nga agdaliasatto nga umay ditoy ken mapan sadiay, ad-adda a mkasursuro maipapan kadagiti adu a banbanag” (Kitaen: Assumed knowledge ken Implicit Information)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:5-6

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ni Daniel nga ibagbaga ti sumaruno a nakitana iti daytoy a sirmata a nangrugi idiay Daniel 10:1.

adda pay iti dua a nakatakder

“adda pay iti dua nga anghel a nakatakder”

Kasano ti kabayag agingga ti panungpalan dagitoy a nakaskasdaaw a pasamak?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Kasano kapaut a mapasamak dagitoy a nakaskasdaaw a pasamak” wenno “Kasano kapaut dagitoy a nakaskasdaaw a pasamak?”

iti lalaki a nakakawes iti lino

Dakdakamaten daytoy ti lalaki a nakisarsarita kenni Daniel, saan nga iti maysa kadagiti lallaki a nakatakder iti igid ti karayan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti lalaki a nakakawes kadagiti lino a pagan-anay” wenno “ti anghel a nakakawes kadagiti lino a pagan-anay” (Kitaen: Active or Passive)

iti sursurong nga igid ti karayan

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ti anghel a nakakawes iti lino ket adda iti ngato ti karayan wenno 2) ti anghel nga adda iti sursurong iti igid ti karayan.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:7

ti lalaki a nakakawes iti lino

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti lalaki a nakakawes kadagiti lino a pagan-anay” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

iti sursurong nga igid ti karayan

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ti anghel a nakakawes iti lino ket adda iti ngato ti karayan wenno 2) ti anghel nga adda iti sursurong iti igid ti karayan.

iti sibibiag iti agnanayon

“Dios nga adda iti agnanayon”

nga agpaayto iti maysa a tiempo, dagiti tiempo, ken kagudua

Ti kasayaatan ket baybay-an lattan daytoy a saan a nalawag no kaano a mangrugi daytoy. Mabalin a mangrugi ti tallo ket guddua a tawen iti pasamak idiay Daniel 12:1-4.

maysa a tiempo, dagiti tiempo, ken kagudua

“tallo ket kaguddua a tawen.” Dagitoy a “tiempo” ket sapasap a maawatan a ti dakdakamatenna ket dagiti tawen.

malpasto metten amin dagitoy a banbanag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas “mapasamakto amin dagitoy a banbanag” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

amin dagitoy a banbanag

Iti tiempo a nakisarita ti lalaki a nakakawes iti lino kenni Daniel, awan iti uray maysa a napasamak pay kadagiti pasamak iti daytoy a sirmata. Dagiti pasamak idiay Daniel 12:1-4 ti dakdakamaten daytoy, ken mabalin a karaman dagiti pasamak iti sirmata manipud kapitulo 11.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:8-9

Apok

Ti anghel a nakakawes iti lino ti dakdakamaten ni Daniel a kas “Apok” tapno ipakitana ti panagraemna iti anghel.

amin dagitoy a banbanag

Iti tiempo a nakisao ti lalaki a nakakawes iti lino kenni Daniel, awan iti uray maysa a napasamak pay kadagiti pasamak iti daytoy a sirmata. Dagiti pasamak idiay Daniel 12:1-4 ti dakdakamaten daytoy, ken mabalin a karaman dagiti pasamak iti sirmata manipud kapitulo 11

amin dagitoy a banbanag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kadagiti amin a banbanag a nakitak” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

naserraan ken naselio-an dagiti sasao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “inserraam ken sinelio-am dagiti sasao nga insuratmo” wenno “inserram ken sinelio-am ti libro” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

iti panungpalan

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:dan:12:03|12:4]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:10-11

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel a nakakawes iti lino nga agsasao kenni Daniel.

Adunto ti mapasin-aw, madalusan ken maguguran

Ni Yahweh ti mangdaldalus. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Pasin-awen, guguran ken dalusan ti Dios dagiti adu a tattao.” Agpapada ti kayat a sawen dagitoy a sasao. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]] ken [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublet]])

ngem agtignayto a sidadangkes dagiti nadangkes

Agaramid iti kinadakes wenno basol dagiti dakes a tattao.

Awanto kadagiti nadangkes ti makaawat

Saan a maawatan dagiti dakes a tattao ti naespirituan a pannakaammo.

ngem maawatanto dagiti masirib

“ngem dagiti agtultulnog kenni Yahweh ket masirib ken maawatandanto”

ti inaldaw a daton a mapuoran...ti pannakaisaad

Ti ari ti Amianan ti mangpasardeng iti panagidatdaton iti templo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ikkaten ti ari ti Amianan ti inaldaw a daton a mapuoran ken isaadna ti makarimon a pakaigapuan iti naan-anay a pannakadadael” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

ti makarimon a pakaigapuan iti naan-anay a pannakadadael

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:dan:11:31|11:31]].

1,290 nga aldaw

“sangaribu ket dua gasut ken siam a pulo nga aldaw” Ditoy, ti dakdakamaten “nga aldaw” ket ti kapaut ti tiempo. Ngem kadawyan nga aldaw ti pannakaipatarus daytoy, ngem mabalin met a tawtawen ti iparparangarang daytoy. (Kitaen: Numbers) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

Daniel 12:12-13

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy ti anghel a nakakawes iti lino ti agsasao kenni Daniel.

Nagasat ti tao nga aguray

“Nagasat ti tao nga aguray” wenno “Nagasat ti siasinoman nga aguray”

nga aguray

“agibtur” wenno agtalinaed a napudno”

1,335 nga aldaw

“sangaribu ket tallo gasut ken tallopulo ket lima nga aldaw.” Ditoy, ti dakdakamaten “nga aldaw” ket ti kapaut ti tiempo. Ngem kadawyan nga aldaw ti pannakaipatarus daytoy, ngem mabalin met a tawtawen ti iparparangarangna daytoy. (Kitaen: Numbers) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

Masapul nga agtalinaedka

“Daniel masapul a mapankan” Ti dakdakamaten daytoy ket ni Daniel nga agtultuloy nga agbiag ken agserbi kadagiti ari agingga iti naituding a pannakatayna.

aginanakanto

Daytoy ket nadayaw a panangibaga a “mataykanto.” (Kitaen: Euphemism)

Agungarkanto

Ti dakdakamaten daytoy ket ti umuna a panagungar dagiti natay inton agungar dagiti nalinteg a tattao.

iti lugar a naidutok kenka

“iti lugar a nangitudingan ti Dios kenka”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:dan:12]]