1 Samuel

1 Samuel 1

1 Samuel 1:1-2

Rama Zofim

Daytoy ket nagan ti bassit a bario a mabalin a masarakan iti 8 a kilometro iti amianan-laud ti Jerusalem. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

Elkana...Jehoram... Eliu... Tuho... Zup

Dagitoy ket dagiti nagan ti lallaki.(Kitaen: INVALID translate/translate-names)

Fenina

Daytoy ket nagan ti babai. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

1 Samuel 1:3-4

daytoy a lalaki

Ti dakdakamaten ti "daytoy a lalaki" ket ni Elkana.

ni Eli, da Ofni ken Finees

Dagitoy dagiti nagan ti lallaki. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

Yahweh

Daytoy ti nagan ti Dios nga imbagana kadagiti tattao iti Daan a Tulag.

1 Samuel 1:5-6

Ana

Daytoy ket nagan ti babai. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

sinerraan ni Yahweh ti aanakanna

"pinagbalinna a lupes" wenno "linapdanna isuna nga agsikog."

1 Samuel 1:7-8

"Ana, apay nga agsangitka? Apay a saanka a mangan? Apay nga agliddaang ti pusom? Saan kadi a nasaysayaatak kenka ngem kadagiti sangapulo nga annak?

Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Ana, saan a rumbeng nga agsangitka. Nasken a manganka, ken nasken nga agragsakka gapu ta nasaysayaatak kenka ngem iti sangapulo nga annak!" wenno "Bassit laeng ti makagapu nga agladingitka. Ad-adda a kaykayatka ket umanay koman dayta." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

nasaysayaatak kenka ngem kadagiti sangapulo nga annak

"ngem iti maaramidan ti siasinoman nga anak" (Kitaen: INVALID translate/figs-hyperbole)

1 Samuel 1:9-10

Sapasap a Pakaammo:

Irug-rugi ni Ana ti agkararag kenni Yahweh, ket buybuyaen ni Eli.

timmakder ni Ana

"Timmakder ni Ana ket napan iti balay ni Yahweh tapno agkararag." Ipakpakaawat daytoy a ti tolda ni Ana ket mabalin nga adda iti abay ti tabernakulo wenno manipud iti toldana nagna isuna agingga iti tabernakulo tapno agkararag. (Kitaen: INVALID translate/figs-explicit)

Ita, nakatugaw ni Eli a padi

Daytoy a sao nga "Ita" ket nausar ditoy tapno ipakaammona ti pagsinaan ti kangrunaan a paset ti istoria. Ditoy, ibagbaga ti nangisurat ti maipanggep iti baro a tao iti istoria. Daytoy a tao ket ni Eli a padi. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

balay ni Yahweh

Ti "balay ni Yahweh" ket naaramid iti tolda idi saan pay a naipatakder ti templo, ngem ditoy ti pagdaydayawan dagiti tattao, mabalin met ipatarus a kas "templo."

Mariribukan unay ni Ana

Mariribukan unay wenno agladladingit ni Ana gapu iti saanna a pannakaadda iti anak ken ti kankanayon a pananguy-uyaw kenkuana ni Fenina a sabali pay nga asawa ti asawana. (Kitaen: INVALID translate/figs-explicit)

1 Samuel 1:11

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Nagtultuloy ti panagkararag ni Ana kenni Yahweh.

ti panagrigat ti adipenmo ken lagipennak, ken saanmo a lipaten ti adipenmo

Dakdakamaten daytoy ti saan a panagsikog ni Ana.

lagipennak, ken saanmo a lipaten ti adipenmo

Daytoy ket naimpusoan a panagkiddaw iti Dios nga agtignay koma para kenni Ana. Saan a kayat a sawen daytoy a saan nga ammo ti Dios ti kasasaad ni Ana wenno saan a maseknan ti Dios maipanggep kenni Ana.

1 Samuel 1:12-14

sipsiputan ni Eli ti ngiwatna

Ni Eli ti panguloen a padi, ket isuna ti mangay-aywan iti tabernakulo ti Dios, ken isu nga adda isuna idiay tabernakulo.

1 Samuel 1:15-16

maysaak a babai a naladingit unay ti espirituna

Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Maysaak a babai nga agledledda-ang unay."

iyeb-ebkasko iti napalalo a pannakaibabain ken pannakakaritko

Daytoy ket sabali a wagas iti panangibaga nga addaan isuna iti "naladingit unay nga espiritu" idiay 1: 15.

pannakaibabain ken pannakakaritko

Agpada ti kaipapanan dagitoy a sasao a nagladingit ken nagpulkok ni Ana gapu ta lalaisen ti kasalisalna (See: Doublet)

pannakakaritko

Dakdakamaten ni Ana dagiti amin a ladingit ken pannakaibabain nga laklak-amenna manipud iti sabali nga asawa ti asawana.

1 Samuel 1:17-18

simmungbat ni Eli

Ni Eli ti panguloen a padi nga agnanaed idiay tabernakulo.

adipenmo

Daytoy ket panangiyebkas ni Ana iti panagraemna kenni Eli a kas panguloen a padi.

iti imatangmo

Ditoy ti panagkita ket ibagbagina ti panangukom ken panangikeddeng ti pateg iti maysa a banag. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "iti panangukommo"(Kitaen: Metaphor)

rupana

Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Isuna" (Kitaen: INVALID translate/figs-metonymy)

1 Samuel 1:19-20

nalagip isuna ni Yahweh

Ammo ti Dios ti mapaspasamak kenni Ana; saanna a linipat isuna. Kitaen no kasano ti panangipatarusyo iti daytoy idiay 1 Samuel 1:11

1 Samuel 1:21-23

mapusotmo

Daytoy ket inton kabaelanen ti maladaga ti mangan iti taraon malaksid iti gatas ti ina.

agparang isuna iti sangoanan ni Yahweh

Inkari ni Ana iti Dios a palubosanna nga agnaed ken agtrabaho ni Samuel iti templo kaduana ni Eli a padi.

1 Samuel 1:24-25

efa

(Kitaen: INVALID translate/translate-bvolume)

pagkargaan a lalat

Maikabil ti arak kadagiti lalat a pagkargaan ti arak, saan a kadagiti bote.

1 Samuel 1:26-28

Kinuna ni Ana, "O, apok! Agingga a sibibiagka

Mabalin nga ipatarus a kas: "Apo, awan duadua a pudno dagiti ibagak kenka" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

dinawatko

Mabalin nga ipatarus a kas: "ti napasnek nga inkarkararagko"

Intedko isuna kenni Yahweh

Mabalin nga ipatarus a kas: "Itedko isuna nga agserbi kenni Yahweh"(Kitaen: Active or Passive)

nagdayaw kenni Yahweh

Ti dakdakamaten ti "isuna" ket ni Elkana, ngem iti UDB ken dadduma a patarus imbilangda daytoy a panangawag para kenni Elkana ken ti pamiliana. (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 2

1 Samuel 2:1

Sapasap a Pakaammo:

Nagkararag ni Ana kenni Yahweh babaen iti kanta. (Kitaen: Parallelism)

Agragragsak ti pusok

"Maragsakanak la unay"

gapu kenni Yahweh

"gapu iti kinasiasino ni Yahweh" wenno "gapu ta natan-ok unay ni Yahweh"

Napabilegakon

Iti English source text a ULB, ti nausar ket "My horn is exalted" a ti isimsimbolo ti sao a "sara ket ti pigsa. Saanen a naipatarus a literal dagiti sao a nausar iti source text a ULB. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Napigsaakon wenno naturedakon"

1 Samuel 2:2

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta.

awan dakkel a bato a kas iti Diostayo

Kastoy ti sabali pay a wagas iti panangibaga a napigsa ken napudno ti Dios. (Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

1 Samuel 2:3-4

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta. Agsasao isuna a kasla adda sabali a tao a dumdumngeg kenkuana.

awan koman ti kinapalangguad

"awan napalangguad a sasao"

babaen kenkuana matimbang dagiti tignay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "timtimbangenna dagiti tignay dagiti tao" wenno "maaw-awatanna no apay nga ar-aramiden dagiti tattao dagiti ar-aramidenda" (Kitaen: Active or Passive)

Matukkol dagiti bai dagiti nabileg a lallaki

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) natukkol a mismo dagiti bai wenno 2) nalapdan nga agtignay dagiti lallaki nga akin-iggem kadagiti bai. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nalapdan nga agtignay dagiti nabileg a pumapana"

Matukkol dagiti bai dagiti nabileg a lallaki

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Tukkolen ni Yahweh dagiti bai dagiti nabileg a lallaki wenno kabaelan ni Yahweh a pakapsuten uray dagiti kapipigsaan a tattao" (Kitaen: Active or Passive)

dagiti maitibkul, pumigsada a kasla barikes

Saandanton a maitibkul, ngem agtalinaed kadakuada ti pigsada a kas iti pannakaiirut ti barikes. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saandanton a maitibkul ngem agtalinaedda a napigsa." (Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

a kasla barikes

Daytoy ti kadawyan nga awag iti panangipabarikes ti maysa a tao iti maysa a banag iti panagsaganana nga agtrabaho.

1 Samuel 2:5

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta.

aganak iti pito

"nangipasngay iti pito nga annak"

agkapsut

“kimmapsut ken nagliday”

1 Samuel 2:6-7

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta.

Mangpapatay ni Yahweh... mangmangted iti biag... Mangipababa isuna... mangpagpagungar... mangpapapanglaw... mangpabaknang... mangipababa... mangitan-ok

Tengngel ni Yahweh ti amin a banag. (Kitaen: Merism)

1 Samuel 2:8

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta.

manipud iti tapok... gabsuon ti dapo...

Dagitoy ket panangibaga maipapan iti kinanumo wenno kinapanglaw a kasasaad ti maysa a tao. (Kitaen: Metaphor)

Bangbangonenna dagiti napanglaw manipud iti tapok. A-aonenna dagiti agkasapulan manipud iti gabsuon ti dapo tapno makipagtugawda kadagiti prinsipe ken tawidenda ti tugaw ti kinatan-ok.

Dagitoy a sasao ket mangiyeb-ebkas iti agpada a kapanunotan ti dua nga agduma a wagas. (Kitaen: INVALID translate/figs-parallelism

manipud iti tapok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "manipud iti daga." Daytoy ket sabali a wagas iti panangibaga iti naggapu iti kinapanglaw. (Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

dagiti agkasapulan

dagiti tattao nga awanan iti banbanag a kasapulanda

1 Samuel 2:9

Bantayannanto dagiti saka dagiti napudno a tattaona

Ditoy, ti sao a "saka" ket dakdakamatenna no kasano ti pannagna ti maysa a tao, a ti kayatna a sawen ket no kasano ti wagas a pilien ti maysa a tao a kita ti panagbiagna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "lapdanna dagiti napudno a tattaona iti minamaag a pangngeddengda" wenno "ikkanna dagiti napudno a tattaona iiti kabaelan a mangngeddeng iti napintas a pangngeddeng" (Kitaen: Metonymy and Metaphor)

mapaulimekto iti kasipngetan dagiti nadangkes

Daytoy ket sabali pay a wagas iti panangibaga iti ipapatay. (Kitaen: INVALID translate/figs-euphemism)

babaen iti pigsa

"gapu ta napigsa isuna"

1 Samuel 2:10-11

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Ana ti panagkararagna kenni Yahweh babaen iti kanta.

marumekto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "naparmek" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

pagpatingaan ti daga

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti entero a daga." Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

itag-aynanto ti tangguyob ti pinulotanna

Ti tangguyob ket simbolo ti kinapigsa. Kitaen no kasanoyo nga impatarus dagiti agpada a sasao idiay 2: 1. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pagbalinenna a napigpigsa ti mangidadaulo a pinila ngem kadagiti kabusorna" (Kitaen: Metaphor)

tangguyob

Daytoy ket pangtukar nga instrumento a mangisimbolo iti kinapigsa.

1 Samuel 2:12-14

Sapasap a Pakaammo:

No kasta a mangidatag dagiti tattao kadagiti ayup a kas daton, puoranda nga umuna ti taba ti ayup ket kalpasanna ilambongda ti karne ken kanenda daytoy.

Saanda nga am-ammo

Saanda nga inayat ni Yahweh a kas Diosda.

kaugalian

Ti kaugalian ket tignay a kankanayon nga ar-aramiden dagiti tattao.

silyasi, wenno dakkel a kaldero, wenno banga.

Pagkargaan dagitoy a mabalin a paglutoan iti taraon. No awan iti pagsasaoyo ti sao para kadagitoy a banbanag mabalin nga ibaga iti wagas a maawatan ti kaaduan. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "iti aniaman a pangilutoan dagiti tattao iti karne"

1 Samuel 2:15-19

Sapasap a Pakaammo:

No kasta a mangisagut dagiti tattao iti ayup a kas daton, nasken a puoranda nga umuna ti taba ket kalpasanna ilambongda ti karne, ket itedda ti dadduma iti padi, ken kanenda ti nabati.

puoranda

Mabalin nga ipatarus a kas: "ti tao a mangidatag iti datonna ket ipanna iti ayan ti padi ti datonna kalpasanna, puoran daytoy ti padi" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Mangtedka iti maituno a karne para iti padi

"Ikkannak iti sumagmamano a karne nga itedko iti padi tapno itunona daytoy"

maituno

Ti kayat a sawen daytoy ket iluto babaen iti panangituno wenno panangisarabasab iti apuy wenno beggang agingga a maluto.

saanda a rinaem ti daton para kenni Yahweh

Saan a tinungpal dagiti agtutubo a lallaki dagiti alagaden ni Yahweh maipanggep iti panagidaton ket inyaleng-alengda dagitoy.

1 Samuel 2:20-21

gapu iti kiniddawna kenni Yahweh

Mabalin nga ipatarus a kas: "gapu ta inkarina kenni Yahweh a ti anakna a ni Samuel ket agserbi kenkuana idiay templo."

iti sangoanan ni Yahweh

Ti kayat a sawen daytoy ket iti lugar a makita ni Yahweh ni Samuel ken makasursuro isuna maipapan kenni Yahweh.

1 Samuel 2:22-24

Apay nga ar-aramidenyo dagita a banbanag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nakaam-amak ti kasta a banbanag nga inaramidyo " (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

1 Samuel 2:25-26

siasino ti agsao para kenkuana?

"awan duadua nga awan ti agsao para kenkuana" (Kitaen: Rhetorical Question)

timek ti amada

Ditoy, ti "timek" ti ama ket ibagbagina a mismo ti ama. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti amada" wenno "ti imbaga ti amada" (Kitaen: INVALID translate/figs-metonymy)

1 Samuel 2:27-28

tao ti Dios

Kayat a sawen daytoy a ragup ti sao ket maysa a profeta ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "maysa a tao a makangkangngeg ken mangibagbaga iti sasao manipud iti Dios.

Saan kadi nga imparangko ti bagik... balay?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nasken a maammoam nga imparangko ti bagik" (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

iti balay ti kapuonam

Ditoy, ti sao a "balay" ket dakdakamatenna dagiti tattao nga agnanaed iti balay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti pamilia ti kapuonam" (Kitaen: Metonymy)

sumang-at iti altarko, ken mangpuor iti insenso

Dakdakamaten daytoy ti panangidatag iti maysa a daton kenni Yahweh.

a mangikawes iti efod iti sangoanak

Dagiti sasao nga "agkawes iti efod" ket maipapan iti trabaho dagiti padi a mangikawkawes iti efod. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "aramidem ti imbilinko nga aramiden dagiti papadi" (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 2:29-30

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ti tao ti Dios ti makitungtong kenni Eli.

Apay ngarud a saanyo a rinaem dagiti daton ken sagsagut nga imbilinko a kasapulan iti lugar a pagnanaedak?

Dagitoy a sasao ket maysa a panangbabalaw. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Rumbeng a rinaemyo dagiti naidaton para kaniak... iti lugar a pagnanaedak. (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

lugar a pagnanaedak

"ti lugar a pangidatdatagan dagiti tattaok iti sagsagutda kaniak"

babaen iti panagpalukmegyo iti bagbagiyo babaen kadagiti kasasayaatan iti tunggal daton

Ti kasasayaatan a paset ti sagut ket maipuor a kas daton kenni Yahweh, ngem kankanen daytoy dagiti papadi.

balay ti kapuonam

Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1SA 2:27.

iti sangoanak

Saan a kayat a sawen daytoy a mismo a magmagna dagiti tattao iti sangoanan ni Yahweh, ngem addaanda iti nasinged a relasyon kenkuana iti babaen ti panangaywanna. (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

Saankon nga aramiden daytoy

"awan duadua a saanko nga aramiden daytoy!"

ipababak

“maipababa”

1 Samuel 2:31-33

Dumngegka

"Denggem a nasayaat ti ibagak" wenno "Napateg unay ti ibagak"

Dumngegka, umayen dagiti aldaw a pukawek ti pigsam ken ti pigsa ti balay ni amam

Dagiti sasao a "pukawek....pigsa" ket mabalin a maipapan iti ipapatay ti maysa a napigsa pay laeng nga agtutubo; dagiti sasao a "balay ti amam" ket dakamatenna ti "pamiliam." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Papatayenka ken amin a napipigsa nga agtutubo a lallaki iti pamiliam" (Kitaen: Euphemism and Metonymy)

1 Samuel 2:34-35

Mangisaadakto iti napudno a padi

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "maysa a tao ti pagbalinekto a padi"

para kaniak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nga agserbi kaniak" (Kitaen: Idiom)

iti pusok ken kararuak

"iti kayatko nga aramidenna ken iti ibagak nga aramidenna"

Mangipasdekakto iti natalged a balay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Siguraduekto nga addanto a kankanayon ti kaputotanna nga agbalin a kangatoan a padi." (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 2:36

dayta a tao

Dakdakamaten daytoy ti napudno a padi nga insaad ti Dios.

tapno makapanganak iti maysa a pidaso a tinapay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "tapno adda iti kanek" (Kitaen: INVALID translate/figs-synecdoche))

1 Samuel 3

1 Samuel 3:1-4

Manmano ti sao ni Yahweh

"Saan a masansan a makitungtong ni Yahweh kadagiti tattao"

pagsilawan ti Dios

Daytoy ti pito a pagsilawan iti nasantoan a disso iti tabernakulo nga inaldaw ken agpatpatnag a nakasilaw aginggana a maibus ti lanana.

balay ni Yahweh

Ti "balay ni Yahweh" ket naaramid iti tolda idi saan pay a naipatakder ti templo nga aw-awaganda met laeng iti "templo ni Yahweh," ditoy ti lugar a pagdaydayawan dagiti tattao, isu a mabalin nga ipatarus daytoy a kas "templo."

1 Samuel 3:5-6

anakko

Saan a ni Eli ti pudno nga ama ni Samuel. Agsasao ni Eli a kasla isuna ti ama ni Samuel tapno ipakita kenni Samuel a saan isuna a makaung-unget ngem kasapulan a dumngeg ni Samuel kenkuana. (Kitaen: Metaphor)

1 Samuel 3:7-8

wenno awan pay pulos iti aniaman a mensahe a naipakita kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "wenno saan pay a nangted ni Yahweh iti aniaman a mensahe kenkuana" wenno "ket saan a pulos a nangted ni Yahweh iti aniaman a mensahe kenkuana" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 3:9

ti adipenmo

Imbaga ni Eli kenni Samuel a makisao isuna kenni Yahweh a kasla saan nga isuna ti makisasao tapno maipakita ni Samuel ti panagraemna kenni Yahweh. Mabalin nga ipatarus a kas: "Siak" (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 3:10-11

Immay ni Yahweh ket nagtakder

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Pudno a nagparang ken nagtakder ni Yahweh iti sangoanan ni Samuel wenno 2) Imparikna ni Yahweh kenni Samuel ti kaaddana.

agkintayeg dagiti lapayag ti amin a makangngeg iti daytoy

Maklaatto ti tunggal maysa iti mangngegda. (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 3:12-14

manipud iti rugi

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "amin a banag" (Kitaen: Merism)

nangiyeg iti lunod dagiti annakna kadagiti bagbagida

"naaramid dagitoy a banbanag nga imbaga ni Yahweh a dusaenna dagiti nangaramid kadagitoy"

saanto pulos a mapakawan dagiti basol ti balayna babaen iti daton wenno sagut

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "awan ti uray ania a kita ti daton wenno sagut ti mabalin nga idatag ti siasinoman a pakapakawanan ti basbasol ti pamiliana" (Kitaen: Active or Passive)

ti basol ti balayna

"dagiti basbasol a naaramid dagiti tattao a kameng ti pamiliana"

1 Samuel 3:15-16

balay ni Yahweh

Kinapudnona, ti "balay" ket naaramid babaen tolda, ngem kasasayaatan nga ipatarus daytoy ditoy a kas "balay."

anakko

Saan a ni Eli ti pudno nga ama ni Samuel. Agsasao ni Eli a kasla isu ti ama ni Samuel tapno maipakita a saan isuna a makaung-unget ngem masapul a sungbatan ni Samuel isuna. Ipatarus a kas idiay 1:6. (Kitaen: Metaphor)

1 Samuel 3:17-18

ti imbagana

"ti mensahe nga inted ni Yahweh"

ti imbagana kenka

Ti "...na" ket dakdakamatenna ni Yahweh

Dusaennaka ti Dios, ken ad-adda pay koma

"Dusaennaka koma ni Yahweh iti nakarkaro pay ngem iti imbagana a panangdusana kaniak" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 3:19-21

awan ti pimmalso kadagiti padtona

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "napasamak amin dagiti imbagana a padto maipanggep iti masakbayan" (Kitaen: INVALID translate/figs-litotes)

entero nga Israel

"Amin dagiti tattao iti Israel"

manipud Dan agingga iti Beerseba

Daytoy ket dakdakamatenna ti "amin a paset ti daga." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "manipud iti sabali a pungto ti daga agingga iti sabali pay a pungto" wenno "manipud iti amianan ti Dan agingga iti abagatan ti Beerseba" (Kitaen: INVALID translate/figs-merism)

nadutokan ni Samuel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dinutokan ni Yahweh" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 4

1 Samuel 4:1-2

Ebenezer... Afek

Dagitoy ket nagan ti luglugar (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

inabak dagiti Filisteo ti Israel, a nakatayan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inabak ken pinatay dagiti Filisteo dagiti Israel" (Kitaen: Active or Passive)

agarup uppat a ribu a tattao iti paggugubatan

Ditoy ti bilang nga uppat a ribu ket patta-patta laeng a bilang. Mabalin nga ad-adu wenno basbassit ngem iti dayta. Ti sao nga "agarup" ket mangipakita a saan nga umisu a bilang. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "agarup a 4, 000 a lallaki" (Kitaen: Numbers)

1 Samuel 4:3-4

a nakatugaw iti ngatoen dagiti kerubim

Nupay adda ni Yahweh iti sadinoman, ipakpakitana ti bagina kadagiti tattaona manipud iti ngatoen ti naikitikit a kerubim iti rabaw ti lakasa ti tulag ti Dios.

Finees

Daytoy a Finees ket saan nga isu ti apoko ni Aaron idiay Exodo ken Dagiti Numero.

1 Samuel 4:5-6

naisangpet... ti lakasa ti tulag ni Yahweh

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Binaklay dagiti tattao ti lakasa ti tulag ni Yahweh"

Idi naisangpet iti kampo ti lakasa ti tulag ni Yahweh

"binaklay dagiti tattao ti lakasa ti tulag ni Yahweh ket impanda iti kampo"

1 Samuel 4:7-9

Siasino ti mangsalaknib kadatayo manipud iti pigsa daytoy a mannakabalin a Dios?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awan ti siasinoman a mabalin a mangsalaknib kadatayo manipud iti daytoy a mannakabalin a Dios." Daytoy a saludsod ket panangiyebkas iti karirikna. (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

agpakalalakikayo

Daytoy ket sabali a wagas iti panangibaga iti pumigsa ken makiranget. (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

agbalinkayo a tagabu dagiti Hebreo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pagbalinen dakayo dagiti Hebreo a tagabu babaen iti panangabakda kadakayo iti gubat."

agbalinkayo a tagabu

Kayat a sawen ti sao a "...yo" ket dagiti Filisteo a mismo.

1 Samuel 4:10-11

naabak ti Israel

Ti sao nga "Israel" ket dakdakamatenna "ti armada ti Israel." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inabakda ti Israel." (Kitaen: Active or Passive and Metonymy)

Naalada ti lakasa ti tulag ti Dios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Innala met dagiti Filisteo ti lakasa ti tulag ti Dios" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 4:12-13

naray-ab ti kawesna ken kataptapok ti ulona

Iti kaugalian dagiti Israelita, daytoy ket maysa a wagas iti panangiyebkas iti nakaro a panagladingit.

ta agkebba-kebba ti pusona

Mabu-buteng ni Eli. (Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

1 Samuel 4:14-15

ti lalaki

"lalaki a nagtaud iti tribu ti Benjamin" (kitaen 1SA 4:12)

1 Samuel 4:16-17

anakko

Daytoy ket nadayaw a panangawag iti maysa a tao nga ub-ubing ngem ni Eli.

naipanaw ti lakasa ti tulag ti Dios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "innala dagiti Filisteo ti lakasa ti tulag ti Dios" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 4:18

Idi nadakamatna ti lakasa ti tulag ti Dios

"Idi imbaga ti lalaki a naggapu iti tribu ti Benjamin" (kitaen 1SA 4:12)

Narung-o ti tengngedna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Narung-o ti tengngedna" gapu iti pannakaburang-itna. (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

1 Samuel 4:19-20

a naagaw ti lakasa ti tulag ti Dios

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inagaw dagiti Filisteo ti lakasa ti tulag ti Dios." (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

saanna ida nga impangag

"ipangagna ti imbagada" wenno "agpabang-ar"

1 Samuel 4:21-22

Icabod

Dagiti nagan ket mangipakita no dadduma iti pakaammo maipanggep iti maysa a tao, lugar wenno banag a dakdakamaten daytoy. (Kitaen: INVALID translate/translate-names)

1 Samuel 5

1 Samuel 5:1-3

balay ni Dagon

Ti templo ni Dagon a dios dagiti Filisteo.

nakitada a natumba a nakapakleb ti estatua ni Dagon

Ipakpakaawat daytoy nga awan ti tao a nangiduron wenno nangtumba iti estatua ngem ni Yahweh ti nangtumba iti estatua kabayatan ti rabii.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 5:4-5

Naisina ti ulona ken dagiti imana ken naiwara iti pagserkan

Ditoy ti sao a "naisina" ket ipakpakaawatna ti naigagara a pannakaikkat, pannakaputed, a kapadana met laeng ti pannakapugot ti ulo ti maysa a tao ken ti pannakaisina ti ima manipud iti bagi.

Daytoy ti gapuna nga uray kadagitoy nga aldaw

Mangrugin a mangted ti nagsurat iti sumagmamano a pakasaritaan wenno pakaammo a saan a kabilang iti daytoy nga istorya.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 5:6-7

Nadagsen ti ima ni Yahweh kadagiti

Dagiti mabalin a kaipapananna, 1) "Nakaro ti panangdusa ni Yahweh kadagiti" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]]) wenno 2) Dinusa ni Yahweh iti kasta unay" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

maamiris

Mabalin a maipatarus daytoy a kas, ''maawatan"

lakasa ti tulag ti Dios ti Israel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Lakasa ti tulag ni Yahweh"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 5:8-9

inummongda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: ''kinasarita"

ti ima ni Yahweh

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "Ni Yahweh" wenno 2) "Ti panangdusa ni Yahweh"

naglettegda

Maysa a kita ti sugat wenno gaddil iti kudil a mabalin a maipatay.

dagiti ubbing ken nataengan

Daytoy ti maysa pay a panangibaga iti "amin." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_merism]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 5:10

impukkaw dagiti Ekronita

Nagbuteng dagiti Ekronita wenno taga-Ekron iti panangdusa ti Dios ti Israel ken ammoda nga ad-adda a mannakabalin daytoy a Dios ngem iti diosda a ni Dagon. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Inyikkis dagiti Ekronita wenno taga-Ekron ti sangitda gapu iti butengda" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 5:11-12

ti Dios ti Israel

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) sarsaritaenda ti pudpudno a nagan ti Dios ti Israel wenno 2) mamatida a ti daydayawen ti Israel ket maysa kadagiti adu a didiosen, "ti dios ti Israel." Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1 Samuel 5:7.

Dagiti tattao a saan a natay

Ipakpakaawat daytoy nga adun a tattao ti natay.

dimmanon kadagiti langlangit ti asug ti siudad

Ti sao a "siudad" ket dakamatenna dagiti tattao iti siudad. Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) dagiti sasao a "dimmanon kadagiti langlangit" ket maysa a pagsasao wenno panangibaga a ti kayatna a sawen ket "napigsa unay." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "napigsa unay ti panagsangitda" wenno 2) dagiti sasao a "kadagiti langlangit" ket dakdakamatenna dagiti didiosen dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "immasug dagiti tattao iti siudad kadagiti didiosenda" (Kitaen: Metonymy and Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:05]]

1 Samuel 6

1 Samuel 6:1-2

pito a bulan nga adda iti pagilian dagiti Filisteo

Pito a bulan nga adda iti lugar dagiti Filisteo ti Lakasa ti tulag ti Dios. Pito a bulan a tinagikua dagiti Filisteo ti Lakasa ti tulag ti Dios.

dagiti papadi ken dagiti mammadles

Dagitoy dagiti papadi ken mammadles ni Dagon.

Ibagayo kadakami no kasano ti panangisublimi iti daytoy

Tinarigagayan dagiti Filisteo nga isublida ti Lakasa ti tulag ti Dios a saanda a mapaunget ni Yahweh.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:3-4

letteg

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti sugat wenno gaddil gapu iti sakit"

marabutit

Ti marabutit ket babassit nga ayup a masansan a makaited kadagiti saksakit.

angol

Ti sao nga "angol" ket mabalin a maysa a kita ti sakit a makaakar a nalaka nga agwaras kadagiti tattao ken pakaigapuan ti pannakatay dagiti tattao. Adda agduduma a kita ti angol, ngem iti daytoy a paset ket dakdakamatenna ti sakit a kimpet kadagiti tattao iti Filistia.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:5-6

patangkenenyo dagiti pusoyo

Ti kayat a sawen daytoy ket ti saanda a panagtulnog iti Dios.

Apay a patangkenenyo dagiti pusoyo, a kas iti panangpatangken dagiti taga-Egipto ken ti Faraon kadagiti pusoda?

Ginuyugoy wenno inallukoy dagiti papadi ken mammadles dagiti Filisteo a panunotenda koma ti pagbanaganna no saanda nga agtulnog iti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saankayo koma a nasukir a kas iti kinasukir dagiti taga-Egipto ken ni Faraon. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

saan kadi a pinalubosan dagiti taga-Egipto dagiti tattao, ket pimmanawda?

Daytoy ket maysa a panangibaga tapno maipalagip kadagiti taga-Filistia ti panangpapanaw dagiti taga-Egipto kadagiti Israelita manipud iti Egipto tapno isardengen ti Dios ti panangparparigatna kadagiti taga-Egipto. Mabalin nga ipatarus daytoy kas iti: "laglagipenyo a pinapanaw dagiti taga-Egipto dagiti Israelita iti Egipto." (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:7-9

Ket bay-anyo ida a mapan nga is-isuda.

Ti namnamaen dagiti tattao nga aramiden dagiti dua a baka ket agsubli iti ayan dagiti urbonda.

no sumang-at daytoy iti dalan nga agturong idiay Betsemes... ni Yahweh ngarud

Nakakaskasdaaw nga ad-adda pinili dagiti baka ti agturong idiay Betsemes idinto ta adda dagiti urbonda idiay Filistia.

maammoantayo a nairana laeng a napasamak kadatayo daytoy

"maammoantayo a nairana laeng a napasamak daytoy."

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:10-12

sinan-letteg a kas kadagiti lettegda

"Dagiti nakitikitan a banbanag a kaing-inges dagiti lettegda a naaramid babaen iti panangibukbok iti narunaw a landok iti maysa a paghormaan; mabalin a mausar iti mamin-adu a daras ti porma."

Nagturong dagiti baka iti agpa-Betsemes a saanda a simmiasi

Dagiti gagangay nga agpaspasuso a baka ket kadawyan a sublianda koma dagiti urbonda ngem dagitoy a baka ket nagturongda ketdi idiay Betsemes.

agem-emmakda bayat a mapmapanda

Agem-emmak dagitoy a baka a pagilasinan nga agrirririda. Kayat dagitoy a baka nga agsublida iti ayan urbonda.

saanda a simmiasi

Naiturong dagitoy a baka iti maysa a lugar papanan wenno pagturonganda nga awan pulos ti siasinoman a nangiturong kadakuada.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:13

tattao iti Betsemes

Dagitoy a tattao ket Israelita.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:14-15

Adda dakkel a bato sadiay

Inusar dagiti tattao daytoy a bato a kas altar idi indatonda dagiti baka nga agpaay a datonda kenni Yahweh.

Imbaba dagiti Levita ti lakasa ti tulag ni Yahweh

Ti kinapudnona, napasamak daytoy sakbay a binalsigda ti kariton a pinagsungrodda iti panangidatonda kenni kadagiti baka.

Imbaba dagiti Levita ti lakasa ti tulag

Sigun iti Linteg ni Moises, dagiti laeng Levita ti mabalin a mangawit iti lakasa ti tulag.

ti kahon nga adda iti daytoy, a nakaikargaan dagiti nahorma a balitok a banbanag

"ti kahon a naglaon iti balitok a sinan-letteg ken sinan-marabutit"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:16

dagiti lima a mangidadaulo kadagiti Filisteo

"dagiti lima nga ari dagiti Filisteo"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:17-18

natalged a siudad

Dagitoy ket siudad nga addaan kadagiti nangangato a pader iti aglawlaw nga agpaay salaknib dagiti tattao nga adda iti uneg manipud iti panangdarup dagiti kabusorda.

Ti dakkel a bato...ket nagtalinaed a saksi

Nadakamat ti dakkel a bato a kasla daytoy ket maysa a tao a makakita. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_personification]])

ni Josue a taga-Betsemes

"Ni Josue a naggapu idiay Betsemes" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:19-20

kimmitada iti uneg ti lakasa ti tulagna

Nasagradoan unay ti lakasa ti tulag isu nga awan ti mapalubosan a mangkita iti uneg daytoy. Dagiti laeng papadi, ti puli ni Aaron ti mapalubosan a kumita iti uneg ti lakasa ti tulag ken adda laeng dagiti gundaway a panangkitada ti uneg daytoy iti las-ud ti makatawen.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 6:21

Kiriat Jearim

Maysa daytoy nga ili idiay Israel. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:06]]

1 Samuel 7

1 Samuel 7:1-2

Kiriat Jearim

Daytoy ket nagan ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Abinadab... Eleazar

Dagitoy ket nagan ti lallaki.

duapulo a tawen

20 a tawen (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

INVALID comprehension/1sa/07

1 Samuel 7:3-4

agsublikayo kenni Yahweh iti amin a pusoyo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "napapati a panagdayaw ken panagtulnog kenni Yahweh laeng." (Kitaen: Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:5-6

entero nga Israel

"dagiti amin a tattao iti Israel" wenno "amin nga Israelita"

nagsakdoda iti danum ket imbukbokda iti sangoanan ni Yahweh

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) saan a maaklun dagiti tattao ti danum a kas paset ti panagayunar wenno 2) nangsakdoda iti danum iti maysa a waig wenno bubon ket imbukbokda daytoy iti daga a kas mangipakita nga agbabawidan iti basol a naaramidda.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:7-8

dinarup dagiti mangidadaulo kadagiti Filistieo ti Israel

Ipakpakaawat ti nagsurat a kadua dagiti armada dagiti mangidadaulo. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

isalakannatayo manipud kadagiti ima dagiti Filisteo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ispalennatayo manipud kadagiti armada ti Filistia"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:9

immasug

"nagkiddaw iti tulong"

impangag ni Yahweh isuna

'inaramid ni Yahweh ti kiniddaw ni Samuel kenkuana"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:10-11

tinikawna

Saan nga ammo dagiti Filisteo no kasanoda a mangabak iti gubat.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:12

nangala ni Samuel iti maysa a bato ket inkabilna

Dagiti Israelita ken dadduma a tattao iti dayta a lugar ket kadawyan a mangikabilda iti dakkel a bato kadagiti disso wenno lugar a nakapasamakan ti maysa a napateg a pasamak tapno agpaay a pakalaglagipan iti tulong ti Dios.

Mizpa... Sen

Dagitoy ket nagan ti lugar.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:13-14

Naabak ngarud dagiti Filisteo

Kalkalpas laeng ti panangibaga ti nagsurat no kasano ti pannakaabak dagiti Filisteo. No adda wagas ti pagsasaoyo a mangted iti pagleppasan ti maysa a panangiladawan, mabalin nga usarenyo ditoy.

saanda a nakastrek iti nagbeddengan ti Israel

Saan a sinerrek dagiti Filisteo ti beddeng ti Israel tapno darupenda ida.

Ti ima ni Yahweh ket maibusor kadagiti Filisteo

Ti sao nga "ima" ket dakdakamatenna ti pannakabalin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inusar ni Yahweh ti pannakabalinna maibusor kadagiti Filisteo" (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 7:15-17

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:07]]

1 Samuel 8

1 Samuel 8:1-3

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

kinaagum ti ginamgamgamanda

tinarigagayanda ti kuarta babaen iti panangawatda kadagiti pasuksok.

kinilloda ti hustisia

Pabpaboranda ti tao a mangpaspasuksok kadakuada.

1 Samuel 8:4-5

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

Mangdutokka iti agbalin nga arimi a mangikeddeng kadakami

Biddut ti pinati dagiti mangidadaulo a ti maysa nga ari ken dagiti annakna a sumukat kenkuana nga agturay ket nalintegto ti panangiturayna kadakuada.

1 Samuel 8:6-7

saan a naragsakan ni Samuel idi imbagada daytoy

Nalidayan ni Samuel ta kayat dagiti tattao ti maaddaan iti ari, saan laeng nga iti pannakaikkat dagiti saan a mapagtalkan nga annakna ken ti pannakadutok dagiti napudno nga ukom.

Ikkannakami iti ari a mangikeddenng para kadakami

Kayat dagiti tattao a maaddaanda iti ari, saan laeng a ti pannakadutok dagiti napudno nga ukom.

Ipangagmo ti timek dagiti tattao iti amin nga ibagada kenka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Aramidem ti ibaga dagiti tattao" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

ngem linaksiddak

Ammo ni Yahweh a saan a para kadagiti saan a mapagtalkan nga ukom ti pananglaksidda, no diket para kenni Yahweh nga arida.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

1 Samuel 8:8-9

inruarko ida idiay Egipto

Maipapan daytoy iti panangwayawaya ni Yahweh kadagiti Israelita manipud iti pannakatagabuda idi iti nabayag a tawtawen idiay Egipto.

dumngngegka kadakuada

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Aramidem ti kidkiddawenda"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

1 Samuel 8:10-12

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

1 Samuel 8:13-15

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

para-aramid iti bangbanglo

"tapno agaramid kadagiti pagpabanglo iti bagi"

kaoliboanyo

"ti nalawa a paset ti daga a nakaimulaan dagiti adu nga olibo"

opisialna

Dagitoy dagiti pangulo dagiti armada ti ari.

1 Samuel 8:16-18

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

agbalinkayonto a tagabuna

Addanto ti tiempo a tratoento ti ari dagiti amin a kas tagabuna.

agsangitkayonto

Dagiti mabalin a kaipapananna 1)umasugto dagiti tattao iti Dios maipapan iti ari 2) umasugto dagiti tattao iti ari maipapan iti panangtratona.

1 Samuel 8:19-20

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

1 Samuel 8:21-22

inyulitna dagitoy kadagiti lapayag ni Yahweh

Nagkararag ni Samuel kenni Yahweh ket inyulitna amin ti maipapan iti imbaga dagiti tattao a kayatda ti maaddaan iti ari. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

Ipangagmo dagiti ararawda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "agtungpalka kadakuada" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

mapan ti tunggal tao iti siudadna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "agawid"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:08]]

1 Samuel 9

1 Samuel 9:1-2

mararaem a lalaki

Maysa a tao a raraemen ken dengdenggen dagiti tattao ti pammagbagana.

Kis...Abiel...Zereo...Becorat...Afia

Dagitoy dagiti nagan dagiti lallaki a kapuonan ni Saul. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Benjamita

Ti Benjamita ket tao a maibilang iti tribu ti Benjamin.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:3-4

turod a pagilian ti Efraim...ti daga ti Salisa...ti daga ti Salim...ti daga dagiti Benjamita

Amin dagitoy ket lugar idiay Israel. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:5-6

daga ti Suf

Daytoy ket distrito wenno ili ti Israel nga adda laeng iti amianan ti Jerusalem.

ti dalan a rumbeng a papananta iti panagdalliasatta

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Sadino ti pakasarakanta kadagiti asno"

amin nga ibagana ket pumudno

Daytoy ket pangsubok iti maysa a pudno a profeta.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:7-8

ania ti maiyegta iti lalaki?

Ti panangted iti sagut ket maysa a pagilasinan iti panagraem iti tao ti Dios.

apagkapat ti pirak a siklo

Ti maysa sikel ket 11 a gramo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "1/4 ti sikel." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bmoney]] ken [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_fraction]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:9-11

(Idi un-unana iti Israel...mammadto)

Daytoy ket pakaammo maipanggep iti kaugalian nga innayon ti nagsurat a Hebrew. No saan a nasayaat wenno natural iti pagsasaoyo nga ikabil ditoy daytoy a pakaammo, mabalin nga iyakaryo daytoy iti murdong ti bersikulo 11.

Ta dagiti propeta ita a tiempo ket maawagan idi iti mammadto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ti mammadto ket isu ti sigud a pangaw-awagda iti aw-awagantayo ita a profeta."

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:12-13

mangidaton ita dagiti tattao

Dagitoy ket mabalin nga isu ti piesta wenno umuna a bunga a daton, saan a daytoy ti daton para iti basol a rumbeng a maangay iti tabernakulo.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:14

a mapan iti nangatao a disso

Maysa a lugar iti komunidad a nairanta a nasantoan a pangidatagan kadagiti sagut wenno daton kenni Yahweh.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:15-16

pulotamto isuna nga agbalin a prinsipe

Daytoy ti lalaki a pinili ti Dios nga agbalin nga ari ti Israel.

daga ti Benjamin

manipud iti daga a pagnanaedan ti tribu ti Benjamin.

iti ima

"manipud iti panangituray" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

Ta maasianak kadagiti tattaok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "adda asik kadagiti tattaok"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:17-19

kinuna ni Yahweh kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Imbaga ni Yahweh kenni Samuel"

ti mammadto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "profeta ni Yahweh"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:20-21

Ket siasino...sangkabalayan ti amam?

Daytoy a saludsod ket maysa a panangiyebkas iti nauneg a panagtarigagay a kayat ti israel nga agbalin ni Saul nga ari. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Saan kadi a maysaak a Benjamita...Apay ngarud a kastoy ti wagas ti panagsaom kaniak?"

Iyeb-ebkas ni Saul iti pannakasiddaawna gapu ta masansan a saan a mararaem dagiti babassit a tribu. (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:22

kangrunaan a tugaw

"tugaw dagiti mararaem"

tallopullo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "30" (Kitaen: INVALID translate/translate-numbers

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:23-24

Daytoy ti naidulin para kenka! Kanem daytoy, gapu ta nailasinen daytoy a para kenka sakbay pay iti naituding a tiempo a panangawisko kadagiti tattao.

Daytoy ket maysa a wagas iti panangibaga a ti a taraon ket maysa a panagraem kenni Saul iti sangoanan dagiti tattao.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:25-26

iti tuktok ti balay

Daytoy ti kadawian a paguummongan a disso para kadagiti pamilia ken sangaili. Iti rabii, nalamlam-ek iti dayta a disso ngem iti uneg ti balay.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 9:27

tapno maibagak ti mensahe ti Dios kenka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ket ibagak kenka ti mensahe ti Dios kenka"

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:09]]

1 Samuel 10

1 Samuel 10:1-2

innala ... ti maysa a pagkargaan nga aglaon iti lana, imbukbukna iti ulo ni Saul

Iti kaugalian dagiti Israelita, no nangibukbok ti maysa a profeta iti lana iti ulo ti maysa a tao, makaawat dayta a tao iti bendision manipud kenni Yahweh.

pagkargaan

Maysa a bassit a pagkargaan a naaramid manipud iti nadamili a pitak.

Pudno a ni Yahweh ti nangpulot kenka a mangituray iti tawidna

Palpalagipan ni Samuel ni Saul a pinili isuna ni Yahweh nga agbalin nga ari iti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan dua-dua a ni Yahweh ti nangpulot kenka nga agbalin a mangituray iti tawidna. (Kitaen: Rhetorical Question)

Selsa

Nagan ti lugar (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Ania ti aramidek iti anakko?

Ita, madanaganen ti ama ni Saul maipanggep kenkuana ken kayatna a biroken isuna.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:3-4

lalat a naglaon ti arak

Kadigidiay a tiempo mangpapatay dagiti tattao kadagiti ayup, laplapenda dagiti dadduma a lalat ti ayup, ket aramidenda daytoy a pagkargaan iti tubbog agingga agbalin nga arak.

Tabor

Nagan iti lugar. (Kitaen: How to translate Names)

nga awatemto manipud kadagiti imada

Dagiti ima ket maysa a panangibaga para iti tao. “alaem kadakuada” wenno “awatem” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:5-6

pandereta

Pangmusiko nga instrumento a nagbukel. Adda lalat iti maysa a bangirna a mabalin a patiten ken addaan kadagiti babassit a nagbukel a landok iti aglawlaw ti sikiganna nga aguni no magun-gon daytoy.

Ti Espiritu ni Yahweh ket sibibilegto nga umay kenka

Ti kayat a sawen ti sao nga “umay” ket impluwensiyaan ti Espiritu ni Yahweh ni Saul. Iti daytoy a pasamak, ti kayat a sawen daytoy ket pagpadtoenna ni Saul ken pagtignayenna a naidumduma a tao. (Kitaen: Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:7-8

aramidem ti aniaman a kayat ti imam nga aramiden

Ditoy, sarsaritaen ni Samuel ti ima ni Saul a kasla maysa a tao a mangpadpadas nga agbirok kadagiti banbanag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “aramidem ti aniaman a panpanunotem nga umno nga aramiden” wenno “aniaman a kasapulam nga aramiden” tapno maaramid amin a trabaho. (Kitaen: Personification)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:9-10

innikkan isuna ti Dios iti sabali a puso

Innikan ti Dios ni Samuel iti kabaelan nga agpanunot a naidumduma manipud iti wagas a panagpanunotna idi. (Kitaen: Idiom)

ket sibibileg nga immay kenkuana ti Espiritu ti Dios

Agsasao ni Samuel a kasla ti Espiritu ti Dios ket tao nga agtartaray a mapan kenni Saul ken naan-anay a mangtengtengngel kenkuana. Ipatarus daytoy a kas iti inaramidmo idiay 10:6. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ti Espiritu ni Yahweh ti naan-anay a nangtengngel kenkuana” (Kitaen: Personification)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:11-13

Ania ti napasamak iti lalaki a putot ni Kis?

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) agkalkalap dagiti tattao iti impormasyon wenno 2) Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a napateg a tao ni Kis, isu a saan a pudno nga agbalin a profeta ti putotna a lalaki!” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

ti lalaki a putot ni Kis

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ni Saul, nga anak ni Kis”

Ket siasino koma met aya ti amada?

Nangaramat daytoy a tao iti saludsod a mangpalagip kadagiti tattao nga awan ti pakainaigan ti kinasiasino ti nagannak ti maysa a tao iti kinaprofeta wenno panagbalin a profeta. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a napateg no siasino dagiti nagannak dagitoy a profeta. Ti napateg ket ti nakakaskasdaaw a panangisao ni Saul kadagiti mensahe a nagtaud iti Dios.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Gapu iti daytoy, nagbalin a pagsasao, "Maysa kadi metten ni Saul kadagiti profeta?"

Nagbalin daytoy a pagsasaritaan dagiti Israelita. Agparparang nga ibagbaga daytoy dagiti tattao tapno maiyebkas ti pannakasiddaaw no kasta a saan a ninamnama a nakaaramid ti maysa a tao iti banag a saanna nga naar-aramid idi. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ket isu't gapuna a no kasta nga agduadua unay dagiti tattao maipanggep iti dadduma a damag, malagipda ti napasamak kenni Saul ket kunada, "Pudno kadi a maysan ni Saul kadagiti profeta?" (Kitaen UDB) (Kitaen: Proverbs ken Assumed Knowledge ken Implicit Information)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:14-16

Ket kinuna ti uliteg ni Saul kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ket ti kabsat ti ama ni Saul, kinunana kenni Saul”

saanna nga imbaga kenkuana ti banag maipanggep iti pagarian

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan nga imbaga ni Saul iti ulitegna a dinutokan isuna ni Yahweh nga agbalin nga ari iti Israel.”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:17-19

Inruarko ti Israel manipud idiay Egipto

Mabalin nga ipatarus a kas: “Inruarko dagiti tattao ti Israel idiay Egipto”

Mangisaadka iti maysa nga ari a mangituray kadakami

Mabalin nga ipatarus a kas: “Ikkannakami iti ari nga mangituray kadakami.”

iti ima dagiti taga-Egipto ... iti ima dagiti amin a pagarian

Ti sao nga “ima” ket dakdakamatenna ti pannakabalin wenno panangituray. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “iti panangituray dagiti taga-Egipto … ti pannakabalin dagiti amin a pagarian” (Kitaen: Metonymy)

idatagyo dagiti bagbagiyo iti sangoanan ni Yahweh sigun kadagiti tribu ken kadagiti puliyo

“aguummongda sigun iti tribu ken pulida ket agtakderda iti sangoanan ni Yahweh”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:20-21

napili ti tribu ni Benjamin … napili ti puli dagiti Matrita … napili ni Saul nga anak a lalaki ni Kis

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Pinili ni Yahweh ti tribu ti Benjamin … pinili ni Yahweh ti pamilia dagiti Matrita … pinili ni Yahweh ni Saul nga anak a lalaki ni Kis” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:22-23

nataytayag isuna ngem kadagiti tattao ket pagat-abagana laeng ida

Dagiti dadduma a tattao a natatayag iti Israel ket saan pay a dimmanun kadagiti abagana. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1 Samuel 9:2.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:24

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:25

dagiti kaugalian ken pagannurotan iti kinaari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “dagiti banag nga inkapilitan nga ipaaramid ti ari kadakuada, ken dagiti banag a kasapulan nga aramiden ti ari” (UDB) (Kitaen: Abstract Nouns)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 10:26-27

nga akin-puso kadagiti sinagid ti Dios

Ti kayat a sawen ti panangsagid ti Dios iti puso ti maysa a tao ket adda banag nga inkabil ti Dios iti panunotda wenno tinignayna ida nga agaramid iti maysa a banag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “dagiti mangayat a makikadua kenni Saul gapu ta binaliwan ti Dios dagiti panagpanpanunotda” wenno “dagiti binendisionan ti Dios.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

Kasanonatayo a maisalakan daytoy a tao?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti pannakabalin daytoy a tao a mangisalakan kadatayo!” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Inumsi

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “kinagurada wenno saanda a kayat isuna”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:10]]

1 Samuel 11

1 Samuel 11:1-2

Nahas

Maysa daytoy a tao a naggapu iti Ammon a kaputotan ni Lot, a kaanakan ni Abraham. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Jabes Galaad

Nagan daytoy iti maysa a lugar.

suatek

“Ikkatek”

maibabainanto ti

“mangiyeg iti pakaibabainan iti” wenno “mangiyeg iti saan a naimbag a dayaw iti”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:3

pito nga aldaw

“7 nga aldaw” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:4-5

Gabaa

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:6-8

immay ti Espiritu ti Dios kenkuana

Ti kayat a sawen ti sasao a “sibibileg nga immay kenni” ket indalan ti Espiritu ni Yahweh ni Saul. Iti daytoy a pasamak, inikkanna iti kabaelan ni Saul a mamagbalin kadagiti tattao a sibubuteng a mangdayaw kenkuana a kas arida ken makitipon iti armadana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “immay ti Espiritu ti Dios kenkuana”

saan a rummuar a sumurot

Ay-ayaban ni Saul dagiti amin a lallaki iti Israel a mapan makiranget kenni Nahas ken kadagiti Ammonita.

Ket immay kadagiti tattao ti panagbuteng kenni Yahweh

Inikkan ni Yahweh ti kabaelan dagiti tattao a raemen ni Saul a kas arida. Gapu iti daytoy ket sangsangkamaysa a naguummong dagiti lallaki kaduada ni Saul idiay Besek.

Besek

Nagan daytoy ti maysa nga ili nga asideg iti Jabes Galaad. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:9-10

Kinunada kadagiti dimteng a mensahero

Dakdakamaten ti sao a “da” ni Samuel ken ni Saul.

sakbay a dumteng ti tengnga ti aldaw

“sakbay ti kapudotan iti aldaw” wenno “sakbay iti katengngaan ti aldaw wenno agmatuon.”

Jabes Galaad...Jabes

Kitaen no kasanoyo nga impatarus dagitoy a luglugar idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:11:01|11:01]

Nahas

Nagan daytoy ti maysa nga ari. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:11:01|11:01]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:11

iti parbangon

Daytoy ket sakbay a pumarbangon a nakaturog pay laeng ti kaadduan iti kampo.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:12-13

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 11:14-15

pinagbalinda nga ari ni Saul iti sangoanan ni Yahweh

“pinagbalinda nga ari ni Saul bayat a siiimatang ni Yahweh”

Nangidatonda sadiay kadagiti daton a pakikappia iti sangoanan ni Yahweh

Paset ti panagserbi ni Samuel kenni Yahweh ket ti panangidaton kadagiti datdaton uray no saan isuna a nagtaud iti puli ni Aaron wenno ni Levi.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:11]]

1 Samuel 12

1 Samuel 12:1-2

magmagna ti ari iti sangoananyo... Nagnaak iti sangoananyo

Ti kayat a sawen dagitoy a panangiyebkas ket pudno a makitkita dagiti tattao ti kita panagbiag ni Saul ken ni Samuel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nakitada ti panagbiag ti ari … Nakitada ti panagbiagko” (Kitaen: [[:ilon:ta:vol1:translate:figs_idiom]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:3

Adtoyak; agsaksikayo a maibusor kaniak iti sangoanan ni Yahweh ken iti sangoanan ti pinulutanna

Babaen iti daytoy, karkariten ni Samuel dagiti tattao nga agsao no adda ti aniaman a saan a nasayaat a naaramidna iti siasinoman. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Agtaktakderak ita iti sangoananyo.Kiddawek nga agsaokayo iti sangoanan ti Dios ken ti ari a pinulotanna no adda ti uray ania a naaramidko a dakes kadakayo. (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

Siasino koma ti akinbaka ti innalak? Siasino koma ti akin-asno iti innalak?

Nangaramat ni Samuel kadagiti saludsod a mangipalagip kadagiti tattao a saanna a pulos tinakaw dagiti tarakenda nga ayup. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanak a pulos a nagtakaw iti nagatadan nga ayup iti siasinoman.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Siasino koma ti kinaorko?

Nangaramat ni Samuel iti maysa pay a saludsod a mangibagbaga a kankanayon isuna a napudno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanak a pulos a nangkakaur wenno nangpasuksok iti siasinoman a tao.”

Agsaksikayo a maibusor kaniak, ket isublikto daytoy kadakayo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “No adda ti uray maysa a naaramidko kadagitoy a dakes a banbanag, agsaokayo itan ket bayadak ti nautangko. Ilintegko ti aniaman a biddutko.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:4-5

manipud iti ima ti siasinoman a tao ... iti imak

Ti kayat a sawen dagitoy a sasao ket ti sanikua ti maysa a tao wenno ti naaramidda a mangted iti pabor manipud iti dadduma. Daytoy ket nadayaw a panangibaga a saan isuna a nagtakaw, wenno nangpasuksok wenno nagpasuksok. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_euphemism]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:6-7

amin a nalinteg nga inar-aramid ni Yahweh

Ipalpalagip ni Samuel kadakuada ti maipapan iti pakasaritaan no kasano ti panangtulong ni Yahweh iti Israel, a napnoan iti kinaimbag ken panggep.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:8-9

Jacob...Moises...Aaron...Sisera...Hasor

Dagitoy dagiti nagnagan iti lallaki. (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

inlakona ida

Maysa daytoy a panangiyebkas iti panangited ti Dios kadakuada kadagiti kabusorda nga agbalin nga adipenda.

iti ima ni Sisera...dagiti Filisteo...ari ti Moab

“iti pannakabalin ni Sisera … Filisteo … ti ari ti Moab”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:10-11

Immasugda kenni Yahweh

Ditoy, dakdakamaten ti sao a “da” ti nasion ti Israel.

nagserbikami kadagiti Baal ken kadagiti Astarte

Ditoy, dakdakamaten ti panagserbi ti napasnek a panagdayaw kadagiti didiosen. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nagdayaw kadagiti palso a dios ken diosa” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

ima dagiti kabusormi

“ti pannakabalin wenno panangituray dagiti kabusormi” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2: translate:figs_metonymy]])

Jerub Baal

Daytot ket naipatarus a kas Jerubaal kadagiti dadduma a patarus. Daytoy ket masya a nagan iti nadiosan a pammadayaw ken pigsa a mangsaranget iti palso a dios.

imbaon ni Yahweh...pinagballiginakayo

Is-istoriaen ni Samuel ti inaramid ti Dios kalpasan ti panangbigbig dagiti tattao iti basolda ket nagkiddaw iti tulong. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

Jerub Baal, Bedan, Jepta, ken Samuel

Dagitoy dagiti dadduma a nagnagan dagiti uk-ukom a insaad ti Dios. Inraman ni Samuel ti bagina iti daytoy a listaan. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:12-13

Saan! Ngem ketdi, maysa nga ari ti masapul nga agturay kadakami

Ipakpakita daytoy a sasao ti nakaro a reaksyon ti nasion ti Israel maibusor kenni Samuel idi imbagana kadakuada ti maipapan iti panagtalek iti Dios gapu ta inispal ida ti Dios iti napalabas.

a piniliyo, a kiniddawyo

Dagitoy a ragup ti sasao ket agpada ti kayatna a sawen ken iyunay-unayna a daytoy ti ari a kayat dagiti tattao. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:14-15

agbutengkayo...agserbikayo...agtulnogkayo...saankayo nga agsukir

Nausar dagitoy a sasao a mangiyunay-unay no kasano ti kinapateg daytoy. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]])

ti ima ngarud ni Yahweh ket bumusorto kadakayo, a kasla iti ibubusorna idi kadagiti kapuonanyo

Ibagbagi ti sao nga “ima” ti pannakabalin ken panangidalan ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Dusaennakayonto ni Yahweh, a kas met iti panangdusana kadagiti kapuonanyo.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:16-18

iti imatangyo

Ibagbagi ti sao nga “imatang” ket dagiti tattao iti nasion ti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “iti nawaya a lugar a mabalin a makita amin dagiti Israelita.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

Saan aya a panagaapit iti trigo ita?

Kadawyan a mangrugi ti tiempo ti panagaapit iti panangrugi ti tikag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Daytoy ket ti tiempo iti panagapit ken awan ti napipigsa a panagtudo iti dayta a tiempo." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

mangibaon koma isuna iti gurruod ken tudo

Saan a nasayaat nga agtudo no tiempo ti panagaapit. Masapul nga agtalinaed a namaga dagiti bukbukel tapno saan a malungtot dagitoy iti kamarin wenno aniaman a pakaikabilanda iti panawen ti lam-ek. Kidkiddawen ni Samuel a dusaen ni Yahweh ti Israel gapu iti panagkiddawda iti maysa nga ari babaen iti panangpatudona iti napigsa iti panawen ti panagaapit a pakadadaelan dagiti maapitda.

nagbuteng iti kasta unay amin dagiti tattao kenni Yahweh

Makasursuron ti Israel no ania ti kayat a sawen ti panagbuteng kenni Yahweh. Maysa nga adal a saan a naipasa kadagiti simmaruno a henerasion manipud iti immuna a henerasion.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:19-21

tapno saankami a matay

Ti pannusa para iti basol ket patay. Nakita ti nasion ti Israel iti panangdadael ni Yahweh kadagiti nasion a nangidadanes kadakuada. Madanaganda a nagbanagdan a “naitudingdan a madadael” a kas kadagidiay a nasion.

Saankayo nga agbuteng

Nakaaramid dagiti tattao iti dakes ken mabutengda a dadaelen ida ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saankayo nga agbuteng a makaunget ken dadaelennakayonto ti Dios gapu iti daytoy a basol.” (Kitaem: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

tummalikud tapno surotenyo laeng dagiti ubbaw a banbanag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “panangitultuloy nga agdayaw kadagiti palso a dios.”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:22-23

gapu iti naindaklan a naganna

Ditoy, dakdakamaten ti “nagan” ket ti dayaw ni Yahweh. “Tapno agtultuloyto ti dayaw ken panagraem kenni Yahweh” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])

adayo koma a makabasolak kenni Yahweh gapu iti panangisardengko a mangikarkararag kadakayo

Nagbuteng la unay dagiti tattao gapu iti tudo ken gurruod nga imbaon ni Yahweh idi nagkararag ni Samuel. Patien dagiti dadduma nga us-usaren ni Samuel dagiti kararagna a mangdangran kadakuada. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 12:24-25

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:12]]

1 Samuel 13

1 Samuel 13:1-2

Sapasap a Pakaammo:

Pinabaro ni Samuel ti pagarian ni Saul idiay Gilgal ken pinalagipan ni Samuel dagiti tattao a sumurotda iti Apo.

dagiti nabatbati kadagiti soldado, tunggal maysa iti toldana

Ti teksto daytoy a bersikulo kadagiti nagkakauna a kopya ket agparparang a nadadael, isu a dagiti kabaroan a patarus ket addaan kadagiti nagduduma a panangipatarus. Padpadasenda amin a parwaren ti mabalin a kasasayaatan a kaipapanan ti orihinal a teksto.

nangpili isuna iti tallo ribu a lallaki

Ti Gibea ket maysa nga ili. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 10:26.

Dua ribu ti kaduana idiay Mikmas

Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Gibea” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:10:26|10:26]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:3-4

agbanbantay a buyot dagiti Filisteo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “pagkamkampoan dagiti soldado a Filisteo”

Geba

Nagan ti ili a nakaisaadan ti kampo dagiti Filisteo. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Nangngeg ti entero nga Israel a pinarmek ni Saul

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ak-akuen ni Saul ti pagrebbengan a para kadagiti inaramid ni Jonatan wenno 2) al-alaen ni Saul ti pammadayaw a para iti inaramid ni Jonatan.

nabangsit

Ti pananggurgura dagiti Filisteo kadagiti Israelita ket naisao a kasla dagiti Israelita ket nagbalin a nabangsit a nangrurod kadagiti Filisteo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ginura dagiti Filisteo dagiti Israelita” wenno “makaparurod.” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_metaphor]])

napaayaban dagiti soldado tapno tumiponda kenni Saul idiay Gilgal

“Inayaban ni Saul dagiti soldado tapno sangsangkamaysa a tumipon kenkuana idiay Gilgal” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:5

buybuyot a kas kadagiti darat iti igid ti baybay ti bilangda

Nakaad-adu a soldado a saan a mabilang. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_hyperbole]])

Mikmas

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Bet-aben

Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])

Tallopulo a ribu... innem a ribu

30,000 ken 6,000 (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:6-7

Sapasap a Pakaammo:

Sangsangkamaysa a naguummong dagiti Filisteo a makigubat kadagiti Israel.

dagiti tattao

Dakdakamaten daytoy a sasao ti nasion ti Israel.

mariribukan dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nagdanag unay dagiti tattao”

daga ti Gad ken Galaad

Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Galaad” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:07:15|7:15]].

agpigpigerger a simmurot kenkuana

Nagbuteng unay dagiti tattao.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:8-10

ti tiempo nga inkeddeng ni Samuel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “sigun iti tiempo nga imbaga ni Samuel kadakuada nga iyuumayna”

nagwawara dagiti tattao manipud kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nangrugi a panawan dagiti tattao ni Saul” (See: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

Ket indatonna ti daton a mapuoran

Ti nagtaud laeng kenni Aaron ti napalubosan a mangaramid iti panangidaton iti daton a mapuroapara iti Dios.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:11-12

Ania ti inaramidmo

Saan nga agsalsaludsod ni Samuel, no diket babbabbalawenna ni Saul, ngem ingkagumaan ni Saul nga ikalintegan dagiti tignayna uray no biddut dagitoy. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])

Mikmas

Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Mikmas” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:13:01|13:02]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:13-14

Saanmo a tinungpal ti bilin nga inted kenka ni Yahweh

Nasken nga urayen ni Saul a sumangpet ni Samuel ket idatagna ti daton a mapuroan para iti Dios. Saan ketdi nga isuna a mismo ti agidaton.

pinatalged koma...ti panagturaymo

“nangisimpa iti panagturaymo” wenno “nangipalubos iti panagturaymo” wenno “nangdutok iti panagturaymo”

saanto nga agtuloy ti panagturaymo

“asidegen nga agpatingga ti panagturaymo” (Kitaem: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_litotes]])

iti tao a kas maiyannurot iti pusona

Ditoy ti sao a "puso" ket ibagbagina ti kayat wenno pagayatan ni Yahweh. Dagiti ragup ti sasao a "tao a maiyannurot iti pusona" ket maysa a panangibaga a ti kayatna a sawen ket tao nga mangaramid wenno agtulnog iti kayat ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maysa a kita ti tao a kayatna” wenno “maysa a tao nga agtulnog kenkuana” (Kitaen: Metonymy ken Idiom) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_metaphor]] ken [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:15-16

simmang-at... manipud Gilgal

Ti Gilgal ket maysa a siudad. Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti "Gilgal" idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:07:15|7:15]].

iti Geba idiay Benjamin

Ti Geba ket maysa nga ili. Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Geba” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:10:26|10:26]]

Geba

Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Geba” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:13:03|13:03]].

nagkampo dagiti Filisteo idiay Mikmas

Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti “Mikmas” idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:13:01|13:02]]

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:17-18

Naggapu dagiti sumasamsam

Kadawyan a dagiti sumasamsam ket tattao a soldado a rumaut kadagiti barrio dagiti kabusor gapu iti taraon ken dadduma a kaskasapulanda.

iti Opra, iti daga ti Sual...Bet-horon...tanap ti Zeboim

Dagitoy dagiti nagnagan dagiti luglugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]].)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:19-21

Sapasap a Pakaammo:

Agbaliw ti salasay maipapan iti pakasaritaan kadagiti pumapanday ti Israel.

Awan ti masarakan a pumapanday

“Awan ti uray maysa a makabirok iti pumapanday” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])

pumapanday

Dakdakamaten ti “pumapanday” ti maysa nga agar-aramid wenno mangas-asa kadagiti alikamen ken igam a landok.

ipaasana ti... sudsod ti aradona

Dakdakamaten ti sasao “dagiti sudsod ti arado” ti tirad ti maysa nga alikamen a landok a maus-usar para iti panangbukual iti daga a pagmulaan.

gabyun...wasay...kumpay

Dagitoy ket alikamen mausar iti panaggarden.

apagkatlo iti maysa a siklo

Ti siklo ket nabingay iti 3 a paset, ti 2 iti 3 a paset ket naitedda. “2/3 iti siklo” (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bmoney]])

pananglinteg kadagiti pagkawit a sarukod

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “lintegen ti killona ken palintegen manen ti sarukod a pangkawit iti baka tapno mausar daytoy”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 13:22-23

Sapasap a Pakaammo:

Agtultuloy ti salaysay.

awan ti makita a kampilan wenno gayang

Ipalpalawag daytoy no apay a mabuteng ti armada ni Saul. Awan iti aniaman nga igamda a makiranget.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:13]]

1 Samuel 14

1 Samuel 14:1

Sapasap a Pakaammo:

Rugian ni Jonatan ti maikadua a panangrautna iti armada dagiti Filisteo.

ti agtutubo a para-awit iti igamna

agtutubo a lalaki nga akinrebbeng a mangaywan kadagiti igam a panggubat ti amona

kampo dagiti Filisteo

Daytoy ket pagbanbantayan dagiti armada dagiti Filisteo.

1 Samuel 14:2-3

Gabaa

Daytoy ti nagan ti turod iti amianan ti Jerusalem. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

sirok ti kayo a granada

maysa a kayo a napuskol ti ukis ti bungana, nagbukel, nalabaga ken adu ti bukelna a makan.

adda idiay Migron

Ti "Migron" ket nagan ti lugar iti amianan ti Jerusalem. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

innem a gasut a lallaki ti kaduana

"600 a lallaki ti kaduana" (Kitaen: Numbers)

anak a lalaki ni Ahitob (kabsat a lalaki ni Icabod)

Ti "Ahitob" ken "Icabod" ket nagnagan ti lallaki. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

Finees anak ni Eli

Ni Finees ket maysa kadagiti papadi. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:03.

1 Samuel 14:4-5

Mikmas

Ti "Mikmas" ket maysa nga ili iti amianan ti Jerusalem. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

Gabaa

Ti "Gabaa" ket maysa nga ili iti amianan ti Jerusalem. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

1 Samuel 14:6-7

ti agtutubo a para-awit iti igamna

Daytoy ket maysa nga agtutubo a lalaki a mangidalimanek wenno mangitarimaan kadagiti igam nga us-usaren ti amona iti gubatan. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 14:1

saan a nakugit a tattao

daytoy a balikas ket maysa saan a nadayaw a wagas nga iyaw-awagda kadagiti saan a Judio a lallaki

kadagiti adu wenno sumagmamano a tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "babaen iti uray ania a bilang dagiti tattao" (Kitaen: Merism)

amin a banag nga adda iti pusom

Ditoy, ti dakdakamaten ti "puso" ket ti kayat ni Jonatan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "amin a banag a kayatmo nga aramiden" (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 14:8-10

saantanto a bumallasiw iti ayanda

"saantanto a bumallasiw iti bangir a paset ti tanap nga ayan dagiti Filisteo"

inted ni Yahweh ida kadagiti imata

Ditoy, ti dakdakamaten ti "ima" ket ti kabaelan a mangparmek kadakuada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ikkannata iti kabaelan mangparmek kadakuada" (Kitaen: Metonymy)

Daytoyto ti pagilasinanta

"Daytoy ti mangpatalged nga adda kadata ti Apo"

1 Samuel 14:11-12

rumrumuar dagiti Hebreo kadagiti abut a paglemlemmenganda

Ipakpakaawat dagiti Filisteo a naglemmeng dagiti Hebreo kadagiti abut iti daga a kasla da la kadagiti ayup. (Kitaen: Metaphor)

adda ipakitami kadakayo

Daytoy ket maysa a panangibaga a ti kayatna a sawen ket "ikkandakayman iti pagnakmanyo." (Kitaen: Idiom)

inted ida ni Yahweh iti ima ti Israel

Ditoy, ti dakdakamaten ti "ima" ket ti kabaelan a mangparmek kadagiti Filisteo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ikkannatanto ti Israel iti kabaelan a mangparmek kadakuada" (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 14:13-14

Kimmalay-at ni Jonathan

Inaramidna daytoy gapu ta nakangatngato unay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "KimmaIay-at ni Jonatan, gapu ta nakangatngato unay daytoy" (UDB) (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

pinatay met ti para-awit ti igamna ti dadduma iti likudanna

"Simmurot ti para-awit iti igam ni Jonatan kenkuana ket pinatayna met dagiti soldado a Filisteo"

1 Samuel 14:15

Nagkakaribuso dagiti adda iti kampo, iti away, ken kadagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nagbuteng unay dagiti soldado a Filisteo nga adda iti kampo ken iti away ken amin a tattao a kaduada" (Kitaen: Abstract Nouns)

dagiti rimmuar a mapan rumaut

dagiti Filisteo a nangraut kadagiti siudad ti Israel

Nagginggined

Mabalin nga ipatarus a kas: "pinagginggined ti Dios ti daga" (UDB) (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

1 Samuel 14:16-17

Gabaa

Daytoy ti ili a nakaiyanakan ni Saul. Ipatarus ti "Gabaa" a kas idiay 10:26.(Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

nawara-wara...saanda nga ammo ti turturongenda

Dagitoy a dua a ragup ti sasao ket mangted iti agpada a kaipapanan ken iyunay-unayna nga agtataray dagiti soldado nga agturong iti aniaman. (Kitaen: Parallelism)

1 Samuel 14:18-19

"Iyegmo ditoy ti efod ti Dios"

Dagiti sumagmamano a bersion ket "efod" ti inusarda ditoy imbes a "lakasa ti tulag ti Dios" (Kitaen: Textual Variants)

kimmarkaro ti riribuk

"ariwawa ken pannakatikaw"

Isardengmo ti ar-aramidem

Saan a kayat ni Saul nga ituloy nga usaren ni Ahija ti lakasa ti tulag ti Dios tapno agdamag iti Dios no ania ti rumbeng nga aramidenda. Mabalin nga ipatarus datoy a kas iti: "Saanmon nga iyeg ti lakasa ti tulag ti Dios" (UDB) (Kitaen: Idiom)

1 Samuel 14:20-21

dagiti tattao a kaduana

dagiti nabati nga armada dagiti Israel a nagtalinaed kenni Saul

1 Samuel 14:22-23

dagiti amin a lallaki ti Israel nga aglemlemmeng kadagiti turturod

Saan a dakdakamaten daytoy ti panangsaneb. Aglemlemmeng dagitoy a soldado gapu ta mabutengda kadagiti Filisteo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti mabuteng a soldado nga Israelita a naglemmeng kadagiti turturod"

Bet-aven

Daytoy ket lugar idiay Israel. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 13:05 (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

1 Samuel 14:24-26

Isu nga awan kadagiti buyot ti nangan iti taraon

Naawatan dagiti buyot nga awan ti mapalubosan a mangan gapu iti imbilin ni Saul.

simrek dagiti tattao iti kabakiran

Nagtataray dagiti soldado a Filisteo kadagiti kabakiran ket sinurot ida dagiti soldado nga Israelita sadiay.

nagayus ti diro

Daytoy ket maysa a nalabes a panangibaga no kasano kaadu ti diro nga adda idiay kabakiran. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "adu ti diro iti sadinoman a paset ti kabakiran" (Kitaen: Hyperbole)

nagbuteng dagiti tattao iti sapata

Saan a kabuteng dagiti tattao ti sapata, ngem ti pannusa a maipapan iti panangsalungasing iti sapata. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kabuteng dagiti tattao ti aramiden ni Saul kadakuada no labsingenda ti sapatana" (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 14:27-28

Sapasap a Pakaammo:

Naammoan ni Jonatan ti sapata ni amana.

pinagsapata ti amana dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "binilinna nga agtulnog dagiti tattao iti sapatana" (Kitaen: Metaphor)

Dinilpatanna ti imana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nangan isuna iti bassit a diro" (Kitaen: Metonymy)

limmawag ti panagkitana

Ti kayat a sawen daytoy ket pimmigsa isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pimmigsa isuna" (Kitaen: Idiom)

1 Samuel 14:29-30

iti daga

Daytoy a sao ket ibagbagina ti nasion nga Israel. Mabalin nga ipatarus a kas: "iti Israel" (Kitaen: Metonymy)

limmawag dagiti matak

Ti kayat a sawen daytoy ket pimmigsa isuna. Mabalin nga ipatarus a kas: "napasublik ti pigsak" (Kitaen: Idiom)

Nasaysayaat pay koma a no nangan a siwayawaya dagiti tattao ita nga aldaw iti nasamsam a nasarakanda

Inusar ni Jonatan daytoy a ragup ti sasao tapno ibagana a dagiti tattao ket masapul a mapalubosan koma a mangan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nasaysayaat pay koma ti panagballigitayo no siwayawaya a nangan dagiti tattao ita nga aldaw kadagiti nasamsam nga innalada manipud kadagiti kabusorda." (Kitaen: Rhetorical Question and Hypothetical situations)

nasamsam

Dakdakamaten daytoy a sao dagiti banbanag nga innala dagiti tattao iti gubat manipud kadagiti kabusorda.

Gapu ta ita saan unay nga adu ti napapatay

Gapu ta saan a nakapangan dagiti soldado kabayatan ti gubat, bayat nga umal-aldaw, kimmapsutda. Gapu iti daytoy, saanda a kinabaelan a pinatay ti adu kadagiti Filisteo.

1 Samuel 14:31-32

Sapasap a Pakaammo:

Gapu kadagiti sasao ni Jonatan, nangisungsong iti armada nga agbasol iti Dios gapu iti napalalo a bisin.

Mikmas

Daytoy ket nagan ti ili. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 13:02

Aijalon

"Ti Aijalon" ket maysa a lugar idiay Zebulon idiay Israel. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

Dagiti tattao

Dakdakamaten daytoy dagiti Israelita.

Kinnan dagiti tattao dagitoy a daradara

Mabisinda unay ket saanda a ppinadara nga umuna sakbayda a kinnan. Daytoy ket panaglabsing iti linteg a naited kenni Moises para iti nasion ti Israel. Daytoy ket mabalin nga aramiden a nalawlawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kinnanda a saan a napadara nga umuna a kas sapsapulen ti linteg" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

1 Samuel 14:33-34

gapu iti pannanganyo iti dara

Daytoy ket panaglabsing iti Linteg a naited kenni Moises para iti nasion ti Israel. Daytoy ket mabalin nga aramiden a nalawlawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "gapu iti pannangan a saan a napadara nga umuna kas sapsapulen ti linteg" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Nagtignaykayo a saan a sipupudno

Pabpabasolen ni Saul ti sibubukel nga armada iti saanda a panagtulnog kenkuana numan pay saan nga isuda amin. (Kitaen: Hyperbole)

Ita, mangitulidkayo iti dakkel a bato ditoy ayanko

Ti bato ti pakaiparabawan dagiti ayup ket nalaklaka nga ipaaruyot ti dara manipud kadagitoy. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

patayenna dagitoy ditoy, ken kanenna

Babaen iti kastoy nga aramiden dagiti tattao, makita ni Saul no naikkat a nalaing ti dara manipud kadagiti ayup.

1 Samuel 14:35

Sapasap a Pakaammo:

Imbaga ni Saul nga iyeg dagiti tattao dagiti ayupda iti ayan ti dakkel a bato a partien ken kanenda.

Nangaramid ni Saul iti altar para kenni Yahweh

Saan a nalawag no ni Saul ti nangaramid iti daytoy nga altar babaen iti dakkel a bato nga inyeg dagiti tattao kenkuana idiay 14:33.

1 Samuel 14:36-37

Sapasap a Pakaammo:

Intultuloy ni Saul ti nakiranget kadagiti Filisteo.

saantayo a mangibati kadakuada iti sibibiag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "patayentayo ida amin" (Kitaen: Litotes)

Damagentayo iti Dios ti maipanggep iti daytoy

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Damagentayo ti Dios no ania ti rumbeng nga aramidentayo" (Kitaen: Metonymy)

Ipaimam kadi ida iti Israel

Ditoy, ti dakdakamaten ti "ima" ket ti kabaelan a mangparmek kadakuada. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ikkannakami iti kabaelan a mangparmek kadakuada" (Kitaen: Metonymy)

Ngem saan isuna a sinungbatan ti Dios iti dayta nga aldaw

Ipakpakaawat daytoy a saan a kayat ti Dios a tulongan ni Saul.

1 Samuel 14:38-39

dagiti tattao

Dakdakamaten daytoy dagiti Israelita.

adalen ken kitaenyo no kasno a napasamak daytoy a basol

"ammoenyo no siasino ti nagbasol"

uray no adda kenni Jonatan nga anakko, awan dua-dua a mapapatayto isuna

Imbaga ni Saul daytoy gapu ta saanna a patien a nakabasol ni Jonatan. (Kitaen: Hypothetical Situations)

Ngem awan kadagiti lallaki kadagiti amin a tattao ti simmungbat kenkuana.

Nagulimek dagiti tattao gapu ta ammo ti kaaduan kadakuada a sinalungasing ni Jonatan ti bilin ni Saul. Mabalin nga ipatarus datoy a kas iti: "Ammo dagiti soldadona no siasino ti nakabasol, ngem awan ti nangibaga kadakuada ti aniaman a banag kenni Saul" (UDB) (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

1 Samuel 14:40-42

Ket kinunana iti entero nga Israel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ket kinunana kadagiti soldado nga Israelita nga adda sadiay" (Kitaen: Hyperbole)

Ipakitam ti Tummim

Iti dayta a tiempo, nagaramat dagiti Israelita kadagiti naisangsangayan a bato a maawagan iti Urim ken Tummim tapno makaawatda iti panangiwanwan iti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ipakitam kadakami babaen iti Tummim" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Tummim

Daytoy a sao ket nabulod laeng manipud iti orihinal. (Kitaen: Copy or Borrow Words)

nabunot ni Jonatan ken Saul, ngem saan a napili dagiti tattao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Da Jonatan wenno ni Saul ti nagbasol, saan a dagiti tattao ti nagbasol" (Kitaen: Active or Passive)

ket nabunot ni Jonatan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Impakita iti panangipatto ti bato a ni Jonatan ti nagbasol" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 14:43-44

Sapasap a Pakaammo:

Ipakita daytoy a ni Jonatan ti nagbasol babaen iti panangipattoda iti bato.

Ibagam kaniak no ania ti inaramidmo

"Ibagam kaniak no kasano a nakabasolka" wenno "Ibagam kaniak ti inaramidmo a biddut" (UDB)

matayak

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "Situtulokak a matay" wenno 2) "Maikariak kadi a mapapatay gapu iti panangaramidko iti dayta?"

Nalablabes pay koma ti aramiden ti Dios kaniak, no saanka a matay, Jonatan

Nangaramid ni Saul iti maikadua a minamaag a sapata iti las-ud ti awan pay maysa nga aldaw. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Patayennak koma ti Dios no saanka a patayen, Jonatan"

1 Samuel 14:45-46

Sapasap a Pakaammo:

Inkanawa ken sinalakniban ti armada ni Jonatan manipud kenni Saul.

Rumbeng kadi a matay ni Jonatan, a nangaramid iti daytoy a dakkel a balligi a para iti Israel? Saan koma!

Inungtan dagiti tattao ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Kalkalpas laeng ni Jonatan daytoy a dakkel a balligi para iti Israel. Rumbeng a saan a matay isuna."

Iti nagan ni Yahweh nga adda iti agnanayon

Iyeb-ebkas dagiti tattao ti panangipasiguradoda a saanda nga itulok nga adda aniaman a mapasamak kenni Jonatan.

awan ti uray maysa a buok iti ulona ti matinnag iti daga

Ipakpakita daytoy no kasano a sinalakniban dagiti Israelita ni Jonatan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "salaknibanmi isuna manipud iti aniaman a pannakadangran" (Kitaen: Hyperbole and Litotes)

1 Samuel 14:47-48

Sapasap a Pakaammo:

Iti ababa a panawen nagserbi ni Saul nga addaan iti kinatured gapu ta pinarmekna dagiti kabusor dagiti Israelita.

Israel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti Israelita" (Kitaen: Metonymy)

Moab

Dakdakamaten daytoy dagiti tattao ti Moab. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti Moabita" (Kitaen: Metonymy)

Edom

Dakdakamaten daytoy dagiti tattao iti Edom. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti Edomita" (Kitaen: Metonymy)

Sadinoman iti papananna

"Sadinoman a pangibaonanna iti armadana"

kadagiti ima

Ibagbagi ti sao nga "ima" ti panangtengngel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "manipud iti panangtengngel" (Metonymy)

1 Samuel 14:49-51

Sapasap a Pakaammo:

Daytoy ket pakasaritaan maipanggep iti pamilia ni Saul.

Isbi ... Malkisua

Dagitoy ket nagnagan ti lallaki. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

Merab ... Mical

Dagitoy ket nagnagan ti Babbai (Kitaen: How to Translate Names)

Ahinoam ... Ahimaas

Dagitoy ket nagnagan ti babbai (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

Abner … Ner … Kis … Abiel

Dagitoy ket nagnagan ti lallaki. (Kitaen: No kasanom nga impatarus dagiti nagnagan)

1 Samuel 14:52

alaenna daytoy kas soldadona.

"pilitenna isuna a tumipon iti armadana"

1 Samuel 15

1 Samuel 15:1-3

kadagiti sasao ni Yahweh

Dakdakamatenna daytoy ti mensahe nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti mensahe ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

naan-anay a dadaelem dagiti amin nga adda kadakuada ... patayem ida, lalaki man wenno babai, ubing ken maladaga, baka man wenno karnero, kamelio man wenno asno

Agpapada ti kayat a sawen dagitoy dua a ragup ti sasao. Ti maikadua a ragup ti sasao ket mangted iti nalawag a pakaammo no ania dagiti dadaelenda a naan-anay. (Kitaen: Parallelism)

Awan ti ibatim kadakuada

Ipagpaganetget daytoy a negatibo a sasao ti kinaan-anay ti pannakadadael. (Kitaen: Litotes)

1 Samuel 15:4-5

siudad ti Telem

Daytoy ket iudad idiay abagatan ti Juda (Kitaen: How to Translate Names)

200,000 a lallaki, ken 10,000 a lallaki ti Juda

"200,000 a lallaki a magmagna wenno agmartsa a mapan makigubat, ken 10,000 a lallaki ti Juda" (Kitaen: Numbers)

1 Samuel 15:6-7

kadagiti Kineo

Bunggoy dagiti tattao a saan a permanente ti paggigiananna a kankanayon a mannakigayyem iti nasion ti Israel (Kitaen: How to Translate Names)

Habila ... Sur

Nagan dagitoy dagiti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 15:8-9

Sapasap a Pakaammo:

Imbaga ni Yahweh a dadaelen ni Saul ti amin a banag, ngem ditoy sinalungasing ni Saul ti bilin ni Yahweh.

innalana a sibibiag ni Agag

"tiniliwna ni Agag"

iti tadem ti kampilan

Ti ragup ti sasao a "iti tadem ti kampilan," ditoy ket ibagbagina ti armada ti nasion ti Israel. (Kitaen: Synecdoche)

ni Saul ... imbatida ni Agag

Sinalungasing ni Saul ti Dios babaen iti saanna a panangpatay kenni Agag.

kasta met dagiti kasasayaatan a karnero

Sinalungasing ni Saul ti Dios babaen iti panangibatina kadagiti kasasayaatan nga ayup.

1 Samuel 15:10-11

immay ti sao ni Yahweh

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Imbaga ni Yahweh ti saona" (Kitaen: Idiom)

ti sao ni Yahweh

Ti ibagbagi ditoy ti "sao" ket ti mensahe ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti mensahe ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

Agladingitak

"Pakawanennak" (UDB)

timmallikud isuna manipud panangsurot kaniak

Ti saan a panagtulnog ni Saul kenni Yahweh ket naisao a kasla nainpisikalan a timmallikud ni Saul manipud iti pannagna iti likudan ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "saan isuna a nagtulnog kaniak" (Kitaen: Metaphor)

saanna nga inaramid dagiti bilbilinko

"saan a nagtulnog iti imbilinko nga aramidenna." Nasken a naan-anay a dadaelen ni Saul ti amin a banag ken amin a tattao. Pinaritan ti Dios dagiti Amalekita. Ngem saan a pinatay ni Saul ti dadduma nga ayup.

Nakapungtot ni Samuel

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) Nakaunget ni Samuel kenni Saul gapu iti saanna a panagtulnog wenno 2) mariribukan ni Samuel (UDB).

1 Samuel 15:12-13

Naibaga kenni Samuel

"Adda nangibaga kenni Saul"

nangipatakder isuna iti monumento a para kenkuana

Napnoan ni Saul iti kinapalangguad.

simmalog idiay Gilgal

Nababbaba ti Gilgal ngem Carmel.

Natungpalko ti bilin ni Yahweh

Saan a nalawag no naawatan ni Saul a saanna a naan-anay a tinungpal ti bilin ti Dios a naan-anay a dadaelenna dagiti Amalekita.

1 Samuel 15:14-16

Sapasap a Pakaammo:

Salsaludsoden ni Samuel no apay a saan a naan-anay a dinadael ni Saul dagiti Amalekita.

emmak dagiti karnero ... uga dagiti baka

Dagitoy dagiti uni nga ar-aramiden dagiti ayup. Mabalin nga adda sabali a termino iti pagsasaoyo a para iti daytoy.

iti lapayagko ... a mangmangngegko

Agpada ti kayat a sawen dagitoy a dua a sasao. Dakdakamaten ti sao nga "iti lapayagko" ti panagdengngeg. (Kitaen: Parallelism and Metonymy)

Naggapuda ... imbati dagiti tattao

Ti sao a "...da (Naggapuda)" ken ti sasao a "dagiti tattao" ket agpada nga ibagbagida ti armada ni Saul. Pabpabasolen ni Saul dagiti tattao imbes ketdi a ti bagina.

tapno maidaton kenni Yahweh a Diosmo

Makisinsinnuppiat ni Saul a dagiti ayup a maidaton ket saan a karaman iti imbilin ni Yahweh a dadaelenda.

ni Yahweh a Diosmo

Saan nga iladladawan ni Saul ditoy a ti Diosna ti Dios ni Samuel.

1 Samuel 15:17-19

iti panagkitam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti bukodmo a kapanunotan" (Kitaen: Metonymy)

saan kadi pay a nagbalin nga ulo dagiti tribu ti Israel?

Inusar ni Samuel daytoy a saludsod tapno ipalagip kenni Saul no kasano kadakkel ti impaay ti Dios kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Pinagbalinnaka ni Yahweh a mangidaulo kadagiti tribu ti Israel!" (Kitaen: Rhetorical Question)

Apay a saanka a nagtungpal... Yahweh?

Dinamag ni Samuel daytoy a saludsod tapno babalawenna ni Saul gapu iti saanna a panagtungpal kenni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nagtulnogka koma...Yahweh!" (Kitaen: Rhetorical Question)

iti timek ni Yahweh

Ditoy, dakdakamaten ti "timek" dagiti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti banbanag nga imbilin ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

ngem ketdi innalam ti nasamsam

Ibagbaga Samuel ti nagbatad a panagsukir ni Saul. Binilin ni Yahweh ni Saul a naan-anay a dadaelenna amin a banag a kukua dagiti Amalekita, ken saan a mangiyawid iti aniaman a banag iti kampo.

ti nasamsam

"ti nasamsam" wenno " dagiti sanikua nga innalayo manipud kadagiti kabusor"

ti dakes iti imatang ni Yahweh

Dakdakamaten ditoy ti "imatang" ti pagayatan ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti imbilang ti Dios a dakes" (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 15:20-21

Pudno a nagtulnogak iti timek ni Yahweh

Saan a nalawag no pagarupen ni Saul a daytoy ket pudno, wenno agpampambar laeng gapu iti basolna.

ti timek ni Yahweh

Dakdakamaten ditoy ti "timek" dagiti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti imbilin ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

Agag

Daytoy ti nagan ti ari dagiti Amalekita (Kitaen: How to Translate Names)

Ngem innala dagiti tattao

Agparparang a daytoy ket panangpabasol kadagiti tattao.

kadagiti banbanag a maiparbeng a madadael

"dagiti ayup nga imbilin ni Yahweh kadakuada a dadaelenda"

Gilgal

Daytoy ti nagan ti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 15:22-23

Maragsakan kadi unay ni Yahweh iti daton a mapuoran ken kadagiti sagut, kas iti panagtulnog iti timek ni Yahweh?

Dinamag ni Samuel daytoy a saludsod a mangipaganetget a ti kinatulnog ket napatpateg ngem iti panagidaton. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saan a dagiti daton a mapuoran ken datdaton ti ad-adda a pakaay-ayoan ni Yahweh ngem ketdi ad-adda a maay-ayo isuna iti panagtulnog iti bilinna!" (Kitaen: Rhetorical Question)

ti timek ni Yahweh

Dakdakamaten ti "timek" ditoy dagiti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus a kas: "dagiti banbanag nga imbilin ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

Nasaysayaat ti panagtulnog ngem iti daton

Kayat ti Dios ti naan-anay a panagtulnog ni Saul iti pannakadadael dagiti Amalekita. Awan ti maikari ditoy daga para iti daton.

nasaysayaat ti dumngeg ngem kadagiti taba dagiti karnero

"nasaysayaat ngem ti agidaton iti taba dagiti karnero kas daton a mapuoran"

Ta ti saan a panagtulnog ket arigna ti basol a panagpadles

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti panagsukir ket kas iti basol a panagsalamangka" (UDB) (Kitaen: Abstract Nouns)

ken ti kinatangken ti ulo ket maiyarig iti kinadangkes ken kinamanagbasol

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti kinasukir ket kas iti basol a panagdayaw kadagiti didiosen"(UDB) (Kitaen: Abstract Nouns)

linaksidmo ti sao ni Yahweh

Dakdakamaten ti "timek" ditoy dagiti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus a kas: "nagkedked a mangaramid iti imbilin ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

linaksidnaka manipud kinaarim

"inkeddengna a saanen asika ti ari"

1 Samuel 15:24-25

gapu ta mabutengak kadagiti tattao

Daytoy ti gapuna a saan a nagtulnog ni Saul iti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "gapu ta mabutengak kadagiti soldado"

nagtulnogak iti timekda

Dakdakamaten ti sao a "timek" ti kiniddaw dagiti soldado nga aramiden ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inaramidna ti kiniddawda" (Kitaen: Metonymy)

kumuyogka kaniak nga agsubli

Nalawag nga agtungtungtong ni Saul ken Samuel iti nalimed nga adayo manipud kadagiti dadduma a tao.

1 Samuel 15:26-27

ta linaksidmo ti sao ni Yahweh

Inlawlawag ni Samuel a naawatan ni Saul a saan isuna a nagtulnog iti Dios iti dayta a tiempo idi imbatina dagiti kasasayaatan nga ayup ken saanna a pinatay ni Agag.

linaksidmo ti sao ni Yahweh

Dakdakamaten ti "sao" ti bilin nga imbaga ni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "saanna a tinungpal ti imbilin ni Yahweh" (Kitaen: Metonymy)

ginammatan ni Saul ti gayadan ti kagayna

Inaramid daytoy ni Saul tapno lapdanna ti ipapanaw ni Samuel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Pinadas ni Saul a pasardengen isuna babaen iti pananggammatna iti gayadan ti kagay ni Samuel" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ti gayadan ti kagayna

"ti gayadan ti kagayna" wenno "ti baruyboy ti kagayna"

1 Samuel 15:28-29

Pinisang ni Yahweh ti pagarian ti Israel

Dakdakamaten daytoy ti pannakapigis ti kagay ni Samuel idi ginammatan ni Saul ti kagay ni Samuel idiay 15:27. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Kas iti panangpigismo iti kagayko, arigna a kastoyto ti panangpigis ni Yahweh ti pagarian ti Israel manipud kenka" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ket intedna daytoy iti karrubam, a nasaysayaat ngem sika

Inkeddengen ti Dios no siasino ti sumaruno nga ari kalpasan ni Saul.

ti Pigsa ti Israel

Ti dakdakamaten daytoy a sasao ket ni Yahweh, a mangmangted iti pigsa kadagiti Israelita. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ni Yahweh, a pigsa ti Israel" (Kitaen: Idiom and Metonymy)

saanto nga agulbod wenno agbaliw ti panunotna

Nausar daytoy a ragup ti sasao tapno ipaganetgetna nga iti kaanuman ket saan nga agulbod ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kankanayon nga ibagana ti kinapudno ken aramidenna ti ibagbagana" (Kitaen: Litotes)

ti panunotna

Dakdakamaten daytoy dagiti kapanunotan ken dagiti pangngeddengna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "no ania ti inkeddengna nga aramiden" (Kitaen: Metonymy)

ta saan isuna a tao, nga agbaliw ti panunotna

Nausar daytoy a ragup ti sasao tapno ipaganetgetna a ti Dios ket mapagtalkan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Dios isuna, ket aramidennanto dagiti imbagana nga aramidennanto" (Kitaen: Litotes)

1 Samuel 15:30-31

Ngem pangngaasim ta raemennak ita iti sangoanan dagiti panglakayen

Ad-adda nga interesado ni Saul iti panagraem kenkuana dagiti tattao ngem iti pudpudno a panagdayaw ti Dios.

iti sangoanan dagiti panglakayen dagiti tattaok ken iti sangoanan ti Israel

Ditoy, ti dakdakamaten ti sao nga "Israel" ket dagiti tattao iti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti sangoanan dagiti tattao ti Israel ken dagiti panglakayen a mangidadaulo kadakuada" (Kitaen: Metonymy)

Isu a kimmuyog manen ni Samuel kenni Saul

Ipakpakita daytoy a nagbaliw ti pangngeddeng ni Samuel, ket napanda a dua iti ayan dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isu nga immanamong ni Samuel a mangaramid iti dayta, ket nagsublida a dua iti ayan dagiti tattao" (UDB)

1 Samuel 15:32-33

Sikakawar nga immay kenkuana ni Agag ket kinunana

"impanda ni Agag kenkuana a nakakawar ket kinuna ni Agag"

"Awan duadua a ti kinapait ni patay ket limmabasen."

Ti kayat a sawen daytoy a ragup ti sasao ket tapno saanen a panunoten ni Agag a mapapatay isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awan duadua a saanakon nga agpeggad wenno mapapatay" (Kitaen: Idiom)

"Adu nga inna ti naawanan iti annak gapu iti kampilanmo, kasta met ti maaramid iti inam, maawanan met iti anak."

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Agsipud ta pimmatayka kadagiti tattao, mapapatayka met" (Kitaen: Parallelism)

"Adu nga inna ti naawanan iti annak gapu iti kampilanmo, kasta met ti maaramid iti inam, maawanan met iti anak."

Daytoy ket nadayaw a wagas a panangibaga iti panangpatay iti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pinataymo dagiti annak a lallaki dagiti sabali a babbai, isu a patayek met ti anak a lalaki ti inam" (Kitaen: Euphemism)

Ket rinangrangkay ni Samuel ni Agag

Ni Samuel ti nangleppas iti daytoy nga aramid nga imbilin ni Yahweh nga aramiden ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ket tinadtad ni Samuel ni Agag babaen iti kampilanna" (UDB)

1 Samuel 15:34-35

Rama ... Gabaa

Nagan dagitoy dagiti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

simmang-at ni Saul iti balayna idiay Gabaa

Nangatngato ti Gabaa ngem Gilgal a no sadino ket sadiay ti pagtungtungtongan da Saul ken Samuel.

Saan a nagpakita ni Samuel kenni Saul agingga iti aldaw ti ipapatayna

Daytoy a sasao ket apag-isu unay ken masapul a maipatarus a naannad. Immun-una a natay ni Samuel ngem ni Saul ket saannan a nakita ni Saul manen bayat a sibibiag isuna. Nupay kasta, nagpakita ni Samuel kenni Saul idiay 28:11-19 kalpasan a natay ni Samuel.

1 Samuel 16

1 Samuel 16:1

Kasano kabayag a pagladingitam ni Saul, idinto a linaksidko isuna iti panagbalinna nga ari iti entero nga Israel?

Daytoy ket maysa a panangbabalaw ti Dios ken mabalin a maipatarus a kas salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isardengmon ti panagladingmo iti panangikkatkon kenni Saul a kas ari iti entero nga Israel." (Kitaen: Rhetorical Question)

Punnoem ti sara a pagkarkargaam iti lana

Ti sao a "sara" ket dakdakamatenna no dadduma ti maysa a "pagkargaan" a naaramid a kasla sara a mabalin a pagkargaan iti danum wenno lana. Ti lana a linaon daytoy a pagkargaan ket maus-usar a pangpulotda iti maysa nga ari.

1 Samuel 16:2-3

Kasano a mapanak?

Inusar ni Samuel daytoy a saludsod tapno ipaganetgetna a madanagan isuna maipanggep iti ipapanna idiay Betlehem. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanak a makaapan!" wenno "Mabutengak a mapan." (UDB) (Kitaen: Rhetorical Question)

ket ibagam, ''Immayak tapno agidaton kenni Yahweh.'

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ibagam kadagiti tattao sadiay nga immayka tapno agidaton kenni Yahweh." (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)

1 Samuel 16:4-5

Agpigpigerger dagiti panglakayen ti siudad bayat a sabsabatenda isuna

Kasla agpigpigerger dagiti panglakayen gapu ta madanaganda nga amangan no immay ni Samuel tapno babalawenna ida. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Iti kapia

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Wen, Kapia ti immayak" (Kitaen: Ellipsis)

1 Samuel 16:6-7

Idi nakagtengdan

Ditoy, ti dakdakamaten ti "...da(nakagtengdan)" ket ni Jesse ken dagiti annak a lallaki.

kinitana ni Eliab

Ditoy, ti dakdakamaten ti "...na(kinitana)" ket ni Samuel.

Eliab

Nagan daytoy ti inauna nga anak a lalaki ni Jesse. (Kitaen: How to Translate Names)

agtaktakder iti sangoananna

Ditoy, ti dakdakamaten ti sao a "...na(sangoananna)" ket ni Yahweh.

Ta ni Yahweh, saan a kumita a kas iti panagkita ti tao

Ti kayat a sawen ditoy ti "kumita" ket ti panangsukimat iti adda iti kaunggan ti maysa a tao. (Kitaen: Metonymy)

Ta ni Yahweh, saan a kumita a kas iti panagkita... ngem ni Yahweh, kumita iti puso

Mabalin nga ipatarus a kas: "Ta Siak, ni Yahweh, saan a kumitkita... siak, Yahweh, kumita" (Kitaen: First, Second or Third Person)

ti puso

Ditoy, ibagbagi ti "puso" ti kaunggan a kinatao ti maysa a tao. (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 16:8-10

Abinadab … Samma

Nagan dagitoy dagiti annak a lallaki ni Jesse. (Kitaen: How to Translate Names)

Ket pinapagna manen ni Jesse ni Samma iti sangoanan ni Samuel

Ipakpakaawat daytoy a limmabas wenno nagna ni Sama iti sangoanan ni Samuel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Imbaga ni Jesse a magna ni Sama iti sangoanan ni Samuel" (Kitaen: Ellipsis)

1 Samuel 16:11-12

Adda pay ti inaudi

"Adda pay ti buridekko a lalaki"

saantayo nga agtugaw

Ipakpakaawat daytoy nga agur-urayda nga agtugaw tapno mangan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "saantayo nga agtugaw tapno mangan" wenno "saantayo a mangan agingga a" (Kitaen: Ellipsis)

Ita ...

Ditoy ti sao nga "Ita" ket nausar iti daytoy a bersikulo tapno ipakaammona ti panagbaliw ti topiko. Ibagbaga ti nagsurat ti maipanggep iti baro a tao a madakamat iti daytoy nga istoria.

1 Samuel 16:13

ti sara a naglaon iti lana

nagrubbuat ni Samuel ket napan

Naipakaawat daytoy a timmakder isuna kalpasan a nagtugawda a nangan. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Manipud iti dayta nga aldaw ti Espiritu ni Yahweh ti nagtalinaed kenni David.

Ti kayat a sawen daytoy a pasamak ket tinulunganna ni David a mangtungpal iti aniaman a kayat ni Yahweh nga ipaaramid kenkuana. Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti isu met laeng a sasao idiay 10:6.

1 Samuel 16:14-16

Ita

Nausar daytoy a sao ditoy tapno ipakaawatna kadagiti agbasbasa ti panagleppas ti maysa nga istoria ket mangrugin iti baro nga istoria.

Bilinen koma ti apomi ita

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Kidkiddawenmi a sika, apomi, bilinem" (Kitaen: First, Second or Third Person)

Bilinen koma ti apomi ita dagiti adipenna nga adda iti sangoananna a mangsapul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "bilinennakami, nga adipenmo a mangipangpangag kenka, a mangsapul" (Kitaen: First, Second or Third Person)

no adda kenka

"riribukennaka"

1 Samuel 16:17-19

napigsa, natured a tao

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "maingel a mannakigubat" wenno 2) "natured unay a tao."

nalaing nga agbitla

"nasirib ti panagbitlana" wenno "nainsiriban ti panagsaona"

adda ni Yahweh kenkuana

Ti kayat a sawen ditoy ti "adda kenkuana" ket tultulongan ken benbendisionan ni Yahweh ni David. (Kitaen: Idiom)

1 Samuel 16:20-21

ket nangrugi nga agserbi isuna

Mabalin nga ipatarus a kas "ket nangrugi a nagserbi kenni Saul" (Kitaen: Abstract Nouns)

nagbalin isuna a para-awit iti igamna

"nagbalin ni David a para-awit ti igam ni Saul"

1 Samuel 16:22-23

ta magustoak unay isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Maay-ayoak kenkuana" (Kitaem: Metaphor)

agtalinaed ni David iti ayanko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Agtalinaed koma ni David nga agserbi kaniak" (Kitaen: Idiom)

mabang-aran ken sumayaat ni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "babaen iti uni ti arpa ket mabang-aran ni Saul ken maimbagan isuna" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 17

1 Samuel 17:1

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:2-3

idiay tanap ti Ela

Daytoy ket nagan ti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:4-5

innem a kasiko ken maysa a dangan

Ti maysa a kasiko ket maysa a paset ti pangrukod a ti katukadna ket agarup 46 a sentimetro. Ti maysa a dangan ket maysa a paset ti pangrukod a ti katukadna ket agarup 23 a sentimetro. AT: “agarup 3 metro” (Kitaen: Biblical Distance)

nakakalasag isuna iti napuskol a kabal a kawar

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “sinalaknibanna ti bagina babaen iti panangisuotna iti kabal a kawar” wenno “nangisuot isuna iti kabal a kawar” (Kitaen: Active or Passive)

lima a ribu a siklo

Ti maysa a siklo ket maysa a kita ti dagsen a ti katukadna ket agarup 11 a gramo. AT: “agarup 55 a kilo” (Kitaen: Biblical Weight)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:6-7

adda nasangal a tali

“ti tali a nakawikaw iti gayangna”

innem a gasot a siklo a landok

“agarup 7 a gramo” (Kitaen: Biblical Weight)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:8-9

Apay nga immaykayo nga agsagana para iti gubat?

Inusar ni Goliat daytoy a saludsod tapno laisenna dagiti Israelita. Mabalin nga ipatraus daytoy a kas iti: “Maagkayo no pagarupenyo a kabaelandakami a gubaten” (Kitaen: Rhetorical Question)

Saan kadi a Filisteoak, ken saan kadi nga adipennakayo ni Saul?

Inusar ni Goliat daytoy a saludsod tapno laisenna dagiti Israelita. Idi imbagana a Filisteo isuna, ipakpakaawatna a napigsa isuna. Mabalin nga ipatraus daytoy a kas iti: “Nasiglatak a Filisteo, ket adipennakayo laeng ni Saul.” (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:10-11

karkaritek dagiti buyot ti Israel

“Karkaritek ti armada ti Israel”

amin nga Israel

Daytoy ket dakdakamatenna dagiti soldado nga Israelita nga adda sadiay.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:12-13

Addaan isuna iti walo nga annak a lallaki

Ti “isuna” ket ni Jesse ti dakdakamatenna.

Lakay unayen ni Jesse

Dagitoy dua a ragup ti sasao ket agpada ti kaipapananda ken nagtipon para iti panangiyunay-unay. (Kitaen: Parallelism)

ni Abinadab a sumaruno kenkuana, ken ni Samma a maikatlo

“Ni Abinadab ti maikadua a naiyanak, ken ni Samma ti maikatlo a naiyanak.” Ipakpakita dagitoy a ragup ti sasao ti panagsasaruno ti pannakaiyanakna.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:14-16

dagiti tallo nga inauna

Mabalin nga ipatraus daytoy a kas iti: “Dagiti tallo nga inauna nga anak ni Jesse” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

tapno ipakitana a nakasagna isuna para iti gubat

“tapno ipakitana a nakasagana isuna a makiranget”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:17-18

efa

Ti maysa nga efa ket maysa a kita ti rukod a ti katukadna ket agarup 22 a litro. (Kitaen: Biblical Volume)

iti kapitan dagiti rinibribu

“ti kapitan dagiti sangaribu a soldado.” Nabingay-bingay dagiti soldado iti sagsasangaribu a lallaki iti tunggal bunggoy, ken ti tunggal maysa a bunggoy ket adda kapitan a mangidadaulo kadakuada.

Kitaem ti ar-aramiden dagiti kakabsatmo

“Ammoem ken kitaem ti ar-aramiden dagiti kakabsatmo”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:19-21

dagiti amin a lallaki iti Israel

”dagiti amin a soldado ti Israel”

idiay tanap ti Ela

Daytoy ket nagan ti lugar. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 17:2. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:22-24

a managan Goliat

“nga agnagan iti Goliat”

nagpasango manipud kadagiti soldado a Filisteo

“nagpasango manipud iti linia dagiti Filisteo”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:25

Nakitayo kadi daytoy a lalaki a nagpasango?

Ibagbaga dagiti soldado daytoy a siputanda ni Goliat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Kitaenyo daytoy a tao a rimmuar!” (Kitaen: Rhetorical Question)

ti ari

Ti dakdakamaten daytoy ket ti ari ti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ti aritayo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

anakna a babai

Ti dakdakamatenna daytoy ket ti babai nga anak ti ari.

kenkuana … ti balay ti amana

Dagiti sasao a “kenkuana” ken “…na(amana)” ket ti tao a makapatay kenni Goliat ti dakdakamatenna.

saannanto a pagbayaden iti buis idiay Israel ti balay ti amana

Ti dakdakamaten ti sao a “balay” ket ti sangkabalayan wenno ti pamilia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “saanto nga agbayad iti buis ti pamiliana” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:26-27

mangikkat iti pannakaibabain ti Israel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “makapasardeng iti pannakaibabain ti Israel” wenno “makapasardeng kenkuana a mangpabpabain iti Israel” (Kitaen: Abstract Nouns)

Siasino daytoy a saan a nakugit a Filisteo a nasken a mangkarit kadagiti armada ti sibibiag a Dios?

Imbaga ni David daytoy tapno ipakitana ti ungetna a daytoy a Filisteo ket lalaisenna ti armada ti Dios. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Pudno nga awan ti pannakabalinna daytoy a saan a nakugit a Filisteo a manglais iti armada ti sibibiag a Dios!” (Kitaen: Rhetorical Question)

daytoy a saan a nakugit a Filisteo

Daytoy a ragup ti sasao ket maysa a pananglais ken ipakpakitana a saan a naibilang ni Goliat iti sibibiag a Dios.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:28-30

Simged ti unget ni Eliab kenni David

Ditoy, ti unget ket naisao a kasla daytoy ket apuy a mabalin a sumged. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Nakaunget ni Eliab kenni David” (Kitaen: Metaphor)

Apay a simmalogka ditoy?

Us-usaren ni Eliab daytoy a saludsod tapno ipakitana a nakaunget isuna iti isasalog ni David. Mabalin nga iyunay-unayna nga awan ti napintas a rason ni David iti iyu-umayna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti napintas a rasonmo nga umay ditoy” (Kitaen: Rhetorical Question)

Siasino ti nangibatiam kadagiti karnero idiay let-ang?

Inusar ni Eliab daytoy a saludsod tapno laisenna ni David babaen kadagiti ar-aramidenna a saan a napateg ken babaen iti panangpabasolna kenkuana iti saanna a panangaywan kadagiti karnero ti amana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Adda kenka ti pagrebbengan a mangaywan kadagiti bassit a karnero idiay let-ang. Saanmo pay a maanusan uray dagiti nalaka a pagrebbengan!” (Kitaen: Rhetorical Question)

ti kinapalangguadmo, ken ti kinaloko iti pusom

Dagitoy dua a ragup ti sasao ket agpada ti kaipapananna ken nagtipon a mangiyunay-unay. (Kitaen: Parallelism)

Ania aya ti inaramidko? Nagsaludsodak laeng met?

Inusar ni David daytoy a saludsod tapno iyebkasna ti pannakaupayna ken tapno ikalinteganna ti bagina. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti biddut nga inaramidko. Agsalsaludsodak laeng!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Tinallikudanna isuna

Ti dakdakamatenna ti sao nga “...na(tinallikudanna)” ket ni David ken ti dakdakamaten ti sao a “isuna” ket ni Eliab.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:31-33

Idi nangngegda dagiti imbagbaga ni David

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Idi nangngeg dagiti soldado ti imbaga ni David” (Kitaen: Active or Passive)

Awan koma ti agkullayaw ti pusona

Ti agkullayaw a puso ket iladladawanna ti panagbuteng ken pannakaawan iti namnama. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan koma nga agbuteng ti siasinoman” wenno “Saan koma a maawanan iti namnama ti siasinoman” (Kitaen: Metonymy)

mapan makiranget ti adipenmo

Dinakamat ni David ti bagina a kas “ti adipenmo” tapno ipakitana ti panagraemna kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Mapanak, siak nga adipenmo” (Kitaen: First, Second or Third Person)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:34-35

Ti adipenmo ti mangay-aywan kadagiti karnero ti amana

Dinakamat ni David ti bagina a kas “ti adipenmo” tapno ipakitana ti panagraemna kenni Saul. Kitaeo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay17:32. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Siak, ti adipenmo, ti mangay-awan iti karnero ti amak” (Kitaen: First, Second or Third Person)

oso

Ti oso ket dakkel nga ayup nga addaan kadagiti napuskol a buok ken atiddug a kuko ken magmagna babaen iti uppat a sakana ngem mabalin nga agtakder babaen iti dua a sakana a kas iti ar-aramiden ti tao.

kinamatko isuna ken dinarupko isuna

Ditoy ti dakdakamatenna nga “isuna” ket ti leon wenno oso. Adda dagiti dadduma a pagsasao a nangusar iti sao a “daytoy” imbes nga “isuna.”

ket inispalko daytoy manipud iti ngiwatna

Ditoy, ti dakdakamaten ti sao a “daytoy” ket ti karnero.

dinarupnak

Ti “darupen” ditoy ket dakdakamatenna ti panangdarup. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “dinarupnak daytoy” (Kitaen: Idiom)

tiniliwko isuna babaen iti barbasna

Ti dakdakamatenna ti sao a “barbas” ket barbas ti leon wenno ti buok iti rupa ti oso.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:36

Mainayon a Palawag ken Pakaamo:

Intultuloy ni David ti pannakisarsaritana kenni Ari Saul.

Daytoy a saan a nakugit a Filisteo

Daytoy a ragup ti sasao ket pananglais ken ipakpakitana a saan a naibilang ni Goliat iti sibibiag a Dios. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 17:26.

maipadanto kadakuada

Ibagbaga ni David a kabaelanna a papatayen ti Filisteo a kas iti panangpatayna iti leon ken oso.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:37-38

manipud iti kuko ti leon ken manipud iti kuko ti oso

Usaren dagiti oso ken dagiti leon ti kukoda no dumarupda, isu a ti sao a “kuko” ket iladladawanna ti panangdarup. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “manipud iti panangdarup ti leon ken manipud iti panangdarup ti oso” wenno “manipud iti leon ken oso” (Kitaen: Metonymy)

iti ima daytoy a Filisteo

Iladladawan ti ima ti Filisteo ti kinasiglatna iti pannakiranget. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ti kinasiglat daytoy a Filisteo” wenno “ti Filisteo” (Kitaen: Metonymy)

napuskol a kabal a kawar

ti makillo a bagi ti kalasag a nabungon babaen kadagiti pangsalaknib a kalub wenno babassit a landok

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:39-40

ti kampilanna iti kabalna

“Ti kampilan ni Saul iti kabalna”

sarukodna

Ditoy, ti “…na(sarukodna)” ket ni David dakdakamatenna.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:41-43

linaisna isuna

“inumsina isuna”

lumabaga

“nasalun-at”

Asoak kadi, ta immayka a makisango kaniak nga addaan iti sarukod?

Ditoy, ti Iladladawan ti aso ket ti bassit nga ayup a nalaka laeng a patayen ti maysa a tao. Inusar ni Goliat daytoy a saludsod tapno akusaranna ni David a pabpabainanna isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “pinabainannak iti iyu-umaymo a nakasarukod laeng a kasla maysaak laeng nga aso!” (Kitaen: Metaphor and Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:44-45

itedko ti lasagmo kadagiti bilbillit iti langit ken kadagiti narungsot nga ayup iti tay-ak

Sarsaritaen ni Goliat ti panangpapatayna kenni David ken panangibatina iti bangkayna iti daga tapno agpaay a taraon dagiti ayup. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “papatayenka, ket kanento dagiti bilbillit iti langit ken dagiti narungsot nga ayup iti daga ti bagim” (Kitaen: Metaphor)

bilbillit iti langit

“dagiti bilbillit iti tangatang” wenno “dagiti billit”

iti nagan ni Yahweh

Ditoy, ti “nagan” ket ti pannakabalin wenno turay ti Dios ti iladladawanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “babaen iti pannakabalin ni Yahweh” wenno “babaen iti turay ni Yahweh” (Kitaen: Metonymy)

a kinaritmo

“a rinurodmo” wenno “a linaismo”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:46-47

Mainayon a Palawag ken Pakaamo:

Itultuloy ni David ti pannakisaritana kenni Goliat.

itedko dagti bangkay … kadagiti bilbillit … ken kadagiti narungsot nga ayup iti tay-ak

Sarsaritaen ni David ti panangidaulona kadagiti Israelita iti panangpapatayda kadagiti Filisteo ken ti panangibatida kadagiti bagbagida iti daga para kadagiti ayup tapno kanenda dagitoy a kasla da la ited dagiti bangkay kadagiti ayup. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Papatayentayo nga Israelita dagiti soldado a Filisteo, ket kanento isuda dagiti bilbillit iti langit ken dagiti narungsot nga ayup iti daga” (Kitaen: Metaphor)

maammoan ti lubong

Ti sao a “lubong” ket dagiti tattao iti daga ti dakdakamatenna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maammoan koma dagiti amin a tattao iti daga” (Kitaen: Metonymy)

a saan nga ited ni Yahweh ti balligi babaen iti kampilan wenno gayang

Dagiti kampilan ken gayang ket maar-aramat nga igam iti gubat. Iladladawanda ti wagas ti pannakiranget dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ti inted ni Yahweh a balligi ket saan a maigapu iti kampilan ken gayang” wenno “idi inted ni Yahweh ti balligi, saan a maigapu iti wagas ti pannakirangettayo” (Kitaen: Metonymy)

Ta kukua ni Yahweh ti gubat

Ti panagballigi iti gubat ket naisao a kasla pananggun-od iti gubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Kanayon nga agbalballigi ni Yahweh iti gubat” wenno “ti panagballigi ket kukua ni Yahweh” (Kitaen: Metonymy)

iyawatnakanto kadagiti imami

Ti panangiyawat kadagiti Filisteo iti ima ti Israel ket iladladawanna iti panangtulong ti Dios iti Israel a mangparmek kadagiti Filisteo iti gubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “tulongannakami a mangparmek kadakayo” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:48-49

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:50-51

Pinarmek ni David … Tinamaanna … Awan kampilan iti ima David

Ti bersikulo 50 ket pakagupgupan ti nakakaskasdaaw a panagballigi ni David maibusor kenni Goliat. Dagiti paset ti salaysay maipanggep iti panangpuntana ken panangpatayna kenni Goliat ket idiay 17:49 ken 17:51. Saan a nagusar dagiti sumagmamano a pagsasao iti pakagupgupan a salaysay a kas iti daytoy. Kadagidiay a kasasaad, mabalin a baliwan dagiti mangipatpatarus ti urnos dagiti bersikulo a kas iti adda idiay UDB.

Ket timmaray ni David ket nagtakder iti uloanan ti Filisteo

Inaramid ni David daytoy kalpasan a natumba ni Goliat iti daga idiay 17:49.

innalana ti kampilanna

“innalana ti kampilan ti Filisteo.” Ditoy, ti sao a “…na(kampilanna)” ket ni Goliat ti dakdakamatenna.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:52-54

nagkaiwara dagiti natay a Filisteo iti dalan nga agturong iti Saaraim

Mabalin daytoy nga ibaga a nalawag a pappapatayen dagiti Israelita dagiti Filisteo bayat a kamkamatenda ida. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ket pinatayda dagiti Filisteo bayat ti panagkamkamatda kadakuada, ket nagkaiwara dagiti bagi dagiti Filisteo iti daga iti dalan nga agturong iti Saaraim” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

sinamsamda dagiti adda iti kampoda

“sinamsam dagiti Israelita ti adda iti kampo dagiti Filisteo”

inkabilna ti kabalna iti toldana

“inkabilna ti kabal ni Goliat iti toldana”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:55-56

Idi nakita ni Saul ni David

Ti panagsasarita idiay 17:55-56 ket napasamak sakbay a pinatay ni David ni Goliat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Idi nakita ni Saul ni David” (Kitaen: Order of Events)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 17:57-58

ig-iggemna

Ditoy, ti dakdakamaten ti “…na(ig-iggemna)” ket ni David.

Siasino ti makin-anak kenka

“Siasino ti amam”

Siak ti anak ti adipenmo a ni Jesse a taga-Betlehem

“Ti amak ket ti adipenmo a ni Jesse, a taga-Betlehem”

ti adipenmo a ni Jesse

Inawagan ni David ti amana a “ti adipenmo” tapno ipakitana a napudno ti amana kenni Ari Saul.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:17]]

1 Samuel 18

1 Samuel 18:1-2

naisinggalot ti kararua ni Jonatan iti kararua ni David

Ti nasinged unay a panaggayyem ket naisao a kasla panagsinninggalot dagiti kararua ti dua a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Magustoan unay ni Jonatan ni David” (Kitaen: Metaphor ken Active or Passive)

impateg isuna ni Jonatan a kas iti panangipategna iti bagina

Ditoy, ti “ayat” ket ti panagayat ti agayyem, saan a nalailo nga ayat ti dakdakamatenna. Iladladawan ti sao a “kararua” ti tao wenno ti biag ti tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ay-ayaten ni Jonatan ni David a kas panagayatna iti bagina” wenno “Ipatpateg ni Jonatan ni David a kas iti panangipategna iti bukodna a biag” (Kitaen: Synecdoche)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:3-4

inayat ni Jonatan isuna a kas iti panagyatna iti bagina

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:18:01|18:1]].

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:5

Makaay-ayo daytoy iti imatang dagiti amin a tattao ken kasta met iti imatang dagiti adipen ni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Makaay-ayo daytoy kadagiti imatang dagiti amin a tattao ken kadagiti adipen ni Saul” wenno “Naay-ayo dagiti amin a tattao ken dagiti adipen ni Saul” (Kitaen: Metaphor)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:6-7

iti amin a siudad ti Israel

Iyunay-unay daytoy ti nakaad-adu a bilang dagiti babbai nga immay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “manipud kadagiti adu a siudad iti entero nga Israel” (Kitaen: Hyperbole)

kadagiti pandereta, nga addaan iti rag-o, ken babaen iti pangtukar nga instrumento

“sirarag-o nga agtuktukar kadagiti pandereta ken kadagiti dadduma a pangtukar nga instrumento”

Ket ni David dagiti sangapulo a ribuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ket pinatay ni David dagiti sangapulo a ribu” Kitaen: Ellipsis)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:8-9

Ania pay ti magun-odna no di ti kinaari?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Maysa laengen a banag ti saanna pay a nagun-od, dayta ket ti panagbalinna nga ari.” (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:10-12

dagus nga immay kenni Saul ti dakes nga espiritu a binilin ti Dios

Dagiti kaipapanan ti ragup ti sasao a “dagus nga immay” ket ti dakes nga espiritu a nangituray kenni Saul. Iti daytoy a pasamak, kayatna a sawen ket daytoy ti mang-mangted iti riribuk kenni Saul ken daytoy ti makagapu nga agtigtignay isuna nga agmauyong. Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay 10:6.

nagmangaw-mangaw isuna

“Ket nagtignay isuna nga agmauyong”

adda ni Yahweh kenkuana

“Adda ni Yahweh kenni David”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:13-14

Isu a pinapanaw ni Saul isuna iti sangoananna

“Isu a pinapanaw ni Saul ni David manipud iti imatangna"

dagiti rinibribu

Mabalin daytoy nga ibaga babaen iti bilang. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “1,000 a tattao” (Kitaen: Numbers ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

indauloan ni David iti gubat dagiti soldadona ken idauloanna met laeng ida nga agawid manipud iti paggugubatan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Indauloan ni David dagiti soldadona nga agawid manipud iti gubat” (Kitaen: Idiom ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:15-16

ad-adda a nagbuteng isuna kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nagbuteng isuna kenni David” (Kitaen: Idiom)

inayat ti entero nga Israel ken Juda ni David

Ditoy, ti “Israel ken Juda” ket ibagbagina dagiti tattao kadagiti amin a tribu. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “inayat dagiti amin a tattao idiay Israel ken Juda ni David: (Kitaen: Metonymy)

idauloanna iti gubat dagiti soldadona ken idauloanna met laeng ida nga agawid manipud iti paggugubatan

Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay18:13. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “indauloanna dagiti soldadona iti gubat ken inturongna ida nga agawid manipud iti gubatan” (Kitaen: Idiom)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:17-18

Saan a ti imak ti mangdangran kenkuana, ngem ti ima dagiti Filisteo ti mangdangran kenkuana

Ti panangdangran iti maysa a tao ket naisao a kasla panangikabil ti ima iti dayta a tao. Ditoy, ni Saul ket dakdakamatenna ti panangpapatayna kenni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanto a siak ti mangpatay kenkuana; bay-ak a dagiti Filisteo ti mangpatay kenkuana” (Kitaen: Metaphor ken Euphemism)

Siasinoak koma, ken ania ti kabibiagko, wenno ti pamilia ti amak idiay Israel … ti ari?

Inusar ni David daytoy tapno iyunay-unayna a saan isuna a maikari a manugangen ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Siak ket tao nga awan serserbina ken uray dagiti kakabagiak wenno ti pamilia ti amak ket saan a napateg idiay Israel … iti ari.” (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:19

idi tiempo nga agbalin koman nga asawa ni David ni Merab nga anak a babai ni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “idi ipaasawa koman ni Saul ti babai nga anakna a ni Marab kenni David” (Kitaen: Active or Passive)

naipaasawa isuna kenni Adriel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Inyasawa ni Saul ti babai kenni Adriel” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:20-21

Imbagada kenni Saul

Ditoy, ti dakdakamaten ti “…da(imbagada)” ket dagiti tattao a nakaduktal iti karirikna ni Mical, saan a kenni David ken Mical.

Agbalinkanto a manugangko

“Agbalinkanto nga asawa ti anakko a babai”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:22

dagiti aminnga adipenna ket ipatpategdaka

“rinaemdaka dagiti amin nga adipenna”

Ita ngarud

“Ta gapu kadagitoy, nasken nga”

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:23-24

Nalag-an laeng kadi kadakayo ti agbalin a manugang ti ari, agsipud ta nakurapayak laeng a tao, ken nababaak laeng?

Sinaludsod ni David daytoy a tapno iyunay-unayna a saan isuna a maikari a manugangen ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a sinsinan a banag ti agbalin a manugang ti ari, ken nakurapayak la unay ken saan a maikari iti dayta.” (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:25-26

Saan a tartarigagayan ti ari iti aniaman a sab-ong, dagiti laeng sangagasut a kudil iti murdong ti mabagbagi dagiti Filisteo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a tartarigagayan ti ari ti aniaman a sab-ong; tartarigagayanna laeng nga iyegmo kenkuana ti 100 a kudil ti murdong ti mabagbagida” (Kitaen: Ellipsis ken Numbers)

sab-ong

Iti daytoy a kaugalian, kasapulan a mangted ti lalaki iti sagut iti ama ti nobiana.

a matnag ni David iti ima dagiti Filisteo

Ditoy ti kayat a sawen ti “matnag” ket matay. Ti sao nga “ima” ket ibagbagina dagiti Filisteo. AT: “tapno papatayen dagiti Filisteo ni David” (Kitaen: Euphemism ken Synecdoche ken Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:27-29

dua gasut a Filisteo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “200 a Filisteo” (Kitaen: Numbers)

intedda amin dagitoy iti ari

“Inted amin dagitoy ni David ken dagiti tattaona iti ari”

nakita ken naammoan ni Saul

Dagiti sasao ditoy a “nakita” ken “naammoan” ket agpada dagiti kaipapananda ken iyunay-unayda nga ammo ni Saul a daytoy ket pudno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti : “Nabigbig ni Saul” Kitaen: Doublet)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 18:30

isu nga ad-adda a napadayawan ti naganna

Ditoy, ti “nagan” ket dakamatenna ni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “isu a dakkel ti panangraem dagiti tattao kenni David” (Kitaen: Metonymy ken Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:18]]

1 Samuel 19

1 Samuel 19:1-3

ken kadagiti amin nga adipenna

Ditoy, ti“…na(adipenna)” ket dakdakamatenna ni Saul.

ipatpategna unay ni David

Maragsakan unay ni Jonatan iti pannakikadkaduana kenni David.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:4-5

Saan koma nga agbasol ti ari iti adipenna

Agsasao ni Jonatan a kasla sabali a tao ni Saul tapno maipakita a raraemen ni Jonatan ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanka nga agbasol iti adipenmo” (Kitaen: Pronouns)

Apay nga agbasolka iti awan basolna a dara babaen iti panagpapataymo kenni David nga awan ti gapuna?

Damdamagen ni Jonatan daytoy a saludsod tapno tubngarenna ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanka koma nga agbasol iti awan basolna a tao ken saanmo a papatayen ni David nga awan ti makagapu,” (Kitaen: Rhetorical Question)

agbasol iti awan basolna a dara

Ditoy, ti “dara” ket ti biag ti awan basolna a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “makabasol iti pammapatay” (Kitaen: Metonymy)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:6-7

saanto a mapapatay isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saankon a papatayen isuna” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:8-9

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:10-11

ibitin ni David iti pader babaen iti gayang

ingayangna ti gayangna tapno matamaan ni David ket maitugkel iti pader

tapno mapapatayna isuna

“Mabalin a papatayen ni Saul ni David”

Ni Mical … kinunana kenkuana

Imbaga ni Mical kenni David.

No saanmo nga isalakan ti biagmo

Ditoy, ti “isalakanmo ti biagmo” ket dakdakamatenna ti panaglibas ni David tapno saan isuna a madangran. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “No saanka nga aglibas” (Kitaen: Idiom)

mapapataykanto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “addanto mangpatay kenka” (Kitaen: Active or Passive)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:12-13

Sapasap a pakaammo:

Tinulongan ni Mical ni David a manglibas kenni Ari Saul. Impaiddana iti pagid-iddaan ni David ti didiosen nga adda iti balayda tapno agparang a kasla isuna iti matmaturog iti daytoy.

inkabilna ti pungan a naaramid iti buok ti kalding iti ulona, ket inabbunganna daytoy kadagiti ules

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Nakapungan ti didiosen iti pungan a naaramid iti buok ti kalding ken binadoan ni Mical ti didiosen kadagiti kagay ni David wenno 2) Inusar ni Mical dagiti kagay ni David a kas ules tapno naan-anay a maakkoban ti didiosen ken ti “pungan” a naaramid iti buok ti kalding a kasla buok ni David.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:14-15

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

Sapasap a pakaammo:

Agtigtignay ni Saul a kasla awan ti tarigagayna a mangpatay kenni David.

mangala kenni David

“mangisubli kenni David kenni Saul”

kinunana

Ditoy, ti “…na(kinunana)” ket dakdakamatenna ni Mical.

Iyegyo isuna kaniak a nakaidda iti pagiddaan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “No pudno a masakit unay isuna ket saan a makaumay kaniak, iyegyo isuna kaniak a nakaidda iti pagiddaanna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

1 Samuel 19:16-17

pungan a naaramid iti buok ti kalding

Ipatarus a kas idiay 19:13.

Apay nga inallilawnak ket pinalubosam a pumanaw ti kabusorko, isu a nakalibas isuna?

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Pudno a kayat a maammoan ni Saul no apay nga inaramid ni Mical ti inaramidna wenno 2) Inusar ni Saul daytoy a saludsod tapno babalawenna ni Mical. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saannak koma nga inallilaw ken saanmo koma a pinalubosan ti kabusorko a pumanaw, tapno saan a nakalibas isuna.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Palubosannak a mapan. Papatayenka no saannak a tulongan a makalibas

Uray no saan a pudpudno nga imbaga ni David daytoy, imbaga ni Mical kenni Saul a binutbuteng ni David isuna. (Kitaen: Rhetorical Question)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:18-20

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

Sapasap a pakaammo:

Naglibas ni David kenni Samuel.

Ita

Daytoy a sao ket naaramat ditoy tapno mangipakita nga inrugi ti nagsurat nga ibaga ti baro a paset ti istoria.

Naibaga daytoy kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Adda ti nangibaga kenni Saul” (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 19:21-22

Idi naibaga daytoy kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Idi adda ti nangibaga kenni Saul iti daytoy” (Kitaen: Active or Passive)

Rama … Secu … Najot

Dagitoy ket nagan ti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 19:23-24

Gapu iti daytoy kinunada, "Maysa kadi met a profeta ni Saul?"

Nagbalin daytoy a pagsasao kadagiti Israelita. Ibagbaga dagiti tattao daytoy a mangiyebkas iti pannakakigtotda no a saanda nga ipagarup a makaaramid ti tao iti banag a saanna a naaramid iti kallabes. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 10:12. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Dayta ti makagapu a no makakita dagiti tattao nga agar-aramid ti tao iti banag a saanda a ninamnama, kunaenda, ‘Profeta kadi met ni Saul?’” (Kitaen: UDB) (Kitaen: Proverbs ken Assumed Knowledge and Implicit Information)

kinunada

Ditoy, ti “…da(kinunada)” ket dakdakamatenna dagiti amin a tattao. Nagbalin a pagsasao daytoy kadagiti tattao.

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:19]]

1 Samuel 20

1 Samuel 20:1-2

Ania kadi ti naaramidko? Ania ti nadagsen a nakabasolak? Ania ti basolko iti amam, a kayatna pay a pukawen ti biagko?

Dagitoy tallo a saludsod ket agpapada ti kayatna a sawen. Inusar ni David dagitoy a mangiyunay-unay nga awan ti naaramidna a biddut kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awan ti inaramidko a biddut. Awan ti nadagsen a nakabasolak. Awan ti nakabasolak iti amam a makagapu a pangpatayanna kaniak." (Kitaen: INVALID translate/figs-parallelism ken INVALID translate/figs-rquestion)

a kayatna pay a pukawen ti biagko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nga ikagkagumaannak a patayen?" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

Adayo a mapasamak dayta

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Sigurado a saan a pudno daytoy" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

awan... dakkel man wenno bassit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "awan a pulos"

Apay koma nga ilimed ti amak daytoy a banag kaniak?

Inusar ni Jonatan daytoy a saludsod a mangiyunay-unay a no pangpanggepen ni Saul a patayen ni David ket imbagana koman kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti rason nga ilimed kaniak ti amak daytoy a banag.”

1 Samuel 20:3

nasayaat ti pannakikaduam kaniak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nagbalinak a gayyemmo" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

agladingit isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "daytoy ti mamagladingit kenkuana" (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

maysa laengen nga addang ti baetmi kenni patay

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "asidegak iti ipapatay" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 20:4-5

Inton bigat ket baro a bulan

Iti umuna nga aldaw iti tunggal bulan, agrambak dagiti tattao ken mangidatagda iti daton para iti Dios.

agingga iti rabii ti maikatlo nga aldaw

agingga iti karabian ti maikatlo nga aldaw.

1 Samuel 20:6-7

maaddaan iti talna ti adipenmo

Dakdakamaten ni David ti bagina iti panangusarna iti ragup ti sasao a "ti adipenmo" a kas panangipakitana iti panagraemna kenni Jonatan.

dakes ti pangngeddengna

Ditoy ti sao a "... na(pangngeddengna) ket dakdakamatenna ni Saul.

1 Samuel 20:8-9

nakitulagka iti adipenmo iti sangoanan ni Yahweh

Mabalin met nga ipatarus a kas iti: "nakitulagka kaniak nga adipenmo ket adda ni Yahweh a saksi"

ta apay pay laeng nga iyegnak iti amam?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "awan ngaruden ti makagapu nga idatagnak pay iti amam." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

Adayo a mapasamak kenka dayta!

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanto a pulos a mapasamak daytoy kenka!" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

saanko kadi nga ibaga kenka?

Inusar ni Jonatan daytoy a saludsod a mangiyunay-unay nga ibagana kenni David no kayat ni Saul a dangran isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Sigurado nga ibagak kenka." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

1 Samuel 20:10-11

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:20]]

1 Samuel 20:12-13

denggem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Kitaem" wenno "Denggem ti ibagak kenka"

no adda nasayaat a panggep

"no kayat ti amak nga agaramid iti naimbag a banag kenka"

saankonto kadi aya nga ipatulod ken ipakaammo kenka?

Inusar ni Jonatan daytoy a saludsod a mangiyunay-unay nga ibagana kenni David no pangpanggepen ni Saul a dangran isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "sigurado ngarud nga ipakaammok daytoy kenka." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

aramiden koma ni Yahweh kenni Jonatan ken ad-adda pay koma

Inusar ni Jonatan daytoy a sapata a kas pangiyunay-unayna a kasla saan a ti bagina ti dakdakamatenna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "aramiden koma ni Yahweh kaniak ti aniaman a dakes a pangpanggepen ti amak nga aramiden kenka, ken dakdakes pay koma ngem iti dayta." (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 20:14-16

saanmo kadi nga ipakita kaniak ti kinapudno ni Yahweh iti tulag, tapno saanak koma a matay?

Dinamag ni Jonatan daytoy tapno patalgedanna no pudno met laeng nga aramiden ni David ti imbagana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pangngaasim ta ipakitam kaniak ti kinapudno ni Yahweh iti tulag, a saanak a matay." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

nga ipakita kaniak ti kinapudno ni Yahweh iti tulag

"ipakitam kaniak ti kas iti panangipakita ni Yahweh iti kinapudnona iti tulagna'

Sapay koma ta singirento ni Yahweh dagiti kabusor ni David

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) Dagiti koma kabusor ni David ti pabasolen ni Yahweh" wenno 2) "Dadaelen koma ni Yahweh dagiti kabusor ni David." (Kitaen: INVALID translate/figs-synecdoche)

1 Samuel 20:17-19

ay-ayatenna isuna kas iti panagayatna iti bukodna a kararua

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ay-ayaten ni Jonatan ni David kas iti panagayatna iti bagina" (Kitaen: INVALID translate/figs-synecdoche)

Birokennakanto

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Birokennakanto ti amak" (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

inton madama a mapagtutungtongan dayta a banag

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inton napasamak amin a banag" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

iti bato nga Ezel

"ti bato nga aw-awagan dagiti tattao iti Ezel"

1 Samuel 20:20-21

iti igid daytoy

Ditoy, ti sao a "daytoy" ket dakdakamatenna ti bato a paglemlemmengan ni David.

ti agtutubok a lalaki... iti agtutubo a lalaki

Maymaysa a tao ti dakdakamaten dagitoy.

umayka ngarud

Ditoy, ibagbaga ni Jonatan a mabalin a rummuar ni David manipud iti paglemlemmenganna ta awan ti pagpeggadanna.

1 Samuel 20:22-23

adda ni Yahweh iti nagbaetanta

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ni Yahweh ti saksi kadata a dua."

1 Samuel 20:24-25

Timmakder ni Jonatan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nagtugaw ni Jonatan iti batugna." Kadagiti nagkakauna a teksto ket inusarda ti "nagtugaw iti batugna"

1 Samuel 20:26-27

Saan isuna a nadalus; sigurado saan isuna a nadalus

Sigun iti Linteg ni Moises, no adda tao a saan a nadalus babaen iti seremonia, saan a mabalin makipasetda iti fiesta agingga a maiwaragawag a nadalusda. Inulit ni Saul nga imbaga daytoy a ragup ti sasao a mangiyunay-unay a kasla ikagkagumaan nga allukoyen ti bagina. (Kitaen: INVALID translate/figs-parallelism)

1 Samuel 20:28-29

no nasayaatak iti imatangmo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "no naay-ayoka kaniak" wenno "no gayyemnak"(Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

1 Samuel 20:30-31

Simged ti pungtot ni Saul kenni Jonatan

Mabalin nga ipatarus datoy a kas iti: "nakapungtot unay ni Saul kenni Jonatan" (See: INVALID translate/figs-metonymy)

Sika nga anak ti dakes ken managsukir a babai

Inusar ni Saul daytoy a ragup ti sasao a kas panangbabalawna kenni Jonatan ken ti panangisakitna kenni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Sika nga anak ti balangkantis" wenno "Sika a mangliliput" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

Ti kunam kadi ket saanko nga ammo a pinilim ti anak ni Jesse... ti inam a nangipasngay kenka?

Inusar ni Saul daytoy a saludsod tapno iyunay-unayna nga ammona nga aggayyem ni Jonatan ken ni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ammok a pinilim ti anak ni Jesse...ti inam a nangipasngay kenka." (Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

pakaibabainan ti inam a nangipasngay kenka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti pakaibabainan ti inam a nangipasngay kenka" (Kitaen: INVALID translate/figs-idiom)

sika man wenno ti pagariam ket saanto a maisaad

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "saankanto nga agbalin nga ari ken saanto a maisaad ti pagariam" (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

1 Samuel 20:32-34

mapapatay isuna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ipapataymo isuna" (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive)

iti maikadua nga aldaw ti bulan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti maikadua nga aldaw iti fiesta iti baro a bulan" (Kitaen: INVALID translate/translate-ordinal)

panagladingitna para kenni David

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "agladladingit isuna para kenni David" (Kitaen: INVALID translate/figs-activepassive

imbabain isuna ti amana

Ditoy, ti sao nga "isuna" ket dakdakamatenna ni David.

1 Samuel 20:35-37

maysa nga agtutubo a lalaki ti kaduana

Ditoy, ti sao a "...na(kaduana) ket dakdakamatenna ni Jonatan.

nangipana isuna iti maysa a pana iti labesna

"Nangipana ni Jonatan iti maysa a pana iti labes ti agtutubo a lalaki"

Saan kadi nga adda ti pana iti labesmo?

Inusar ni Jonatan daytoy a saludsod tapno iyunay-unayna a ti pana ket adda iti labes ti agtutubo a lalaki. Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "Rumbeng nga ammom nga adda iti labesmo ti pana" wenno "adayo iti ayanmo ti pana"

1 Samuel 20:38-40

pinukkawan ni Jonatan ti agtutubo a lalaki

"pinukkawanna ti agtutubo a lalaki"

1 Samuel 20:41-42

namitlo a daras a nagpakleb iti daga

Nagrukob ni David iti sangoanan ni Jonatan gapu ta isuna ket anak pay laeng ti ari a maikari iti kasta a panagraem. Kasta met a daytoy ti maudi a gundaway a panagkitada kenni Jonatan.

iti nagbaetanta

Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:1sa:20:22|20:23]].

1 Samuel 21

1 Samuel 21:1-2

Nob

Daytoy ket nagan ti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

Ahimelec

Daytoy ket maysa a nagan ti lalaki (Kitaen: How to Translate Names)

Agtigtigerger

agpigpigerger iti buteng

iti maysa a panggep

"agtrabaho para kenkuana"

Imbaonko dagiti agtutubo a lallaki iti maysa luga

"Imbagak kadagiti agtutubo a lallaki a mapanda iti sabali a disso, ket sarakekto ida sadiay kalpasanna"

1 Samuel 21:3-4

Ita ngarud,

Rugrugian ni David ti maysa a kabarbaro a paset ti pannakisarsaritana.

Ikkannak koma iti lima a pidaso a tinapay

Daytoy ket maysa a nadayaw a panagkiddaw.

tinapay

tinapay a saan nga inusar dagiti padi iti panagdayaw.

tinapay a naidaton

tinapay nga inusar dagiti padi iti panagdayaw.

no saan a nakikaidda dagiti agtutubo a lallaki kadagiti babbai

Mabalin nga ipatarus datoy a kas iti: "Mabalin a kanen dagiti tattaom daytoy no saanda a nakikaidda kadagiti babbai iti kallabes" (Kitaen: Ellipsis)

1 Samuel 21:5-6

saankami a nakikaidda kadagiti babbai

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "liniklikanmi dagiti babbai" (Kitaen: Active or Passive)

Idi nagrubwatak

"idi inrugik ti nagdaliasat"

Ad-adda ngarud ita a mapagtalinaed ti kinadalus dagiti bagbagida iti imatang ni Yahweh

Daytoy ket salaysay, saan a saludsod. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nangnangruna a pudno daytoy ita nga ilasinda ti aniaman a banag nga adda kadakuada" (Kitaen: Active or Passive)

ti tinapay a naidaton kenni Yahweh

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti tinapay nga ilasin dagiti padi" (Kitaen: Active or Passive)

1 Samuel 21:7

Doeg … pumapastor

Mabalinyo nga ibaga a nakita ni Doeg ti inaramid ni David." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ni Doeg…a pumapastor, ket nakitana ti inaramid ni Ahimelec.” (Kitaen: Assumed Knowledge and Information)

Doeg

Daytoy ket nagan ti lalaki (Kitaen: How to Translate Names)

ta kapilitan nga agtalinaed

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "ta pinagtalinaed ni Yahweh isuna sadiay," nalabit a tapno leppasen ni Doeg ti maysa a banag nga inkarina kenni Yahweh nga aramidenna wenno 2) awan ti makaammo no apay nga adda isuna sadiay, "ta adda makagapu"

pumapastor

dagiti mangay-aywan ken mangsalsalaknib iti maysa nga arban, nangruna kadagiti baka wenno kadagiti karnero

1 Samuel 21:8-9

igamko

Daytoy ti kadawyan a pangawag kadagiti banag a kas iti kampilan, kampit, bai ken pana, ken kadagiti gayang.

Tanap ti Ela

Daytoy ti nagan ti maysa a lugar idiay Israel.

1 Samuel 21:10-11

Saan kadi a daytoy ni David nga ari iti daga?

Mabalin a linablabesda laeng ti nangibaga iti maipanggep kenni David idi imbagada nga isuna ti ari iti daga. Inusarda daytoy a saludsod a mangipakaawat a ni David ket nabileg a kabusor ket saan a rumbeng a pagtalinaeden ni Akis isuna sadiay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ammoyo a ni David daytoy, a kas kapeggad iti ari iti daga"

Saan kadi nga insalsalada ti panangikankantada iti maipapan kenkuana, ‘Saul… rinibribu.’

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ammoyo nga idi agsalsala dagiti tattao iti daga, kinankantada ti maipanggep kenkuana, 'Nakapatay ni Saul iti rinibribu ket ni David ket sangapulo a ribu.'

1 Samuel 21:12-13

Naimula iti puso ni David dagitoy a sasao

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pinanpanunot ni David ti maipanggep iti imbaga dagiti adipen" (Kitaen: INVALID translate/figs-metonymy)

1 Samuel 21:14-15

Apay nga inyegyo isuna kaniak?

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Kidkiddawen ni Akis nga ilawlawag dagiti adipenna no apay nga inyegda ni David kenkuana wenno 2) Ung-ungtan ida ni Akis. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ammoyo koma a saan a rumbeng nga inyegyo isuna kaniak."

Agkurangak kadi pay aya iti agbagtit, isu nga inyegyo daytoy nga agaramid iti kas iti dayta iti imatangko?

Daytoy ket maysa a panangbabalaw. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Adu unayen dagiti agbagtit ditoy a pakadaddadaelan ti tiempok. Saan a rumbeng nga inyegyo iti sangoanak daytoy a maysa met a bagtit."

Umay kadi daytoy a tao iti balayko?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanyo nga ipalubos a sumrek daytoy a bagtit iti balayko."

1 Samuel 22

1 Samuel 22:1-2

Adullam

Daytoy ket nagan ti maysa nga ili nga asideg iti siudad ti Gad.

Nangngeg daytoy

nangngegna a napan naglemmeng ni David iti rukib

Amin a marirriribukan… amin a saan a mapmapnek

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Adu a tattao a marirriribukan... adu a tattao a saan a naragsak"

1 Samuel 22:3-5

Kalpasanna, pimmanaw ni David sadiay

"Ket pimmanaw ni David iti rukib idiay Adullam"

Mizpa

Daytoy ket nagan ti maysa a siudad.

mapanka iti daga ti Juda

"agawidka iti balaymo iti daga ti Juda"

Heret

Daytoy ket nagan ti maysa a siudad.

1 Samuel 22:6

naammoanen ti ayan ni David, kaduana dagiti lallaki a tattaona

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "addan nakatakuat iti paglemlemmengan ni David ken dagiti amin a lallaki a kakaduana."

Kayo a tamarisko

Daytoy ket maysa a kita ti kayo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dakkel ken narukbos a kayo"

idiay Rama

Ti Rama ket nagan ti maysa a lugar idiay Gabaa. Ti kayat a sawen daytoy a nagan ket "nangato a lugar." Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) dakdakamatena ditoy ti lugar a maawagan iti Rama, wenno 2) dakdakamatenna ditoy ti aniaman a nangato a lugar. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti tapaw ti turod"

1 Samuel 22:7-8

Ikkannakayo kadi ti anak ni Jesse iti taltalon ken pagmulaan iti ubas?

Nangusar ni Saul iti saludsod tapno iyunay-unayna a ni David a nagtaud iti tribu ti Juda ket saanna a kayat nga aramiden daytoy kadagiti tattao iti tribu ti Benjamin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saannakayo nga ikkan ti anak ni Jesse iti taltalon ken daga a pagmulaan iti ubas."

Ikkannakayonto kadi ti anak ni Jesse

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Inton agbalin nga ari ti anak ni Jesse, mangtedto kadi isuna"

ti anak ni Jesse

"ni David"

Pagbalinennakayonto kadi amin a pangulo… kaniak?

Nangusar ni Saul iti saludsod tapno iyunay-unayna a ni David a nagtaud iti tribu ti Juda ket saanna a kayat nga aramiden daytoy kadagiti tattao iti tribu ti Banjamin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saannakayo a pagbalinen a pangulo... maibusor kaniak."

Pagbalinennakayo kadi amin a pangulo

Mabalin nga ibagayo no kaanona ida a pagbalinen a pangulo." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Inton agbalin isuna nga ari, pagbalinennakayo kadi a pangulo"

pangulo

opisial ti soldado a mangidadaulo kadagiti soldado

1 Samuel 22:9-10

ni Doeg a taga-Edom

Daytoy ket nagan ti lalaki. Ipatarusyo daytoy a kas idiay 21:7.

Nob… Ahimelec

Dagitoy ket nagan ti lugar ken nagan ti lalaki. Ipatarusyo daytoy a kas idiay 21:1.

Ahitub

Daytoy ket nagan ti lalaki.

Inkararagna kenni Yahweh a tulonganna koma isuna, ken intedna pay kenkuana

Nagkararag ni Ahimelec kenni Yahweh a tulongan koma ni Yahweh ni David, ket inikkan ni Ahimelec ni David.

1 Samuel 22:11-13

nga inikkam pay

"babaen iti panangitedmo"

1 Samuel 22:14-15

Siasino kadagiti amin nga adipenmo ti napudno unay a kas kenni David… balay?

Daytoy ket mabalin nga ipatarus a kas salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awan kadagiti adipenmo ti kas iti kinapudno ni David."

guardia

maysa a tao wenno bunggoy ti tattao a mangsalsalaknib iti maysa a tao.

mararaem iti balaymo?

Ti sao a "balay" ket dakamatenna ti pamilia nga agnanaed iti maysa a balay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "a raraemen ti pamiliam"

Ita kadi laeng ti umuna a gundaway nga inkararagko iti Dios a tulonganna isuna?

Damdamagen ni Ahimelec daytoy a saludsod iti bagina sakbay pay a damagen ni Saul daytoy, ket dagus a nasungbatan daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saan a daytoy ti umuna a gundaway nga inkararagko iti Dios a tulonganna ni David."

Saan koma nga ipabasol ti ari ti aniaman a banag iti adipenna wenno iti amin nga adda iti balay ti amak.

Sarsaritaen ni Ahimelec ti bagina a kasla saan nga isuna ti agsasao babaen iti panangusarna iti sao nga "adipen." Ti dakdakamaten met ni Ahimelec iti papangibagana iti "ari" ket ni Saul." Kastoy ti panangibaga ni Ahimelec tapno maipakita ti panagraemna kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Pangngaasim, Ari Saul, saanmo koma nga ibilang nga adda basolko nga adipenmo, wenno siasinoman nga adda iti balay ti amak. Ta awan ti ammok maipanggep iti dayta."

iti amin nga adda iti balay ti amak

Ditoy, ti "balay" ket ibagbagina ti "pamilia." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti amin a pamilia ti amak"

1 Samuel 22:16-17

iti balay ti amam

Ti sao a "balay" ket dakamatenna ti pamilia nga agnanaed iti balay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti pamilia ti amam" wenno "ti kaputotan ti pamiliam"

ti guardia a nakatakder iti aglawlawna

"dagiti soldado a nakatakder iti asideg a mangsalaknib kenkuana"

1 Samuel 22:18-19

ni Doeg a taga-Edom nagpasango ket dinarupna…pinatayna… dinarupna… Pinatayna

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Pinapatay amin ni Doeg dagiti papadi nga is-isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ni Doeg ken dagiti tattaona ket dimmarup... pinapatayda... dimmarupda"

Walopulo ket lima a tattao

"85 a tattao" wenno "85 a papadi"

babaen iti tadem ti kampilanna

"Babaen iti kampilan"

rinautna ti Nob

Ditoy ti kayat a sawen ti "dinarup" ket pinapatay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pinatayna ti adu a tattao idiay siudad ti Nob."

1 Samuel 22:20-23

Abiatar

Daytoy ket nagan ti lalaki.

1 Samuel 23

1 Samuel 23:1-2

makirangranget dagiti Filisteo kadagiti adda iti Keila

Ti “Keila” ket nagan ti ili. Ditoy ti “Keila” ket iladladawanna dagiti tattao nga agnanaed sadiay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “makiranget a maibusor kadagiti tattao iti Keila” (Kitaen: How to Translate Names and Metonymy)

1 Samuel 23:3-4

Ad-adda pay no mapantayo makiranget iti armada dagiti Filisteo?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Kastanto unay ti butengtayo no mapantayo iti Keila a makiranget iti armada dagiti Filisteo.” (Kitaen: Rhetorical Question)

1 Samuel 23:5-6

[[:ilo:bible:questions:comprehension:1sa:23]]

1 Samuel 23:7-9

Naibaga kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “adda nangibaga kenni Saul” wenno “Imbagada kenni Saul” (Kitaen: Active or Passive)

Pinaayaban

“naayaban” wenno “naummong”

1 Samuel 23:10-11

kinuna ni David

“Dinamag ni David” wenno “Nagkararag ni David”

nangngeg ti adipenmo a kayat ni Saul ti umay ditoy Keila...ibagam iti adipenmo

Agsasao ni David a kasla saan nga isuna ti agsasao tapno ipakitana ti panangraemna kenni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Pudno a nangngegko … sigun iti nangngegko … ibagam kaniak” (Kitaen: Pronouns)

Iyawatdakto kadi

Ditoy ti “ima” ket iladladawanna ti pannakabalin wenno panangituray. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “iyawatnak kenni Saul” (Kitaen: Metonymy)

dadaelen

“naan-anay a nadadael”

1 Samuel 23:12

kinuna ni David

“Dinamag ni David” wenno “Nagkararag ni David” (UDB)

iyawatdakto ken dagiti tattaok iti ima ni Saul?

Ditoy ti “ima” ket iladladawanna ti pannakabalin wenno panangituray. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “iyawatdak ken dagiti tattaok iti ima ni Saul” (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 23:13-14

Naidanon kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Adda ti nangibaga kenni Saul” wenno “Imbagada kenni Saul” (Kitaen: Active or Passive)

nakalibas

“nagtaray manipud”

iti let-ang iti Zif

Daytoy ket nagan ti disso ti disierto nga asideg iti siudad ti Zif. (Kitaen: How to Translate Names)

saan nga inyawat isuna ti Dios

Ti sao nga “ima” ket “metonymy a paradakamatenna ti pannakabalin. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “saanna nga impalubos a maparmek ni Saul ni David” wenno “saanna nga impalubos nga aramiden ni Saul kenni David ti aniaman a kayatna nga aramiden kenni David” wenno “saanna nga impalubos a matiliw ni Saul ni David” (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 23:15-16

mangpukaw iti biagna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “kayatna a papatayen” (Kitaen: Idiom)

Horesh

Daytoy ket nagan ti siudad nga asideg iti Zif. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 23:17-18

Ta ti ima ni Saul nga amak ket saannakanto a mabirokan

Ditoy ti “ima” ket dakamatenna ni Saul ken ti kinabilegna a kas ari. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ta saannakan a biroken ti amak a ni Saul” wenno “Ta saannakanto a pulos a maparmek ni Saul nga amak” (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 23:19-20

taga-Zif

Daytoy ket nagan ti bunggoy dagiti tattao manipud Zif. (Kitaen: How to Translate Names)

Saan kadi nga aglemlemmeng ni David iti ayantayo...Jesimon?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Aglemlemeng kadatayo ni David idiay … Jesimon!” (Kitaen: Rhetorical Question)

iti turod ti Hakilah

Daytoy ket nagan ti turod idiay let-ang ti Juda. (kitaen: How to Translate Names)

Jesimon

Daytoy ket nagan ti disierto nga adda iti asideg ti Nalabaga a Baybay. Mabalin nga ipatatus daytoy a kas iti: “ti let-ang iti Judea.” (Kitaen: How to Translate Names)

ti mangiyawat kenkuana iti ima ti ari

Ti sao nga “ima” ket maipapan iti pannakabalin. Dagiti taga-Zif ket makisarsaritada kenni Saul a kasla saan nga isuda ti agsasao tapno ipakitada kenkuana a raraemenda isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “itedmi ni David kenka isu nga aramidem ti aniaman a kayatmo kenkuana” (Kitaen: Pronouns and Metonymy)

1 Samuel 23:21-23

Ta adda panangngaasiyo kaniak

“imbagayo daytoy kaniak”

Ammoenyo ken takuatenyo

Ti kaipapanan dagitoy dua a sasao ket dandani agpada a banag ken mabalin a maipatarus a kas maysa a ragup ti sasao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ammoenyo a nalaing” (Kitaen: Doublet)

Naibaga kaniak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Imbaga dagiti tattao kaniak” wenno “Nangngegko” (Kitaen: Active or Passive)

kadagiti rinibu ti Juda

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “uray no kasapulan a tiliwek ti tunggal lallaki idiay Juda” wenno “kadagiti amin a puli ti Juda” (Kitaen: Idiom)

1 Samuel 23:24-25

naibaga daytoy kenni David

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Adda nangibaga kenni David a paumaydan” wenno “Naammoan ni David a paumaydan” (Kitaen: Active or Passive)

kabatoan a turod

ti turod nga adu ti batbatona wenno turod a dadakkel ti batona

idiay let-ang ti Maon

Daytoy ket nagan ti let-ang iti disso iti aglawlaw ti siudad ti Maon iti akin-abagatan ti Juda. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 23:26-27

Darasenyo, umaykayon

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Umaykayo a dagus” (UDB) (Kitaen: Hendiadys)

1 Samuel 23:28-29

panangkamkamatna

“panangkamkamat” wenno “panangsursurot tapno matiliw isuna”

1 Samuel 24

1 Samuel 24:1-2

naibaga kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maysa a tao ti nangibaga kenkuana” Kitaen: “Active or Passive”

let-ang ti Engedi

Ti Engedi ket maysa nga “oasis” (a ti kayatna a sawen ket nadam-eg a paset ti daga nga adda danumna) idiay Israel nga adda iti akin-laud ti Natay a Baybay.

Tallo ribu

"3,000" Kitaen: “Numbers”

napili a lallaki

Dagiti lallaki a pinilina gapu iti kinalaingda iti pannakigubat.

1 Samuel 24:3-4

kadagiti pagaponan ti karnero

“dagiti alad ti karnero” wenno “kulongan ti karnero”

umibleng

“ti umibleng” ket panangibaga iti umisbo wenno tumakki. Kitaen: INVALID translate/figs-euphemism)

Timmakder ni David ken nagarudok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: Nagtignay ni David; nagin-inayan isuna a nagarudok” Kitaen: “Idiom”

1 Samuel 24:5-7

saan a makaidna ni David

Adda panagraem ni David kenni Saul kas maysa a pinulotan ni Yahweh ken kas ari ti Irsael.

a dangrak isuna

Agsipud ta ni Saul ket pinulotan ti Dios ken pinilina nga agbalin nga ari, nagbuteng ni David iti nakaro nga unget ti Dios kenkuana no dangranna ni Saul.

Pinulotan ni Yahweh

Ti pinili ni Yahweh a mangidaulo kadagiti tattaona” wenno “ti pinagbalin ni Yahwen nga ari”

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 24:8-9

impakitana kenkuana ti panagraemna

"impakitana ti panagraemna kenni Saul"

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 24:10-11

nakita dagiti matam

Ti ragup ti sasao a “dagiti matam” ket dakdakamatenna ni Ari Saul. Mabalin ngaipatarus daytoy a kas iti: “ammomon” wenno “naadalmon” Kitaen: INVALID translate/figs-synecdoche)

panangiyawat ni Yahweh kenka iti imak

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "naiyawat ni Saul kenni David tapno patayenna wenno maispal ti biagna.

Ta pinulotan isuna ni Yahweh

Mabuteng ni David iti mabalin nga aramiden ni Yahweh maipapan iti tignayna maibusor kenni Ari Saul.

Amak

Saan a pudpudno nga ama ni David ni Saul. Inawagan isuna ni David iti “ama” a mangipakita a raraemenna ni Saul.

Awan ti dakes wenno saanka a liniputan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti dakes nga inaramidko kenka, wenno saanak a bimmusor kenka” Kitaen: “Metaphor”

1 Samuel 24:12-13

Ibalesnak koma ni Yahweh maibusor kenka, ngem saankanto a dangran

Aw-awagan ni David ni Yahweh a mangikeddeng kadakuada a dua kenni Saul. Dinakamat met ni David a saannanto a labanan ni Ari Saul

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 24:14-15

Siasino koma met ngay daytoy nga an-anupen ti ari ti Israel?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a kasapulan nga anupen ti ari ti maysa a tao” Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

Siasino ngay koma daytoy a kamkamatem

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan nasken a kamatem ti siasinoman.” Naipada ti kayat a sawen daytoy a saludsod iti immuna a saludsod ken iyunay-unayna a saan a napateg ni David kenni Saul a mapanna kamkamaten. Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion and INVALID translate/figs-parallelism)

Iti maysa a natay nga aso!

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Iti awan gawgawayna a tao!” Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

Iti maysa a timel

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Iti awan kaes-eskanna a tao!” Kitaen: INVALID translate/figs-metaphor)

usigenna daytoy ket patganna ti asugko

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “aramidem ti husto ken ikalentegannak” wenno “makitam a hustoak ket ibalesnak.”

1 Samuel 24:16

anakko a David

Iti daytoy a gundaway, simmardeng ti panagturay ti dakes nga espiritu kenni Saul, adda pannakaawatna, ken binigbigna ni David kas maysa a napudno nga anakna manen.

impukkaw ni Saul ken nagsangit

Dimmawat iti pammakawan ni Saul kadagiti amin a dakes a panggepna nga aramiden kenni David bayat nga adda isuna iti bileg ti dakes nga espiritu. INVALID translate/figs-metaphor)

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 24:17-18

Sinubadannak iti naimbag

Bigbigbigen ni Saul nga impakita ni David ti panangsuporta ken ti kinapudnona kenni Ari Saul babaen iti saanna a panangpatay kenkuana.

Ta saannak a pinatay idi inyawatnak ni Yahweh iti kaasim

Bigbigbigen ni Saul a naasi ni David kenkuana ken impakitana ti kinapudnona kenni Ari Saul kas maysa a pinulotan ni Yahweh.

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 24:19-20

Ta no masarakan ti maysa a tao ti kabusorna, saanna a palubosan a pumanaw daytoy a sitatalged.

Ta pinati ni Saul a kabusorna ni David, ket naamirisna nga uray no agbalinto nga Ari ni David, saanto nga agawen ni David ti trono kenni Saul, ngem urayennanto ti tiempo nga ituding ni Yahweh para kenkuana.

mapatalgedto iti imam ti pagarian ti Israel

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) Pagballigien ni David ti pagarian ti Israel babaen iti panagturayna kas ari. Mabalin nga iaptarus daytoy a kas iti: “agballiginto ti pagarian ti Israel bayat nga iturayam dagiti Israelita” wenno 2) Pagturayen ni Yahweh ni David iti pagarian ti Israel. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maaddaanka iti naan-anay a panagturay iti pagarian ti Israel” Kitaen: “Active wenno Passive”

iti imam

Ti sao nga “ima” ket ipakpakitana ti bileg wenno turay. Kitaen: “Metonymy”

1 Samuel 24:21-22

Saanmonto a pukawen dagiti kaputotak

Gagangay iti maysa a baro nga ari a saan a naggapu iti immuna a pamilia a patayenna amin dagiti annak ti sigud nga ari tapno maliklikan ti pannakaagaw ti trono manipud kenkuana.

Saanmonto a dadaelen ti naganko

Nasisita unay iti tunggal pamilia idiay Israel a maaddaan iti kaputotan dagiti sumaruno a henerasyon a mapagtalinaed ti apilyedo ken ti tawid a daga. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “saanmonto a papatyen dagiti kameng ti pamiliak ken dagiti kaputotak” Kitaen: INVALID translate/figs-metonymy)

David ken dagiti tattaona

Ni David ken dagiti soldadona”

INVALID comprehension/1sa/24

1 Samuel 25

1 Samuel 25:1

Naguummong amin nga Israelita ket nagladingitda para kenkuana

Mabalin nga adu ti napan sadiay nga Israelita, ngem mabalin a saan a nakaapan ti dadduma. (Kitaen: Hyperbole)

naguummongda

“nagsasarakda”

intabonda isuna iti balayna idiay Rama

Dagiti mabalin a kaipapananna ti panangitabonda kenni Samuel ket 1) iti mismo nga ilina a Rama wenno 2) iti daga ti pamiliana idiay Rama ngem saan a mismo nga iti uneg ti balay wenno 3) iti balayna iti Rama.

nagrubwat ni David ket simmalog

“Nagrubwat ni David ken dagiti tattaona ket simmalogda” Kitaen ti UDB.

INVALID comprehension/1sa/25

1 Samuel 25:2-3

Adda maysa a lalaki idiay Maon, a dagiti sanikuana ket adda idiay Carmel. Nakabakbaknang daytoy a lalaki. Addaan isuna iti tallo ribu a karnero ken sangaribu a kalding. Pukpukisanna dagiti karnerona idiay Carmel. 3Nabal ti nagan ti lalaki, ket Abigail ti nagan ti asawana. Nalaing ken napintas daytoy a babai. Ngem ti lalaki ket naranggas ken dakes ti pannakilangenna. Kaputotan isuna ti pamilia ni Caleb.

Adda dagiti dadduma a mangipatpatarus ket mabalin a sinabalianda pannakaurnos daytoy a bersikulo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Adda maysa a lalaki nga agnagan iti Nabal, maysa a kaputotan ni Caleb, a nakabakbaknang unay. Agnanaed isuna idiay Maon ngem dagiti sanikuana ket adda sadiay Carmel. Addaan isuna iti tallo ribu a karnero ken sangaribu a kalding. Ti lalaki ket naranggas ken saan a nasayaa ti pannakilangenna iti padana a tao. Ti nagan ti asawana ket Abigail. Nasirib daytoy a babai ken napintas. Ita, pukpukisanna ti karnerona idiay Carmel.” (Kitaen: Verse Bridges)

Maon

Daytoy ket nagan ti maysa nga ili. (Kitaen: How to Translate Names)

Carmel

Daytoy ket nagan ti maysa nga ili. Saan a daytoy ti aw-awaganda a Bantay Carmel. (Kitaem: How to Translate Names)

Tallo ribu

3,000 (Kitaen INVALID translate/translate-numbers)

Maysa ribu

1,000 (Kitaen: Numbers)

Nabal

Daytoy ket nagan ti maysa a lalaki. (Kitaem: How to Translate Names)

Abigail

Daytoy ket nagan ti maysa a babai. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 25:4-6

Kablaawanyo isuna iti naganko

“kablaawanyo isuna a kas iti panangkablaawko kenkuana no addaak sadiay”

Agbiagka iti kinarang-ay

“Tarigagayak nga agbiagka a sirarang-ay.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Tarigagayak a maaddaan ka pay iti adu a nasayaat a banbanag bayat a sibibagka” Kitaen: “Abstract Nouns”

kappia koma ti adda kenka ken iti balaymo, ken adda koma kappia iti amin nga adda kenka.

“Tarigagayak nga adda koma kappia kenka, iti sangkabalayam ken kadagiti sanikuam”

1 Samuel 25:7-8

adda dagiti para-pukis

“pukpukisan dagiti para-pukis iti karnero” wenno “adda karnero a pukpukisan dagiti para-pukis a tattaom.” Kayat ni David nga agsao dagiti tattaona tapno maawatan ni Nabal a saan a naan-ano dagiti karnerona gapu iti tulong dagiti tattao ni David a nangbantay kadakuada.

Saanmi ida a dinangran... awan ti napukaw kadakuada.

Dakdakamaten ni David ti indiayada a tulong kadagiti adipen ni Nabal ken ti panangbantayda iti arbanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “binantayanmi ida tapno saanda a madangran ken binantayanmi amin a sanikuada tapno saan a matakaw” (Kitaen: Litotes)

sapay koma ta maay-ayoka kadagiti agtutubo a tattaok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maay-ayoka koma kadagiti agtutubo a tattaok” wenno “sapay koma ta ikkam iti pabor dagiti agtutubo a tattaok? (Kitaen: Metaphor)

kadagiti adipenmo

Iyeb-ebkas ni David ti panagraemna kenni Nabal babaen iti panangawagna kadagiti tattaona nga adipen ni Nabal.

ti anakmo a ni David

Agsasao ni David a kasla anak isuna ni Nabal a mangipakita a raraemenna ni Nabal a natataengan ngem isuna.

1 Samuel 25:9-11

Agtutubo a tattao ni David

“Armada ni David”

Imbagada amin daytoy kenni Nabal iti nagan ni David

“indanonda kenni Nabal ti sibubukel a mensahe ni David”

"Siasino koma ni David? Ket siasino koma ti anak ni Jesse?

Iparparangarang dagitoy nga ibilbilang ni Nabal ni David a saan a mabigbigbig wenno saan a napateg a tao. Kasta met, agsipud ta itartarayan ni David ni Saul, mabalin a pinanunot ni Nabal a maysa a tagabu ni David nga itartarayanna ti amona. Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion, INVALID translate/figs-parallelism)

itartarayanda

“umad-adayo” wenno “agrebrebelde”

Ti tinapayko

Ti “tinapay” ditoy ket dakamatenna ti nadumaduma a kita ti makan. (Kitaen: Idiom)

lallaki a saanko nga ammo no sadino ti naggapuanda

“lallaki a saanko nga am-ammo”

1 Samuel 25:12-13

a naibaga

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “a naibaga ni Nabal” (Kitaen: Active or Passive)

"Ibarekesyo ti kampilanyo." Ket imbarikes ti tunggal maysa ti kampilanna. Ket imbarikes met ni David ti kampilanna.

No awan ti kampilan iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten ti agsaganakayo para iti gubat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Agsagana ti tunggal maysa a makigubat. Nagsagana met ni David a makigubat” (Kitaen: Metonymy)

uppat a gasut

"400" (Kitaen: Numbers)

Dua a gasut

"200"

1 Samuel 25:14-15

Ngem maysa kadagiti agtutubo a lalaki ti nangibaga kenni Abigail nga asawa ni Nabal

Masapul a pagbalinem a nalawag ti inaramid ti agtutubo a lalaki sakbay a kinasaritana ni Abigail. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Naammoan ti maysa kadagiti adipen ni Nabal ti pinanggep ni David ken dagiti tattaona, isu a napan isuna iti asawa ni nabal a ni Abigail: (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

saandakami a dinangran

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti siasinoman a nangdangran kadakami” wenno “Natalgedkami” (Kitaen: Active or Passive)

awan ti aniaman a napukaw bayat a sumursurotkami kadakuada

Banbantayan dagiti tattao ni David dagiti atap nga ayup ken dagiti dadduma a tattao a mangtakaw kadagiti arban ni Nabal.

1 Samuel 25:16-17

Arigna nga isuda ti nagbalin a padermi

Kasla pader dagiti tattao ni David a naipalawlaw iti siudad a mangsalsalknib kadagiti tattao iti siudad manipud kadagiti kabusorda.

Dakes ti naikeddeng para iti amomi

Naannad ti mangibagbaga iti daytoy ta saanna a ninaganan ti tao a nagpanggep iti dakes. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “maysa a tao ti nagpanggep a mangaramid iti dakes iti amomi” (Kitaen: Active or Passive)

apomi

Sarsaritaen ti agsasao a kasla saan a ni David ti dakdakamatenna tapno maipakita a raraemenna ni David. (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 25:18-19

iniruban a trigo

“nakirog a trigo” wenno "naisarabasab a trigo"

raay ti pasas

"sangagasut a rakem a pasas"

1 Samuel 25:20

Ni David ken dagiti tattaona

“Ni David ken ti armadana”

nalinged a paset ti bantay

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) iti baba, bassit a disso a pagay-ayusan ti danum wenno 2) ti disso a paglemlemmengan dagiti lallaki.

1 Samuel 25:21-22

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Ibagbaga ti mannurat ti maipapan iti pakaammo sakbay nga intuloyna ti estoria.

Ita kinuna ni David, “Pudno …kenkuana.”

Masapul a maawatan ti mangbasa nga imbaga nga umuna daytoy ni David sakbay a kinunana, “Ibarikesyo dagiti kampilanyo” idiay 25:13.

Ita David

Ti sao nga “Ita” ket iparparangrangna a ti nagsurat ket saanen a maipapan kenni Abigail ti dakdakamatenna ket rinugianna nga ibaga ti maipapan kenni David.

Sapay koma ta nalablabes pay aramiden ti Dios kaniak, a ni David,

Iti Hebreo a pagsasao kastoy ti pannakaibagana “Sapay koma ta dusaen ti Dios dagiti kabusor ni David,” ken dagiti dadduma a bersion ket sinurotda daytoy. Nupay kasta, sursuroten ti ULB ti kangrunaan a tradisyon ti Griyego iti Daan a Tulag, kas iti ar-aramiden dagiti dadduma a kabarbaro a bersion.

amin a pamiliana

“amin a tattao nga adda kenkuana” wenno “dagiti kapamiliana”

1 Samuel 25:23-24

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Nalpasen ti panangibaga ti nagsurat iti daytoy a libro iti maipapan iti pakaistorian daytoy a kapitulo isu nga intuloyna ti estoria. (Kitaen: Background Information)

Nagrukob iti sangngoanan ni David

agpakpakumbaba ni Abigail ken ipakpakitana a raraemenna ni David gapu ta maysa isuna a nabileg a mangidadaulo.

Apok…ti adipenmo…sasao ti adipenmo

Sarsaritaen ni Abigail ti bagina kenni David a kasla dua a nagduma a tao ti dakdakamatenna, a mangipakita a raraemenna ni David. (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 25:25-26

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Abigail a bagbagaan ni David tapno saan nga agibales.

Saan koma nga ikankano ti apok… siak nga adipenmo…dagiti agtutubo a tattao ti apok…ti apok…apok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saanmo nga ikankano…Siak…dagiti agtutubo a tattaom…apok. (Kitaen: Pronouns)

Ngem siak…saanko a nakita…dagiti imbaonmo

Mabalin nga ipatarus a kas iti: “Ngem no Siak…nakitak…dagiti imbaonmo, inikkak koma ida iti taraon” (Kitaen: Assumed knowledge and Implicit Information)

Panangpasayasaymo iti dara

"panagpatay"

panagibalesmo babaen kadagiti imam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “mismo a sika ti agibales imbes a ni Yahweh koma ti mangaramid iti daytoy. (Kitaen: Metonymy and Assumed Knowledge and Implicit Information)

sapay koma ta dagiti kabusormo… ket maitulad kenni Nabal

Agsasao ni Abigail a kasla dinusan ni Yahweh ni Nabal. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “dusaento koma ni Yahweh dagiti kabusormo…kas iti panangdusananto kenni Nabal” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information and Predictive Past)

1 Samuel 25:27-28

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Abigail nga ibagbaga kenni David a saan koma nga agpungtot.

daytoy a sagut

“Dagitoy a regalo.” Kinapudnona ti “sagut” ket adu a nagduduma a banag.

alaem daytoy a sagut…maitedkoma daytoy kadagiti agtutubo a lallaki

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Pangngaasim, itedmo daytoy kadagiti agtutubo a lallaki” wenno “ipakpakaasik nga ited koma ti apok dagitoy kadagiti agtutubo a lallaki” (Kitaen: Active or Passive)

ta awan duadua a pagbalinento ni Yahweh ti apok a natalged a balay

Ditoy, ti “balay” ket maysa nga “idiom” a nausar para iti “kaputotan.” Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Impasigurado ni Yahweh a kanayon nga addanto kaputotan ti apok nga agserbi a kas ari” (Kitaen: Idiom)

Makirangranget ti apok kadagiti gubat ni Yahweh

“makirangranget ti apok kadagiti kabusor ni Yahweh”

Awan ti makita a dakes kenka

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “awan uray maysa a nakakita kenka nga agar-aramid iti dakes” wenno “saankanto a pulos nga agaramid iti aniaman a kinadakes” Kitaen: “Active or Passive”

1 Samuel 25:29

ket arigna ipallatibongna dagiti kabusormo, a kas iti bato a naibala iti pallatibong

Sarsaritaen ni Abigail ti biag dagiti kabusor ni David a kasla da la babassit a banag kas iti bato a mabalin nga ibala iti pallatibong ken maipallatibong iti adayo. abalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “patayennanto ti kabusormo kas kalaka iti panangipallatibong ti maysa a tao iti bato iti adayo a disso”

pallatibong

Maysa a lalat ti ayup nga adda atiddog a talina iti agsumbangir a murdongna nga isu iti balbalaan ti tao iti bato wenno dadduma a babassit ken natangken a banag ken maipalladaw wenno maipuruak daytoy iti adayo.

1 Samuel 25:30-31

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Itultuloy ni Abigail ti agkalintegan kenni David.

Ti apok…ti apok…ti apok...ti adipenmo

Sarsaritaen ni Abigail ti bagina ken ni David a kasla sabali a tao ti dakdakamatenna a mangipakita a raraemenna ni David” (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 25:32-33

Sapasap a Pakaammo:

Impangag ni David ti pammagbaga ni Abigail ken inawatna dagiti sagut ni Abigail.

Madaydayaw koma ni Yahweh… a

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Idaydayawko ni Yahweh…a” (UDB) 2) Dayawen koma ti amin a tao ni Yahweh a…” (Kitaen: Active or Passive)

Ket mabendisionan ti kinasiribmo, ken mabendisionanka koma

Mabalin nga iptarus daytoy a kas iti: “Agyamanak kenni Yahweh gapu ta binendisionannaka babaen iti panangtedna kenka iti kinasirib ken gapu ta” (Kitaen: Active or Passive)

panagsayasay ti dara

Panangpapatay. Kapadpada daytoy a sao ti adda idiay 25:26.

1 Samuel 25:34-35

Sapasap a Pakaammo:

Inawat ni David dagiti sagut ni Abigail ken immanamong nga aramidenna dagiti pammagbagana kenkuana.

awan koman ti nabati kenni Nabal nga uray maysa nga ubing a lalaki

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “awan koma ti imbatik kenni Nabal nga uray maysa a maladaga a lalaki” (Kitaen: Active or Passive)

Inawat... manipud iti ima

Saan nga imbaba ni Abigail amin a sagut manipud kadagiti asno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “inawatna amin a sagut nga inyeg ni Abigail” Kitaen: “Idiom”

Dinengngegko ti timekmo

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “impangagko ti imbagam kaniak” wenno “aramidek ti imbalakadmo kaniak” (Kitaen: Metonymy ken Synecdoche)

1 Samuel 25:36

kasta unay ti ragsak ti puso ni Nabal

Kasta unay ti ragsak ni Nabal

1 Samuel 25:37-38

Sapasap a Pakaammo:

Ti panangukom ni Yahweh kenni Nabal

Naatake iti puso

Saaanen a makagaraw ni Nabal gapu ta nagbuteng isuna a saanen a nasalun-at isuna, gapu siguro iti pannakaatakena.

1 Samuel 25:39-40

Sapasap a Pakaammo:

Indiaya ni David ti panangsalaknibna kenni Abigail babaen iti panangasawana kenkuana.

Madaydayaw ni Yahweh

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) AT: “Idaydayawko ni Yahweh” wenno 2) AT: “agdayaw koma amin a tao kenni Yahweh” (Kitaen: Active or Passive)

a nangibales ti pannakaibabainko manipud iti ima ni Nabal

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “inkanawanak kalpasan a pinabainannak ni Nabal” (Kitaen: Idiom)

a nangibales ti pannakaibabainko

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “impakitana a nalintegak babaen iti panangdusana kenni Nabal a nangpabain kaniak” wenno 2) Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ti nagtignay, idi pinabainannak ni Nabal, a kasla pinabainan isuna ni Nabal” (Kitaen: Active or Passive)

Inlisina ti adipenna manipud iti dakes

Sarsaritaen ni David ti bagina a kasla sabali a tao ti dakdakmatenna tapno ipakitana ti panagraemna kenni Yahweh. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “linapdannak nga agaramid iti dakes” (Kitaen: Pronouns)

ti dakes nga aramid ni Nabal ket insublina kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “napasamak kenni Nabal ti ginandatna nga aramiden kaniak” (Kitaen: Abstract Nouns)

1 Samuel 25:41-42

Timmakder isuna, nagrukob iti daga

Immanamong ni Abigail babaen iti panagkurnona. Masapul a maawatan ti agbasbasa a nalabit nga agtaktakder ni Abigail idi kasarsarita isuna dagiti lallaki idiay 25:40, isu a ti sao a “timmakder” ket dakamatenna ti panangikeddeng ni Abigail nga agkurno iti sangoanan dagiti adipen ni David. (Kitaen: Metonymy)

Toy adipenyo a babai ket adipen a rumbeng laeng a mangbuggo iti saka dagiti adipen ti apok

Agsasao ni Abigail a kasla sabali a tao ti dakdakamatenna a mangipakita a napakumbaba isuna. Impakitana a kayatna ti agbalin a baro nga asawa ni David babaen iti panangdiayana a mangbuggo iti saka dagiti adipen ni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Pagserbiankayo, dagiti adipen ti apok a David, babaen iti panangbuggok kadagiti sakayo” (Kitaen: Pronouns)

Timmakder ni Abigail ket nagdardaras a simmakay

Mabalinmo nga aramiden a nalawag ti inaramid ni Abigail kalpasan a timmakder ken sakbay a simmakay isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Nagdardaras a nagsagana para iti panagdaliasatna, ket simmakay isuna iti asno” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

dagiti lima a babbai nga adipenna a simmurot kenkuana

Nakasakay ni Abigail iti asno ngem nagnagna dagiti babbai nga adipenna.

1 Samuel 25:43-44

Inasawa met ni David ni Ahinoam …impaasawa met ni Saul ni Mical

Napasamak daytoy sakbay nga inasawa ni David ni Abigail. (Kitaen: Background Information)

Ahinoam…Mical

Nagan dagitoy ti babbai.

Palti…Lais

Nagan dagitoy ti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Galim

Daytoy ket maysa nga ili iti akin-amianan ti Jerusalem. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 26

1 Samuel 26:1-2

Saan aya nga alemlemmeng ni David … Jesimon?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: Aglemlemmeng ni David … Jesimon” (Kitaen: Rhetorical Question)

tallo ribu

3,000 (Kitaen: Numbers)

1 Samuel 26:3-4

INVALID comprehension/1sa/26

1 Samuel 26:5

Abner… Ner

Dagitoy ket nagan ti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 26:6-8

Ahimelec … Abisai

Dagitoy ket nagan ti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Zeruyas

Daytoy ket nagan ti babai. (Kitaen: How to Translate Names)

Kumuyogak kenka a sumalog

“kayatko a siak ti maysa a bumaba”

Saanen a masapul paminduaek ti mangduyok kenkuana.

“Patayek isuna iti maminsan laeng a panangduyokko kenkuana” wenno “saankon a pamidduaen a duyoken isuna”

1 Samuel 26:9-10

siasinoman a mangdangran iti pinulotan ni Yahweh a saan a makabasol

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti uray maysa a tao a mangdangran iti pinulotan ni Yahweh.” Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion

Iti nagan ni Yahweh nga adda iti agnanayon

“Iti nagan ti sibibiag a Dios”

1 Samuel 26:11-12

Ket pumanawtan

Inraman ni David ni Abisai ditoy, isu a ti “ta” (pumanawtan) ket “inclusive”. (Kitaen: Inclusive “we”)

1 Samuel 26:13-14

INVALID comprehension/1sa/26

1 Samuel 26:15-16

Saan kadi a maingelka a lalaki?

Nangaramat ni David iti saludsod tapno babalawenna ni Abner gapu iti saanna a panangbantay kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “naturedka a lalaki.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Siasino pay kadi ti kas kenka iti Israel?

Nangramat ni David iti saludsod tapno babalawenna ni Abner iti saanna a panangbantay kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Sika ti kalaingan a soldado iti Israel.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Apay ngarud ta saanmo a nabantayan ti apom nga ari?

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Pudno a saludsod daytoy ken kayat ni David a sumungbat ni Abner kenkuana wenno 2) kayat ni David a babalawen ni Abner. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ngarud, binantayam koma ti apom nga ari!” (Kitaen: Rhetorical Question)

1 Samuel 26:17-18

anakko

Saan a ni Saul ti pudno nga ama ni David. Agsasao ni Saul a kasla anakna ni David tapno ipakita kenni David a kayatna nga agtalek ken agraem ni David kenkuana a kas iti panagtalek ken panagraem ni David iti amana. (Kitaen: Metaphor)

Apay nga an-anupen ti apok ti adipenna?

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) pudno a kayat ni David a sungbatan ni Saul ti saludsodna wenno 2) daytoy a rhetorical question ket mabalin a maipatarus kas salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Awan ti gapu a surutsuroten ti apok ti adipenna.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Ania ti naaramidko?

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Pudno a saan a kayat ni David a sungbatan ni Saul ti saludsodna wenno 2) mabalin nga ipatarus daytoy a rhetorical question iti salaysay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ammom nga awan ti uray ania nga inaramidko a pakadangram.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Ania ti dakes nga inaramidko?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Nalawag nga awan ti naaramidko maibusor kenka. Awan ti dakes a panggepko.” Kitaen: INVALID translate/figs-parallelism and INVALID translate/figs-rquestion)

1 Samuel 26:19-20

denggen koma ti apok nga ari dagiti sasao ti adipenna

Ditoy dakdakmaten ni David ti bagina ken ti ari a kasla sabali a tattao ti dakdakamatenna a mangipakita iti panagraemna kenni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “apok nga ari, denggem dagiti ibagak" (Kitaen: Pronoun)

akin-gapuanan tapno busorennak

“Akin-aramid a makaungetka kaniak”

awatenna koma ti maysa a daton

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Mangidatonak kenkuana tapno saannakan a pagpungtoten maipapan kaniak” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

mailunodda koma iti imatang ni Yahweh

Mabalin ngaipatarus daytoy a kas iti: "Ikkeddeng koma ni Yahweh a dusaen ida” (Kitaen: Active or Passive)

ta pinapanawdak ita tapno saanak a maaddaan iti tawid kenni Yahweh; kinunada kaniak, 'Mapanka agdayaw kadagiti didiosen.'

“ta pinagtalawdak ita. A kasla kayatda a saanak a makaawat iti ipatawid ni Yahweh. A kasla ibagbagada kaniak, ‘Mapanka agdayaw kadagiti didiosen.’

tapno saanak a maaddaan iti tawid kenni Yahweh

“tapno saanakon a pulos a mangnamnama nga ited kaniak ni Yahweh ti inkarina kaniak”

saanmo nga ipalubos nga agtedted ti darak iti daga

Daytoy ket nadayaw a wagas iti panangibaga a “saannak a patayen.” (Kitaen: Euphemism)

iti maysa a timel

Inaramat ni David ti sao a “timel” a kas mangibagbagi iti maysa a tao, a saanna a kabaelan ti mangdangran. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “daytoy a maysa a timel’ wenno “siak, ken saankan a madangran pay kas iti maysa a timel nga awan iti gawgawayna” (Kitaen: Metaphor)

a kas iti pananganup ti maysa a tao iti atap a billit iti kabanbantayan

Kamkamaten ni Saul ni David a kasla agan-anup iti napateg nga atap a billit. (Kitaen: Simile and Translate unknowns)

1 Samuel 26:21

agsublika

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “Agsublika nga agserbi kaniak idiay palasiok” wenno “Agawidkan iti pagtaengam.”

anakko

Saan a ni Saul ti pudno nga ama ni David. Agsasao ni Saul a kasla isuna ti ama ni David tapno maipakita kenni David a kayatna nga agtalek ken agraem ni David kenkuana kas iti panagtalek ken panagraem ni David iti amana. (Kitaen: Metaphor)

napateg ti biagko iti imatangmo ita nga aldaw

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “imbilangmo ita nga aldaw ti biagko a kapapatgan” wenno “impakitam ita nga aldaw a pudno a raraemennak” (Kitaen: Metaphor)

nakaaramidak iti minamaag

“nagbalinak a maag”

1 Samuel 26:22-23

inyawatnaka ni Yahweh kadagiti imak ita nga aldaw

Ti sao nga “ima” ket “ibagbagina ti bileg wenno kabaelan ti maysa a tao. Inted kaniak ni Yahweh ti gundaway a mangdarup kenka ita nga aldaw” wenno “impannak ni Yahweh iti disso a nawayaak a mangpatay kenka” (Kitaen: Metonymy” )

subadan

“dayaw” wenno “gunggona”

ti pinulotanna

Agsasao ni David a kasla saan a ni Saul ti dakdakamatenna a mangipakita a raraemenna ni Saul gapu ta ari isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “ti pinilina nga agbalin nga ari” (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 26:24-25

kas panangilalak iti biagmo ita nga aldaw

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “imbilangko a napateg unay ti biag” wenno “pinaneknekak kenka ita nga aldaw a pudno a raraemenka” (Kitaen: Metaphor)

ad-adda koma a napatpateg ti biagko iti imatang ni Yahweh

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Napateg koma met ti panangibilang ni Yahweh iti biagko” wenno “ad-adda koma ngarud nga ipateg ni Yahweh ti biagko kas iti panangipategko iti biagmo” (Kitaen: metaphor)

Mabendisionanka koma

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Bendisionannaka koma ni Yahweh” (Kitaen: Active or Passive)

anakko

1 Samuel 27

1 Samuel 27:1

Makalibasak manipud iti imana

Ti sao nga “ima” ket dakamatenna ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “malibasanna isuna”(Kitaen: Synecdoche)

1 Samuel 27:2-4

nagdaliasat

“dinaliasatna ti beddeng a nagbaetan ti Israel ken Filistia”

Innem a gasut a lallaki

600 Kitaen: “Numbers”

Akis

Daytoy ket nagan ti lalaki. Ipatarusmo daytoy a kas iti panangipatarusmo idiay 21:10 (Kitaen: How to Translate Names)

Maoc

Daytoy ket nagan ti lalaki. (Kitaen: How to Translate Names)

Ahinoam

Daytoy ket nagan ti babai. Ipatarusmo daytoy kas iti panangipatarusmo idiay 14:50 (Kitaen: How to Translate Names)

Abigail

Daytoy ket nagan ti babbai. Ipatarusmo daytoy kas iti panangipatarusmo idiay 25:3. (Kitaen: How to Translate Names)

Nabal

Daytoy ket nagan ti lalaki. Ipatarusmo daytoy kas iti panangipatarusmo idiay 25:3. (Kitaen: How to Translate Names)

Naibaga kenni Saul

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “adda nakaibaga kenni Saul” wenno “nadamag ni Saul” (UDB)

INVALID comprehension/1sa/27

1 Samuel 27:5-7

No nasayaatak iti panagkitam

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “No makaay-ayoak kenka” wenno “No ikkannak iti pabor” (Kitaen: Metaphor)

Maysa kadagiti siudad iti pagilian

“Maysa kadagiti adayo nga ili” wenno "maysa kadagiti ili nga adayo iti siudad”

a apay koma a makipagnaed ti adipenmo iti siudad ti ari?

Mabali nga ipatarus daytoy a kas iti: “Saan a nasken a makipagnaedak kenka iti siudad” wenno “Saanak a napateg a tao tapno makipagnaedak kenka ditoy siudad ti ari” Kitaen: INVALID translate/figs-rquestion)

adipenmo

Agsasao ni David a kasla sabali a tao ti dakdakamatenna a mangipakita iti panagraemna kenni Akis. (Kitaen: Pronouns)

Siklag

Nagan daytoy iti maysa siudad iti akin-abagatan a laud ti Juda. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 27:8-9

rinaut

Masansan a rauten ken al-alaenda dagiti sanikua. (Kitaen: Idiom)

Girzi

Bunggoy ti tattao a mabalin a nagnaed iti nagbaetan ti Filistia ken Egipto. (Kitaen: How to Translate Names)

nga agturong idiay Shur

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “iti dalan nga agturong idiay Shur” (Kitaen: Pronouns)

Shur

rehion iti amianan-daya ti beddeng ti Egipto. (Kitaen: How to Translate Names)

Akis

Ari iti Gat. (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 27:10

tribu ti Jerameel

ti puli manipud iti tribu ti Juda. (Kitaen: How to Translate Names)

Kineo

Bunggoy ti tattao nga agnanaed iti daga ti Midia. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 27:11-12

Gat

Maysa kadagiti lima a siudad a sakop ti Filistia. (Kitaen: How to Translate Names)

Akis

Ti Ari iti Gat. (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 28

1 Samuel 28:1-2

armada

dakkel a bunggoy dagiti soldado

Maammoamto ngarud

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Wen, kumuyogak kenka tapno maammoam…Nasayaat unay, aramidek” (Kitaen: Connecting Words)

Maammoamto.. no ania ti kabaelan nga aramiden ti adipenmo

Mabalin a kayat ni David a pagarupen ni Akis nga adu ti mabalin a patayen ni David nga Israelita, ngem “no ania ti kabaelan nga aramiden ti adipenmo” ket kayatna met a sawen a mabalin a pangpanggepen ni David a papatayen dagiti Filisteo. Ipadasmo nga ipatarus daytoy tapno makita ti agbasa ti mabalin a kaipapanan dagitoy.

ti adipenmo

Agsarsarita ni David a kasla sabali a tao ti dakdakamatenna tapno panunoten ni Akis a raraemen isuna ni David. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Siak” (Kitaen: Pronouns)

1 Samuel 28:3-4

Ita, imparit ni Samuel….kadagiti espiritu

Mangmangted ti nagsurat iti pakaammo tapno mapakaammoan ti agbasa kadagiti sumaruno a pasamak. (Kitaen: Background Information)

Imparit ni Saul iti daga

Napapanawen manipud iti pagilian wenno iti rehion, wenno nalapdan ti iseserrekna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “napapanaw manipud Israel” (UDB)

Sunem…Gilboa

Dagitoy ket nagan ti lugar. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 28:5-7

Nagbuteng isuna ket kasta unay ti panagkibba-kibbay ti barukongna

Agpada ti kayat a sawen dagitoy a ragup ti sasao ken iyunay-unayna ti nakaro a butengna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nagbuteng isuna” (Kitaen: Synecdoche ken Parallelism)

Urim

Awit-awit ti panguloen a padi ti nasagradoan a bato a maaw-awagan iti Urim ken Thummin nga adda iti ayan ti efod ti padi.

Endor

Daytoy ket nagan ti lugar (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 28:8-12

nanglimlimo ni Saul… ket napan… rabii a napanda iti ayan ti babai

Nanglimlimo ni Saul gapu ta ti pagdaliasatanda manipud iti Gilboa (28:4) agingga idiay Endor(28:7) ket daga a pagnanaedan dagiti Filisteo. Nagdaliasat isuna a nagmalmalem ket limneken ti init idi nakadanon iti ayan ti babai.

nanglimlimo

binaliwanna ti dati a langana tapno awan makaammo iti kinasiasinona

Makiumanka para kaniak… kadagiti espiritu

“Makisaritaka iti natay para kaniak”

ti biagko

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “siak” (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 28:13-15

dios

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “kasla maysa a Dios” wenno 2) “maysa nga ukom” (Kitaen1 Samuel 7:15).

1 Samuel 28:16-17

inikkat ni Yahweh ti pagarian manipud kadagiti imam

Sarsaritaen ni Samuel a ti pagarian ket kasla maysa a pudno a banag a maiggaman ken masiggawat ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “inikkatnakan nga ari” wenno “nangdutok iti sabali nga ari a kasukatmo” (Kitaen: Metaphor)

1 Samuel 28:18-19

iyawatnakanto ni Yahweh ken ti Israel iti ima dagiti Filisteo

Sarsaritaen ni Samuel a dagiti Israelita ket kasla bassit a banag nga ited ni Yahweh kadagiti Filisteo, sarsaritaenna a kasla isuda ket maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Palubosan ni Yahweh dagiti Filisteo nga agaramid iti aniaman a kayatda nga aramiden kenka ken kadagiti Israelita” (Kitaen: Metaphor)

makitiponto kaniak

Maysa daytoy a nadayaw a panangibaga a matayto ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “mataykanto met” (Kitaen: Euphemism)

1 Samuel 28:20-21

ta saan isuna a nangan iti nagmalmalem, uray pay iti dayta a nagpatnag

Saan a nangan ni Saul iti rabii sakbay a nagdaliasat manipud Gilboa (28:4) agingga idiay Endor (28:7), wenno kabayatan ti aldaw a panagdaliasatna, wenno kabayatan ti rabii a panangsarungkarna iti babai.

impustak ti biagko ket dimngegak kadagiti sasao nga imbagam kaniak

“Mabalin a matayak gapu ta dimngegak” wenno “Mabalin a papatayendak gapu ta dimngegak” (Kitaen: Idiom)

1 Samuel 28:22-23

ti timek ti adipenmo a babai

Agsasao ti babai a kasla a saan a ti bagina ti dakdakamatenna tao tapno ipakitana a raraemenna ni Saul. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ti timekko” (Kitaen: Pronouns or Synecdoche)

nagkedked

“saanna nga inawat” wenno “saanna nga inaramid ti kiniddawda"

impapilit

“pinilit”

1 Samuel 28:24-25

napalukmeg a baka

Urbon a baka a napadakkel ken napakan a nairanta para iti naisangsangayan a padaya.

minasana daytoy

Pinaglaokna ti arina ken mantika, ginamayna a nasayaat babaen iti imana tapno mailutona daytoy.

1 Samuel 29

1 Samuel 29:1-2

ubbog

Kadawyan nga agay-ayus a danum manipud iti daga.

nagmartsa dagiti prinsipe dagiti Filisteo a ginasutgasut ken riniburibu

“Grinupo-grupona dagiti tattaona; adda dagiti bunggoy nga addaan ti sangagasut a soldado ken adda dagiti bunggoy nga addaan ti sangaribu a soldado” (Kitaen UDB)

simmaruno da David ken dagiti tattaona a nagmartsa iti malikudan dagiti mangbanbantay kenni Akis

Nagmartsa nga immuna dagiti bunggoy dagiti sangagasut ken rinibu, simmaruno ni Akis ken dagiti kakaduana, simmaruno ni David, dagiti mangtultulong kenkuana ken dagiti dadduma a soldado a Filisteo nga agbanbantay kenni Akis.

1 Samuel 29:3

Ania ti ar-aramiden dagiti Hebreo ditoy?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: 1) Saan a rumbeng a pinalubosam dagitoy a Hebreo a kabusortayo a makikadua kadatayo.” wenno 2) “Ibagam kadakami no siasino dagitoy a Hebreo” (Kitaen: Rhetorical Question)

Daytoy a David nga adipen ni Saul nga ari ti Israel, a nakadkaduak agingga kadagitoy nga aldaw wenno agingga pay kadagitoy a tawtawen, ket awan masarakak a biddut kenkuana sipud pay immay.

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Nasken nga ammoyo a daytoy ni David…kadagitoy a tawen. Nasarakak…ita nga aldaw.”

awan masarakak a biddut kenkuana

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan ammok nga inaramidna a biddut” wenno “Maragsakannak unay kenkuana” (Kitaen: Litotes)

1 Samuel 29:4

saanmo nga itulok a kumuyog kadatayo iti paggugubatan

“saanmo nga ipalubos a makitipon ti armadana kadagiti armadatayo a makigubat kadagiti kabusortayo”

Ta kasano koma a makikapia daytoy a tao iti apona? Saan kadi a babaen iti panangpapatayna kadagiti tattaotayo?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Ti kasayaatan a wagas a pannakikappia ni David iti apona ket ti panangpapatayna kadagiti soldadomi” (Kitaen: Rhetorical Question)

1 Samuel 29:5

Saan kadi a daytoy ti David a kankantaanda iti panagsalsalada, a kunkunada ‘Saul…sangapulo a ribu'?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Saankayo a rumbeng nga agtalek kenni David—isuna diay ikankantada nga isalsala, nga ibagbagada, ‘sangapulo a ribu kenni Saul’!” (Kitaen: Rhetorical Question)

'Rinibu… sangapulo a ribu

“1,000”….”10,000” (Kitaen: Numbers)

1 Samuel 29:6-7

ammok a naimbagka, ket ti iyuumay ken ikukuyogmo kaniak iti armada ket nasayaat iti panagkitak

“Maragsakannak ta kaduaka a rummuar ken kumuyog a kadua dagiti soldadok” wenno “Nagsayaat ta kaduadaka iti sadinoman a papananak ken ti armadak”

1 Samuel 29:8-9

apok nga ari

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “sika nga apok ken arik” (Kitaen: Pronouns)

nupay kasta, kinuna dagiti prinsipe

“Uray no pudno dayta, napatpateg daytoy: dagiti prinsipe” wenno “nupay kasta, dagiti prinsipe”

1 Samuel 29:10-11

ti apom

Rumbeng koma a maawatan ti agbasbasa a ti sarsaritaen ni Akis ket ni Saul.

1 Samuel 30

1 Samuel 30:1-2

Siklag

Ti Siklag ket maysa a siudad iti abagatan a paset ti Juda. Daytoy ti nangilemmengan ni David ken dagiti tattaona kadagiti pamiliada.

babassit ken dadakkel

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “dagiti nanumo ken natan-ok a tattao” 2) “dagiti nakuttong ken nalukmeg”

1 Samuel 30:3-4

dagiti assawada, dagiti annakda a lallaki ken babbai

a kukua ni David ken dagiti tattaona

napuoranen daytoy… ken naitalaw dagiti assawada, dagiti annakda a babbai

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nakitada nga adda ti nangpuor iti daytoy ken nangitalaw kadagiti assawada” (Kitaen Active or Passive)

dagiti tattao a kakaduana

Dagitoy dagiti tattaona iti armada.

1 Samuel 30:5-6

Sapasap a Pakaammo:

Napabileg ni David babaen kenni Yahweh kalpasan ti pannakarautda.

ni Ahinoam a taga-Jezreel

“ni Ahinoam a nagtaud iti Jesreel”

Nabal a taga-Carmel

“ni Nabal, ti lalaki a nagtaud iti Carmel”

Ahinoam…Abigail

Nagan ti babbai. (Kitaen: How to Translate Names)

nagladingit ti espiritu dagiti amin a tattao

Ti sao nga “espiritu” ket dakamatenna ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Nakasagana a bumusor dagiti amin a tattao kenni David” wenno “saan a naragsak dagiti amin a tattao” (Kitaen: Synecdoche)

pinapigsa ni David ti nakemna gapu kenni Yahweh a Diosna

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “Pinakired ni David ti bagina gapu ta ammona a tulongan isuna ni Yahweh a Diosna” wenno “Ni Yahweh a Diosna ti nangpapigsa ni David”

1 Samuel 30:7-8

Sapasap a Pakaammo:

Kiniddaw ni David kenni Yahweh no ania ti rumbeng nga aramidenna iti pannakaraut dagiti tattaona.

Dinamag ni David kenni Yahweh no ania ti rumbeng nga aramidenna

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Inkararag ni David nga ibaga koma ni Yahweh kenkuana ti rumbeng nga aramidenna”

kamatek

“kamakamen” wenno “suroten”

1 Samuel 30:9-10

innem a gasut a tattao

600 a tattao (Kitaen: Numbers)

uppat a gasut a tattaona

400 a tattao (Kitaen: Numbers)

dua gasut a tattaona

200 a tattao (Kitaen: Numbers)

a nakapsut unay

Nabannogda manipud iti irarautda ken iti panangkamatda kadagiti Amalekita. Saandan a kabaelan nga ituloy ti panangkamatda kadagiti Amalekita.

1 Samuel 30:11-12

taga-Egipto iti tay-ak

Naibati isuna sadiay tapno papatayen dagiti mangraraut a bunggoy dagiti Amalekita.

raay ti pasas

“raay dagiti naibilag nga ubas”

1 Samuel 30:13-14

Kinuna ni David kenkuana

Nagsaludsod ni David iti tagabu taga-Egipto

tallo nga aldawen ti napalabas

“iti napalabas a tallo nga aldaw”

rinaut

panangdarup iti maysa nga ili tapno agala kadagiti sanikua

1 Samuel 30:15

dagiti napan rimmaut

Maysa a bunggoy iti mannakigubat a mangraut kadagiti tattao wenno kadagiti lugar a saan a mapakpakadaan.

a saannak…iyawat kadagiti ima ti apok

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanmo… a dadaelen ti talekko kenka babaen iti pangitulokmo nga alaennak manen ti apok” (Kitaen: Metonymy)

1 Samuel 30:16-17

nasamsam a banag

Dagiti banbanag a tinakawda iti irarautda.

1 Samuel 30:18-20

inispal

“insalakan” wenno “winayawayaan”

Awan ti napukaw

“Awan ti napukaw kadagiti banbanag a tinakaw dagiti Amalekita”

bassit man wenno dakkel

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) “nanumo man wenno natan-ok a tattao” 2) “nakuttong man wenno nalukmeg”

dagiti nasamsam a banag

dagiti banbanag a tinakaw dagiti Amalekita.

1 Samuel 30:21-22

Besor

Nagan daytoy ti maysa a bassit a waig.

Napasubli

“nasubbot”

1 Samuel 30:23-25

Siasino koma ti dumngeg kadakayo iti daytoy a banag?

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Awan ti dumngeg kadakayo maipapan iti daytoy a banag.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Ta ti bingay ket para kadagiti amin a napan

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “kukua ti siasinoman a napan” (Kitaen: Abstract Nouns)

kadagiti amin a napan iti gubat

dagiti mannakigubat a nakiranget kadagiti kabusor

maibingayanda ket mabingay a padapada

“sigurado a padapada a makaawat amin”

kadagiti naguray iti ayan dagiti gargaret

dagiti tattao a timmulong kadagiti mannakigubat a nangaywan ken nagbantay kadagiti alikamenda

gargaret

Alikamen nga imbati dagiti soldado idi napanda nakigubat.

1 Samuel 30:26-28

Mainayon a Pakaammo ken Palawag:

Inrugi ti nagsurat ti listaan dagiti siudad nga addaan kadagiti panglakayen a nakaawat kadagiti sagut manipud kenni David.

Siklag… Betel…Jattir…Aroer…Sifmot…Estemonia…Racal… Horma…Borasan…Atac

Nagnagan dagitoy dagiti siudad. (Kitaen:(Kasano nga ipatarus dagiti nagnagan)

nasamsam a banag

dagiti banbanag nga innala ni David manipud kadagiti Amalekita kalpasan ti gubat.

1 Samuel 30:29-31

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Lineppas ti nagsurat ti panangdakamatna kadagiti siudad a nakaawat iti sagut ni David a nangrugi iti 1 Samuel 30:27. Mabalin a pagmaymaysaen dagiti listaan idiay 1 Samuel 30:27-31.

Racal ... Horma... Bor Asan ... Atac

Dagitoy ket nagan ti ili.

1 Samuel 31

1 Samuel 31:1-3

Ita, nakiranget dagiti Filisteo iti Israel

Daytoy a gubat ket resulta ti riri iti nagbaetan ni David ken dagiti Filisteo idiay 29:11. Nalpasen ti panangibagbaga ti nagsurat iti estoria ni David idiay 30:1-30, ket ita ibagbagana ti maipanggep iti gubat iti nagbaetan dagiti Israelita ken dagiti Filisteo.

nakiranget dagiti Filisteo iti Israel

“nakiranget dagiti Filisteo a maibusor kadagiti Israelita” (Kitaen: Metonymy)

Bantay Gilboa

Nagan daytoy ti maysa a bantay. (Kitaen: How to Translate Names)

Nakamatan dagiti Filisteo ni Saul ken dagiti annakna a lallaki

“nakamatanna ni Saul ken dagiti tallo nga annakna”

Abinadab ken Malkisua

Dagitoy ket nagan dagiti lallaki. (Kitaen: How to Translate Names).

1 Samuel 31:4-6

para-awit iti igamna

Ti para-awit iti igam ket ti mangaw-awit iti dakkel a kalasag ken dadduma pay nga igam ti opisialna. Salaknibanna ti opisialna kabayatan ti gubat.

dagitoy a saan a nakugit

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Dagitoy a lallaki a saan pay a nakugit” Ti saan pay a pannakakugit ket dakamatenna ti kinaganggannaetda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Dagitoy a lallaki a saan nga Israelita” (Kitaen: Nominal Adjectives ken Metonymy)

ngem saan a kayat

Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “saanna nga aramiden ti imbaga ni Saul kenkuana nga aramidenna” (Kitaen: Ellipsis)

Innala ngarud ni Saul ti kampilanna ket rinugmaanna daytoy

“pinapatayna ti bagina babaen iti bukodna a kampilan”

1 Samuel 31:7-8

nagnaedda kadagitoy

naganaedda kadagiti siudad a pinanawan dagiti tattao ti Israel

1 Samuel 31:9-10

iti entero a daga dagiti Filisteo

“iti entero a lugar dagiti Filisteo”

tapno iwaragawagda ti damag kadagiti templo dagiti didiosenda ken kadagiti tattao

“tapno ipadamag kadagiti templo ken kadagiti tattao”

kadagiti templo ti didiosenda

dagiti pasdek a pagdaydayawanda kadagiti didiosenda.

Astarte

ti nagkauna a didiosen a maaw-awagan met laeng iti “Asera” wenno “Astarte”

Bet-san

Daytoy ket nagan ti siudad. (Kitaen: How to Translate Names)

1 Samuel 31:11-13

Jabes

Daytoy ket maysa nga ili. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1 Samuel 11:1.

ti inaramid dagiti Filisteo kenni Saul

"no kasano ti saan a panangraem dagiti Filisteo kenni Saul"

ti kayo a tamarisko

Daytoy ket maysa a kita ti kayo. Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1 Samuel 22:6. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "maysa a narukbos a kayo" (Kitaen: Translate Unknowns)

open-licensed biblical content

1 Samuel

1 Samuel 1

1 Samuel 1:1-2

Rama Zofim

Elkana...Jehoram... Eliu... Tuho... Zup

Fenina

1 Samuel 1:3-4

daytoy a lalaki

ni Eli, da Ofni ken Finees

Yahweh

1 Samuel 1:5-6

Ana

sinerraan ni Yahweh ti aanakanna

1 Samuel 1:7-8

"Ana, apay nga agsangitka? Apay a saanka a mangan? Apay nga agliddaang ti pusom? Saan kadi a nasaysayaatak kenka ngem kadagiti sangapulo nga annak?

nasaysayaatak kenka ngem kadagiti sangapulo nga annak

1 Samuel 1:9-10

Sapasap a Pakaammo:

timmakder ni Ana

Ita, nakatugaw ni Eli a padi

balay ni Yahweh

Mariribukan unay ni Ana

1 Samuel 1:11

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

ti panagrigat ti adipenmo ken lagipennak, ken saanmo a lipaten ti adipenmo

lagipennak, ken saanmo a lipaten ti adipenmo

1 Samuel 1:12-14

sipsiputan ni Eli ti ngiwatna

1 Samuel 1:15-16

maysaak a babai a naladingit unay ti espirituna

iyeb-ebkasko iti napalalo a pannakaibabain ken pannakakaritko

pannakaibabain ken pannakakaritko

pannakakaritko

1 Samuel 1:17-18

simmungbat ni Eli

adipenmo

iti imatangmo

rupana

1 Samuel 1:19-20

nalagip isuna ni Yahweh

1 Samuel 1:21-23

mapusotmo

agparang isuna iti sangoanan ni Yahweh

1 Samuel 1:24-25

efa

pagkargaan a lalat

1 Samuel 1:26-28

Kinuna ni Ana, "O, apok! Agingga a sibibiagka

dinawatko

Intedko isuna kenni Yahweh

nagdayaw kenni Yahweh

1 Samuel 2

1 Samuel 2:1

Sapasap a Pakaammo:

Agragragsak ti pusok

gapu kenni Yahweh

Napabilegakon

1 Samuel 2:2

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

awan dakkel a bato a kas iti Diostayo

1 Samuel 2:3-4

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

awan koman ti kinapalangguad

babaen kenkuana matimbang dagiti tignay

Matukkol dagiti bai dagiti nabileg a lallaki

Matukkol dagiti bai dagiti nabileg a lallaki

dagiti maitibkul, pumigsada a kasla barikes

a kasla barikes

1 Samuel 2:5

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

aganak iti pito

agkapsut

1 Samuel 2:6-7

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

Mangpapatay ni Yahweh... mangmangted iti biag... Mangipababa isuna... mangpagpagungar... mangpapapanglaw... mangpabaknang... mangipababa... mangitan-ok

1 Samuel 2:8

Mainayon a Palawag ken Pakaammo:

manipud iti tapok... gabsuon ti dapo...

Bangbangonenna dagiti napanglaw manipud iti tapok. A-aonenna dagiti agkasapulan manipud iti gabsuon ti dapo tapno makipagtugawda kadagiti prinsipe ken tawidenda ti tugaw ti kinatan-ok.