Iloko: translationNotes

Updated ? hours ago # views See on DCS

Nahum

Nahum 1

Nahum 1:1

Sapasap a Pakaammo:

Iladladawan ni Nahum ti pannakadadael ti Nineve iti daniw. (Kitaen: Parallelism)

Ti pakaammo maipanggep iti Nineve. Ti Libro ti Sirmata ni Nahum, nga Elkoshita

Dagitoy a sasao ket panangiyam-ammo/pakauna iti entero a libro. Mabalin a maipatarus a kas: “Daytoy ti libro ti sirmata ni Nahum, nga Elkoshita, a mangmangted iti pakaammo maipanggep iti Nineve” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Elkoshita

Maysa a tao a manipud iti bario ti Elkos (Kitaen: How to Translate Names

Nahum 1:2-3

Sapasap a Pakaammo:

Rugrugian ni Nahum ti mangiladawan iti iyu-umay ni Yahweh a mangukom kadagiti kabusorna ken mangisalakan kadagiti tattaona. (Kitaen: (Kitaen: Metaphor and Parallelism)

Yahweh

Daytoy ti nagan ti Dios nga impakaammona kadagiti tattaona iti Daan a Tulag.

napnoan ti pungtot

“makaunget unay”

sipupungtot latta kadagiti

“nakaunget latta iti”

Saan a nalaka nga agpungtot

“natanang a makaunget”

saanna a pulos nga ipakaammo nga awan basol dagiti kabusorna

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kanayonna a siguradoen a madusa dagiti nadangkes” (Kitaen: Litotes)

Ipakpakita ni Yahweh ti wagasna babaen iti alipugpog ken iti bagyo, ket dagiti ulep ti tapok dagiti sakana

Dagiti mannurat ti Biblia ket kadawyan nga idildiligda ti presensia ni Yahweh iti napigsa a bagio. Ditoy, nagsakay ni Yahweh iti napigsa nga angina ti bagio ken mangpatpataud dagiti sakana kadagiti ulep babaen iti panangkugtarna iti tapuk bayat ti iyuumayna a mangukom kadagiti tattao. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

ti tapok dagiti sakana

“ti tapuk a kinugtaran dagiti sakana”

Nahum 1:4-5

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga iladladawan ni Nahum ti iyu-umay ni Yahweh a mangukom kadagiti kabusorna ken tapno isalakan dagiti tattaona.

Nakapuy ti Basan ken kasta met ti Carmel; dagiti sabong ti Libano ket aglaylay.

Ti sao a naipatarus a “nakapuy” ket mabalin a ti kayatna a sawen ket “nalaylay” wenno “namagaan.” Naam-ammo/Nalatak ti Basan gapu iti napintas a pagpaaraban daytoy a pagay-aywanan dagiti tattao iti karnero ken baka, ti “Carmel” ket dakdakamatenna ti Bantay Carmel, a naam-ammo gapu iti minuyongan a kayo, ken ti niebe a nagtaud kadagiti bantay ti Libano ti nangpatalinaed a nadam-eg dayta a lugar. Agsipud ta pinaatianan ni Yahweh dagiti amin a karayan a gapuanan ti panagtikag, saanen a nadam-eg dagitoy a daga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nalaylay dagiti taltalon ti Basan, natay dagiti kaykayo ti Bantay Carmel, ken nagpukaw dagiti sabsabong ti Libano” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

marunaw dagiti turturod

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ti pannakareggaay dagiti turod a gapu iti gingined ket naisao a kasla marunaw dagitoy wenno 2) ti panagayus ti danum nga impaay ti bagio ken gapuanan dagitoy iti pannakareggaay dagiti turod ket naisao a kasla marunrunaw dagiti turturod. (Kitaen: Metaphor)

margaay ti daga

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) margaay dagiti bantay ken turturod wenno 2) mangrugrugi nga aggungon iti napigsa ti entero a daga.

ti lubong ken dagiti amin tattao nga agnanaed iti daytoy

Ditoy ti sao a “lubong” ket dakdakamatenna dagiti pagnanaedan a lugar iti rabaw ti daga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nagungon ti lubong ket amin dagiti tattao nga agnanaed iti daytoy ket natuang” (Kitaen: Ellipsis)

Nahum 1:6

Sapasap a Pakaammo:

Itultuloy nga iladladawan ni Nahum ti iyu-umay ni Yahweh a mangukom kadagiti kabusorna ken tapno isalakan dagiti tattaona.

Siasino ti makabael a sumango iti pungtotna? Siasino ti makalapped iti kinarungsot ti ungetna?

Agpada ti kayat a sawen dagitoy dua a “rhetorical question.” Mabalina a maipatarus daytoy a kas: “Awan ti uray maysa a makatakder iti pungtotna! Awan ti makalapped iti kinarungsot ti ungetna!” (Kitaen: Parallelism ken Rhetorical Question)

kinarungsot ti ungetna

“ti kinakaro ti pungtotna” wenno “ti kinadagsen ti pungtotna”

Naibukbok ti pungtotna a maiyarig iti apuy

Sarsaritaen ni Nahum ti unget ni Yahweh a daytoy ket kasla likido nga imbukbokna ket nangpuor a kasla apuy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Imbukbokna ti pungtotna a kasla iti apuy” wenno “Inyebkasna ti rungsot ti pungtotna” (Kitaen: Metaphor)

naburak dagiti bato gapu kenkuana

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “binurakna dagiti bato” wenno “pinagsisina-sinana dagiti bato” (Kitaen: Active or Passive

Nahum 1:7-8

maysa a sarikedked...kadagiti agkamang kenkuana

Sarsaritaen ni Nahum ni Yahweh a kasla maysa a lugar a mabalin a natalged dagiti tattao manipud kadagiti mangtartarigagay a mangdangran kadakuada, ken kadagiti agtaltalek kenni Yahweh a salaknibanna ida ket kasla agkamkamangda iti natalged a lugar. (Kitaen: Metaphor)

iti aldaw ti riribuk

“kadagiti tiempo ti riribuk” wenno “Inton mapasamak ti riribuk.” Ti sao nga “aldaw” ditoy ket dakdakamatenna ti sapasap a panawen.

Ngem gibusannanto a naan-nay dagiti kabusorna

Ti dakdakamaten ti “idiom” a “gibusannanto” ti panangpapatayna kadagiti kabusorna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas:“papatayennanto a naan-anay dagiti kabusorna” wenno “papatayennanto amin a kabusorna” (Kitaen: (Idiom)

babaen iti napigsa a layus

Sarsaritaen ni Nahum ti panangdaddadael ni Yahweh kadagiti kabusorna iti wagas nga awanton ti bilegda tapno malisianda ni patay a kasla linemmes ida ni Yahweh iti dakkel a layus ti danum. (Kitaen: Metaphor)

kamatennanto ida iti kasipngetan

Ditoy, ibagbagi ti sao a “kasipngetan” ti lugar dagiti natay, a nailadawan a kas nasipnget a lugar. Sarsaritaen ni Nahum ti panangpapatay ni Yahweh kadagiti kabusorna a kasla kamkamatenna ida iti uneg daytoy a nasipnget a lugar. AT: “papatayennanto dagiti amin a kabusorna” (Kitaen: Metonymy and Metaphor)

Nahum 1:9-11

Sapasap a Pakaammo:

Ibagbaga ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve no kasano a makikadua ni Yahweh kadakuada.

Dakayo a tattao, ania ti pangpanggepenyo a maibusor kenni Yahweh?

Daytoy a “Rhetorical” a saludsod ket iyunay-unayna ti kinaawan serbi iti panagpanggep iti dakes a maibusor kenni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Agpanggep iti dakes a maibusor kenni Yahweh” (Kitaen: Rhetorical Question)

Gibusannanto a naan-anay daytoy

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pasardengennanto a naan-anay ti ar-aramidenyo” wenno “Saanna a pagballigien ti panagpanggepyo iti dakes” (Kitaen: Idiom)

saanto a bumangon ti riribuk iti maikadua a daras

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ti “riribuk” ket “metonym” iti pannusa nga aramidento ni Yahweh kadagiti tattao. Mabalina a maipatarus daytoy a kas: “Saannakayonton a dusaen ni Yahweh iti maikadua a daras wenno 2) ti sao a “riribuk” ket dakdakamatenna ti riribuk a pinarnuay dagiti tattao babaen iti panagpanggepda maibusor kenni Yahweh. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “saanka nga agparnuay iti riribuk iti maikadua a daras” (Kitaen: Metonymy)

nagpipinnutipotdanto a kas kadagiti sisiit

Dagiti mabalin a kayat a sawen daytoy a “metaphor” ket 1) Dagiti tattao nga agpangpanggep iti dakes kenni Yahweh ket saanto makaruk-at manipud iti riribuk nga iyeg ni Yahweh kadakuada, kasla iti tao a nakakamet iti sisiit a saan a nalaka a maruk-atan ti bagina wenno 2) kas kadagiti sisiit a mapuoran a dagus no dagitoy ket nagkakamet, dadaelento a dagus ni Yahweh dagidiay a mangpangpanggep iti dakes maibusor kenkuana. (Kitaen: Metaphor)

mabartekdanto kadagiti inumenda

Sarsaritaen ni Nahum dagiti nagpanggep iti dakes kenni Yahweh nga agsagsagaba kadagiti bunga dagiti panggepda a kasla napalalo ti pannakabartekda iti arak. (Kitaen: Metaphor)

makisapdanto a naan-anay

Sarsaritaen ni Nahum ti apuy a mangur-uram a naan-anay iti maysa a banag a kasla al-alun-onen ti apuy dayta a banag. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inuram ti apuy” (Kitaen: Metaphor)

makisapdanto a naan-anay

Nangallukoy kadagiti tattao nga agaramid iti nadangkes a banbanag

Nahum 1:12-13

Sapasap a Pakaammo:

Ibagbaga ni Yahweh kadagiti Israelita ti maipapan iti Nineve.

Uray no addaanda iti naan-anay a pigsa ken bilang

Dakdakamaten daytoy dagiti taga-Asiria wenno dagiti tattao ti Nineve

maputeddanto met laeng

Sarsaritaen ni Yahweh ti panangdadaelna kadagiti tattao ti Nineve a kasdala karnero a pukisanna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Nupay kasta, pukisakto ida amin” wenno “Nupay kasta, dadaelekto ida” (Kitaen: Metaphor and Active or Passive)

Ita, tukkolek dayta a sangol dagiti tattao manipud kenka; pugsatek dagiti kawarmo

Sarsaritaen ni Yahweh ti panangwaya-wayana iti Juda manipud iti panangparparigat dagiti taga-Asiria a kasla tuktukkolenna ti sangol ken dagiti kawar nga inkabil dagiti taga-Asiria kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ita, wayawayaankayo manipud kadagidiay a tattao ken saandakayonton a parigaten” (Kitaen: Metaphor)

Nahum 1:14

Ikkatekto dagiti nakitikitan a ladawan ken ti ladawan a nasukog iti landok manipud kadagiti balay dagiti diosmo

Ti sao a “balay” ket maysa a metonym para kadagiti templo a nagdaydayawan dagiti tattao kadagiti didiosenda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Dadaelekto dagiti naikitikit a ladawan ken ti ladawan a nasukog iti landok nga adda kadagiti templo dagiti diosyo” (Kitaen: (See: Metaphor and Metonymy)

kaliekto dagiti tanemmo

Kaawatan nga itabonto pay ida ni Yahweh dagitoy kadagiti tanem a kinalina para kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kaliekto dagiti pakaitanemanyo ket itabonkayo kadagitoy” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Nahum 1:15

kadagiti tapaw dagiti bantay, adda dagiti saka ti maysa a tao a mangmangyeg iti naimbag a damag

Ditoy ti sao a “dagiti saka” ket ibagbagina ti tao nga agtartaray a mangipakaamo ti mensahe. Mabalin a maipatarus a kas: “kadagiti rabaw ti bantay, adda ti maysa a tao a mangi-iyeg iti naimbag a damag” (Kitaen: Synecdoche)

ti nadangkes...isuna

Dakdakamaten ni Nahum dagiti tattao ti Nineve a kasdala maysa a tao.

naikisap isuna a naan-anay

Sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao ti Nineve a naan-anay a madadael a kasdala naputed, a kas iti sanga ti kayo a pinuted ti maysa a tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “nadadael isuna a naan-anay” wenno “Dinadael isuna ni Yahweh a naan-anay ” (Kitaen: Metaphor and Active or Passive)

Nahum 2

Nahum 2:1-2

Sapasap a Pakaammo:

Masansan a padaniw ti panangisurat ni Nahum iti padto. Ti daniw ti Hebreo ket mangar-aramat iti adu a kita ti “parallelism. Ditoy, rugrugianna nga iladawan ti pannakadadael ti Nineve. (Kitaen: Poetry and Parallelism)

umayen ti tao a mangrebbek kenka

Dakdakamaten ti sao a “kenka” ti Nineve. Sarsaritaen ni Nahum ti maysa nga armada wenno pangulo ti militar a mangdaddadael iti Nineve a kasla burakenna ti Nineve a kas iti panangburak ti maysa a tao iti banga. Mabalin a maipatarus a kas: “Ti mangdadaelto kenka” (Kitaen: Metaphor)

Bantayam dagiti pader ti siudad, guardiaam dagiti dalan, papigsaem ta bagim, ummongem dagiti armadam.

Makisasao ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve. Ibagbagana kadakuada nga agsagana para iti gubat, uray no ammona a dadaelen dagiti kabusor ti siudad. (Kitaen: Irony)

Bantayam dagiti pader ti siudad

Ti Nineve ket napalawlawan iti dakkel ken napuskol a pader. Dakdakamaten daytoy ti panangikabil kadagiti soldado iti rabaw ti pader tapno makiranget kadagiti mangraraut. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Aywanam dagiti pagsammakedan” wenno “Isagana dagiti salaknib” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

guardiaam dagiti dalan

Dakdakamaten daytoy ti kaadda dagiti soldado mangbantay kadagiti kalsada nga agturong iti siudad tapno makitada ti iyaasideg dagiti kabusor.

papigsaem ta bagim

Maipakpakat daytoy iti tignay ti militar. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Agsaganakayo para iti gubat” (Kitaen: Idiom)

Ta isubsubli ni Yahweh ti kinatan-ok ni Jacob, kas iti kinatan-ok ti Israel

Dagiti sasao a “Jacob” ken “Israel” ket “metonym” para kadagiti tattao a nagtaud kenni Jacob. Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) ti sao a “Jacob” ket dakdakamatenna ti abagatan a pagarian ken ti sao nga “Israel” ket dakdakamatenna ti amianan a pagarian. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Gapu ta isubsubli ni Yahweh ti kinatan-ok ti Juda, a kas iti inkarina a panangisublina iti kinatan-ok ti Israel” wenno 2) agpada a dakdakamaten ti sao a “Jacob” ken “Israel” ti sibubukel a nasion, karaman ti amianan ken abagatan a pagarian. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Gapu ta isubsubli ni Yahweh ti kinatan-ok ti sibubukel nga Israel” (Kitaen: Metonymy and Parallelism)

dagiti mangsamsamsam

Dagiti tattao a mangpilpilit a mangala kadagiti banbanag, kadawyan iti gubat

dinadaelda dagiti sanga ti ubasda

Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) daytoy ket “metaphor” a kapilitan a panangipanawn a kayatna a sawen ket 1) daytoy ket “ dagiti taga-Asirian kadagiti sanikua ti Israel ket naibaga kasla ti Israel ket maysa nga ubas a dagiti sangana ket sinalingsingan dagiti taga-Asiria. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “takawanyo ida kadagiti amin a sanikuada kas iti panangsalingsing ti maysa a tao iti sanga ti ubas” wenno 2) dagiti sasao a “dagiti sanga ti ubas” ket “synecdoche” para iti disso a pagmulmulaan iti entero a nasion. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dinadael dagiti pagmulmulaanda” (Kitaen: Metaphor and Synecdoche

Nahum 2:3-4

Nalabbaga dagiti kalasag dagiti maingel a tattaona

Dagiti mabalin a kayatna a sawen 1) lumabbaga dagiti kalasag no malawagan ti init dagiti landok a pasetda. wenno 2) nabalkot dagiti kalasag iti lalat a napalabbaga.

dagiti maingel a tattaona

Dagiti soldado a “mangburak” ti Nineve (Nahum 2:1).

agraniag dagiti landok ti karwahe

Mabalin a dakdakamaten daytoy ket ti lawag manipud iti init a mangan-anninaw kadagiti metal a karwahe.

iti aldaw a panagsaganada

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “idi pinagsagana ida dagiti soldado” wenno “Idi pinagsagana ida dagiti soldado tapno rumaut” (Kitaen: Active or Passive)

naiwaradiwad iti tangatang dagiti sipres a gayang

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “inwaradiwad dagiti soldado ti sipres a gayangda iti angin” (Kitaen: Active or Passive)

Napegges ti panagtaray dagiti karwahe kadagiti kalsada

“Napartak ti panagpataray dagiti soldado kadagiti karuaheda kadagiti kalsada”

Kasdala dagiti pagsilawan

Idildilig ni Nahum ti lawag manipud iti init a mangan-anninaw kadagiti karwahe iti pagsilawan a mangmangted iti lawag ti apuyna. (Kitaen: Simile)

agtatarayda a kasla kimat

Idildilig ni Nahum ti wagas a manganninaw ti lawag ti init iti karwahe ken ti kinapartak a panagtaray ti karwahe iti kimat nga aggilap nga apagbiit iti tangatang. (Kitaen: Simile)

Nahum 2:5

mangrebbek kenka

Dakdakamaten ti sao a “kenka” ti Nineve. Sarsaritaen ni Nahum ti maysa nga armada wenno pangulo ti militar a mangdaddadael iti Nineve a kasla burakenna a kas iti panangburak ti maysa a tao iti banga. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy iti Nahum 2:1. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ti mangdadael kadakayo” (Kitaen: Metaphor)

iti pannagnada

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “bayat ti panagmartsada” (Kitaen: Abstract Nouns)

Naisaganan ti dakkel a kalasag a mangsalaknib kadagitoy a mangraraut

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Insagana dagiti rumaraut ti dakkel a kallasag a mangsalaknib kadagiti bagbagida” (Kitaen: Active or Passive)

dakkel a kalasag

Dakdakamaten daytoy ti dakkel a pangserra a maikabil iti sangoanan dagiti manglakub iti siudad ken dagiti kabal a pangsalaknibda kadagiti bagbagida kadagiti pana ken kadagiti dadduma nga ipuruak dagiti tattao iti siudad a pangraraut kadakuada.

Nahum 2:6-7

Napilit a nailukat dagiti ruangan kadagiti karayan

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pilpiliten dagiti kabusor a lukatan dagiti ruangan kadagiti karayan” (Kitaen: Active or Passive)

dagiti ruangan kadagiti karayan

Dakdakamaten daytoy dagiti ruangan a mangtengtengngel iti pagturongan ti ayus ti karayan.

Naussoban ti pagan-anay ti reyna ken naitalaw

Ti umno a kaipapanan ti sao a “Huzzab” ket saan a nalawag. Dagiti dua a mabalin a kaipapananna ket 1) Daytoy ket nagan ti reyna iti Nineve, ken ti kayat a sawen ti salaysay ket linabusan isuna dagiti rimmaut a soldado tapno ibabainda isuna ket kalpasanna inbaludda isuna wenno 2) daytoy ket nagan ti didiosen, ken ti kaipapanan ti salaysay ket inikkat dagiti rimmaut ti balitok ken pirak iti didiosen ket kalpasanna, inpanawda daytoy. (Kitaen: Translate Unknowns and Assumed Knowledge and ImplicitInformation)

agas-asug dagiti adipenna a babbai a kasla dagiti kalapati

Ti uni ti panagasug dagiti adipen a babbai ket iti uni nga ar-aramiden dagiti kalapati.

dagiti adipenna a babbai

No ti dakdakamaten ti sao a “Huzzab” ket maysa a reyna, ket dakdakamaten ngarud daytoy a ragup ti sasao ti balasitang a nangasikaso kenkuana. No didiosen ti dakdakamaten ti sao a “Huzzab”, dakdakamaten ngarud daytoy a ragup ti sasao ti balasitang nga agtrabtrabaho a kas balangkantis iti templo.

dagiti adipenna a babbai

Ti panangdanog iti barukong ket panangipakita ti nakaro a panagladingit. (Kitaen: Symbolic Action)

Nahum 2:8-10

Ti Ninive ket kasla naisawang a danum, a kasla napegges a danum nga agliblibas dagiti tattaona

Idildilig ni Nahum ti panaglibas dagiti tattao manipud iti siudad ti Nineve iti panagtumpuar ti danum no nabittak ti pagurnongan ti danum. (Kitaen: Simile)

Alaenyo ti nasamsam a pirak...dagiti amin a napipintas a banbanag ti Nineve

Saan a nalawag no siasino ti agsasao ditoy. Mabalin a daytoy ket “apostrophe” nga isursuro ni Nahum kadagiti mangraraut wenno agsasarita ken isursuro dagiti mangraraut ti tunggal maysa. (Kitaen: Apostrophe)

Alaenyo ti nasamsam a pirak, alaenyo ti nasamsam a balitok

Ti kayat a sawen ti sao a “samsam” ket banbanag a tinakaw, masansan iti gubat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Alaen ti pirak a kas samsam, alaen ti balitok a kas samsam” wenno “Alaen ti pirak, alaen ti balitok”

Marunaw ti puso iti tunggal maysa

Sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao a mapukpukaw ti turedda a kasla marunrunaw dagiti pusoda a kas iti allid. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kumapkapoy ti tunggal maysa” (Kitaen: Metaphor)

agtitim-og dagiti tumtumeng ti tunggal maysa

Iladladawan daytoy ti nakaro a buteng. Nakaro ti panagkutukot ti tumeng dagiti tattao isu a saandan a kabaelan ti magna wenno agtaray.

Nahum 2:11-12

Sapasap a Pakaammo:

Kadagitoy a bersikulo, sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao ti Nineve a kasdala bunggoy dagiti leon, ken ti siudad ti Nineve a kasla daytoy ti rukibda. Dakdakamaten ti “metaphor” ti panangparmek dagiti taga-Asiria kadagiti dadduma a tattao ken tagikuaenda dagiti sanikuada a kasdala kadagiti leon a mangan-anup iti tukmaanda ket ipanda dagiti natay nga ayup iti rukibda. (Kitaen: Metaphor)

Sadino ngay itan ti rukib ti leon...awan ti pagbutbutnganda

Inaramat ni Nahum daytoy a “rhetorical” a saludsod tapno laisen ti Nineve, a nadadaelen. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Saanen a mabirukan ti rukib dagiti leon…awan ti pagbutbutnganna.” wenno “Kitaem no ania ti nagbalinan ti rukib dagiti leon…awan ti pagbutbutnganna!” (Kitaen: Rhetorical Question)

Binekkelna dagiti natiliwna

“binekkelna dagiti natiliwna.” Daytoy ket mabalin a maipapan iti panangpatay dagiti leon iti naanupanda, babaen ti panangkagat iti karabukobna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinatayna dagiti tiniliwna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

pinunnona ti rukibna kadagiti natiliwna, ken ti rukibna kadagiti narangrangkay a natay a bagi ti ayup

Daytoy a ragup dagiti sasao ket mangibagbaga iti agpada a banag iti nagduma a wagas. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “pinunnona ti rukibna kadagiti biktimana ken kadagiti narangrangkay a bangkay dagiti ayup” (Kitaen: Parallelism and Ellipsis)

Nahum 2:13

Kitaem, bimmusorak kenka

Ditoy, rugrugian ni Yahweh ti agsao.

Kitaem

“Kitaen” wenno “Dumngeg.” Daytoy a sao ket mangnaynayon iti panangiunay-unay iti sumaruno a maibaga. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: Ipangagmo ti ibagak kenka”

Pukawekto ti sinamsammo manipud iti dagam

Sarsaritaen ni Yahweh dagiti tattao ti Ninive a kasda la leon a nanganup kadagiti nasion. Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) ti sao a “naanupan” ket metonym para kadagiti banbanag nga innalada kadagiti inanupda, ken sarsaritaen ni Yahweh ti panangala kadagidiay a banbanag kadakuada a kasla panangpatay daytoy iti naanupda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Alaekto manipud iti dagayo dagiti amin a banag nga innalayo manipud iti dadduma” wenno 2) Sarsaritaen ni Yahweh dagiti nasion a sinamsaman dagiti tattao ti Nineve a kasdala inanupan ti Nineve, ken ti panangparit iti Nineve iti panangsamsamda kadagiti nasion ket kasla papatayenna dagiti inanupanda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Pasardengenkayo iti pangan-anupyo kadagiti dadduma a nasion” (Kitaen: Metaphor and Metonymy)

saanton a mangngegan pay dagiti timek dagiti mensaherom

Nalabit a dakdakamaten daytoy dagiti mensahero nga imbaon dagiti taga-Asiria kadagiti dadduma a nasion tapno dumawat ti panagsuko wenno bayad iti buwis. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “awanton ti makangngeg kadagiti timek dagiti mensaheroyo” (Kitaen: Active or Passive)

Nahum 3

Nahum 3:1-2

Sapasap a Pakaammo:

Masansan nga isurat ni Nahum iti padto babaen iti daniw. Ti daniw ti Hebreo ket mangar-aramat iti nagduduma a kita ti parallelism. Ditoy, iladladawanna latta ti pannakadadael ti Nineve. (Kitaen: Poetry and Parallelism)

ti siudad a napnoan iti dara

Ditoy, ibagbagi ti sao a “dara” ti panagsayasay ti dara ken dakdakamatenna dagiti tattao a nangpatay. Mabalin a maipatarus a kas iti: “ti siudad a napnoan ti mammapatay” (Kitaen: Metonymy)

Napnoan daytoy iti kinaulbod

Ditoy, ti sao a “kinaulbod” ket metonym para kadagiti agul-ulbod. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Napnoan daytoy kadagiti kinaulbod” (Kitaen: Metonomy)

adda dagiti kanabsiit dagiti baut, ken ti daranudor ti karadakad dagiti pilid, ti dalagudog dagiti kabalio ken darison dagiti karuahe

Iladladawan dagitoy a ragup dagiti sasao ti uni dagiti karuahe nga agtartaray kadagiti kalsada bayat nga ar-aramaten dagiti mangiturturong dagiti pangbaotda kadagiti kabalio.

Nahum 3:3-4

gabsuon dagiti bangkay, adu a bunton dagiti natay

Agpada ti kaipapanan dagitoy a ragup dagiti sasao ken ipakpakitada nga adu unay dagiti bangkay nga ingabsuon dagiti mangraraut. (Kitaen: Parallelism)

bangkay

dagiti bagi dagiti tattao a natayen

Awan patingga dagiti natay

Dagiti sasao nga “awan patingga” ket panangilabes para iti adu a bilang dagiti bagi a pinagbubunton dagiti mangraraut. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Adu unay dagiti bangkay a bilangen” wenno “Adu a bilang dagiti bangkay” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

kadagiti naderrep nga aramid ti napintas a balangkantis a napintas

Sarsaritaen ni Nahum ti Nineve nga agpaituray kenkuana dagiti dadduma a nasion a kasla maysa a balangkantis ti siudad a mangsulsulisog kadagiti lallaki babaen iti kinapintasna. (Kitaen: Metaphor)

ti eksperto iti panaggamud

Sarsaritaen ni Nahum ti Nineve nga agpaituray kenkuana dagiti dadduma a nasion a kasla mangkukulam ti siudad a mangipalpalladaw dagiti pannakakayaw kadagiti dadduma. (Kitaen: Metaphor)

a mangilaklako kadagiti nasion babaen ti kinabalangkantisna, ken kadagiti tattao babaen iti pananggamgamudna

Ditoy, ti sao a “mangilaklako” ket ipalpalawagna a pagbalbalinen dagiti tattao ti Nineve a tagabu dagiti dadduma a nasion ken dagiti tattao. Inaramat ti Nineve ti kinapintasna, kinabileg ken impluwensiyana tapno mangtagabu kadagiti dadduma. Mabalin a maipatarus a kas iti: “a babaen iti kinabalangkantisna ken kinamanggagamudna ket tinagabuna dagiti tattao kadagiti dadduma a nasion” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Nahum 3:5-7

Ilukaiskonto ti kainmo agingga iti rupam ket ipakitak kadagiti nasion dagiti nakalemmeng a paset ti bagim

Dakdakamaten daytoy ti kaugalian a panangpabain iti publiko kadagiti balangkantis babaen iti pananglabus kadakuada iti sangoanan dagiti tattao. Itultuloy daytoy ti “metaphor” ni Yahweh a mangisarsarita iti siudad ti Nineve a kasla daytoy ket maysa a balangkantis. Mabalin a maipatarus a kas iti: “ibabainkayonto iti kaaduan, a kas iti panangpabain iti maysa a balangkantis babaen iti panangilukais iti kainna agingga iti rupana ken panangipakita kadagiti nakalemmeng a paset ti bagina kadagiti tattao” (Kitaen: Metaphor)

a pakaibabainam kadagiti pagarian

Ipalpalawag daytoy a ragup ti sasao ti panggep iti panangilukais iti kain ti Nineve. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Ipakitakto ti pakaibabainam kadagiti pagarian” (Kitaen: Ellipsis)

Ipurwakkonto kenka ti makarimon a rugit

Dagiti sasao a “makarumen a rugit” ket maipapan iti amin a kita ti basura. Ti panangipuruak ti basura iti maysa a tao ket maysa a pagilasinan iti nakaro a pananguyaw. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ipakitakto ti pananguyawko kenka, kas iti panangipuruak ti maysa a tao iti makarumen a rugit kadagiti dadduma” (Kitaen: Symbolic Action)

siasino ti mangdung-aw kenkuana

Sinaludsod dagiti tattao daytoy a rhetorical question tapno iyunay-unay ti negatibo a sungbat. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “awanto a pulos ti agsangit iti Nineve.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Sadino ti pakasarakak iti siasinoman a mangliwliwa kenka?

Inaramat ni Yahweh daytoy a “rhetorical” a saludsod tapno iyunay-unay a pulos nga awanto iti uray maysa a makabael a mangliwliwa iti Nineve. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Awanto a pulos ti mangliwliwa kenka.” (Kitaen: Rhetorical Question)

Nahum 3:8-9

Sapasap a Pakaammo:

Sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao ti Nineve a kasla isuda a mismo ti siudad. (Kitaen: Metonymy)

nasaysayaatka aya ngem ti Tebes...mismo?

Sinaludsod ni Nahum daytoy a “rhetorical question” tapno iyunay-unay ti negatibo a sungbat nga ipakpakaunana. Mabalin a maipatarus a kas iti: “saankayo a nasaysayaat ngem iti Tebes…mismo.” (Kitaen: Rhetorical question)

Tebes

Daytoy ti sigud a kabisera ti Egipto, a pinarmek dagiti taga-Asiria. (Kitaen: How to Translate Names)

a naipatakder iti tengnga ti Karayan Nilo

“a naipasdek iti asideg ti Karayan Nilo”

a ti sarikedkedna ket ti baybay, a ti paderna ket ti baybay mismo

Agpada ti kaipapanan dagitoy a dua a ragup dagiti sasao. Dagiti sasao a “taaw” ken “baybay” ket agpada a dakdakamatenna ti Karayan Nilo, nga agay-ayus iti asideg ti siudad. Sarsaritaen ni Nahum ti Nilo a kasla daytoy ket pader a nangsalaknib ti siudad. Mabalin a maipatarus a kas iti: “nga adda ti karayan Nilo a kas salaknibda, a kas kadagiti dadduma a siudad nga addaan kadagiti pader para kadakuada” (Kitaen: Metaphor and Parallelism)

Ti Etiopia ken Egipto ti pigsana

“Pinabileg isuna ti Etiopia ken Egipto” wenno “katinnulongna ti Cush ken Egipto”

ket awan ti patinggana daytoy

Ti sao a “daytoy” ket dakdakamatenna ti “pigsa” nga impaay ti Cush ken Egipto iti Tebes. Mabalin a maipatarus a kas iti: “kasta unay ti pigsada” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

Put ken Libia

Dagitoy ket nagan dagiti lugar idiay akin-amianan ti Africa nga asideg iti Tebes. (Kitaen: How to TranslateNames)

Nahum 3:10-11

Sapasap a Pakaammo:

Agsasao latta ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve a kasla isuda ti mismo a siudad. (Kitaen: Metonymy)

Nupay kasta, ti Tebes ket naipanaw

Ibagbagi ti sao a “Tebes” dagiti tattao nga agnanaed idiay Tebes. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Ngem intalaw dagiti nangraut iti Tebes dagiti tattao” (Kitaen: Metonymy and Active or Passive)

naibalud daytoy

Ibagbagi ti sao a “daytoy” ket ti Tebes ken ibagbagina dagiti tattao nga agnanaed sadiay. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Naibaludda” (Kitaen: Metonymy)

narumek dagiti annakda kadagiti nagsulian dagiti kalsada

Daytoy ket naranggas a panangiladawan kadagiti soldado a mangpatpatay kadagiti ubbing. Mabalin a maipatarus a kas iti: “rinumek dagiti kabusor a soldado dagiti annakda” wenno “dinangran dagiti kabusor a soldado dagiti ubbing nga annakna agingga a natay” ” (Kitaen: Active or Passive)

kadagiti nagsulian dagiti kalsada

Mabalin a maipatarus a kas iti: “iti tunggal paset ti kalsada” wenno “kadagiti kalsada ti entero a siudad” (Kitaen: Metaphor and Hyperbole and Generalization)

amin dagiti natan-ok a lallakina ket nakawaran

Mabalin a maipatarus a kas iti: “kinawaranda amin dagiti maingel a tattaona” (Kitaen: Active or Passive)

Mabartekkanto met

Ditoy, ti sao a “ka” (mabartekkanto) ket dakdakamatenna ti Nineve. Sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao ti Nineve nga agsagsagaba ken matmatay iti gubat a kasda la nabartek iti panaginumda iti adu unay nga arak. (Kitaen: Metaphor)

Nahum 3:12-13

Sapasap a Pakaammo:

Agsasao latta ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve a kasla isuda ti mismo a siudad. (Kitaen: Metonymy)

Amin dagiti pagkamangam

Dagiti mabalin a kaipapanan ti sao a pagkamangam” ket 1) dakdakamatenna daytoy ti sarikedked ti Nineve, kas iti pader a naipalawlaw iti siudad Mabalin a maipatarus a kas iti: “Amin dagiti sarikedkedmo” wenno “Amin dagiti salaknibmo” wenno 2) dakdakamaten daytoy ti nasammakedan a siudad a naipasdek iti asideg ti beddeng ti Asiria ken manglapped kadagiti kabusor nga armada iti panangrautda ti Nineve. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Amin dagiti nasarikedkedan a siudadmo” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

Amin dagiti pagkamangam ket kaslanto iti kayo ti igos a naluom dagiti immuna a bungana: no maigungon dagitoy, matnag dagitoy iti ngiwat dagiti mangmangan

Idildilig ni Nahum ti nalaka a panangparmekto dagiti mangraraut iti Nineve iti nalaka a panangitinnag ti maysa a tao iti naluom a bunga ti igos manipud iti puonna. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Dadaelento dagiti kabusormo dagiti sarikedkedmo a kas kalaka iti pananggungon ti maysa a tao iti kayo nga igos ket kanenna dagiti damo a naluom a bunga ti igos a matinnag.” (kitaen: Simile)

dagiti immuna a bungana

Dakdakamaten daytoy ti bunga ti igos nga immuna a naluom iti puon ti kayo. Dagitoy a bunga ti igos ket nalaka a matinnag iti puonna, isu a gungonen laeng ti maysa a tao tapno matnagda. Dagiti maudi a maluom a bunga ti igos ket kasapulanna ti maysa a mangkalay-at tapno purosen dagitoy. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)

no maigungon dagitoy

“no magungon dagiti kayo.” Mabalin a maipatarus a kas iti: “no gungonen ti tao dagiti kayo” (Kitaen: Active or Passive)

matnag dagitoy iti ngiwat dagiti mangmangan

“matnag dagiti bunga ti igos iti ngiwat ti mangmangan.” Daytoy ket nalabes a panangibaga. Babaen iti pangibagbaga iti dayta, matnag dagiti bunga ti igos iti ngiwat ti mangmangan iti daytoy, iyunay-unay ni Nahum a mabalin a kanen a dagus dagiti bunga ti igos. Mabalin a maipatarus a kas iti: “mabalin a kanen a dagus ti maysa a tao ti bunga ti igos” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

dagiti tattao iti ayanyo ket babbai

Iti daytoy nga agkakauna a kaugalian, saan a mannakigubat dagiti babbai iti adu a makagapu, agraman pay ti kinakapuyda iti pisikal ngem kadagiti lallaki. Ditoy, sarsaritaen ni Nahum ti mannakigubat ti Nineve a kumapkapsutdan ken mapukpukaw ti turedda a makiranget a kasla dagiti tattao idiay siudad ket babbai. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Dagiti tattaom ket kasla babbai a nakapuy ket saanda a kabaelan a salakniban dagiti bagida” (Kitaen: Metaphor)

nailukat dagiti ruangan ti dagam kadagiti kabusormo

Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “dagiti ruangan ti dagam ket nakalukat para kadagiti kabusormo” wenno “linuktan ti maysa a tao dagiti ruangan iti dagam para kadagiti kabusormo” (Kitaen: Active or Passive)

nailukat dagiti ruangan ti dagam kadagiti kabusormo

Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) no ti “sariked” idiay bersikulo. 12 ket dakdakamatenna dagiti salaknib ti Nineve, ngarud “dagiti ruangan ti dagam” ket dakdakamatenna dagiti ruangan kadagiti pader iti aglawlaw ti Nineve. Mabalin a maipatarus a kas iti: “nailukat dagiti ruangan ti siudadmo nga agpaay kadagiti kabusormo a rumaot” wenno 2) no ti “sarikedked” idiay bersikulo 12 ket dakdakamatenna dagiti sarikedked a naipasdek kadagiti beddeng ti Asiria, ngarud“dagiti ruangan ti dagam” ket “metaphor” dagidiay siudad ket naisao a kasda la ruangan a manglaplapped kadagiti kabusor nga armada iti panangserrekda iti daga. Mabalin a maipatarus a kas iti: “awan gaway ti dagam iti sangoanan dagiti kabusormo gapu ta dinadaelda dagiti siudad a mangsalsalaknib kadagiti beddengmo” (Kitaen: Metaphor)

inalun-on ti apuy dagiti balunetda

Dagiti mabalin a kaipananna ket 1) no ti “sarikedked” iti bersikulo 12 ket dakdakamatenna dagiti salaknib, ngarud “dagiti balunetda” ket dakdakamatenna dagiti balunet a mangiserserra dagiti ruangan kadagiti pader iti aglawlaw ti Nineve. Mabalin a maipatarus a kas iti: “dinadael ti apuy dagiti balunet a mangserserra kadagiti ruangan ti siudadyo” wenno 2) no “ti sarikedked” idiay bersikulo 12 ket dakdakamatenna dagiti nasarikedkedan a siudad naipasdek iti asideg dagiti beddeng ti Asiria, ngarud “dagiti balunetdda” ket maysa a “metaphor” kadagiti naisao a siudad a kasla isuda ket pangserra kadagiti ruangan a manglapped kadagiti kabusor nga armada iti panangserekda iti daga. Mabalin a maipatarus a kas iti: “saannakan a masalakniban dagiti siudad iti nagbeddengam, kas kadagiti ruangan a saannan a masalakniban iti siudad no dinadael ti apuy dagiti balunetna” (Kitaen: Metaphor)

inalun-on ti apuy

Sarsaritaen ni Nahum ti mangur-uram ken mangdaddadael a kasla mangmangan ti apuy. Mabalin a maipatarus a kas iti: “dinadael ti apuy” wenno “nauram” (Kitaen: Metaphor)

Nahum 3:14-15

Sapasap a Pakaammo:

Agsasao latta ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve a kasla isuda a mismo ti siudad. (Kitaen: Metonymy)

Mapanka sumakdo iti danum a maipaay iti pannakalakub...

Agsasao ni Nahum kadagiti tattao ti Nineve. Ibagbagana kadakuada nga agsaganada para iti gubat ken tapno tarimaanenda dagiti pader, uray no ammona a dadaelento dagiti kabusor ti siudad. (Kitaen: Irony)

isaganam dagiti pagsukogan kadagiti nadrilio

Dakdakamaten dagitoy a ragup dagiti sasao ti panangaramid kadagiti pila a ladrilio nga usarenda a pangtarimaan ti pader ti siudad.

Ikisapnakanto ti apuy sadiay

Sarsaritaen ni Nahum ti apuy a mangur-uram ken mangdaddadael a kasla mangmangan daytoy. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Dadaelendakayonto idiay ti apuy” wenno “Puorandakayonto dagiti kabusoryo sadiay” (Kitaen: Metaphor)

dadaelennakanto ti kampilam

Ditoy, ti sao a “kampilan” ket “metonym” para kadagiti kabusor a mangraut babaen iti kampilan. Mabalin a maipatarus a kas iti: “patayendakayonto dagiti kabusoryo babaen kadagiti kampilanda” (Kitaen: Metonymy)

Alun-onennakanto a kas iti pangalun-on dagiti babassit a dudon iti amin a banbanag

Dakdakamaten ti sao a “na” (Alun-onennakanto) ti “kampilan,” a mangibagbagi a kasla kankanenna dagiti patpatayenna. Dagiti soldado a mangus-usar kadagiti kampilanda tapno patayenda ti tunggal maysa idiay Nineve ket naidilig iti pannangan dagiti pangen dagiti dudon iti tunggal mula a dalananna. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Patayendakayonto amin dagiti kampilan dagiti kabusoryo, a kas kalaka iti panangalun-on ti pangen dagiti dudon kadagiti amin a banag iti dalanna” (Kitaen: Personification and Simile)

Paadduem ti bagim a kas iti kaadu dagiti babassit a dudon, kas kaadu dagiti dadakkelen a dudon

Dagitoy a sasao ket rugianna ti baro a salaysay nga idildilig ni Nahum ti bilang dagiti tattao ti Nineve iti nakaad-adu a bilang dagiti dudon.

Nahum 3:16-17

Sapasap a Pakaammo:

Sarsaritaen ni Yahweh dagiti tattao ti Nineve a kasla isuda ti mismo a siudad. (Kitaen: Metonymy)

Pinaadum dagiti pagtagtagilakoem ket ad-adda pay ngem kadagiti bituen iti langit

Iyunay-unay daytoy a pananglabes a sarita ti nakaad-adu a bilang dagiti agtagtagilako nga agnanaed ken agtrabtrabaho idiay Nineve. Mabalin a maipatarus a kas iti: “kasla ad-adu dagiti agtagtagilakom ngem dagiti bituen iti tangatang” wenno “Ad-adu dagiti agtagtagilakom ngem iti aniaman a mabalin a bilangen ti siasinoman” (Kitaen: Hyperbole and Generalization)

ngem kasda la babassit a dudon: samsamenda ti daga kalpasanna ket tumayabda

Dagiti agtagtagilako nga agganganansia babaen iti panaglakuda idiay Nineve, nga aglibasto iti siudad inton mangrugi ti gubat ket idildilig ni Nahum iti panagtayab dagiti dudon kalpasan ti pannanganda iti amin a mula kadagiti dalanda. (Kitaen: Simile)

dagiti panguloen dagiti soldadom ket kasda la pangen ti dudon a kumpet kadagiti pader no kasta nalam-ek ti aldaw. Ngem no kasta a sumingisingen ti init, tumayabda

Idildilig ni Nahum ti panaglibas dagiti opisyal idiay Nineve inton agrugi ti gubat iti panagtalinaed dagiti dudon a natanang kabayatan ti nalam-ek a tiempo, ngem tumayab dagitoy inton agsingising ti init ken bumara ti angin. (Kitaen: Simile)

nga awan makaamo no sadino ti pagturonganda

“ket awan pulos ti makaammo no sadino ti nagturonganda”

Nahum 3:18-19

matmaturog dagiti pastormo; agin-innana dagiti mangiturturaymo

Sarsaritaen ni Nahum dagiti mangidadaulo iti Asiria a kasda la pastor a mangaywan kadagiti karneroda. Sarsaritaenna dagiti agpaspastor ken dagiti agturturay a matmatay a kasdala matmaturog. Mabalin a maipatarus a kas iti: “natayen dagiti mangidadaulo kadakayo a kasla agpaspastor; natayen dagiti amin a mangiturturay kadakayo” (Kitaenyo: Parallelism and Metaphor)

Naiwara-wara dagiti tattaom kadagiti bantay

Sarsaritaen ni Nahum dagiti tattao ti Nineve a kasda la karnero a naiwarawara kalpasan ti ipapatay dagiti agpaspastor. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Dagiti tattaom ket nawara-wara a kasla karnero iti rabaw dagiti bantay” (Kitaen: Metaphor)

Awan ti mabalin a makaagas kadagiti sugatmo. Nakaro unay ti sugatmo

Sarsaritaen ni Nahum ti kinapudno ti pannakadadael ti Nineve ken ti pannakaparmek ti arina a kasla nagsagaba ti ari iti saan a maagasan a sugat. (Kitaen: Metaphor)

Awan ti mabalin a makaagas kadagiti sugatmo

Mabalin a maipatarus a kas iti: “Awan pulos ti makaagas kadagiti sugatmo”

Siasino aya ti nakalasat iti saan nga agbalbaliw a kinadangkesmo?

Amin dagiti nasion nga asideg iti Asiria ket nagsagaba gapu iti agtultuloy a kinadangkes ti Asiria. Mabalin a maipatarus a kas iti: “Awan pulos ti nakalibas iti agtultuloy a kinadangkesmo.” (Kitaen: Rhetorical Question)