Ruth
Ruth 1
Ruth 1:1-2
Nahitabo kini
"Mao kadto" o "Mao kini ang nahitabo." Mao kini ang kasagaran nga paagi sa sinugdanan sa tinuod nga kaagi sa istorya.
sa mga adlaw sa dihang ang mga maghuhukom nagmando
"nianang panahona sa dihang ang mga maghuhukom nangulo ug nagmando sa Israel"
sa yuta
"sa kayutaan sa Israel" (See: INVALID translate/figs-explicit)
ang usa ka tawo
"ang tawo." Mao kini ang kasagarang paagi sa pagpaila sa mga tawo sa sugilanon o istorya.
mga Ephratehanon sa Betlehem sa Juda
Naggikan sila sa tribo ni Ephraim nga nagpuyo sa Betlehem sa rehiyon sa Judea.
Ruth 1:3-5
siya ang nahibilin uban sa duha niya ka anak nga mga lalaki.
"Ang duha na lamang ka anak nga lalaki ni Naomi ang iyang kauban" (UDB)
nangasawa
"naminyo." Mao kini ang pasumbingay sa pagminyo sa mga babaye. Dili sila makigminyo sa mga babaye nga naminyo na.
gikan sa mga babaye sa Moab
Ang mga anak ni Naomi nakapangsawa sa mga babaye nga gikan sa tribo sa Moab. Ang mga Moabinhon nagsimba ug laing mga diosdios.
ang ngalan sa usa
"ang ngalan sa usa ka babaye" (See: INVALID translate/figs-explicit)
ang ngalan sa usa pa
"ang ngalan sa laing babaye" (See: INVALID translate/figs-explicit)
napulo katuig
Human sa napulo katuig sa pagpuyo nila ni Elimelec ug ni Naomi sa nasod sa Moab, ang ilang mga anak nga lalaki nga sila si Malon ug Chilion namatay.
nahibilin si Naomi
Si Naomi nabiyuda.
Ruth 1:6-7
nadungog niya didto sa rehiyon sa Moab
"samtang didto pa nagpuyo si Naomi sa Moab nakadungog siya." Kini nagpasabot sa mga balita gikan sa Israel. Ang ubang paagi sa paghubad: "nadungog niya gikan sa Israel samtang anaa pa siya sa rehiyon sa Moab" (See: INVALID translate/figs-explicit)
nagtabang sa iyang katawhan nga anaa sa panginahanglanon
Kini usa ka pasumbingay nga nag-ingon "miduaw sa iyang katawhan" sa original nga texto. Kini nagpasabot nga ang Dios naghatag ug pagtagad sa iyang katawhan, ug nakita niya ang ilang panginahanglan ug naghatag alang kanila. (See: INVALID translate/figs-idiom)
mibiya siya sa dapit nga iyang gipuy-an
Ang ubang paagi sa paghubad: "mibiya siya sa dapit sa Moab kung asa siya nagpuyo" (See: INVALID translate/figs-explicit)
umagad nga babaye
umagad**-ang mga babaye nga naminyo sa duha ka anak nga lalaki ni Naomi.
nanglakaw sila
"naglakaw sila sa dalan." Ang paglakaw sa dalan usa ka pagpahayag sa pagpalayo. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Ruth 1:8-10
umagad nga babaye
umagad**- "mga asawa sa mga anak nga lalaki" o mga balo sa mga anak nga lalaki"
matag usa kaninyo
Si Naomi nakigsulti sa duha ka tawo, busa ang mga pinulongan nga adunay duha ka hulagway sa "kaninyo" mahimong magamit sa tibuok niyang gisulti. (See: INVALID translate/figs-you)
panimalay sa inyong inahan
"sa balay sa matag usa ninyo ka mga inahan"
sa mga patay
"ngadto sa inyong mga bana, nga nangamatay." Si Naomi naghisgot sa iyang duha ka anak nga lalaki nga namatay na. (See: INVALID translate/figs-idiom)
tugotan kamo
"mohatag kaninyo" o "motugot kaninyo nga makaangkon"
kapahulayan
"Kapahulayan" dinhi naglakip sa kasigurohan sa kaminyoon.
sa panimalay sa laing bana
Kauban ang ilang bag-ong mga bana, dili ang bana sa laing tawo. Kini naghisgot sa panimalay nga gipanag-iyahan sa bana, ug sa pagpanalipod gikan sa kaulawan pinaagi sa usa ka kaminyoon. (See: INVALID translate/figs-metonymy)
ilang gipatugbaw ang ilang mga tingog ug mihilak.
Nagpasabot kini nga ang anak nga mga babaye misinggit pag-ayo o mihilak sa tumang kapait. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Mokuyog kami
Sa dihang si Orpah ug si Ruth miingon "kami," sila naghisgot sa ilang mga kaugalingon ug dili kang Naomi. Busa ang mga pinulongan nga may kalabotan o walay "kami" mahimong mogamit sa walay kalabotan dinhi. (See: INVALID translate/figs-exclusive)
Mokuyog kanimo
Dinhi ang "kanimo" naghisgot lamang kang Naomi. (See: INVALID translate/figs-you)
nagmaluluy-on
"nagpakita nga kamo maunongon"
magmaluluy-on
"kaluoy" naglakip sa gugma, pagkamaluluy-on, ug pagkamaunongon.
Ruth 1:11-13
Nganong mokuyog pa man kamo kanako?
Mao kini ang pangutana nga wala magkinahanglan ug tubag. Ang ubang paagi sa paghubad: "Dili na mahinungdanon alang kaninyo nga mokuyog pa kanako" o "Dili na kinahanglan nga mokuyog pa kamo kanako. (Tan-awa: INVALID translate/figs-rquestion)
Aduna pa ba akoy mga anak nga lalaki sa akong tagoangkan alang kaninyo, aron nga sila mamahimo ninyong mga bana?
Si Naomi migamit niini nga pangutana aron sa pagsulti nga dili na siya makabaton pa ug mga anak nga lalaki alang kanila aron minyoan. Ang ubang paagi sa paghubad: "Klaro kaayo alang kanako nga dili na ako makabaton pa ug mga anak nga lalaki nga mahimo ninyong mabana." (Tan-awa: INVALID translate/figs-rquestion)
tigulang na kaayo ako aron makabaton pa ug bana
Ang hinungdan nga mahinugdanon ang bana mahimong mapaklaro. Ang ubang paagi sa paghubad: "tigulang na kaayo aron maminyo pa pag-usab ug makabaton ug daghang mga anak" (Tan-awa: INVALID translate/figs-explicit)
manganak ug
"aron makabaton ug anak" o " manganak ug usa ka bata" (Tan-awa: INVALID translate/figs-euphemism)
mohulat ba kamo hangtod nga modako sila? Mohulat ba kamo ug dili makigminyo ug lalaki karon?
Kini mga pangutana nga wala nagkinahanglan ug tubag. Ang ubang paagi sa paghubad: "Dili na kamo makahulat pa hangtod nga mangdagko na sila aron makigminyo kanila. Buot na ninyo nga maminyo ngadto sa mga lalaki karon." (Tan-awa: INVALID translate/figs-rquestion)
Makapaguol pag-ayo kini kanako,
Kung unsa ang nakapasubo kaniya mahimong maipaklaro. Ang ubang paagi sa paghubad: "Makapasubo gayod kini kanako nga wala kamoy mga bana" (Tan-awa: INVALID translate/figs-explicit)
ang kamot ni Yahweh gibakyaw batok kanako."
"Ang pulong nga "kamot" naghisgot sa gahom ni Yahweh o sa kagahom. Ang ubang paagi sa paghubad: "Gibuhat ni Yahweh ang mga makalilisang nga mga butang nga mahitabo kanako" (Tan-awa: INVALID translate/figs-metonymy)
Ruth 1:14-15
mipatugbaw sa ilang mga tingog ug mihilak
Kini nagpasabot nga sila misinggit sa makusog o mihilak sa tumang kapait. (Tan-awa: INVALID translate/figs-idiom)
Paminaw
"Paminaw" dinhi nagpasabot "tan-awa."
si Ruth migakos kaniya
"migakos ngadto kaniya." Ang ubang paagi sa paghubad: "midumili sa pagbiya kaniya" (Tan-awa: INVALID translate/figs-explicit)
imong bilas nga babaye
bilas**-mao kini ang asawa sa bana nga imong igsoong lalaki" o si "Orpah"
iyang mga diosdios
Sa wala pa naminyo si Orpa ug si Ruth sa mga anak ni Naomi nga lalaki, nagsimba sila sa mga diosdios sa Moab. Sa panahon sa ilang pagminyo, nagsugod na sila sa pagsimba sa Dios ni Naomi.
Ruth 1:16-18
kung asa ka mopuyo
"diin ka magpuyo"
ang imong katawhan mahimo nga akong katawhan
Si Ruth nagtumong sa katawhan ni Naomi, nga mao ang mga Israelita. Ang ubang paagi sa paghubad: "Akong isipon ang katawhan sa imong nasod nga akong kaugalingong katawhan" o " Akong isipon ang imong mga paryente ingon nga akong kaugalingong mga paryente usab" (See: INVALID translate/figs-explicit)
Ug si Yahweh mosilot unta kanako, ug mas labaw pa, kung
Mao kini ang kasagarang ipahayag sa mga Judio nga pagpasabot "Hangyoon ko ang Dios nga silotan ako kung dili ko pagabuhaton kung unsa ang akong gisulti." Daghang mga pinulongan ang adunay pasumbingay nga may susamang mga ipasabot nga mahimong magamit dinhi. Ang ubang paagi sa paghubad: "Silotan unta ako sa Dios kung" (Tan-awa: INVALID translate/figs-idiom)
Kung asa ka mamatay, didto ako magpakamatay,
Naghisgot kini sa tinguha ni Ruth nga magpuyo sa iyang tibuok kinabuhi sa samang dapit ug lungsod sama kang Naomi. (Tan-awa: INVALID translate/figs-idiom)
miundang na siya sa pagpakiglalis kaniya
"mihunong na si Naomi sa pagpakiglalis kang Ruth"
Ruth 1:19-21
ang tibuok lungsod
"ang tanang tawo sa lungsod" (UDB)
Naomi
Kini nga ngalan sa babaye nagpasabot "akong kalipay."
Mara
Mao kini ang paghubad sa buot ipasabot sa ngalan. Mao usab kini ang kasagarang paghubad sumala sa iyang tuno isip "Mara o Pait." (Tan-awa: INVALID translate/translate-names)
Milakaw ako nga puno, apan gipapauli ako ni Yahweh nga walay dala
Sa dihang mibiya si Naomi sa Betlehem, buhi pa ang iyang bana ug ang duha niya ka anak nga lalaki ug siya malipayon. Gibasol ni Naomi si Yahweh sa kamatayon sa iyang bana ug sa mga anak nga lalaki, sa pag-ingon nga siya mao ang hinungdan nga siya mibalik sa Betlehem nga wala sila, ug karon may kapaitan n siya ug dili na malipayon.
gisilotan ako
Gihukman nga sad-an.
nagsakit kanako
"nagpadala ug mga pagsulay kanako" o "nagpadala ug katalagman kanako"
Nahitabo kini
"Miabot kini." Kini mao ang ilhanan sa bag-ong istorya. (Tan-awa: INVALID translate/writing-newevent)
"Mao ba kini si Naomi?"
Sanglit daghang mga katuigan nga wala na nagpuyo si Naomi didto sa Betlehem ug wala na gayod siya'y bana ug mga anak nga lalaki, tingali ang mga babaye nagduhaduha kung ang babaye mao ba gayod si Naomi. Tinud-anay kini nga pangutana, ug dili pangutana nga wala nagkinahanglan ug tubag.
"Ayaw na ako pagtawga ug Naomi.
Ang ngalan nga "Naomi" nagpasabot "akong kalipay." Sukad namatay ang bana ni Naomi ug mga anak nga lalaki, wala na niya nabati nga ang iyang kinabuhi sama sa iyang ngalan.
Ruth 1:22
Busa si Naomi ug si Ruth
Mao kini ang kinatibuk-ang pamahayag. Nagtimaa kini sa pulong nga "busa." Hibaloi kung unsa ang pagtimaan sa inyong pinulongan sa pagtapos o sa kinatibuk-ang pamahayag ug buhata. (Tan-awa: INVALID translate/writing-endofstory)
sa pagsugod sa ting- ani sa sebada
"sa pagsugod pa lamang sa mga mag-uuma sa pag-ani sa ilang tanom nga sebada" (See: INVALID translate/figs-explicit)
Ruth 2
Ruth 2:1-2
Karon ang bana ni Naomi
Kini nga pulong pasiuna sa bag-ong kasayoran sa dili pa magpadayon ang sugilanon. Tingali ang inyong pinulongan adunay paagi sa pagpadayag sa bag-ong kasayoran. (See: INVALID translate/writing-background)
usa ka adunahan, ug ilado nga tawo
"usa ka bantogan, ug dato kaayo nga tawo." Nagpasabot kini nga si Boaz mauswagon ug ilado sa iyang katilingban, nga adunay maayong dungog.
Si Ruth ang Moabihanon
Ang sugilanon dinhi magsugod na usab. Kinahanglan ninyo tan-awon kung giunsa sa inyong pinulongan pagpabalik sa naputol nga sugilanon.
ang Moabihanon
Mao kini ang laing paagi sa pagsulti nga ang babaye nga gikan sa nasod o tribo sa Moab.
manghagdaw sa uhay didto sa kaumahan
"pagtapok sa mga lugas nga nahibilin sa mga mangangani" o "pagkuha sa lugas nga nahibilin sa mga mangangani"
uhay
"punoan" o "dagami." Ang "uhay" mao ang bahin sa tanom nga anaay lugas.
kang bisan kinsa nga motugot kanako
Naghisgot si Ruth ingon nga maanyag o gwapa tan-awon aron makakuha ug pagtugot o pag-uyon sa uban. Ang ubang paagi sa paghubad: "nga motugot kanako aron manghagdaw" (See: INVALID translate/figs-metaphor and INVALID translate/figs-metonymy)
anak nga babaye
Giamoma ni Ruth si Naomi ingon nga iyang kaugalingong inahan. Siguroha gayod nga posible sa inyong pinulongan nga mogamit niining pulonga alang sa tawo na dili gayod anak nga babaye.
Ruth 2:3-4
Ania karon
Ang pulong nga "ania karon" nagpaabtik o nagpaigmat kanato sa importante nga panghitabo sa pag-abot ni Boaz didto sa uma. Tingali ang inyong pinulongan adunay tukma nga paagi sa pagpadayag niining importanting panghitabo o mga tawo.
magpanalangin kanimo
"maghatag kanimo ug maayong mga butang" o "maglipay kanimo"
Unya nahitabo nga naabot siya
Wala mahibalo si Ruth nga ang uma nga iyang gihagdawan gipanag-iyahan diay sa paryente ni Naomi nga si Boaz.
nahiabot na gikan sa Betlehem
Ang kaumahan walay tukmang gilay-on gawas sa Betlehem.
Ruth 2:5-7
Si kinsang lalakiha ang nanag-iya niining bayhana?
Ang posible nga mga ipasabot 1) Nangutana si Boaz mahitungod sa bana ni Ruth o 2) Nangutana si Boaz mahitungod sa mga ginikanan ni Ruth o sa kasamtangan nga nagbantay kaniya.
nagdumala
"tigdumala sa" o "pagdumala"
pinuy-anan
"payag" o "pahulayan" Mao kini ang kasamtangan nga balay o payag diha sa kaumahan nga kasilongan gikan sa adlaw.
Ruth 2:8-9
Naminaw ka ba kanako
Mahimo kining usabon ingon nga usa ka sugo. Ang ubang paagi sa paghubad: "Paminaw kanako" o "Patalinghogi gayod kung unsa ang akong isulti kanimo" (See: INVALID translate/figs-rquestion)
akong anak
Mao kini ang matang sa pagtawag sa usa ka batan-ong babaye. Si Ruth dili gayod anak nga babaye ni Boaz, busa siguradoha gayod nga ang paghubad niini dili mahisama sa ingon. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Lantaw lamang sa
Ang ubang paagi sa paghubad: "Tagda ang" o "Ayaw kabalaka mahitungod sa bisan unsa kondili" (See: INVALID translate/figs-idiom)
Wala ba nako gipahimangnuan ang mga kaulitawhan nga dili manghilabot kanimo?
Ang ubang paagi sa paghubad: "Ako mao ang nagsugo sa mga kalalakin-an..kanimo." o "Gihatagan ko ug hugot nga kasugoan ang mga katawhan...kanimo." (See: INVALID translate/figs-rquestion)
kaulitawhan
"mga batan-ong lalaki nga magbubuhat." Kining pulonga gigamit sa makatulo nga higayon aron sa pagtumong sa mga ulitawo nga nag-ani sa kaumahan. Ang pipila nga mga pinulongan makasulti niini gamit ang usa lamang ka pulong, ug may lain silang pulong nga nagpasabot sa mga dalaga o batan-ong babaye nga magbubuhat.
gisag-ob
Ang "sag-ob ug tubig" nagpasabot pagkuha ug tubig gikan sa atabay o pagkuha gikan sa butanganan.
Lantaw lamang sa kaumahan
Ang mata nagrepresentar sa pagtan-aw sa pipila ka butang o paghatag ug pagtagad sa pipila ka butang. Ang ubang paagi sa paghubad: "Pagbantay sa uma" o "Paghatag ug pagtagad sa uma" (See: INVALID translate/figs-metonymy)
kaulitawhan... ubang kadalagahan
"ulitawo nga mga magbubuhat ... dalagang magbubuhat." Ang pulong nga "kaulitawohan" gigamit dinhi sa makatulong higayon sa paghisgot sa mga batan-ong lalaki nga nangani sa kaumahan. Ang pipila ka mga pinulongan makasulti niini gamit ang usa ka pulong, ug may lain silang pulong nga nagpasabot sa kadalagahang mga magbubuhat.
dili manghilabot kanimo
Ang posible nga mga ipasabot 1) dili dagmalan sa mga kaulitawohan si Ruth o 2) dili siya paundangon sa mga kaulitawohan sa pagpanghagdaw sa iyang kaumahan.
sa tubig nga gisag-ob sa mga kaulitawhan
Ang pagsag-ob ug tubig nagpsabot sa pagkuha ug tubig nga gikan sa atabay o pagkuha ug tubig gikan sa butanganan.
Ruth 2:10-12
Unya miyukbo siya nga nidapat ang iyang ulo sa yuta sa atubangan ni Boaz
Kini mao ang mga buhat sa pagtahod ug pagpasidungog. Gipakita niya ang iyang pagpasidungog kang Boaz sa iyang kalipay alang sa nabuhat niini ngadto kaniya. Mao usab kini ang buhat sa pagmapainubsanon.
langyaw
Nanaad sa tago si Ruth sa iyang pagkamaunongon ngadto sa Dios sa Israel, apan nailhan siya sa kadaghanan ingon nga "Ang Moabihanon."
Gitaho kanako
Ang ubang paagi sa paghubad: Gisugilon na kini sa mga tawo kanako" o "Gisultihan na ako sa mga tawo" (See: INVALID translate/figs-activepassive)
moganti kanimo
"mobalos kanimo" o "mobayad kanimo"
Hinaot nga madawat nimo ang kinatibuk-ang bayad gikan kang Yahweh
Mao kini ang balaknon nga pamahayag nga susama ra sa miaging mga pulong. Ang ubang paagi sa paghubad: "Hinaot nga hatagan ka pa ni Yahweh sa mas labaw pa kaysa imong gihatag." (See: INVALID translate/figs-parallelism)
kansang mga pako nga imong nakaplagan aron imong kapasilongan
Gigamit ni Boaz ang hulagway sa usa ka inahan nga langgam nga nagtapok sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako aron panalipdan sila aron usab sa paghulagway sa pagpanalipod sa Dios alang niadtong nagsalig kaniya. Ang ubang paagi sa paghubad: "kaniya nga luwas nga nag-amoma gipahimutang nimo ang imong kaugalingon." (See: INVALID translate/figs-metaphor)
"Nganong nakakaplag man ako ug kaluoy
Nangutana gayod si Ruth sa tinuod.
moadto sa mga katawhan
Gihisgotan ni Boaz ang pag-abot ni Ruth aron mopuyo uban kang Naomi diha sa baryo ug sa katilingban, sa usa ka nasod, ug ang relihiyon nga wala niya mailhi. (See: INVALID translate/figs-metonymy)
sa imong binuhatan
Ang buhat sa pagtuo, pagpili sa pagpuyo uban kang Naomi didto sa Betlehem ug pagsalig sa Dios ni Naomi.
Ruth 2:13
Makakaplag unta ako ug kaluoy diha sa imong panan-aw
"Tugoti ako nga makadawat ug grasya gikan kanimo" o "Palihog dawata ako." Nagtumong kini sa pagpangayo ug panalangin. (See: INVALID translate/figs-idiom)
bisan tuod dili ako usa sa imong mga babayeng sulugoon
Ang mahimong mga kahulogan 1) Si Ruth dili gikan sa Betlehem ug walay kalabotan kang Boaz o 2) Si Ruth dili usa sa mga sulugoon ni Boaz.
Ruth 2:14
Panahon sa pagpaniudto
Nagpasabot kini sa paniudto.
ituslo ang tinapay diha sa suka
Mao kini ang simple nga pagkaon nga kaonon didto sa kaumahan. Ang mga tawo mangyaka palibot sa panapton nga may panudlanan sa suka ibabaw niini ug plato sa pinikas nga tinapay. Ituslo nila ilang mga tinapay diha sa suka aron mabasa kini ug madugangan ang kalami sa pagkaon nila niini.
suka
sawsawan nga tusloan sa tinapay. Paaslumon sa mga Israelita ang pipila ka mga bino aron mahimong suka.
Ruth 2:15-16
Sa pagtindog na niya aron manghagdaw, gisugo ni Boaz ang iyang mga kaulitawhan
Niini nga bahin sa mga sugo, tingali si Ruth layo gamay kay wala man niya madungog ang mga sugo ni Boaz. Ang ubang paagi sa paghubad: "Ug sa pagtindog na ni Ruth aron manghagdaw, gisultihan ni Boaz sa tago ang iyang mga kaulitawohan."
bisan diha sa mga uhay
Ang "bisan" dinhi nagpakita sa "taas pa sa kasagarang ginabuhat." Gisugo ni Boaz ang iyang magbubuhat nga pasagdan si Ruth nga manghagdaw diha palibot sa binugkos nga mga uhay. Ang mga tawo nga nagapanghagdaw kasagaran ginabawalan sa pagtrabaho duol sa mga inani na nga mga lugas.
kuhaon ang pipila ka mga uhay alang kaniya gikan sa mga binugkos
"pagkuha ug pipila ka mga uhay nga adunay lugas diha sa binugkos ug biyaan kini alang kaniya" o "biyai ang uhay nga adunay lugas alang kaniya aron itapok"
Ayaw siya badlonga
"Ayaw pagbuhat ug makapaulaw kaniya" o "Ayaw siya pakaulawi"
Sa pagtindog na niya
Sa dihang mitindog na siya"
Ruth 2:17-18
gigiok
Gilahi niya ang mga lugas gikan sa tipaka ug uhay, nga mao ang ilabay.
hapit usa ka ephah sa sebada
"hapit magtrisi ka kilos nga sebada" (See: INVALID translate/translate-bvolume)
nakita sa iyang ugangan nga babaye
Nakita sa iyang ugangan** - "Nakita ni Naomi.
lugas sa uhay
Nagpasabot kini sa makaon nga bahin sa lugas. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Gipas-an niya kini ug miadto sa siyudad
Nagpasabot kini nga gipas-an ni Ruth ang lugas padulong sa balay.
Ruth 2:19-20
"Diin ka man nanghagdaw karong adlawa? Diin ka man magmuhat?
Nagsulti si Naomi ug hapit ra magkaparehang mga pulonga sa duha ka nagkalainlaing paagi aron sa pagpakita nga interesado kaayo siya nga makahibalo kung unsa ang nahitabo kang Ruth nianang adlawa. (See: INVALID translate/figs-parallelism)
nga wala magpalayo sa iyang pagkamaunongon
"nga nagpadayon nga maunongon." Gihinumdoman ni Boaz ang iyang obligasyon ngadto kang Naomi ingon nga usa ka sakop sa pamilya. Apan dinhi, tingali si Naomi nagtumong kang Yahweh, nga namuhat pinaagi kang Boaz aron mapakita ang iyang kalooy ug kamaayo kanila diha sa ilang panginahanglan. Bisan pa man niana, ang pipila nga mga hinubad nagpasabot nga nag-ingon nga si Yahweh nagpadayon sa iyang pagkamatinud-anon ngadto sa mga buhi ug sa mga patay. Ang mga tighubad adunay kagawasan sa paghukom alang sa ilang kaugalingon.
ngadto sa mga buhi
"ngadto sa mga tawong buhi pa." Si Naomi ug si Ruth mao ang mga "buhi." (See: INVALID translate/figs-abstractnouns)
sa mga patay
"ang mga tawo nga nangamatay na." Ang bana ni Naomi ug ang mga anak ni Naomi mao ang mga "patay." (See: INVALID translate/figs-abstractnouns)
ang duol natong kabanay, usa sa atong suod nga paryente nga manunubos
manunubos** - Ang ikaduhang pulong nag-usab ug nagpaklaro sa nag-una. Mao kini ang Hebreo nga paagi sa pagpahayag. (See: INVALID translate/figs-parallelism)
suod nga paryente nga manunubos
manunubos** - Ang kadugo nga manunubos mao ang duol nga paryenteng lalaki nga makaluwas sa walay anak nga balo gikan sa pagkakabos pinaagi sa pagpakigminyo kaniya ug pagbaton ug anak. Bawion usab niya ang yuta nga nawala sa iyang paryente tungod sa kakabos ug tuboson ang sakop sa pamilya nga gibaligya aron mahimong sulugoon. (See: INVALID translate/figs-abstractnouns)
mapanalanginan pa siya ni Yahweh
Naghangyo si Naomi sa Dios nga gantihan si Boaz alang sa iyang kaluoy kang Ruth ug sa iyang kaugalingon usab.
Ruth 2:21-22
Tinuod, miingon siya kanako
"Nagsulti gani siya kanako." Kini nagpasabot nga ang mosunod mao ang pinaka-importanteng bahin sa pulong ni Boaz ngadto kang Ruth.
nga mikuyog ka uban
"namuhat uban"
madagmalan
Ang posible nga mga pasabot 1) tingali ang ubang mga magbubuhat moabuso kang Ruth o mosulay sa pagkuha ug pakigdulog kaniya o 2) sa laing kaumahan, ang tag-iya tingali manghilabot o mopahunong kaniya sa pagpanghagdaw hangtod mahuman ang pag-ani.
'Kinahanglan ka magpaduol sa akong kaulitawohan
Nagtumong si Boaz sa lawasnon nga pagpanalipod sa iyang mga kaulitawohan nga mahatag kang Ruth.
Ruth 2:23
siya nakigkauban
Nagtrabaho si Ruth sa kaumahan ni Boaz kauban ang iyang mga trabahante panahon sa adlaw, aron nga luwas siya.
Ug nagpuyo siya kauban ang iyang ugangan nga babaye.
Ugangan** -Miuli si Ruth sa panimalay ni Naomi panahon sa kagabhion aron mopahulay ug matulog.
Ruth 3
Ruth 3:1-2
ugangang babaye
ugangan** - si Naomi mao ang inahan sa namatay nga bana ni Ruth.
Akong anak nga babaye
Nahimong anak ni Naomi si Ruth pinaagi sa pagminyo sa iyang anak nga lalaki ug pinaagi sa iyang mga buhat sa pag-atiman kang Naomi human mibalik sa Betlehem.
dili ba ako kinahanglan mangita ug dapit nga imong
Ang ubang paagi sa paghubad: "Kinahanglan nga mangita ako ug usa ka dapit alang kanimo" o "kinahanglan nga mangita ako ug usa ka bana aron mag-atiman kanimo" (See: INVALID translate/figs-rquestion)
dili ba ato man siyang kadugo?
Tingali gigamit ni Naomi kini nga pangutana aron sa pagpahinumdom kang Ruth sa pipila ka butang nga gisulti na niya kaniya. Ang ubang paagi sa paghubad: "mao ang atong paryente." (See: INVALID translate/figs-rquestion)
Tan-awa
Kini nga pulong nagpaila nga ang sunod nga pamahayag mahinungdanon kaayo.
magpalid
Ang pagpalid nagpasabot nga ilahi ang lugas gikan sa walay unod o tahop pinaagi sa pagpalid sa hangin, tugotan ang hangin nga maoy magpalid sa walay unod o tahop palayo.
INVALID comprehension/rut/03
dapit nga imong kapahulayan
Posible nga mga pasabot 1) ang pagpangita ug usa ka balay aron nga iyang pagapuy-an o 2) sa pagpangita ug usa ka bana aron moatiman kaniya. Tingali si Naomi naghunahuna niining duha. (See: INVALID translate/figs-metaphor)
adunay mga babayeng sulugoon nga imong nakauban,
"ang mga babayeng magbubuhat o trabahante nga imong nakauban" (See: INVALID translate/figs-explicit)
Ruth 3:3-5
wakisa ang iyang tiilan
Kini nagpasabot sa pagkuha sa kupo o habol nga gitabon sa iyang tiilan aron nga matugnawan siya. (See: INVALID translate/translate-symaction)
ug higda didto
"higda sa iyang tiilan"
Unya sultihan ka niya kung unsa ang imong buhaton
Ang tukma nga tulomanon dili pa kaayo klaro niadtong panahona, apan mao kini ang kasagarang masabtan ingon nga usa ka kulturanhong pamaagi alang sa usa ka babaye sa pagsulti sa usa ka lalaki nga gusto niya pangasaw-on. Si Boaz buot mosabot sa tulomanon ug modawat o modumili sa iyang tanyag.
Unya sultihan ka niya
"Sa dihang siya mobangon, iyang himuon"
INVALID comprehension/rut/03
dihogi ang imong kaugalingon
Tingali mao kini ang usa ka sulondon sa pagpahid sa pahumot nga lana sa kaugalingon, sama sa gipahumot sa mga babaye karon.
lugsong didto sa giukanan
Kini naghisgot sa pagbiya sa siyudad ug moadto padulong ngadto sa dapit nga giukanan. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Ruth 3:6-7
nagmalipayon ang iyang kasingkasing
"natagbaw na siya" o "anaa siya sa maayong buot." Kini wala nagpasabot nga nahubog pag-ayo si Boaz. (See: INVALID translate/figs-metonymy)
mihinay siya sa pagduol
"nag-ukoy-ukoy siya sa pagsulod" o "mihinay-hinay siya sa pag-adto aron nga walay bisan usa nga makadungog kaniya"
giwakisan ang iyang tiilan
"gikuha ang iyang habol gikan sa iyang tiilan"
mihigda
"nihigda sa iyang tiilan"
INVALID comprehension/rut/03
Ruth 3:8-9
Sa pagkatungang gabii
Kini nga hugpong sa pulong gigamit dinhi aron sa pagtimaan sa mahinungdanong panghitabo sa istorya. Kung ang imong pinulongan adunay usa ka paagi sa pagbuhat niini, mahimo nimo kining gamiton dinhi.
pagkatungang gabii
"sa tungang gabii"
nakuratan
Dili klaro kung unsa ang gikatingad-an ni Boaz. Tingali sa kalit nabati niya nga bugnaw ang hangin sa iyang tiilan.
adunay usa ka babaye nga naghigda sa iyang tiilan
Ang babaye mao si Ruth, apan wala siya nailhi ni Boaz tungod sa kangitngit.
ang sulugoon mong babaye
Nagsulti si Ruth nga mapainubsanon ngadto kang Boaz.
Buklara ang imong kupo
Kini mao ang kulturanhong pulong alang sa kaminyoon. Ang ubang paagi sa paghubad: "pangasaw-a ako."(See: INVALID translate/figs-idiom)
suod nga kadugo nga lalaki
usa ka suod nga paryente nga adunay pinasahi nga mga katungdanan ngadto sa ilang mga kaparyentihan
INVALID comprehension/rut/03
Mitakilid siya
Gitan-aw niya kung unsa ang iyang gikatingalahan. (See: INVALID translate/figs-idiom)
Ruth 3:10-11
Akong anak nga babaye
Gigamit ni Boaz kini nga pagpahayag ingon nga usa ka simbolo sa pagtahod kang Ruth isip usa ka batan-ong babaye.
pagkamaayo sa kaulahian kaysa sa sinugdanan
"mas maayo karon kaysa sauna"
pagkamaayo sa kaulahian
Kini naghisgot kang Ruth nga naghangyo ni Boaz nga pangasaw-on siya. Pinaagi sa pagpangasawa sa pareyente ni Naomi, buot ni Ruth nga mohatag kang Naomi ug magpadayag sa dakong kaayo ngadto kang Naomi.
sa sinugdanan
Kini naghisgot sa pamagi ni Ruth sa paghatag alang sa iyang ugangang babaye pinaagi sa pagpuyo uban kaniya ug pagpanghagdaw ug lugas alang sa ilang pagkaon.
tungod kay wala ka man monunot
"wala ka nagpadayon sa pagminyo" mahimo nga baliwalaon ni Ruth ang panginahanglanon ni Naomi ug mangita ug usa ka bana alang sa iyang kaugalingon gawas sa mga paryente ni Naomi. (See: INVALID translate/figs-idiom)
INVALID comprehension/rut/03
Ruth 3:12-13
mas duol nga kadugo nga lalaki kay kanako
Katungod sa duol nga lalaking paryente ang pagtabang sa balo.
kung dili niya buhaton ang katungdanan sa usa ka kadugo nga lalaki
"kung dili niya minyo-an ang balo sa iyang kadugong lalaki ug maamahan sa mga anak alang sa iyang namatay nga paryente" (See: INVALID translate/figs-explicit)
ingon nga buhi si Yahweh
"hangtod nga si Yahweh buhi." Kini ang kasagaran nga panaad sa mga Hebreohanon.
INVALID comprehension/rut/03
Ruth 3:14-15
sa dili pa magka-ilhanay ang usag-usa
Karong panahona mahimo kining isulti sa pulong nga kangingit. Ang ubang paagi sa paghubad: "samtang ngitngit pa o banagbanag"
pandong
usa ka panapton nga gisul-ob sa abaga
unom ka dagkong takos sa sebada
Ang insakto nga kantidad wala gipahayag. Kini igo na nga isipon ingon nga pagkamanggihatagon, apan gamay lamang kini nga pagadad-on ni Ruth. Ang pipila naghunahuna nga hapit kini moabot sa 30 ka kilo.
gipalukdo kaniya
Ang gidaghanon sa lugas bug-at kaayo nga nagkinahanglan pa si Ruth ug tabang sa pag-alsa aron iya kining malukdo.
Unya miadto siya ngadto sa siyudad
Ang pinakakaraang kopya adunay "siya (lalaki) miadto," apan ang uban adunay "siya (babaye) miadto." Adunay mga paghubad sa Ingles nga susama. Ang mas maayong pagpili mao ang "siya (lalaki) miadto."
INVALID comprehension/rut/03
mihigda siya sa iyang tiilan
Natulog si Ruth sa tiilan ni Boaz. Walay nahitabo kanila nga pakighilawas.
Ruth 3:16-18
Unsa bay gibuhat mo, akong anak nga babaye?
Kung unsa man ang pasabot ni Ruth pinaagi niining pangutanaha nga mamahimong mas klaro. Ang ubang paagi sa paghubad: "Unsay nahitabo, akong anak?" o "Unsay gibuhat ni Boaz nganha kanimo?" (See: INVALID translate/figs-explicit)
Ayaw pagpauli nga walay dala
"Ayaw pag-uli nga walay dala" o "Ayaw paglakaw nga walay dala" o "Siguroha nga makadala ka ug pipila ka butang"
mahuman kining butanga
Kini naghisgot ngadto sa paghukom mahitungod kung kinsa ang mopalit sa kabtangan ni Naomi ug mangasawa kang Ruth.
INVALID comprehension/rut/03
tanang gibuhat sa lalaki
"ang tanang gibuhat ni Boaz"
Ruth 4
Ruth 4:1-2
ganghaan
"ganghaan sa siyudad" o "ganghaan sa Betlehem." Mao kini ang nag-unang agianan sa lungsod sa Bethlehem nga gipalibotan ug pader. Aduna kini hawanan sa ganghaan nga magamit ingon nga usa ka tigomanan aron sa paghisgot-hisgot sa katilingbanong mga butang.
mga kadagkoan nga lalaki sa siyudad
"mga pangulo sa siyudad"
INVALID comprehension/rut/04
ang suod nga kadugong lalaki
Mao kining lalakiha ang pinakaduol nga kadugo ni Elimelec.
Ruth 4:3-4
Si Naomi...mibaligya sa bahin sa yuta
Mao kini ang responsibilidad sa kadugo nga lalaki nga paliton niya pagbalik ang yuta sa iyang kadugo ug sa pag-atiman sa iyang pamilya. Niining paagiha, nagpasabot nga kinahanglan paliton sa lalaki ang yuta ni Naomi, ug pangasaw-on si Ruth, aron maatiman usab si Naomi.
atubangan sa
Makapahimo kini nga legal ug paghugot sa kasabutan.
lukata na kini
Nagpasabot kini sa pagpalit sa yuta aron magpabilin gihapon sulod sa ilang pamilya.
mag-agad lamang usab ako kanimo
Si Boaz mao ang sunod nga kadugo nga lalaki sa paglukat sa yuta.
INVALID comprehension/rut/04
Ruth 4:5-6
Sa adlaw nga paliton mo...kinahanglan mo usab
Si Boaz naggamit niini nga pagpahayag aron sa pagpahibalo sa iyang paryente sa dugang pa nga responsibilidad nga iyang mabatonan kung iyang paliton ang yuta.
gikan sa kamot ni Naomi
"gikan sa gipanag-iyahan ni Naomi" (See: INVALID translate/figs-idiom)
si Ruth...ang asawa sa namatay nga tawo
"Si Ruth...ang balo sa anak ni Elimelec"
aron sa pagbangon sa ngalan sa namatay
"nga makabaton siya ug usa ka anak nga lalaki aron makapanunod sa kabtangan ug magdala sa ngalan sa namatay niyang bana" (UDB)
madaot ang akong panulondon
Kung minyoan niya si Ruth, kinahanglan usab niyang ihatag ang pipila sa iyang kaugalingong katigayonan ngadto sa mga anak nga pagadad-on ni Ruth.
Kuhaa ang akong katungod sa paglukat
"Lukata kini alang sa imong kaugalingon" o "Lukata kini imbes nga ako"
INVALID comprehension/rut/04
kinahanglan mo usab kuhaon si Ruth
"kinahanglan mo usab minyoan si Ruth" (See: INVALID translate/figs-idiom)
Ruth 4:7-8
Karon mao kini ang nabatasan
Ang tigsulat sa libro nagpasabot sa nabatasan sa pagbinayloanay sa panahon ni Ruth. (See: INVALID translate/writing-background)
sa unang panahon
"kaniadto nga panahon." Gipaklaro dinhi nga lahi ang mga pamatasan sa panahon ni Ruth ug sa panahon sa manunulat niini nga libro. (See: INVALID translate/writing-background)
sandalyas
"sandalyas"
iyang silingan
Naghisgot kini sa tawo nga nakigsabot kang Boaz. Sa ingon niini nga kahimtang ang suod nga kadugong lalaki naghatag kang Boaz sa iyang sandalyas.
INVALID comprehension/rut/04
Ruth 4:9-10
ngadto sa mga kadagkoan ug sa tanang tawo
Kini naghisgot sa tanang mga tawo nga atua sa tigomanan nga dapit, dili sa tanan nga anaa sa lungsod.
ang tanang gipanag-iya ni Elimelec ug ang tanan nga gipanag-iya nila ni Chilion ug ni Malon
Kini naghisgot sa tanang yuta ug mga kabtangan sa namatay nga bana ni Naomi ug sa mga anak nga lalaki.
mapabangon ang ngalan sa namatay nga tawo
Ang unang anak nga lalaki nga ipakatawo ni Ruth isipong tinuod nga anak nga lalaki ni Malon ug makapanunod sa yuta nga gipalit ni Boaz gikan kang Naomi.
aron nga dili mawala ang iyang ngalan
Ang ubang paagi sa paghubad: "aron nga dili siya mobiya nga walay usa ka kaliwat" o "aron nga kanunay siyang makabaton ug usa ka kaliwat" (See: INVALID translate/figs-litotes)
gikan sa ganghaan sa iyang dapit
"taliwala sa mga tawo sa iyang yutang natawhan sa Betlehem"
INVALID comprehension/rut/04
gikan sa kamot ni Naomi
Ang kamot ni Naomi naghulagway kang Naomi. Siya may katungdanan sa pagbinayloanay sa kwarta. Ang ubang paagi sa paghubad: "gikan kang Naomi" (See: INVALID translate/figs-synecdoche)
ron nga akong mapabangon ang ngalan sa namatay nga tawo sa iyang panulondon,
Ang unang anak nga lalaki nga ipakatawo ni Ruth isipong anak nga lalaki ni Malon ug makapanunod sa yuta nga gipalit ni Boaz gikan kang Naomi. Ang ubang paagi sa paghubad: "Aron nga mahatagan ko unta siya ug usa ka anak nga lalaki nga makapanunod sa kabtangan sa namatay nga tawo"
aron nga dili mawala ang iyang ngalan diha sa iyang mga kaigsoonan ug gikan sa ganghaan sa iyang dapit
Ang paghikalimot nagsulti ingon nga mawala ang usa ka ngalan gikan sa listahan sa mga tawo nga nagpuyo kaniadto. Ang ubang paagi sa paghubad: "aron nga dili siya mahikalimtan pinaagi sa mga kaliwatan sa iyang mga igsoon ug sa mga tawo niini nga lungsod" (See: INVALID translate/figs-metaphor)
sa ganghaan sa iyang dapit
Ang ganghaan sa lungsod diin gibuhat ang mahinungdanon kaayo nga legal nga mga paghukom, sama sa mga paghukom mahitungod kung kinsa ang makapanag-iya sa gamay nga luna.
Ruth 4:11-12
ang tanang tawo nga atua sa ganghaan
"mga tawo nga nanagtigom duol sa ganghaan"
sama kang Raquel ug Lea
Mao kini ang duha ka asawa ni Jacob, nga ang iyang ngalan giilisdan ug Israel.
nagtukod sa panimalay sa Israel
"nanganak ug daghan nga nahimong nasod sa Israel"
hinaot nga magmauswagon ka pa diha sa Efrata
Ang Efrata mao ang ngalan sa kaliwatan diha sa Betlehem diin nahisakop si Boaz.
Hinaot nga ang imong panimalay mahisama
Ang Dios madagayaong nagpanalangin kang Juda pinaagi sa iyang anak nga lalaki nga si Perez. Ang katawhan naghangyo sa Dios sa pagpanalangin kang Boaz sa susamang paagi pinaagi sa mga anak ni Ruth. (See: INVALID translate/figs-metaphor)
nga gipanganakan ni Tamar kang Juda
Si Tamar usa usab ka balo. Nagpakaamahan si Juda sa usa ka anak nga lalaki uban kang Tamar, diin nagpadayon sa apilyedo sa pamilya.
pinaagi sa kaliwat nga igahatag ni Yahweh kanimo
Si Yahweh maghatag kang Boaz ug mga anak pinaagi kang Ruth.
INVALID comprehension/rut/04
mahiadto sa imong pinuy-anan
Sa pagminyo ni Ruth kang Boaz, moipon na siya ngadto sa iyang panimalay. Ang panimalay naghisgot usab nga mahimong kabahin sa pamilya ni Boaz isip iyang asawa. (See: INVALID translate/figs-metaphor)
Ruth 4:13-15
gidala ni Boaz si Ruth
"Gipangasawa ni Boaz si Ruth" o "Gikuha na ni Boaz si Ruth ingon nga usa ka asawa"
nga wala mobiya kanimo ug nagbilin ug usa ka suod nga kadugo aron matawo,
"nga naghatag kanimo karong adlawa ug buotan kaayo nga suod nga kadugo nga lalaki" (See: INVALID translate/figs-doublenegatives)
Hinaot nga ang iyang ngalan mabantogan
Kini naghisgot sa kadungganan ug kinaiya sa apo nga lalaki ni Naomi.
magpabag-o sa imong kinabuhi
Kini nga mga pulong tingali naghisgot sa masinatian pag-usab nga kalipay ug paglaom ni Naomi sa iyang kinabuhi tungod kay aduna na siyay usa ka bag-ong apo nga lalaki. Ang ubang paagi sa paghubad: "siya nga naglipay kanimo pag-usab" o "siya nga mopabati kanimo sa pagkabatan-on pag-usab" (UDB).
magpabaskog sa imong katigulangon
"siya ang mag-atiman kanimo sa dihang ikaw matigulang na" (UDB)
mas maayo pa kaysa sa imong pito ka mga anak nga lalaki
"Pito" ang Hebreohanon nga ihap sa kahingpitan. Nangamatay ang mga anak nga lalaki ni Naomi nga wala makahatag ug mga liwat, apan gipakatawo ni Ruth ang usa ka apo nga lalaki ni Naomi pinaagi kang Boaz. Ang ubang paagi sa paghubad: "mas maayo pa alang kanimo kaysa sa bisan unsa nga anak nga lalaki." (See: INVALID translate/figs-idiom)
INVALID comprehension/rut/04
Nakigdulog siya kaniya
"Nakighilawas siya kaniya" (See: INVALID translate/figs-euphemism)
Ruth 4:16-22
gikuha ni Naomi ang bata
Naghisgot kini sa paggunit ni Naomi sa bata. Siguraduha nga dili kini sama sa pagkuha kaniya palayo gikan kang Ruth.
gibutang sa iyang sabakan
"gipaduol niya sa iyang dughan." Mao kini ang usa ka pamahayag sa gugma ug pagbati alang sa bata.
Ang usa ka anak nga lalaki gipakatawo alang kang Naomi
"Ang bata sama sa usa ka anak nga lalaki ni Naomi." Ang bata apo nga lalaki ni Naomi, ug dili niya anak mismo nga lalaki.
amahan ni David
"ang amahan ni Haring David." Bisan tuod ang "hari" wala gisaysay, tin-aw kini ngadto sa tigpaminaw nga si David mao si Haring David. (See: INVALID translate/figs-explicit)